AMBAGAN

Mga Salita mula sa iba’t

ibang Wika sa Filipinas
Ambagan
• Ito ay isinasagawa tuwing
dalawang taon, at nagsimula
noong taong 2009.
• Pinagyayaman ng kumperensiya
ang iba’t ibang mga wika sa
Filipino sa pamamagitan ng
pagsangguni sa balarila’t leksikon
ng mga wika sa bansa.
Ambagan
• Ipinahihintulot sa
kumperensiyang ito ang
presentasyon ng mga katangi-
tanging salita at karunungang
nasa mga wikang katutubo at
wala sa Tagalog/Filipino.
Ifugao TermsTitle
Proposed for
Incorporation
Into the Vocabulary of the
National Language
By: Manuel Dulawan
• Ifugao ay nagmula sa salitang pugaw, na ang
ibig sabihin ay “naninirahan sa kilalang mundo”.
• Bagol ay katumbas ng “Diyos/Diyosa” sa
Tagalog at “deity” sa Ingles.
• Hudhud ay katumbas ng “kuwento” sa Tagalog
at “story” sa Ingles.
• Baltung ay “padyak ng paa” sa Tagalog at “foot
stamping” sa Ingles.
• Bangibang ay tumutukoy sa mahabang kahoy
na kabilang sa mga instrumentong umpog o
patambol.
 Bangibang (Ritwal)

1. Dog-al ay may literal na kahulugang

“paalisin”. Ito ay isinasagawa upang paalisin
ang mga ispiritu ng mga pesteng sumisira sa
kanilang mga pananim.
2. Him-ung ay isinasagawa kaugnay sa
paglilibing ng isang pinatay na tao.
Him-ung
• Honga ay tumutukoy
sa mga ritwal ng
pasasalamat o
kagalingan.
 Honga (Ritwal)

1. Hongan di kitaguwan ay ginaganap sa bahay

para sa kagalingan at pagkakaroon mabuting
pangalan sa lipunan ng isang pamilya.
2. Hongan di page ay ginaganap sa sakahan o sa
kamalig upang magkaroon ng magandang ani.
• Hagoho ay isang dalubhasang ritwal na
isinasagawa sa bahay sa gabi sa pamamagitan
lamang ng isang mumbaki.

"Maybe the best that we can do is to encourage these

few existing mumbakis to go on with their vocation
and to convince the younger people to become
neophytes or interns, and for the older mumbakis to
accept them."
 Hagoho (Ritwal)

1. Halupe ay isinasagawa upang iwasan ang mga

sumpa at masamang hangarin ng mga kaaway.
2. Dinongdong ay isinasagawa hindi lamang
para iwasan ang mga masasamang hangarin
ng kaaway kundi para rin ibalik ito sa kanila
upang magdusa at maghirap.
• Bogwa ay ang ritwal na kung saan inilalabas o
inaalisan ng takip ang isang bagay mula sa isang
inilibing na estado.
• Dangli ay tumutukoy sa mga hayop na
isinakripisyo o pinatay sa panahon ng isang
ritwal ng paghukay muli sa inilibing.
• Bolwa ay tumutukoy
sa pagbabahagi ng
piraso ng karne sa
mga kamag-anak.
 Bag‐ong Yánggaw
Ang Filipinong may Timplang Bisaya sa
Kamay ng Makatang Tagalog na si
Rebecca T. Añonuevo
• Yanggaw ay ang paraan ng pagkahawa sa
pagiging aswang.
• Dengan ay isang kakaibang konseptong Panay
na ang literal na kahulugan ay “kasabay”.
• Sirum-sirum ay katumbas ito ng “kuliglig” sa
Filipino at “cricket” o “cicada” sa Ingles.
 Nakapang-asawa si Becky ng isang
makatang Hiligaynon na taga-Pilar
Capiz, ang Capiz ay sikat sa mga
aswang. Malamang ay nanyanggaw
na talaga si Becky. Unti-unti napa-ibig
na rin siya sa kultura ng Panay.
 Ito ang dahilan kung bakit hindi nila
matalo si Becky, nasaksihan ko ito ngayon
sa kaniyang paglaban sa mga administrator
ng kolehiyong Miriam, dahil sa iligal at
imoral na pagtanggal sa aming mga tenured
na general education na mga guro upang
gawing kontraktuwal. Hindi kayang manalo
ng sino mang administrator kay Becky sa
pasalita man o sa pasulat na paraan. Lalo
kasing tumataas at tumatapang ang
• Nalipatan ay tungkol sa mga batang refugee na
nalunod dahil lumubog ang masikip at maliit na
barkong sinakyan upang makatawid sa border.
• Untata ay tungkol sa mga batang pagod na sa
giyera at sa isang mahinahon na tinig ay
nagsasabing uú ntata o tigilan na ang digmaan.
• Diin ay mayroong dalawang kahulugan: “saan”
sa Kinaray-a/Hiligaynon at “pagbigay halaga” sa
Tagalog.