MGA KONSEPTONG

PANGWIKA:
UNA AT IKALAWANG
WIKA
 UNANG WIKA
• Wikang unang
kinamulatan ng tao at
siyang natural niyang
ginagamit sa
pakikipagkomunikasyon
 SKUTNABB-KANGAS AT
PHILIPPSON
1.Ang wikang natutuhan sa mga
magulang
2.Ang unang wikang natutuhan,
kanino pa man itong natutuhan
3.Ang mas dominanteng wikang
gamit ng isang tao sa kanyang
buhay
4. Ang unang wika ay wika ng
isang bayan o bansa
5. Ang wikang pinakamadalas
gamitin ng isang tao sa
pakikipagtalastasan
6. Ang wikang mas gustong
gamitin ng isang tao
 FIRST LANGUAGE ACQUISITION(2009)

• Masusing tinalakay ni EVE V.

CLARK ang mga teorya sa
pagkatuto ng unang wika
• Natututunan ng isang
sanggol ang wika
pagkasilang pa lang.
• Kapag nagsalita na ang isang bata
a. marunong na siyang kumilala ng
mga bagay at ang mga kilos
b. Makakilala ng mga mukha
c. maging malay sa kapaligirang
ginagalawan
d. makakilala ng espasyo o
dimensyon
 DALAWANG ANTAS NG HIRAP NA
PINAGDADAANAN NG SANGGOL NA
NATUTUTONG MAGSALITA
a.KONSEPTWAL
pagsubok na maintindihan ang ideyang
kinakatawan ng isang salita
 Halimbawa: ang pag-unawang
malambot ang unan at maaaring higaan
upang makatulog ng komportable
 B. HIRAP NA PORMAL
Ang pagsubok na maunawaan ang
mga tuntuning pangwika o magamit
ang mga ito ng tama.
Halimbawa:
Paggamit ng katagang “mga” upang
tumukoy sa isa o higit sa isang unan
 MGA PANANAW SA PAGKATUTO NG
UNANG WIKA (LITTLEWOOD)

1.BEHAVIORIST
Tinalakay ni B. F. SKINNER sa kanyang
aklat na VERBAL BEHAVIOR
Ang pagkatuto sa unang wika ay isang
“ASAL NA NAGPAPATIBAY” at hindi
isang “ARAL NA NATUTUTUHAN”
2. NATIVIST
 Isinulong ni NOAM CHOMSKY
Ang isang bata ay ipinanganak na may
likas na kakayahang matuto ng unang
wika
Dahil ito sa tinatawag na
LAD(Language Acquisition Device)-
isang aparato sa pagsasalita na bahagi
na ng isip ng tao
 IKALAWANG WIKA
• Ang anumang bagong
wika na natutuhan ng
isang tao pagkatapos
niyang matutuhan ang
unang wika
 MURIEL SAVILLE-TROIKE
• Sa kanyang aklat na Introducing
Second language Acquisition(2006)
• Ayon dito, ang ikalawang wika ay
anumang dagdag na wikang
natutuhan ng isang tao pagkatapos
niyang matutuhan ang unang wika
• Ang ikalawang wika ay isang
opisyal na wika o wikang
namamayani sa lipunan na
gamit sa pag-aaral, trabaho, at
anupamang mahahalagang
pangangailangan
MGA PARAAN NG PAGKATUTO NG
IKALAWANG WIKA
1.IMPORMAL NA PAGKATUTO –
nagaganap sa likas na
kapaligiran
2. PORMAL NA PAGKATUTO –
ang organisadong pag-aaral ng
wikang nagaganap sa paaralan.

3. MAGKAHALONG PAGKATUTO
– kapwa gumagamit ng likas at
pormal na mga paraan
• Ano ang papel na ginagampanan
ng ikalawang wika sa pagiging
isang malaking pamayanan ng
daigdig o ang tinatawag na
borderless world?
• Paano mo tinutulungan ang iyong
sarili na maging bihasa sa
ikalawang wika?
KONSEPTONG PANGWIKA

BILINGGUWALISMO AT
MULTILINGGUWALISMO
 BILINGUAL LANGUAGE
DEVELOPMENT
• Tinukoy ni SUZANNE ROMAINE
ang mga uri ng bilingguwalismo sa
mga bata.
1. ONE – PERSON, ONE -LANGUAGE
• May magkaibang unang wika ang
mga magulang
• Nalilinang ang bilingguwalismo
dahil sa simula pa lang ay
nalalantad na ang bata sa kani-
kanilang unang wika ng kanyang
mga magulang
 2. NON-DOMINANT HOME LANGUAGE/
ONE-LANGUAGE, ONE-ENVIRONMENT
• May kani-kaniyang wika ang ama at ina
at isa sa mga ito ang dominanteng wika
ng pamayanan
• Gayunpaman mas pinipili nilang
kausapin ang kanilang anak ng isang di-
dominanteng wika, kahit paglabas ng bata
sa bahay ay sa dominanteng wika siya
nahahantad
• Ama-tagalog ; ina- bisaya pero
kinakausap ang bata sa di-dominanteng
wika na INGLES
• Sa cebu naninirahan- bisaya ang
dominanteng wika
• Nalilinang ang bilingguwalismo dahil
ang unang wika ng mga magulang ang
unang wika niya at ang di-dominanteng
wika ang isa pang unang wika niya
3. NON-DOMINANT LANGUAGE WITHOUT
COMMUNITY SUPPORT
• Magkatulad ang unang wika ng mga
magulang ngunit ang dominanteng
wika sa pamayanan ay hindi ang sa
kanila
• Gayunpaman, iginigiit nilang gamitin
ang kanilang unang wika sa kanilang
anak
• Halimbawa:
• Mag-asawang Kapampangan na
naninirahan sa Maynila. Mula
pagkasilang ng anak ay kinakausap
ng Kapampangan
• Nalilinang ang bilingguwalismo dahil
nasasanay ang bata sa Kapampangan
sa loob ng tahanan at sa Tagalog
paglabas naman
 4. DOUBLE NON-DOMINANT LANGUAGE
WITHOUT COMMUNITY SUPPORT
• May kani-kaniyang unang wika ang
mga magulang ngunit ang dominanteng
wika sa pamayanan ay hindi ang
alinman sa kanila
• Halimbawa:
• Mag-asawang Tagalog at Cebuana na
naninirahan sa Pampanga
• Nalilinang ang bilingguwalismo
dahil nasasanay ang bata sa
kani-kaniyang unang wika
(tagalog at bisaya) ng kaniyang
mga magulang sa loob ng
tahanan at sa dominanteng
wika (Kapampangan) nman
paglabas
 5. NON-DOMINANT PARENTS
• Pareho ng unang wika ang mga magulang
• Ang wika dn nila ang dominanteng wika sa
pamayanan
• Isa sa kanila ang laging kumakausap sa
kanilang anak gamit ang isang di
dominanteng wika
• Nalilinang ang bilingguwalismo rito dahil
lantad ang bata sa kanyang unang wika, sa
loob o sa labas man ng tahanan ngunit
nasasanay rin siya sa isa pang unang wika
 6. MIXED
• Bilingguwal ang mga magulang,
may mga sektor din sa lipunan na
bilingguwal
• Kapag kinakausap ng mga
magulang ang bata,
nagpapalit=palit sila ng wika.
• Paglabas ng mga bata sa
pamayanan, nasasanay rin sila sa
pagpapalit ng wika
 MULTILINGGUWALISMO
• Ang kakayahang
makagamit ng dalawa o
higit pang wika. (MURIEL
SEVILLE-TROIKE)
• Sa pag-aaral nina ZHU(2001) AT Crystal
(1997)
• Lumabas ang apat na
pinakasinasalitang sa daigdig
bilang unang wika
TSINO - 1.2 BILYON
INGLE S- 427 MILYON
ESPANYOL - 266 MILYON
HINDI – 182 MILYON
 PINAKAGAMIT NA IKALAWANG
WIKA

• INGLES – 950 MILYON

• ESPANYOL AT HINDI - 350
MILYON
• TSINO – 15 MILYON
• Sa inyong palagay, alin
ang mas mainam: ang
maging
monolingguwal o
multilingguwal? Bakit?
 ILAPAT ANG NATUTUHAN:
• TRACK: AKADEMIK
Ikaw at ang iyong mga kasama ay mga
propesyonal na tagasalin. Kinuha ng isang
estasyon ng TV ang serbisyo ninyo upang isalin
ang ipalalabas nilang bagong Koreanovela. Dahil
gusto ng estasyon na tangkilikin ito ng mga
manonood, minabuti nilang gawing tugma ang
adaptasyon sa mga rehiyonal na wika sa bansa.
Mag – download ng isang Koreanovela na nakadub
sa Filipino at isalin ang bahagi nito sa una ninyong
wika o sa Ingles(para sa tagalog ang unang wika).
Ang produkto ay tatayahin ayon sa:
• KATUMPAKAN NG SALIN SA
UNANG WIKA O SA Ingles
• BISA NG KALIDAD NG IBINIGAY NA
SUBTITLE
• BISA NG IBINIGAY NA SUBTITLE
 TRACK: ARTS & DESIGN/SMAW
• Ikaw at ang iyong mga kasama ay mga kawani ng
isang Adevrtising agency. Ang ilan sa inyo ay
eksperto sa komunikasyon na namamahala sa mga
pangangailangang pangwika ng patalastas habang
ang iba naman ay mga graphic artist na namamahala
sa pangangailangang biswal. Kinuha ng isang
ahensya ang inyong serbisyo upang bigyan ng
bagong anyo ang mga paskil na nakadikit sa bawat
tangga[pan. Nais din ng ahensya na maging
multilingguwal partikular sa apat na
pinakasinasalitang wika sa mundo. Gawin ang paskil
sa isang illustration board.Ang awtput ay tatayain
ayon sa:
• Ang produkto ay tatayahin ayon sa:
• KATUMPAKAN NG SALIN SA
UNANG WIKA O SA Ingles
• BISA NG KALIDAD NG IBINIGAY
NA SUBTITLE
• BISA NG IBINIGAY NA SUBTITLE
 LUSONG KAALAMAN
PANGKATANG GAWAIN
1. Bumuo ng grupo na may limang miyembro.
2. Pumili ng isang miyembro na magiging tagasalita.
3.Ilalabas ng bawat miyembro ang laman ng kanilang
bag at sasabihin niya kung ano-ano ito.
4. Ililista sa papel ng napiling tagalista ang laman ng
bag ng bawat miyembro.
5. Kapag nakatapos na lahat ng miyembro at nailista na
ang lahat ng gamit, pagtutulungan ng lahat ng
miyembro na iklasipika ang mga gamit ayon sa gawain
o larangang pinaggagamitan ng mga ito. Halimbawa
 LUSONG KAALAMAN
PAGPAPAGANDA O PAG- EDUKASYON KOMUNIKASYON
AAYOS NG SARILI
POLBO BOLPEN CELLPHONE

6. Iuulat
sa harap ng klase ang naging resulta ng ginawa ng
bawat grupo.
7. Pagkatapos ng pag-uulat ng lahat ng grupo, pag-usapan sa
klase ang mga tanong na ito:
• Sa anong gawain o larangan kayo pinakamaraming nailista?
• Saan naman pinakakaunti?
• May napansin ba kayong mga bagay na maaaring ilista sa
dalawa o mahigit pang gawain o larangan? Ano-ano ito?
• Register
• Tinawag na ang mga espisyalisadong termino gaya ng mga
salitang seyantipiko o teknikal na nagtataglay ng iba’t ibang
kahulugan sa iba’t ibang disiplina.
• Halimbawa;
• “kapital” na may kahulugang “puhunan” sa larangan ng
pagnenegosyo at may kahulugan namang “punong lungsod” sa
larangan ng heograpiya.
• Bawat propesyon ay may register o mga espesyalisadong
salitang ginagamit. Iba ang register ng wika ng guro sa
abogado. Iba rin ang sa inhinyero,computer programer,game
desgner,negosyante at iba pa. Samatala,ang doktor at nars ay
pareho ang register ng wika sapakat iisa ang kanilang
propesyon o larangan—ang medisina.
• Isang tiyak na halimbawa ng register ng wika ang
magkakaibang tawag sa binibiyan ng serbisyo ng bawat
propesyon o larangan.
Propesyon o Larangan
Guro Estudyante
Doktor at Nars Pasyente
Abogado Kliyente
Pari Parokyano
Tindero/Tindera Suki
Drayber/Konduktor Pasahero
Artista Tagahanga
Politiko Nasasakupan/Mamamayan
• A.Pagtukoy sa Register. Sumulat ng isang talata na naglalahad
ng iyong opinyon at saloobin tungkol sa pagsali ng mga
pilipina sa mga timpalak–kagandahan. Bilugan ang mga register
na ginamit mo sa iyong talata.
___________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
Rubrik sa pagtasa ng talata
Mahusay na natatalakay ang opinyon at saloobin sa paksa15pts
Gumagamit ng mayamang register sa talata
15pts
Angkop ang mga register na ginamit 10pts
Tama ang baybay ng mga salita,mga bantas, at kapitalisasyon
10
B. Ang register sa Facebook . Tingnan ang dalawang huling
linggong Facebook Istatus at tweets sa Twitter ng mga
kaklase at kaibigan.Piliin ang mga register na makikita sa
kanilang istatus at tweets. Maghanda ng screenshots ng mga
ito at pagsamasamahin ayon sa kanilang larangan.gawan ito
ng slide show presentation at ipakita sa mga kaklase at
hayaan silang magkomento sa inyong ginawa.
C.Hingin ang komento ng Iba. Gumawa ng word list ng isang
larangang kultural
(halimbawa;sayaw,awit,pagkain,relihiyon,)at isang larangan
panlipunan (halimbawa; batas, ekonomiya,edukasyon,
midya). Buuin ng tig-25 registerang bawat larangang napili
mo. I post mo sa iyong Facebook wall ang nabuo mong word
list at pagbiyan ito ng komento sa iyong mga kaibigan.
 VARAYTI NG WIKA
•

DAYALEK
• batay sa lugar, panahon at katayuan sa
buhay. Nakikita ito kaugnay ng
pinanggagalingang lugar ng tagapagsalita
o grupo ng tagapagsalita sa isa sa tatlong
dimension: espasyo, panahon at katayuang
sosyal.
• barayti ng wika na nag-iiba sa geograpikal
na aspeto..
Jargon
- mga salitang ginagamit ng mga partikular na grupo at
propesyon (propesyonal).Hal. “Objection your honor” salitang
ginagamit sa korte
•

Argot
• Mga salitang kalye.Ginagamit ito ng mga mabababang
uri ng tao (pabalbal)

Diglosia
-Isang sosyolinggwistikang sitwasyon kung saan
ginagamit na wika ay hindi pareho dahil na rin sa mga
pangsosyal na salik. Ayon kay Fersugon, ito’y may dalawang
klasipikasyon: ang pormal o highly valued na tinuturo sa
eskuwelahan at ginagamit sa mga interbyu; ang di-pormal o
less valued na ginagamit sa ordinaryong komunikasyon.
• Anomie
• - Disoryentasyon ng wika o salita. kaguluhan dahil sa
kawalan ng istrukturang pangsosyal. Ang personal na
alienation resulta ng kawalan ng istrukturang
pangsosyal
• Poliglot
• -Taong nakakapagsulat at nakapagsasalita ng
maraming lengguahe.Hal. Ang Pilipinas ay isang
polyglot na bansa. Si Jose Rizal ay isang poliglot.
• Sosyolek
• - ang tawag sa barayti ng wika na naayon sa social
relationship
• - wikang ginagamit sa komunidad.
•
• ETNOLEK

Barayti ng wika mula sa mga etnolongguwistikong grupo.
 Ang salitang etnolek ay nagmula sa salitang etniko at dialek.
 Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko
Halimbawa:
Vakuul = tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan na pantakip sa ulo sa init man o sa
ulan
Bulanon= full moon
Ang paggamit ng mga Ibaloy ng SH sa simula, gitna at dulo ng salita tulad ng
shuwa(dalawa) sadshak (kaligayahan), pershen (hawak)
 PIDGIN

 Ang pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na ‘nobody’s

native language’ o katutubong wikang di pag-aari ninuman.
 Nangyayari ito kapag may dalawang taong nagtatangkang mag-usap subalit
pareho silang may magkaibang unang wika kaya’t di magkaintindihan dahil hindi
nila alam ang wika ng isa’t isa.
• CREOLE
 Ang wikang nagmula sa pidgin ay nagiging likas na wika o unang
wika na ng batang isinilang sa komunidad ng pidgin. Nagamit na
ito ng mahabang panahon, kaya’t nabuo ito hangggang sa
magkaroon ng pattern o mga tuntuning sinusunod na nag
karamihan. Ito ngayon ang creole, ang wikang nagmula sa isang
pidgin at naging unang wika sa isang lugar.
 Heteregenous- Wika na umiiral sa
multikultural na komunidad dahil
multilinggual ang mga kasapi nito kaya’t
iba-iba, samot-sari at marami ang wikang
gingamit.
 Homogenous – lingguistikong komunidad
na umiiral lamang sa sektor, grupo o yunit
na nakauunawa sa iisang gamit ng wika.
Subukin ang
Natutunan
• 1. Bakit mahalaga ang tunog sa pagkatuto ng wika?
• 2. Paano nagkakaiba ang una at ikalawang wika? Ano-anong
mga mga antas ang pinagdaraanan ng isang tao sa pagkatuto
ng bawat isa?
• 3. Paano nagkakaiba ang hirap na konseptuwal at hirap na
pormal sa pagkatuto ng unang wika ?Magbigay ng mga
halimbawa.
• 4.Paano natututo ng unang wika ang isang tao ayon sa mga
behaviorist? Paano naman naiiba ang pananaw rito ng mga
nativist?
• 5. Ano-ano ang mga uri ng ikalawang wika na maaring
matutuhan?Sa iyong pananaw , alin na sa mga ito ang taglay
mo? Patunayan.
• 6. Paano nagkakaiba-iba ang mga paraan sa pagkatuto ng
ikalawang wika? Magbigay ng mga halimbawa.
• 7. Bakit kailangang matuto ng unang wika? Ng ikalawang
wika? Paano kaya matitiyak ang katatasan at epektibong
paggamit ng dalawa?