የከፍተኛ ትምህርት ንዑስ ዘርፍ

ፖሊሲና ስትራቴጂ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ይዘት
1. መግቢያ
2. የፖሊሲዉ አስፈላጊነት
3. ራዕይና ተልዕኮ
4. መርሆዎች
5. የፖሊሲዉ መነሻ
6. የፖሊሲ ቁልፍ ጉዳዮችና ስትራቴጂዎች
7. የፖሊሲዉ ትግበራ
8. ክትትልና ግምገማ
9. የተደራሽነት ስልት
10. ክለሳ
11. ማጠቃለያ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 1. መግቢያ
 ሀገራችን ለማደግ የተለያዩ ፖሊሲዎችን እና እቅዶችን በማዘጋጀት በስራ ላይ ስታዉል ነበር
እያዋለችም ትገኛለች

 የፌደራል አስፈጻሚ አካላትን ስልጣንና ተግባር ለመወሰን በወጣው አዋጅ ቁጥር 1097/2011
የሳይንስና ከፍተኛ ትምህርት ሚኒስቴር ………….. በመካከለኛና በከፍተኛ ደረጃ የሰለጠነ ብቁና በቂ
ተወዳዳሪ ዜጋ ማፍራት፤ …………..ስልጣንና ኃላፊነት ተስጥቶት የተቋቋመ የሚኒስቴር መስሪያ
ቤት ነው።

 ባለፉት ሁለት አስርት አመታት የከፍተኛ ትምህርት አቅርቦትንና ተደራሽነትን፣ ፍትሐዊ

ተሳትፎን፣ አግባብነትንና ጥራትን እንዲሁም ውስጣዊ ብቃት ለማጐልበት ሰፊ ሥራዎች
ሲሰሩ ቆይተዋል።

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 መግቢያ

 የሀገሪቱን የትምህርትና ስልጠና ፖሊሲን መሠረት ያደረጉ የትምህርት ዘርፍ ልማት ዕቅድ
(ESDP I - V) እና የዕድገትና ትራንስፎርሜሽን እቅዶች (GTP I እና II) ከሀገራዊ የልማት
አቅጣጫዎች ጋር በማስተሳሰር ተዘጋጅተው ተግባራዊ ሲደረጉ ቆይተዋል። አበረታች
ውጤቶችም ተመዝግበዋል፡፡

 ይሁንና በሂደት በርካታ ተግዳሮቶች ያጋጠሙ ሲሆን ከነዚህ መካከል የትምህርት ጥራት
በሚጠበቀው ደረጃ ባለመረጋገጡ ምሩቃንን በምሉዕ ስብዕና ብቃትና በራስ መተማመን
ማላበስና ከኢኮኖሚውና ከገበያው ፍላጎት ጋር ማጣጣም አለመቻል፤ የተደራሽነት (ከፍተኛ
ትምህርት የሚገቡት በሀገራችን 13.8% ሲሆን መካከለኛ ገቢ ያላቸዉ ሀገራት 18%) ና
የፍትሐዊነት ጉዳዮች ማነቆ ከሆኑ ተጠቃሽ ናቸው።

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

  መንግስት ለከፍተኛ ትምህርት ትኩረት እጅግ በጣም ከፍተኛ ገንዘብ ቢያፈስም ማደግ
በሚገባ ልክ ዕድገት አልተመዘገበም

 ፖሊሲዉ ሲዘጋጅ በትምህርትና ስልጠና ፍኖተ-ካርታው ጥናት የተመለከቱ ምክረ ሃሳቦችን፣

የዋናው መስሪያ ቤትና ተጠሪ ተቋማት ሰራተኞች፣ የትምህርት ባለድርሻ አካላት፣
ዩኒቨርሲቲዎች፣ አጋር የልማት ድርጅቶች እና ሌሎችም የኅበረተሰብ ክፍሎች ጋር በተደረጉ
ውይይቶች የተገኙ ግብረ-መልሶችን በግብዓትነት ተጠቅሟል፡፡

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

10/12/21 5
 ራዕይ

በቀጣይነት እየተሻሻሉ የሚሄዱ እና ህዝቡን ኑሮ በማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ፖለቲካዊ፣

ሳይንሳዊ እና ቴክኖሎጂየያዊ የሚያሻሽሉ ብቁና በቂ ምሩቃንን ማፍራት የሚችሉ ተቋማትን
መፍጠር

ተልዕኮ

 ፖሊሲዉ የኢትዮጵያ ከፍተኛ ትምህርት ንዑስ ዘርፍ ለማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ፖለቲካዊ

እና ቴክኖሎጂያዊ ለዉጥ ጠንከራ መሰረት እንዲሆኑ ያግዛል -
 በሙያ ብቃታቸዉ፣ በስብዕናቸዉ፣ በማህበራዊ ሃላፊነት፣ በአመለካከታቸዉ እና በመንፈስ
ጥንካረ የበሰሉና የተመሰከረላቸዉ ምሩቃንን በማፍራት የማህበረሰቡን ኑሮ መቀየርና
ኢኮኖሚዉን መለወጥ
 ዕዉቀትን ማመንጨት
 የማህበረሰቡን ኑሮ መቀየር የሚችሉ ተቋማትን መፍጠር

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 መርሆዎች

ነጻነታቸዉን ያጎናጸፉ እና ተጠያቂነት ያላቸዉ ተቋማት

በተልዕኮ የተለዩ ተቋማት

ጥልቅ ሃሳብ ማስተናገድ/ምክንያታዊነት

የተማሪዎች ፍላጎት የምስተናገድባቸዉ ተቋማት

ስብዕና ያላቸዉና ማህበራዊ እሴቶችን የሚከብሩና የሚሳድጉ

ፍልስፍና

 ከፍተኛ ትምህርት የዜጎችን ሁለንተናዊ ዕድገት የሚቀርጽ

 የማህበራዊና ኢኮኖሚዊ ለዉጦች መሳሪያ
 ከፍተኛ ትምህርት ተቋማት የለዉጥና ብልጽግና ማዕከል

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 2. የፖሊሲዉ አስፈላጊነት
በከፍተኛ ትምህርት የጥራት መጓደል
የተማሪ ሁለንተናዊ ዕድገትና ለዉጥ ላይ አለማትኮር
የተማሪዉን ፍላጎት፣ ልዩ ብቃት፣ መማሪያ ስልት መለየት አለመቻል
ሴቶች፣ አርብቶ አደር፣ አካል ጉዳተኖች፣ ልዩ ፍላጎት ያላቸዉን
በአግባቡ ማስተናገድ አለመቻል
ብቁና በቂ የመምህራን አለመኖር
ከገበያ ፍላጎት ጋር ያልተጣጣመ ስልጠና
የአለም-አቀፋዊነት ልምምድ አናሳ መሆን
የህጎች ክፍተት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

10/12/21 8
 ታዲያ ምን ዓይነት የለዉጥ እርምጃ ያስፈልጋል?

ዩኒቨርሲቲዎችን በተልዕኮና በትኩረት መስክ ማደራጀትና ወደ ስራ ማስገባት

ስርዓተ-ትምህርት፣ ስነ-ማስተማር ዜዴ፣ ግምገማና ምዘና የተማሪዎችን የመመማር

ልምምድ ጋር ማጣጣም

የተለያዩ የማስተማር ስልቶችን (በየነ-መረብ፣ ርቀትና ኦፕን ድስታንስ) በመጠቀም ለዜጎች

ትምህርትን ተደራሽ ማድረግ

ልዩ ተስጥዖ ያላቸው ተማሪዎች፣ ልዩ ፍላጎት ላላቸዉ ተማሪዎች በመንግስትም ሆነ በግል

ከፍተኛ ትምህርት ተቋማት ስኮላርሽፕ በመስጠት እና ሌሎች እርምጃዎችች በመዉሰድ
የትምህር ተደራሽነትና ፍትሃዊነትን መጨመር

የከፍተኛ ትምህርት ጥራት ማረጋገጫ ስልቶችን ማጠናከር

የከፍተኛ ትምህርትን ለተማሪዎች ፍላጎት ክፍት ማድረግ- በፊላጎታቸዉ የፈለጉትን

ትምህርት እንዲማሩ መፍቀድ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

10/12/21 9
 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳዮች፣
የፖሊሲ አቅጣጫዎችና ስትራቴጂዎች

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 1

የከፍተኛ ትምህርት አግባብነትና ጥራት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

  
 
  ………… አግባብነትና ጥራት
 
የፖሊሲ ማስፈጸሚያ
  ስትራቴጂዎች
አቅጣጫ-1.1  
ስርዓተ- የስርዓተ-ትምህርትና ፕሮግራሞች አከፋፈትን የሚመራ ተቋም ማቋቋም፤
ትምህርትና ባለድርሻ አካላትን በማሳተፍ ፕሮግራሞችን መገምገም፣ መፈተሸና መከለስ
ፕሮግራሞች ገበያ
ተኮር እንዲሆኑ የምሩቃንን ሁለንተናዊ ዕድገት በትከክል የሚለዉጡ ፕሮግራሞች መቅረጥ
ማድረግ
  የማህበረሰቡን፣ የሀገሪቷን እና የተማሪዎችን ፍላጎት ያማከለ ስርዐዓተ-
  ትምህርትና ፕሮግራም መቅረጽ
  የሀገር በቀል ዕዉቀት፣ የዘመናዊ ትምህርት፣ ሳይንስ. ቴክኖሎጂ፣ የሀገሪቷ
  ጥበብን በአግባቡ ያካተቱ ፕሮግራሞችን መቅረጽ
  የምዘና እና ግምገማ ዜዴዎች መገምገም የሚገባቸዉን ዕዉቀትና ክህሎት
  መገምገም በሚችሉ መልክ መቅረጽና መከታተል
 
የተጓዳኝ ትምህርቶችን ማጠናከር
የብቃት ምዘና ማዕከላትን በማደራጀት የመዉጫ ፈተናዎችንና ምሩቃን ለስራ
ዓለሙ ዝግጁ መሆናቸዉን መፈተሽና መረጋገጥ

የከፍተኛ ትምህርት መግቢያ ዉጤት ከ50 ፐርሰንት በላይ መሆኑን ማረጋገጠጥ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential May 2, 2020; Teshome Yizengaw
  የስራ ገበያ መረጃ ሲስተም ማጠናከር
   ………… አግባብነትና ጥራት
የፖሊሲ አቅጣጫ ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች
1.2

የከፍተኛ የከፍተኘኛ ትምህርት ስርዓተ-ትምህርት ፍሬምዎርክ/ማዕቀፍ ማዘጋጀት

ትምህርት
ጥራትን ስርዓተ-ትምህርቶችና የስልጠና ፕሮግራሞች ዕዉቅና ማግኘኘታቸዉን
ስታንዳርድን ማረጋገጥ
መወሰሰን፣ ስታንዳርድ የፈተናና ምዘና ስልት ማዘጋጀትና ከዓለም አቀፍ ስታንዳርድ ጋር
ማሰስቀጠልና ማጣጣም
ማሻሻል ለከፍተኛ ትምህርትና ከፍተኛ ትምህርት ፕሮግራሞች ስታንዳርድ ማዘጋጀት
 
 
  የፕሮግራምና ተቋማዊ የጥራት ኦዲት ስርዓት መዘርጋትና በአግባቡ መምራት
 
  ተማሪዎች ወደ ዩኒቨርሲቲ ሲገቡ ይዞ የመጡትን ዕዉቀት መገምገምና ክፍተቱ
  የይ መስራት
  ተተማሪዎች ስታንዳርድ በሆነ ምዘና እና የተከታታይ ምዘና እየገመገሙ
  እንዲሄዱ ማድረግ
ጥራት ያለዉን ትምህርት መስጠት የሚያስችል ፋሲሊቲ መኖሩን ማረጋገጥና
ማሟላት
ብሄራዊ የብቃት ማረጋገጫ ፍሬምዎርክ ለከፍተኛ ትምህርት ማዘጋጀት
© Ministry of Science and Higher Education| Confidential
   ………… አግባብነትና ጥራት
የፖሊሲ አቅጣጫ ለትምህርት ጥራት የሚያግዙ ተቋማዊ አደረጃጀቶች፣ ግብዓትና መሰረተ ልማት
1.2 አነስተኛ መመዘኛ ያሟላና መኖሩን ማረጋገጥና እንዲሟላ ማድረረግ

የከፍተኛ ለከፍተኛ ትምህርት ተቃማትና ፕሮግራሞች ግብዓት፣ ሂደት እና ዉጤተት

ትምህርት ጥራትን ስታንዳርድ መኖሩን ማረጋገጥ
ስታንዳርድን
መወሰሰን፣ የፕሮግራሞች እና የትምህርት ደረጃን የሚገልጽ መመሪያ ማዘጋጀትና
ማሰስቀጠልና መተግበር
ማሻሻል ለሁሉም ትምህርት ደረጃዎችና ፕሮግራሞች የክትትል፣ ግምገማና ድጋፍ
  ስርዓቶችን ማዘጋጀት
  የትምህርት አሰጣጡ የንድፈ-ሃሳብና የተግባር እንዲሁም የስራ ገበያ ፍላጎት
  ላይ ያተኮረ ስለመሆኑ የትግበራ እና ክትትል መመሪያ ማዘጋጀትና መተግበር
 
  በከፍተኛ ትምህርት ተቃማት የጥራት ዕዉቅና ስርዓት መዘርጋት
  ተማሪዎች የተግባር ትምህርትን በአግባቡ ማግኘት እንዲችሉ ስርዓት
መዘርጋትና መመከታተል
በከፍተኛ ትምህርት ተቃማት የጥራት ማረጋገጫ አደረጃጀቶችን መዘርጋትና
በተጨባጭ ወደ ስራ ማስገባት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

   ………… አግባብነትና ጥራት
የፖሊሲ አቅጣጫ 1.4 ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች

ለትምህርት ጥራት መረጋገጥ በተለያዩ መንገዶች የሚመነጩ ዕዉቀቶች ለትምህርት ጥራት

የዕዉቀት አስተዳደር ስርዓት ግብዓት እንዲዉሉ መለየተት፣ ማደራጀት፣ መተንተን እና
ማበጀት መጠቀም የሚያስችል አሰራር መዘርጋት
 
 
  ጊዜዉን የሚመጥን የትምህርት መረጃ ስርዓት መቅረጽ

የሀገር በቀል ዕዉቀት፣ ማህበራዊ እሴቶች ለትምህርት ጥራት

መጠቀም
የሀገሪቷን ነባራዊ ሁኔታን ከአለም ተጫባጭ ሁኔታ ጋር ያገናዘቡ
ማስተማሪያ መጽሃፍት እንዲዘጋጁ ማበረታታት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 2

የከፍተኛ ትምህርት ተደራሽነትና ፍትሃዊነት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 . ………… ተደራሽነትና ፍትሃዊነት
የፖሊሲ አቅጣጫ ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች
2.1
የክፍተኛ ትምህርት የከፍተኛ ትምህርትን ያለ ምንም ልዩነት ለዜጎች ተደራሽ ማድረግ
ተደራሽነት
ለማረጋገጠጥ ከፍተኛ ት/ት ቋማት በመንግስት፣ በመንግስትና በግል ቅንጅት፣ በማህበረሰብ፣
የተለያዩ ስልቶችን በግል፣ መንግስታዊ ባልሆኑ እና በሌሎች ተቋማት ማስፋፋት
መቅረጽ
 
 
ልዩ ተጽዖ ላላቸዉ፣ ለታዳጊ ክል፣ ለሴቶች፣ ልዩ ድጋፍ ለሚሹ እና ሌሎች
 
የስኮላርሽፕ ዕድሎችን ማመቻቸት
 
በዩኒቨርሲቲዎች ስር ተቋማትን ማስፋፋት (አፍሌትደ ኢንስቲትዩሽን)
 
ድግሪ የማያሰጡ የሰርቲፍኬት ስልጠናዎችን ለሚፈልጉት ማመቻቸት
 
የአለም አቀፍ ከፍተኛ ትምህርት ተቋማት በሀገሪቷ እንዲከፈቱ ማድረግ
 
 
 
የትምህርት አሰጣጥ ሞዳሊቲ በኤክቴንሽን፣ በክረምት፣ በመደበኛ፣ በኦንላን እና
በሌሎች ዜዴዎች ማስክሄድ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 . ………… ተደራሽነትና ፍትሃዊነት
የፖሊሲ አቅጣጫ ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች
2.1
የክፍተኛ ትምህርት
ተደራሽነት ተቋማት በተልዕኮያቸዉ ፕሮግራሞችን እንዲያስፋፉ ማድረግ
ለማረጋገጠጥ
የተለያዩ ስልቶችን የድግሪ ትምህርት የማያስፈልጉ የስልጠና ስልቶችን ለተለያዩ ቡዲኖች
መቅረጽ መዘርጋት
 
በጥምረት የሚሰጡ የድግሪ ፕሮግራሞችን ማስፋፋት
 
 
የዕድመ ልክ ትምህርት አሰጣጥ ስርዓት ለዜጎች ማመቻቸት
 
 
 
በተለያዩ የማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ዕድገት ዉስጥ ያሉ ዜጎችን ለመሳቢ
 
የሚያግዙ ስልቶችን መዘርጋት
 
 
 
 

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 . ………… ተደራሽነትና ፍትሃዊነት

የፖሊሲ አቅጣጫ 2.2 ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች

የክፍተኛ ትምህርት ልዩ ፍላጎት ላላቸዉ የህብረተሰቡ ክፍሎችን ፍላጎት ላይ

ፍትሃዊነትን ለማረጋገጥ የተመሰረተ የስኮላርሽፕ ስርዓት ማመቻቸት
የሚያግዙ ስልቶችን መቀየስና
ማጠናከር
 

ልዩ ፍላጎት፣ ልዩ ተስጥዖ ላላቸዉን፣ የባህሪይ መዛነፍ ችግር

ያለባቸዉን ልያግዝ የሚችል አሰራር መቅረጽና አገልግሎት
በተገቢዉ ማግኘታቸዉን ማረጋገጥ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 3
የከፍተኛ ትምህርት ተቋማዊ አቅም ግንባታ
ስራዎች

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ተቋማዊ አቅም ግንባታ ስራዎች
የፖሊሲ ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች
አቅጣጫ 3.1
የከፍተኛ የአካዳሚክ ባለሙዎች/መምህራንን አካዳሚዊ ልዕቀት የሚያግዝ ማዕቀፍና
ትምህርት መመሪያ ማዘጋጀትና መተግበር
መምህራን መምህራን የሚያስተምሩት ትምህርት ዕዉቀት፣ የስነ-ማስተማር ስነ-ዘዴ፣
ሙያዊ እና የቴኖሎጂ አጠቃቀም እና ሌሎች ጉዳዮች ላይ አቅማቸዉን የሚገነባ
አካዳሚያ ብቃት ኢንስቲትት ማደራጀት
ለማሳደግ መምህራን በራሳቸዉ አቅማቸዉን በተከታታይነት እየገነቡ የሚሄዱበት እና
አሰራር ተቋማዊ የሆኑ የሙያ ማሻሻያ ስልጠናዎች አሰራር ማበጀት
መንደፍና
መተግበር ከፍተኛ ት/ት ተቋማት በየደረጃዉ ለሚሰጡ ትምህርቶች ትከክለኛዉ
  የመምህራን ሙያ ስብጥር እንዲኖር ማድረግ
  ልምድ ያላቸዉና የተሸለ አካዳሚክ ደረጃ ላይ ያሉ ምሁራን አዳዲሶችንና ልምድ
  የለላቸዉን እንዲያማክሩ እና እንዲግዙ አሰራሮችን መዘርጋት
 
  የመምህራን ሙያዊ ስነ-ምግባር የሚያሻሽሉ አሰራሮችን መተግበር
 
 

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ………… ተቋማዊ አቅም ግንባታ ስራዎች

የፖሊሲ ማስፈጸሚያ ስትራቴጂዎች

አቅጣጫ 3.1
የከፍተኛ የመምህራን ሙያዊ ስነ-ምግባር የሚያሻሽሉ አሰራሮችን መተግበር
ትምህርት
መምህራን የሙያ ምዝገባ፣ ሙያ ፈቃድ ማረጋገጫ እና የሙያ ፈቃድ ማደሻ ስርዓቶችን
ሙያዊ እና መተግበር
አካዳሚያ ብቃት
ዉጤታማ ለሆኑና ያገለገሉ መምህራን የሚበረታቱበት የጥቅማ ጥቅም እና
ለማሳደግ
የዕዉቅና አሰጣጥ ስርዓት መዘርትና መተግበር፤ አሰራሩን ተቋማዊ ማድረግ
አሰራር
መንደፍና
አዲስ ለሚቀጠሩት መምህራን በቋሚነት ከስራ ጋር የማለመድ ስርዓት
መተግበር
መዘርጋት
 
 
ሁለ የመማር ባህል መፍጠር የሚያስችልና የሚያበረታታ አሰራር እንዲኖር
 
ማድረግ
 
 
 
 

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ………… ተቋማዊ አቅም ግንባታ ስራዎች

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 4

የከፍተኛ ትምህርት አደረጃጀት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 የከፍተኛ ትምህርት አደረጃጀት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ………… የከፍተኛ ትምህርት አደረጃጀት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 5

አለም-አቀፋዊነትን ትብብር ማጠናከር

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ………… አለም-አቀፋዊነትን ትብብር ማጠናከር

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 6

የማስተማሪያ ቋንቋ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 የማስተማሪያ ቋንቋ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 7

ለተማሪዎች የሚሰጥ የምክር አገልግሎት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ለተማሪዎች የሚሰጥ የምክር አገልግሎት

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ቁልፍ የፖሊሲ ጉዳይ 8

ባለ ዘርፈ-ብዙ ጉዳዮች

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ባለ ዘርፈ-ብዙ ጉዳዮች

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 ማጠቃለያ
የፖሊሲ አተገባበር

ክትትልና ግምገማ

 ሰርጭት
 ክለሳ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential

 አመሰግናለሁ

© Ministry of Science and Higher Education| Confidential