UNIVERSITETI I PRISHTINËS

FAKULTETI I INXHINIERISË MEKANIKE

Lënda:

REZISTENCË E MATERIALEVE

Mësimdhënësi
Prof.dr. Shaban A. Buza

Viti akademik 2019/2020

2
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE

Gjatë shqyrtimeve të ndemjeve, gjegjësisht

llogaritjeve të sforcimeve dhe deformimeve, përveç
karakteristikave mekanike të materialeve paraqiten
edhe karakteristikat gjeometrike të seksioneve
(prerjeve tërthore), dhe ate:
-Sipërfaqet

-Momentet statike të sipërfaqeve

-Momentet e inercisë
-Momentet rezistuese
2
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momenti statik
Momenti statik i sipërfaqes paraqet shumën, gjegjësisht integralin e
prodhimit të sipërfaqeve elementare dhe largësive të tyre nga akset
përkatëse.

Për qendër të rëndesës:

Fitohet:

Momentet statike për akse qëndrore janë të barabarta me zero

0 0

3
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momentet aksiale të inercisë
Momentet aksiale të inercisë paraqesin shumën, gjegjësisht integralin e
prodhimit të sipërfaqeve elementare dhe katrorëve të largësive të tyre
nga akset përkatëse.

Momentet aksiale të inercisë gjthnjë janë pozitive

4
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momenti polar i inercisë
Momenti polar i inercisë për çfarëdo pike O paraqet shumën, gjegjësisht
integralin e prodhimit të sipërfaqeve elementare dhe katrorëve të
largësive të tyre deri tek pika përkatëse.

Nga

Del se

Momenti polar është i barabartë me shumën e momenteve

aksiale të inercisë, dhe është gjthnjë pozitiv.
5
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momenti centrifugal i inercisë
Momenti centrifugal i inercisë paraqet shumën, gjegjësisht integralin e
prodhimit të sipërfaqeve elementare dhe katrorëve të largësive të tyre
deri tek akset përkatëse.

Momenti centrifugal i inercisë mund të ketë vlerë pozitive,

negative dhe të barabartë me zero.
6
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Shenja e momentit centrifugal të inercisë

Momenti centrifugal i inercisë është pozitiv

nëse pjesa dërmuese e sipërfaqës shtrihet në
kuadrantin I dhe III (Jxy>0).

Momenti centrifugal i inercisë është

negativ nëse pjesa dërmuese e sipërfaqës
shtrihet në kuadrantin II dhe IV(Jxy<0).

Momenti centrifugal i inercisë

është i barabartë me zero nëse
së paku njëri prej akseve është
aks simetrie (Jxy=0).
7
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Teorema e Steiner-it
Momentet e inercisë për Momentet e inercisë për
akse të çfarëdoshme akse qëndrore

Lidhja

Me zëvendësime përkatëse fitohen shprehjet

8
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Teorema e Steiner-it
Momentet e inercisë për akse të çfarëdoshme janë të barabarta
me shumën e momenteve të inercisë për akse qëndrore dhe
momenteve të pozitës së inercisë.

Momentet e inercisë për akse qëndrore janë të barabarta me

ndryshimin e momenteve të inercisë për akse të çfarëdoshme dhe
momenteve të pozitës së inercisë.
9
Ligjerata
Ligjerata
 KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momentet e inercisë për disa figura plane themelore
Drejtkëndëshi - Katrori
Për akse të çfarëdoshme

Për akse qëndrore

Për katror kur b=h=a

10
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momentet e inercisë për disa figura plane themelore
Trekëndëshi
Për akse përkatëse

Trekëndëshi kënddrejt

11
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momentet e inercisë për disa figura plane themelore
Rrethi
Momenti polar i inercisë

Momentet aksiale të inercisë

12
Ligjerata
Ligjerata
 KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momentet kryesore të inercisë

Momentet kryesore
qëndrore të inercisë dhe
pozita e tyre

13
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Pozitat e akseve kryesore qëndrore të inercisë

14
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Rrezja e inercisë

Rrezja e inercisë për akse të çfarëdoshme Rrezja e inercisë për akse kryesore qëndrore

Nga përcaktohet momenti i pozitës së sipërfaqës kundrejt akseve (1) e (2)

Rrezja e inercisë (i1) gjithmonë matet përgjatë aksit (2),

ndërsa ajo (i2) përgjatë aksut (1).
15
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Elipsa e inercisë

Vendi gjeometrik i pikave N

paraqet elipsin me gjysëmakse

16
Ligjerata
Ligjerata
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momenti rezistues polar i inercisë

Jo
Wo 
Rmax

  R4   D4   R3   D3
Jo Wo   (1  ) 
4
 (1  4 )
Wo   2  32 2 16
Rmax R D
2
r d
  
  R3   D3 R D
Wo  
2 16
17
KARAKTERISTIKAT GJEOMETRIKE TË FIGURAVE PLANE
Momentet rezistues i inercisë

J Jy a3 Wx  W y 
  R3   D3

Wx  x Wy  Wx  W y  4 32
y max xmax 6

b  h3 h  b3
Jx b  h2 Jy h b2
Wx   12  Wy   12 
y max h 6 x max b 6
2 2
18
 Shembulli 1
1 2
A2  a 
4
4a
xC 2  yC 2 
3

A1  2a  2a  4a 2 1 2 1
A3  a  A4  2a  a  a 2
xC1  yC1  a 2 2
xC3  2a 1 7
xC 4  2a  a  a
4a 2 3 3
yC 3  2a    3  2 2 4
3 3 yC 4   2a  a
3 3
Koordinatat e qendrës C do të jenë:
xC 
A xi i

9.14  a 3
 1.58  a [cm]
A 5.79  a 2

yC 
 Ai  yi

8.79  a 3
 1.53  a [cm]
A 5.79  a 2

19
Detyra

20