El Filibusterismo •Ang El Filibusterismo ay pangalawang nobela ni Rizal at ito ay pagpapatuloy ng Noli Me Tangere.
•Naganap ito, 13 na taon makaraan ang
huling pangyayari sa Noli Me Tangere na pagpanaw nina Elias at Sisa at magkatuwang paglibing sa kanila nina Ibarra at Basilio. •Sa El Fili, nagbalik si Ibarra bilang si Simoun. Isang mag-aalahas na ginamit ang kanyang yaman at impluwensya laban sa mga mananakop ng mga Pilipino.
•Inialay niya ang El Fili sa tatlong
paring martir.(GomBurZa). •Oktubre 1887- sinimulan ni Rizal ang pagsulat niya ng El Fili sa Calamba, Laguna at ipinagpatuloy ito sa London, Inglatera noong •Isinulat niya ang mga kasunod na kabanata sa iba't ibang bansa sa Europa gaya ng Paris, Pransya, at Madrid Espanya.
•Noong March 29, 1891 natapos ni Rizal
ang manuskrito ng El Fili sa Biarritz, Germany sa loob ng 3 taong pag-aakda nito. •Isinanla ni Rizal ang lahat ng kanyang mga alahas upang makalikom ng pondong pampalimbag ng kanyang pangalawang obra maestra.
•Umambag din ang kanyang kaibigang
si Jose Maria Basa. •Dinala niya ang manuskrito ng El Fili sa F. Meyer-Van Loo Press na nasa No.66 Viaandern Street. Isang imprentahan na pumayag ilimbag ang aklat ni Rizal kahit hulugan lang ang bayad. •Agosto 6, 1891 ay natigil ang pagpapalimbag dahil natigil ang pagbayad ni Rizal.
•Dahil walang-wala siya noong
panahong yon, naisip niyang sunugin na lang ang kanyang manuskrito. •Valentin Ventura- Nag-ambag din siya upang maipalimbag ang El Filibusterismo noong Oktubre 18, 1892.
•Merong 39 na kabanata ang El
Fili. •Ibinigay niya ang orihinal na manuskrito kay Ventura.
•Nagpadala siya kay Basa at Sixto Lopez,
Ferdinand Blumentritt, Mariano Ponce, Graciano Lopez Jaena, Juan Luna, Marcelo H. del Pilar, at iba pang mga kaibigan. •Ipinadala niya ang kopya sa Hongkong upang ipuslit sa Maynila. Ngunit nakumpiska ito ng mga awtoridad at hindi na nakita.(de Viana, 2011). •Dahil sa halagang kasaysayan ng orihinal na manuskrito ng El Fili, binili ito ng gobyerno ng Pilipinas kay Ventura slagang P10,000. Nasa pag-iingat ngayon ng Pambansang Museo ang nasabing kopya. •Pinuri ng samahang repormista sa Barcelona ang nobela ni Rizal at sinabing maihahalintulad ito sa “The Count Of Monte Cristo” ni Alexander Dumas, ang akdang pinaghugutan nito ng inspirasyon.