የኤችአይቪ/ኤድስ ሂደትና ደረጃዎች

1
የትምህርቱ ይዘት

 የቫይረሱ ዑደት ፤
 የበሽታው ሂደት ፤
 ደረጃዎቹ

2
ኤች አይ ቪ ለመራባት የሚያደርገው ዑደት

S×up SÓvƒ
1 2

S¨<׃ SK¨Ø
7 የቫይረሱ S^vƒ ዑደት
3

S²Ò˃ S×S`
6 4
SS[ƒ
5 3
 የኤች አይ ቪ ቫይረስ
 የኤችአይቪ ቫይረስ ሕይወት ካለው ሕዋስ /አካል/ ውጭ
መራባትም ሆነ በሕይወት መቆየት አይችልም ፤

 ኤችአይቪ ቫይረስ ወደ ሕዋሱ/ሴሉ ውስጥ ከገባ በኋላ መራባት

ይጀምራል፤

 በመቀጠል በርካታ የኤችአይቪ ቫይረስ ŸIªe ¨<eØ uÑ<Öƒ

SM¡ uS¨<׃ በርካታ ጤነኛ Iªf‹” ይበክላሉ ፤

4
 የኤች አይ ቪ ቫይረስ /የቀጠለ/
ኤች አይ ቪ ለመራባት የሚያደርገው ዑደት
የኤች አይ ቪ ቫይረስ እስከመጨረሻው መራባቱን አያቆምም፡፡

 ከደም ውጭ ቫይረሱ የሚጠራቀምባቸው :-

ንፍፊት ፤
የአንጎል ክፍል ፤
በ¨”É“ uc?ƒ wMƒ ¨<eØ ፤

5
 ¾›?‹ ›Ã y= uiታ H>Ń
KSËS]Á Ó²?
uzÃ[e SÖnƒ
CD4+ lympho ¾zÃ[e SÖ”
1000 ›ÖÇò ¾›?‹ ›Ã y= ISU
900 (immune response)
very 800
early disease 700
600 ¾ui UM¡„‹
500
400 UM¡ƒ ›Mv
early disease ›?Ée Å[Í
300 Å[ͨ
200
steady state
100
advanced disease
0
0 3 6 9 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
dU”ƒ ¯Sƒ
* high rate of replication 6
in lymphoid tissue modified after Pantaleo et al., NEJM, 1993
 ¾›?‹ ›Ã y= uiታ ›"H@É

90 % ›Ã’}—¨< ›"H@É 7-10 ¯Sƒ

u›?‹ ›Ã y= < 5%
SÖnƒ ð×” ›"H@É < 3 ¯Sƒ

< 5% K[»U Ó²? ¾ui

H>Ń ¾TÁÃv†¨< >10-20 ¯Sƒ

7
የ ኤች አይ ቪ ተፈጥVዊ ሂደት
ለኤችአይቪ ቫይረስ መጋለጥ

ለጊዜው ተከስቶ በኋላ የሚጠፋ

የበሽታ ምልክቶች

በደም ውስጥ ፀረ- እንግዳ አካል

መታየት

ምልክት አልባ የህክምና ደረጃ

ሙሉ በሙሉ የኤድስ ምልክት

¾T>Ãuƒ Ñ>²?
8
 ¾›?‹ ›Ã y= uiታ H>Ń
I. ለጊዜው ተከስ}¨< በኋላ የሚጠፉ የበሽታ ምልክቶች
 ቫይረሱ በሰውነት ውስጥ ከገባ ከ2-3 ሳምንት ባሉት ጊዜያት
ዉስጥ ይከሰታል ፤
 ብዙ በሽተኞች ለሕመም ስሜት ትኩረት አይሰጡትም ፤
 የበሽታ ምልክቶቹ ከጉንፋን በሽታ ጋር
ይመሳሰላል ፤

9
 ¾›?‹.›Ã.y= uiታ H>Ń /የቀጠለ/
ለጊዜው ተከስተው በኋላ የሚጠፉ የበሽታ ስሜቶችና
ምልክቶች በቅደም ተከተል የሚከተሉት ናቸው
 ትኩሳት ………….……. 96%
 የዕጢዎች ማበጥ ………. 74%
 የጉሮሮ ሕመም ……..…. 70%
 ሽፍታ…………..………. 70%
 የጡንቻ ሕመም …..……. 54%
 ተቅማጥ …………..……. 32%
 ራስ ምታት ………...……. 32%

10
 ¾›?‹.›Ã.y=. ui H>Ń /የቀጠለ/

የበሽታ ስሜቶችና ምልክቶች

 ማቅለሽለሽና ትውከት….. 27%
 የጉበትና የጣፊያ እብጠት. 14%
 ክብደት መቀነስ ……..…. 13%
 የአፍ ቁስለት…..……….. 12%
 የአዕምሮ መታወክ ..……. 12%

11
 ¾›?‹ ›Ã y= ui H>Ń /የቀጠለ/
II. በደም ውስጥ ፀረ እንግዳ አካል መታየት/
የቫይረሱ ጠቋሚ ምልክት በደም ውስጥ መኖር
 የቫይረሱ ጠቋሚ ምልክት /ፀረ እንግዳ
አካል፤ቫይረሱ በሰውነት ውስጥ ከገባ እስከ 6 ወር
ባለው ጊዜ ውስጥ መታየት ይጀምራል ፤
 የኤችአይቪ የደም ምርመራ ቢካሄድ የቫይረሱ
በደም ውስጥ መኖር ይታወቃል ፤

12
III. ምልክት አልባ ¾›?‹.›Ã.y= ደረጃ

 ቫይረሱን በምርመራ አማካኝነት ማግኘት ይቻላል፡፡

 በዚህ ወቅት ግለሰቡ ቫይረሱን ወደሌላ ሰዉ
ሊያስተላልፍ ይችላል፡፡
 ግለሰቡ ይሄነዉ የሚባል የበሽታ ምልክት
አይታይበትም፡፡

13
IV. የኤድስ ሕመም ምልክት
 ረዥም ጊዜ የሚወስድና ቫይረሱ በሰውነት
ውስጥ በከፍተኛ ሁኔታ መራባት የሚቀጥልበት ነው ፤
10 ቢሊዮን የቫይረስ c?ሎች በየቀኑ Ã^vK<&

 የሰውነት ውስጥ የCD4 ቁጥር እየቀነሰ መምጣት ፤

 በደሙ ውስጥ ያለው የቫይረሱ መጠን መጨመር፤

 የCD4ና የቫይረስ መጠን ህመምተኛው ያለበትን ሁኔታ

ለመገመት ያስችላል ፤

14
አማካይ የቫይረስ መጠን
 የቫይረስ መጠን 30,000 እስከ 80,000 ሲ/ሲ

 አማካኝ የCD4 መጠን ከቀነሰና

ከ30 እስከ 70 ሴል/ሚ.K= ÃÅ`dM::

15
 የሰውነታችን የበሽታ መቋቋም አቅም

– የመኪናው ፍጥነት (የቫይረሱ መጠን) እየጨመረ ሲመጣ መኪናው ርቀቱን

ለመጨረስ (የCD4 ቁጥር) የሚወስድበት ጊዜ አነስተኛ ይሆናል

ፍጥነት = የቫይረስ መጠን

1000 500 200 0

ርቀት = የCD4 / ቁጥር 16
የሰውነታችን የበሽታ መቋቋም አቅም
 ፍጥነት የሚያመለክተው የቫይረስ መጠን መጨመር
 ርቀት የሚያመለክተው የCD4 ቁጥር መቀነስ

17
ኤድስ
 ኤድስ ማለት
 ሌሎች ተደራቢ በሽታዎች ሲኖሩ
 የCD4 መጠን < 200 ወይም
 የነጭ የደም ሴል ቁጥር < 1,200 Cell/mm

18
የዓለም ጤና ድርጅት ኤችአይቪ/ኤድስን በ4 መደብ
ይከፍላቸዋል ፤
 ደረጃ I.
ያለምልክት የሚቆይበት ጊዜ ሲሆን
* ከቫይረሱ ጋር የሚኖረው ሰው ጤናማ ተግባርን
የሚያከናወን ነው ፤
•ከብሽሺት ውጪ ያሉ የንፍፊት እጢዎች እብጠት
ከሶስት ወር በላይ መታየት
ከአንድ ሴ.ሜ በላይ መሆን
ሁለትና ከሁለት በላይ መታየት

19
የአንገት የንፍፊት እጢዎ እብጠት

20
 ደረጃ II.
የሰውነት ክብደት መቀነስ
 ከጠቅላላ ክብደት ከ 5-10% መቀነስ
- አነስተኛ የሆነ የቆዳ ፣ የአፍና የጉሮሮ መቁሰል ፤
- በአምስት ዓመት ጊዜ ውስጥ የአልማ´ /የቆዳ
ሽፍታ/ይታያል
- የላይኛው የመተንፈሻ አካል በተደጋጋሚ መታመም

21
Ë`v LÃ ¾qÇ iõ

22
የአፍ ዉስጥ ቁስለት

23
አልማዝ ባለጭራ

24
የዓለም ጤና ድርጅት ኤችአይቪ/ኤድስን በ4 መደብ
ይከፍላቸዋል ፤ /የቀጠለ /
 ደረጃ III.
 የሰውነት ክብደት መቀነስ በአንድ ወር ውስጥ ከ10% የበለጠ
 ከአንድ ወር በላይ የሚቆይ ተቅማጥ
 ከአንድ ወር በላይ የሚቆይ ትኩሳት
 የአፍ ዉስጥ ፈንገስ ፤
 የአፍና የምላስ መመረዝ ፤
የሳንባ በሽታ (ቲቢ)
የማጅራት ገትር ህመም፤
በተለያዩ ተዋህሳት መመረዝ

25
የአፍ ዉስጥ ፈንገስ

26
የአፍ ዉስጥ ፈንገስ

27
የዓለም ጤና ድርጅት ኤችአይቪ/ኤድስን በ4 መደብ
ይከፍላቸዋል ፤ /የቀጠለ /
 ደረጃ IV.
 የሰውነት መመንመን ፤
በተደጋጋሚ በጠና የሳንባ ምች በሽታ መያዝ
በፈንገስ የሚመጣ የሳንባ ምች ( ፒሲፒ)
ካንሰር /የዕጢ ፣ የቆዳ ፣ የማሕፀን ወዘተ.. /
ከሳንባ ውጪየቲቢ በሽታ
የጉሮሮ ዉስጥ ፈንገስ፤ ወዘተ

28
ካፖሲ ሳርኮማ

29
የሴት ብልት ሀርፐስ ሲምፕሌክስ

30
የዓለም ጤና ድርጅት ኤችአይቪ በi ደረጃ­‹

1ኛ Å[Í

2ኛ Å[Í

3ኛ Å[Í

4ኛ Å[Í
31

Ó²? u¯Sƒ