Bai-Giang - Ky-Thuat-Dien - Chuong-4

KỸ THUẬT ĐIỆN
CHƯƠNG IV
MẠCH ĐIỆN BA PHA

CHƯƠNG IV : MẠCH ĐIỆN BA PHA
I. Khái niệm chung

Điện năng sử dụng trong công nghiệp dưới dạng dòng điện sin ba pha
vì những lý do sau:
- Động cơ điện ba pha có cấu tạo đơn giản và đặc tính tốt hơn
động cơ một pha
-Truyền tải điện năng bằng mạch điện ba pha tiết kiệm được dây dẫn
hơn việc truyền tải điện năng bằng dòng điện một pha.
Mạch điện ba pha bao gồm nguồn điện ba pha, đường dây truyền tải và
các phụ tải ba pha.
Nguồn điện ba pha
Để tạo ra nguồn điện ba pha, ta dùng máy

phát điện đồng bộ ba pha có cấu tạo gồm:
Phần tĩnh (Stato) gồm có lõi thép xẻ rãnh,
trong các rãnh đặt ba dây quấn AX, BY,CZ có
cùng số vòng dây và lệch nhau một góc 120o
trong không gian.
Mỗi dây quấn được gọi là một pha. Dây
quấn AX gọi là pha A, dây quấn BY gọilà
pha B, dây quấn CZ gọi là pha C.
Phần quay (Rôto) là nam châm điện N-S
Nguyên lý làm việc:

Khi quay rôto, từ trường sẽ lần lượt quét các dây
cuốn stato, và cảm ứng vào trong dây cuốn
stato các sức điện động sin cùng biên độ, tần số
và lệch nhau một góc 120o
Nếu chọn pha đầu của sức điện động eA của

dây quấn AX bằng không, thì biểu thức tức
thời sức điện động ba pha:
eA  2Esin t
eB  2Esin(t 120 o )
eC  2Esin(t  240 o )  2Esin(t 120 o )
Dưới dạng phức


E A  E.ej0

E B  E.e  j120

E C  E.ej120
Nguồn điện gồm ba sức điện động
sin cùng biên độ, cùng tần số, lệch
nhau về pha 120o gọi là nguồn ba pha
đối xứng
eA  eB  eC 0
  
EA  EB  EC  0
Nếu các dây quấn AX, BY, CZ của nguồn

điện nối riêng rẽ với các tải có tổng trở
ZA, ZB, ZC ta có mạch ba pha gồm ba
mạch một pha không liên hệ.
Mỗi mạch điện gọi là một pha của
mạch điện ba pha
Sức điện động, điện áp, dòng điện mỗi pha của nguồn (tải) gọi là sức
điện động pha Ep; điện áp pha Up; dòng điện pha Ip
Ký hiệu đầu pha là A, B, C cuối pha là X, Y,Z
Các pha tải có tổng trở phức ZA= ZB= ZC gọi là tải đốixứng
Mạch điện ba pha gồm nguồn, tải và đường dây đối xứng gọi là mạch điện ba pha
đối xứng. Nếu không thoả mãn điều kiện đã nêu gọi là mạch ba pha không đối
xứng
Mạch ba pha không liên hệ ít dùng, vì cần tới 6 dây dẫn không kinh tế.
Trong thực tế các pha của nguồn được nối liền với nhau, các pha của tải cũng
được nối với nhau và có đường dây ba pha nối giữa nguồn với tải, dẫn điện năng
từ nguồn điện đến tải.
Dòng điện chạy trên đường dây pha từ nguồn đến tải gọi là dòng điện dây Id,
điện áp giữa các đường dây pha ấy gọi là điện áp dây Ud.
Thông thường dùng 2 cách nối: Nối
hình sao (Y)
Nối hình tam giác ()
II. Cách nối mạch điện ba pha

1. Cách nối hình sao (Y)
a. Cách nối
Muốn nối hình sao ta
nối ba điểm cuối của
pha với nhau tạo thành
điểm trung tính.
Đối với nguồn, ba điểm cuối X, Y, Z nối với nhau thành điểm trung tính
O của nguồn.
Đối với tải, ba điểm cuối X’, Y’, Z’ nối với nhau tạo thành trung tính
của tải O’.
b) Quan hệ giữa đại lượng dây và pha
- Dòng điện: Id  Ip
- Điện áp
Quan hệ giữa điện áp dây UAB , UBC , UCA với
điện áp pha UA, UB, UC nhưsau:
  
UAB  UA  UB
  
UBC  UB UC
  
U CA  UC UA
Từ đồ thị véctơ điện áp ta thấy:
Về trị số: Ud  3Up
Về góc pha:
Các điện áp dây UAB, UBC, UCA, lệch pha

nhau góc 120o
Điện áp dây (UAB) vượt trước điện áp pha

tương ứng (UA) một góc 300
1. Cách nối hình tam giác (Δ)

a. Cách nối
Muốn nối hình tam giác ta lấy đầu pha này nối với cuối pha kia. Ví
dụ: Anối với Z; B nối với X; C nối với Y .
b) Quan hệ giữa đại lượng dây và pha
- Điện áp Ud  Up
- Dòng điện:
Quan hệ giữa dòng điện IA, IB, IC dây vớidòng
điện pha IAB , IBC , ICA như sau:
  
IA  I AB  ICA
  
IB  IBC IAB
  
IC  ICA  IBC
Từ đồ thị véctơ điện áp ta thấy:
Về trị số: Id  3Ip
Về góc pha:
Các dòng điện dây IA, IB, IC, lệch pha

nhau góc 120o
Dòng điện dây (IA) chậm sau dòng điện pha

tương ứng (IAB) một góc 300
III.Công suất mạch điện ba pha

1. Công suất tác dụng P
Công suất tác dụng P của mạch ba pha bằng tổng công suất tác dụng
của các pha.
Gọi PA, PB, PC tương ứng là công suất tác dụng của pha A, B, C
P  PA  PB  PC
P  U A I A cosA  U B I B cosB  U C I C cosC
Mạch ba pha đối xứng: UA  UB  UC  Up
IA  IB  IC  Ip
cosA  cosB  cosC  cos

P  3U p I p cos P  3I2pR p
Thay đại lượng pha bằng đại lượng dây:
- Cách nối sao: I d  I p ; U d  3U p

- Cách nối tam giác: Id  3Ip; U d  U p
Công suất tác dụng ba pha viết theo đại lượng dây
P  3UdId cos
2. Công suất phản kháng Q

Công suất phản kháng Q của mạch ba pha bằng tổng công suất
phản kháng của các pha.
Gọi QA, QB, QC là công suất phản kháng của pha A, B, C
Q  Q A  QB  QC
Q  U A I A sinA  U B I B sinB  U C I C sinC
Mạch ba pha đối xứng: UA  UB  UC  Up
IA  IB  IC  Ip
sinA  sinB  sinC sin

Q  3U p I p sin  Q  3I2pX p
Thay đại lượng pha bằng đại lượng dây:
- Cách nối sao: I d  I p ; U d  3U p

- Cách nối tam giác: Id  3Ip; U d  U p
Công suất phản kháng ba pha viết theo đại lượng dây
Q  3UdId sin
3. Công suất toàn phần S

Công suất toàn phần S của mạch ba pha
S  P2  Q2
Mạch ba pha đối xứng
S  3U p I p
S  3U d Id
IV. Cách giải mạch điện ba pha đối xứng

1. Mạch ba pha đối xứng tổng quát
Đối với mạch điện ba pha đối xứng, dòng điện, điện áp các pha có
trị số bằng nhau và lệch pha nhau một góc 120o.
Vì vậy khi giải mạch ba pha đối xứng, ta tách ra một pha để tính.
Khi tách riêng một pha → mạch điện một pha thông thường với
điện áp của mạch là Up.
Thông số tính được cho một pha (dòng, áp) → suy ra các pha
còn lại với góc lệch tương ứng là -120o và 120o.
Công suất ba pha bằng 3 lần công suất một pha hoặc theo biểu
thức công suất mạch điện ba pha.
Tính được cho pha A, suy ra pha B và phaC


 IB  I 120
IA  I 
IC  I 120
Trong trường hợp các tải vừa nối sao, vừa nối tam giác, ta áp dụng phép
biến đổi tương đương tam giác ↔ sao, đưa tải nối tam giác về sao, sau đó
tách ra một pha để tính
2. Giải mạch điện ba pha tải nối hình sao đối xứng
a) Khi không xét tổng trở đường dây pha
Các bước giải
Điện áp pha:
Ud
Up 
3
Tổng trở pha tải:
Z  R 2  X2
p p p
Up Ud
Dòng điện pha tải: Ip  
Zp 3 R 2  X2
p p
Góc lệch pha  giữa điện áp pha và dòng điện pha:
Xp 
  arctg U
Rp


I
Tải nối hình sao nên dòng điện dây bằng dòng điện pha
Id  Ip
b) Khi có xét tổng trở đường dây pha
Cách tính toán cũng tương tự,

nhưng phải gộp tổng trở đường
dây với tổng trở pha tải để tính
dòng điện pha và dây
Ud
Ip 
3 (R p  R d )2 (X p  X d )2
Trong đó: Rd, Xd - điện trở, điện kháng đườngdây

3. Giải mạch điện ba pha tải nối tam giác đối xứng
a) Khi không xét tổng trở đường dây
Điện áp pha tải
Up  Ud
Dòng điện pha tải
Up Ud
Ip  
Zp R 2p  X 2p
Dòng điện dây Id  3Ip
Xp
Góc lệch pha  giữa dòng và áp pha   arctg
Rp
a) Khi có xét đến tổng trở đường dây

Biến đổi tương đương
tam giác thành hình sao
1
ZpY  Z p
3
1 1X
ZpY  R P  j p
3 3
Dòng điện dây
Ud
Id 
3 (R pY  R d )2  (X pY  X d )2
Id
Dòng điện pha Ip 
3
V. Cách giải mạch ba pha không đối xứng

Khi tải không đối xứng ZA ≠ ZB ≠ ZC thì dòng điện và điện áp
trên các pha không đối xứng. Ta phân biệt hai trường hợp:
1) Tải các pha không có liên hệ hỗ cảm với nhau

2)Tải các pha có hỗ cảm, mức độ không đối xứng còn phụ
thuộc vào điện áp nguồn.
Đối với các tải không có hỗ cảm ta coi mạch ba pha không đối xứng
là mạch phức tạp gồm nhiều nguồn sức điện động và giải theo các
phương pháp đã trình bày ở chương 3.
Đối với tải có hỗ cảm ta phải phân tích bài toán không đối xứng
thành các bài toán đối xứng, phần chi tiết xin tham khảo giáo trình
Lý thuyết mạch
1. Tải nối hình sao có dây trung tính

a) Không tính đến tổng trở đường dây cấp điện
Để giải mạch điện trên, ta nên dùng
phương pháp điện áp nút. Ta có
điện áp giữa hai điểm trung tính O’
và O
  
 U A YA  U B YB  UC YC
UOO' 
YA  YB  YC  Y0
Trong đó: (nguồn đối xứng)
1 1 1 1
YA  ;YB  ;YC  ;Y0 
ZA ZB ZC Z0
     
 j120
UA  U p ; UB  Up e ; UC  Up e j120
 YA  YBe j120  Y Ce j120

UOO'  Up
YA  YB  YC  Y0
Dòng điện áp trên các pha tải

  
 Up  UOO'  U OO'
IA  I0 
ZA Z0
 

IB 
Up e j120
U OO
'
ZB
 
 Up e j120  UOO'
IC 
ZC
b. Có tính đến tổng trở Zd của đườngdây

Phương pháp tính toán vẫn
như trên, nhưng lúc đó tổng
trở các pha phải gồm cả tổng
trở dây dẫn Zd
1
YA 
Z A  Zd
1
YB 
ZB  Z d
1
YC 
ZC  Zd
c. Khi tổng trở dây trung tính Z0 =0

Điểm trung tính của tải O’ trùng với điểm trung tính của nguồn O và
điện áp trên các pha tải bằng điện áp pha tương ứng nguồn. Rõ ràng
là nhờ có dây trung tính điện áp pha trên tải đối xứng.


Dòng điện các pha IA  U A IA 
UA
ZA ZA

 UB
IB  U B IB 
ZB ZB

 UC
IC  U C IC 
ZC ZC
d. Khi đứt hoặc không có dây trung tính

Điện áp UO’O có thể lớn, do đó điện áp trên pha tải khác điệnáp
pha nguồn rất nhiều có thể gây nên quá điện áp ở một pha nào đó.
Ví dụ: Tải ba pha không đối xứng:

- Pha A là một tụ điện thuần điện dung, tổng dẫnphức:
1
YA   jb
 jX C
- Hai pha B và C là hai bóng đèn có tổng dẫn phức:
1
YB  YC   g
R
- Nguồn điện ba pha đối xứng, có điện áp pha là Up.
Tính điện áp đặt lên mỗi bóng đèn
A
Dùng phương pháp điện áp nút để giải. C
 jb  ge j120  gej120

UO'O  U p C
jb  g  g B
 jb  g(0,5  j0,87)  g(0,5  j0,87)

UO'O  U p
jb  g  g
Nếu chọn g = b

UO'O  U p (0,2  j0,6)
Điện áp đặt lên bóng đèn ở pha B

  
j120
UB  Up e  UO'O  U p (0,5  j0,87)  U p (0,2  j0,6)

U B  U p (0,3  j1,47)
UB  Up 0,32 1,472  1,5U
p
Điện áp đặt lên bóng đèn ở pha C

  
UC  Up e j120
 UO'O  U p (0,5  j0,87) U p (0,2  j0,6)

UC  U p (0,3  j0,27)
UC  Up 0,32  0,272  0,4U
p
Đồ thị vec tơ
 
Nhận xét:  UC' UO'O
UC 
-Điện áp pha B lớn hơn điện áp pha C O’
U A'
→ bóng đèn pha B sáng hơn pha C.

- Có thể ứng dụng hiện tượng này làm  O UA
thiết bị chỉ thứ tự pha. U B'

-Khi nối thiết bị chỉ thứ tự pha vào hệ UB
thống điện ba pha, gọi pha nối vào
nhánh điện dung là A thì pha nối vào
bóng đèn sáng rõ sẽ là B và pha nối vào
bóng đèn tối sẽ là C.
2. Cách giải mạch điện ba pha tải nối Δ không đối xứng
Trường hợp tải không đối xứng nối

hình tam giác, nguồn điện có điện áp
dây UAB, UBC, UCA.
Nếu không xét đến tổng trở các

dây dẫn pha, điện áp đặt lên các
pha tải là điện áp dây của nguồn
→ tính ngay được dòng điện trong
các pha tải:
Dòng điện pha tải:

  
 U AB  U BC  U CA
IAB  IBC  ICA 
ZAB ZBC ZCA
UAB UBC UCA
I AB  I BC  ICA 
ZAB ZBC ZCA
Dòng điện dây:
        
IA  I AB  ICA IB  IBC  IAB IC  ICA IBC
Trường hợp có xét tổng trở đường dây Zd : biến đổi tương đương
tải Δ thành tải Y, giải như với mạch ba pha không đối xứng tảiY
VI. Các ví dụ giải mạch điện ba pha

Ví dụ 1
Mạch ba pha đối xứng Ud = 220V cung cấp cho hai tải Tải
1 nối Y có R1 = 4, X1 = 3
Tải 2: Động cơ có P2 = 7kW, cos = 0,6; hiệu suất  = 0,9 nối tam
giác ()
Tính:
1) Dòng điện pha, dây của các tải
2) Dòng điện tổng trên đường dây Id
3)Công suất tác dụng P, công suất phản kháng Q, công suất biểu
kiến S của toàn mạch.
Điện áp Ud đặt trực tiếp lên cáctải

nên ta tính được ngay dòng điện:
Tải 1 nối Y:
Ud
Id1  Ip1   25,4A
3 R 2  X2
P  3I2 R  3.25,42.4 7742
1 p1
Q  3I2 X  3.25,42.3  5806

1 p1
Tải 2 là động cơ không đồng bộ ba pha P2= 7kW là công suất cơ trên
trục động cơ, công suất điện động cơ tiêu thụ P2đ
P2 7000
P2đ    7777
 0,9
P2đ 7777
Id2    34,4A
3Ucos 2 3.220.0.6
Động cơ nối tam giác nên dòng điện pha
I d2 34,4
I p2    19,7A
3 3
Công suất phản kháng của động cơ
4
Q 2đ  P2đ tg2  7777  10369
3
Công suất toàn mạch

P  PP  7742  7777 15,52.103
1 2đ
Q Q Q  5806 10369  16,72.103

1 2đ
S  P 2  Q2  15,522 16,722  22,42
Dòng điện tổng trên đường dây
S 22,42.103
Id    58,84A
3Ud 3.220
Ví dụ 2:
Tải ba pha đối xứng nối Y có R = 3,

X = 4 nối vào lưới có Ud = 220V.
Xác định dòng điện, điện áp, công suất
trong các trường hợp sau:
a) Bình thường
b) Đứt dây pha A
c) Ngắn mạch pha A
Bài giải
a) Khi làm việc bình thường:
Tải đối xứng → điện áp pha của tải
Ud 220
Up    127V
3 3
Dòng điện
Up 127
Id  I p    25,4A
R 2  X2 32  4 2
Công suất
P  3I2pR  3.25,42.3  5806

Q  3Ip2X  3.25,42.4  7742
b) Khi đứt dây pha A

Tải không đối xứng, theo sơ đồ IA = 0. Tải pha B và pha C nốitiếp
và đặt vào điện áp dây UBC.
Vì tổng trở phức của pha B và pha C bằng nhau:
Ud
IB  I C 
2.Zp
220
IB  IC   22A
2. 32  42
Công suất
P  I2 R  I2 R  2.222.3  2904
B C
Q  I2 X  I2 X  3.222.4  3872
B C
Đồ thị vec tơ:

- Điểm N nằm giữa B và C
b) Khi ngắn mạch pha A
Điểm trung tính của tải chuyển từ O sangA
Điện áp các pha của tải:

A
UAN = 0
UBN = UAB = Ud = 220 V B
N
UCN = UAC = Ud = 220 V

C
Dòng điện các pha tải:

220
IB  IC   44A
32  4 2
  
Đồ thị vec tơ: UC UCN IA

   IC
IA  (IB  IC )

Góc giữa IB và IC là 60o IB
O
φ
I  2I cos30  76A o A≡ N
A B
 
Công suất : UB U BN
P  I2 R  I2 R  2.442.3  11616
B C
Q  I2 X  I2 X  3.442.4  15488
B C
Ví dụ 3
Mạch ba pha tải nối tam giác biết

R1 = 4, X1 = 3, R2 = 5, R3 = 3,
X3=4, Ud = 220V
1.Tính dòng điện pha, dòng điện
dây, công suất P, Q của mạch và số
chỉ của các oát kế khi làm việc bình
thường.
2.Tính dòng điện pha, dòng điện dây và công suất của mạch khi đứt pha A
từ nguồntới
3. Tính dòng điện pha, dòng điện dây và công suất khi đứt pha tải BC
Bài giải
1. Khi làm việc bình thường:

- Bài toán mạch ba pha không đối xứng ta không thể tách một pha.
-Dùng số phức tính dòng điện pha rồi áp dụng định luật Kiếchốp 1 cho
các nút A, B, C để tìm dòng điện dây
Chọn điện áp

UBC  2200o
Các điện áp dây khác
 
U CA  220120o UAB  220120o
Tổng trở phức các pha tải:
ZAB  R1  jX1  4  j3  537 o ZBC  R 2  50o

ZCA  R 3  jX 3  3  j4  5  53o
Dòng điện các pha tải:

 U 220120 o
I AB  AB
  4483 o
 5,24  j43,6
o
ZAB 537

 U 2200 o
I BC  BC
  440 o
 44
o
ZBC 50


 U  220 120 o
   17,3  j40,5
CA o
ICA 44 67
ZCA 5  53o
Theo định luật Kiếchốp 1 cho các nút A, B, C tìm được dòng điệndây
  
IA  I AB  ICA  5,24  j43,6 17,2  j40,5  12,1 j84,1

IA  84,898o
  
IB  IBC  IAB  44  5,24  j43,6  38,8  j43,6

IB  58,2  48o
  
IC  ICA  IBC  17,2  j40,5  44  26,7  j40,5

IC  48,5123o
Công suất:
P  I2ABR 1  I2BC R 2  I2CA R 3  442.4  442.5  442.3  23232
Q  I2 X  I2 X  442.3  442.4  1936

AB 1 CA 3
Chỉ số của các oát mét:

 
P1  U ABIA cos(U AB , IA )  220.84,8.cos(120 o ,98o ) 17348
 
P2  U CB I C cos(U CB , IC )  220.48,5.cos(180 o ,123o )  5860
2. Trường hợp đứt dây pha A từ nguồntới
Dòng điện IA = 0
Vẽ lại mạch điện mới gồm 2 nhánh song song, đặt vào điện áp UBC
Dòng điện pha:
UBC 220
I BC    44A
R2 5
UBC 220
I AB  I CA    31,1
(R  R )  (X  X )
2 2
7 1
2 2
1 3 1 3
1
Góc lệch pha giữa UBC vàIAB   arctg  8,13o
7
Góc lệch pha giữa UBC và IBC là 0o
Dòng điện dây
I B  I2BC  I2AB  2I BC I AB cos(8,13o )  74,9A
Công suất:
P  I2ABR1  I2BC R 2  I2CA R 3  31,12.4  442.5  31,12.3  16455
Q  I2 X  I2 X  31,12.3 31,12.4  968

AB 1 CA 3
Tính dòng điện pha, dây dạng số phức


 U 2200 o
IBC  BC
  440 o
 44
o
ZBC 50

 
U BC 220
IAB  ICA    30,8 j4,4
ZAB  ZCA 4  j3 3  j4
IAB  ICA  30,82  4,42  31,1A

  
IB  IAB  IBC  44  30,8  j4,4  74,8  j4,4
IB  74,82  4,42  74,9A
3. Trường hợp đứt pha BC

Dòng điện pha IBC = 0.
Điện áp dây là không đổi nên dòng điện hai pha kia IAB, ICA và IA không đổi.
ICA = 44 A
IAB = 44 A
IA = 84,8A
Theo sơ đồ mạch điện
IB = IAB = 44 A
IC = ICA = 44 A
Công suất:
P  I2 R  I2 R  442.4  442.3  13552

AB 1 CA 3
Q  I2 X  I2 X  442.3  442.4  1936

AB 1 CA 3
VII. Bài tập

Bài số 4.1
Một tải ba pha gồm 6 bóng đèn sợi đốt ký hiệu 220V-100W và 6
bóng sợi đốt ký hiệu 110V-100W (coi cos của đèn bằng 1) được
cấp điện bởi nguồn 3 pha 3 dây đối xứng có Ud = 380V.
a)Hãy vẽ sơ đồ đấu đèn để mạch 3 pha đối xứng và đèn sáng

bình thường.
b) Tính dòng áp, công suất các pha trong trường hợp trên
c) Cũng hỏi như trên khi đứt dây pha B
d) Cũng hỏi như trên khi ngắn mạch pha C

Bài giải
a) Sơ đồ đấu để mạch 3 pha đối xứng và đèn sáng bình thường

- Mạch đối xứng → đèn các loại phân bố đều trên ba pha Mỗi
pha có: 2 đèn 220V – 100W và 2 đèn 110V – 100W
- Đèn sáng bình thường → điện áp trên đèn bằng định mức
Hai đèn 110V – 100W mắc nối tiếp đặt vào điện áp 220V. Các
đèn 220V – 100W đặt trực tiếp vào điện áp 220V. Điệp áp pha
của mạch 3 pha có điện áp 220V → Mắc Y

A Đ2 Đ2
Sơ đồ mạch:
Đ1
Đèn Đ1 : Loại 220V – 100W
Đ1
B Đ2 Đ2
Đ1
Đ1
C Đ2 Đ2
Đ1
Đ1
b) Tính dòng áp, công suất các pha trong trường hợp đối xứng
Điện trở của đèn (cosφ = 1 nên chỉ có điện trở)

U2 220 2
R1    484
P 100
U 2 110 2
R2    121
P 100
Điện trở mỗi pha
R p  121
Mạch đối xứng:
Điện áp pha:
Ud 380
Up    220V
3 3
Dòng điện pha:
Up 220
Ip   1,82A
R p 121
Công suất:
PA  PB  PC  U p I p  220.1,82  400
Q A  QB  QC 0
c) Tính dòng áp, công suất các pha khi đứt dây pha B
Dòng điện và công suất trên pha B: IB = 0, PB = 0 Pha
A và C nối tiếp đặt vào điện ápUd:
Dòng điện pha:

Ud 380
IA  I C    1,57A
2R p 2.121
Điện áp pha:
Ud 380
UA  U C    190V
2 2
Điện áp pha:
3
UB  Ud  329V
2
Công suất:
P  P  I2 R  1,572.121  298,25
A C A p
PB  0
Q A  QB  QC 0
d) Tính dòng áp, công suất các pha khi ngắn mạch pha C
Điện áp và công suất trên pha C: UC = 0, PC = 0
Điểm C ≡ O (trung tính), pha A và C đặt vào điện áp dâyUd:
Dòng điện pha:
Ud 380
IA  I B    3,14A
R p 121
IC  2IA cos30 o  5,44A

Điện áp pha:
U A  U B  Ud  380V
Công suất:
P  P  I2 R  3,142.121  1193
A B A p
PC  0
Q A  QB  QC 0
Bài số 4.2
Tải ba pha đối xứng nối sao mỗi pha có R = 6, L = 0,14H, C=93,778F
được cấp điện bởi nguồn 3 pha 3 dây có điện áp Ud = 380V, f = 50Hz.
a) Tính dòng, áp, công suất các pha trường hợp mạch đối xứng
b) Cũng hỏi như trên khi đứt dây pha B?
c) Cũng hỏi như trên khi ngắn mạch pha C?
Bài giải
a) Tính dòng, áp, công suất các pha trường hợp mạch đối xứng
Tổng trở pha tải
X L  L  314.0,14  43,96
1 1
XC    33,96
C 314.93,778.106
Z  R  j(XL  X C )  6  j(43,96  33,96)  6  j10
Z  R 2  X 2  62 10 2  11,66
Điện áp pha
Ud 380
Up    220V
3 3
Dòng điện pha
Up 220
Ip    18,82A
Z 11,66
Công suất
P  I 2 R  18,822.6  2125
p p
Q  I 2 X  18,822.10  3542
p p
S  I 2 Z  18,822.11,66  4129
p p
b) Tính dòng, áp, công suất các pha khi đứt dây pha B
Dòng điện và công suất pha B: IB = 0, PB = 0, QB = 0, SB = 0 Pha A
và C nối tiếp đặt vào điện ápUd:
Dòng điện pha:
Ud 380
IA  IC    16,3A
2Z 2.11,66
Điện áp pha:
Ud 380
UA  U C    190V
2 2
Điện áp pha:
3
UB  Ud  329V
2
Công suất:
P  P  I2 R  16,32.6  1594
A C A
Q  Q  I2 X  16,32.10  2657
A C A
S  S  I2 Z  16,32.11,66  3098
A C A
b) Tính dòng, áp, công suất các pha khi ngắn mạch pha C
Điện áp và công suất trên pha C: UC = 0, PC = 0, QC = 0, SC = 0 Điểm
C ≡ O (trung tính), pha A và C đặt vào điện áp dâyUd:
Dòng điện pha:
Ud 380
IA  I B    32,6A
Z 11,66
IC  2IA cos30 o  56,5A

Điện áp pha:
U A  U B  Ud  380V
Công suất:
P  P  I2 R  32,62.6  6377
A B A
Q  Q  I2 X  32,62.10  10627
A B A
S  S  I2 Z  32,62.11,66  12392
A B A
Bài số 4.3
Cho mạch điện 3 pha đối xứng như hình bên
Z  3030o
Zd  0,8  j0,6
Nguồn có điện áp Ud=208 V
Tính điện áp trên các pha tải
Bài giải
Mạch điện tải 3 pha đối xứng nối Δ có kể đến thông sốđường dây
tải điện → biến đổi Δ thànhY
Biến đổi Δ →Y
1
ZY  Z  1030o  8,66  j5
3
ZY  8,66 2  52  10
Tổng trở pha tải kể cả đường dây
Zp  ZY  Zd  8,66  j5  0,8  j0,6  9,46  j5,6
Zp  9,46  5,6  11
2 2
U 208
Ip    10,92A
p
Dòng điệp pha
Zp 3.11
Điện áp pha tải (Y)
Up.Y  I p Z Y  10,92.10  109,2V

Điện áp pha tải (Δ)
Up.  3.Up.Y  189,1V

Bài số 4.4
Cho mạch điện 3 pha đối xứng như hình bên
Z  3030o
Zd  0,8  j0,6
Nối song song với tải một
bộ tụ điện hình tam giác có
dung kháng mỗi pha XC =
20 
Nguồn có điện áp Ud=208 V,
Tính điện áp trên các pha tải
Nối song song với tải một bộ tụ điện hình tam giác có dung kháng mỗi
pha
XC = 20 , tổng trở tương đương mỗi pha tải Z1
Z  3030o  26  j15
Ztu  j20
Z.Ztu (26  j15)( j20) 300  j520 15  j26
Z1     20
Z  Ztu 26  j15  j20 26  j5 26  j5
Z1  8  j23
Biến đổi Δ →Y
1 1
Z1Y  Z1  (8  j23)  2,67  j7,67
3 3
Tổng trở pha tải kể cả đường dây
Zp  Z1Y  Zd  2,67  j7,67  0,8  j0,6  3,47  j7,07
Zp  3,47 2  7,07 2  7,88

Up 208
Dòng điệp pha Ip    15,2A
Zp 3.7,88
Điện áp pha tải (Y) Up.Y  I p Z Y  15,2.10  152V
Điện áp pha tải (Δ) Up.  3.Up.Y  189,1V

Bài số 4.7
Mạch ba pha đối xứng có 2

tải nối hình sao và hình tam
giác (hình bên).
Tính dòng điện trên đường
dây I và công suất tiêu thụ
của toàn mạch
Bài giải
Tính tổng công suất hai tải Z1 và Z2 từ đó tính tổng công suất và dòng
điện tổng trên đường dây.
Thông số tải 1:
Z1  545o  3,54  j3,54

Dòng điện pha tải 1:
Ud 208
I p1    24,02A
3.Z1 3.5
Công suất tải 1:

P  3I2 R  3.24,022.3,54  6126
1 p1 1
Q  3I X  3.24,022.3,54  6126
2
1 p1 1
Thông số tải 2:
Z2  1230o  10,39  j6
Dòng điện pha tải 2:
Ud 208
I p2   17,33A
Z2 12
Công suất tải 2:

P  3I2 R  3.17,332.10,39  9366
2 p2 2
Q  3I2 X  17,332.6  5406

2 p2 2
Tổng công suất hai tải :
P  P1 P2  6126  9366  15492

Q  Q1  Q2  6126  5406  11532
S  P 2  Q2  15492 2 11532 2  19313
Dòng điện tổng trên đường dây:
S 19313
I   53,6
3.U 3.208
Bài số 4.8
Cho mạch ba pha không đối
xứng tải nối hình sao .
Tìm dòng điện IA, IB, IC
Tìm điện áp UA, UB, UC
Bài giải
Tổng trở các pha tải:
ZA  100o  10
ZB  1530o  13  j7,5
ZB  10  30o  8,67  j5
Dùng phương pháp dòng điện vòng: có hai dòng điện vòng I1, I2
  
 I1(ZA  ZB )  I2 ZB  UAB
   
I1 ZB  I2 (ZB  ZC )  UBC
Thay số vào hệ phương trình
 
I1(10 13  j7,5)  I 2 (13  j7,5)  104  j180)
  
 I1(13  j7,5)  I2 (13  j7,5  8,67  j5)  208
(23 j7,5)I1  (13  j7,5)I2  104  j180

  
  (13  j7,5) I1  (21,67  j2,5)I2  208

I1  1 j14,2

I2 6,1 j8,1
 
IA  I1  1 j14,1
  
IB  I 2  I1  5,1 j6,2
 
IC  I 2  6,1 j8,1

Bai-Giang - Ky-Thuat-Dien - Chuong-4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai-Giang - Ky-Thuat-Dien - Chuong-4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KỸ THUẬT ĐIỆN

MẠCH ĐIỆN BA PHA

I. Khái niệm chung

Nguồn điện ba pha

Để tạo ra nguồn điện ba pha, ta dùng máy

Nguyên lý làm việc:

Nếu chọn pha đầu của sức điện động eA của

Dưới dạng phức

Nếu các dây quấn AX, BY, CZ của nguồn

Ký hiệu đầu pha là A, B, C cuối pha là X, Y,Z

II. Cách nối mạch điện ba pha

b) Quan hệ giữa đại lượng dây và pha

Từ đồ thị véctơ điện áp ta thấy:

Về trị số: Ud  3Up

Các điện áp dây UAB, UBC, UCA, lệch pha

Điện áp dây (UAB) vượt trước điện áp pha

1. Cách nối hình tam giác (Δ)

b) Quan hệ giữa đại lượng dây và pha

Từ đồ thị véctơ điện áp ta thấy:

Về trị số: Id  3Ip

Các dòng điện dây IA, IB, IC, lệch pha

Dòng điện dây (IA) chậm sau dòng điện pha

III.Công suất mạch điện ba pha

cosA  cosB  cosC  cos

- Cách nối sao: I d  I p ; U d  3U p

2. Công suất phản kháng Q

sinA  sinB  sinC sin

- Cách nối sao: I d  I p ; U d  3U p

3. Công suất toàn phần S

IV. Cách giải mạch điện ba pha đối xứng

Tính được cho pha A, suy ra pha B và phaC

Góc lệch pha  giữa điện áp pha và dòng điện pha:

b) Khi có xét tổng trở đường dây pha

Cách tính toán cũng tương tự,

Trong đó: Rd, Xd - điện trở, điện kháng đườngdây

a) Khi có xét đến tổng trở đường dây

V. Cách giải mạch ba pha không đối xứng

1) Tải các pha không có liên hệ hỗ cảm với nhau

1. Tải nối hình sao có dây trung tính

 YA  YBe j120  Y Ce j120

Dòng điện áp trên các pha tải

b. Có tính đến tổng trở Zd của đườngdây

c. Khi tổng trở dây trung tính Z0 =0

d. Khi đứt hoặc không có dây trung tính

Ví dụ: Tải ba pha không đối xứng:

 jb  ge j120  gej120

 jb  g(0,5  j0,87)  g(0,5  j0,87)

Điện áp đặt lên bóng đèn ở pha B

Điện áp đặt lên bóng đèn ở pha C

Trường hợp tải không đối xứng nối

Nếu không xét đến tổng trở các

Dòng điện pha tải:

VI. Các ví dụ giải mạch điện ba pha

Điện áp Ud đặt trực tiếp lên cáctải

Q  3I2 X  3.25,42.3  5806

Công suất toàn mạch

Q Q Q  5806 10369  16,72.103

S  P 2  Q2  15,522 16,722  22,42

Dòng điện tổng trên đường dây

Tải ba pha đối xứng nối Y có R = 3,

P  3I2pR  3.25,42.3  5806

b) Khi đứt dây pha A

Đồ thị vec tơ: