PHÒNG GD&ĐT QUẾ SƠN

` QUẾ CƯỜNG
TRƯỜNG THCS
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

MỤC TIÊU

 Nhận biết được sự co dãn vì nhiệt khi bị

ngăn cản có thể gây ra một lực rất lớn

 Tìm hiểu những ứng dụng từ tính chất nở vì

nhiệt của các chất trong cuộc sống

 Mô tả cấu tạo và hoạt động của băng kép

? Em có nhận xét gì về hình dạng của mái tôn và chỗ
tiếp nối giữa hai đầu thanh ray xe lửa?

Có hình lượng sóng Có khe hở

 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

I. Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt.

1. Quan sát thí nghiệm (H21.1).
 Dụng cụ:
 1 thanh kim loại (thanh thép)
 1 ốc vặn.
 1 chốt ngang.
 1 giá đỡ.
 Đèn cồn
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

I. Lực xuất hiện trong sự co giãn vì nhiệt.

1. Quan sát thí nghiệm (H 21.1a)
 Cách tiến hành:

 Đặt thanh kim loại lên giá đỡ.

 Lắp chốt ngang ở phía trong.

 Vặn ốc để siết chặt thanh thép lại.

=> Đốt nóng thanh thép và quan sát hiện tượng.

 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

I. Lực xuất hiện trong sự co giãn vì nhiệt.

1. Quan sát thí nghiệm (H21.1b)

 Đặt thanh kim loại lên giá đỡ.

 Lắp chốt ngang ở phía ngoài.

 Đốt nóng thanh thép.

 Vặn ốc để siết chặt thanh thép lại.

=> Dùng khăn tẩm nước lạnh phủ lên thanh thép và quan sát hiện
tượng
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Trở lại
 SUY NGHĨ TRẢ LỜI CÂU HỎI (3 phút)

Khi đốt nóng khi làm lạnh

 Thanh thép sẽ như thế  Thanh thép sẽ như thế

nào? nào?
 Chốt ngang sẽ có hiện  Chốt ngang sẽ có hiện
tượng gì? tượng gì?
 Hiện tượng xảy ra đối  Hiện tượng xảy ra đối
với chốt ngang chứng tỏ với chốt ngang chứng tỏ
điều gì? điều gì?
 TRẢ LỜI
1) Khi đốt nóng:
- Thanh thép: nóng lên  nở ra
- Chốt ngang: gãy
- Chốt ngang gãy (biến dạng)  có lực (lớn) tác dụng lên nó

2) Khi làm lạnh:

- Thanh thép: lạnh đi  co lại
- Chốt ngang: gãy
- Chốt ngang gãy (biến dạng)  có lực (lớn) tác dụng lên nó
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
I. Lực xuất hiện trong sự co giãn vì nhiệt.
2. Nhận xét.
C4: Chọn từ thích hợp trong khung để điền
vào chỗ trống của các câu sau: lực
a)Khi thanh thép (1)…………. vì nhiệt nó lực
vì nhiệt
gây ra (2)……….. rất lớn.
b)Khi thanh thép co lại (3)………… nó nở ra
cũng gây ra (4)……….. rất lớn
3. Kết luận.

 Sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản có thể

gây ra những lực rất lớn
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

4. Vận dụng:

C5: Tại sao chỗ tiếp

nối hai đầu thanh ray
của đường tàu hỏa
phải chừa khe hở.
 Vì nếu không chừa khe hở
thì khi trời nắng nóng, nhiệt
độ tăng cao, thanh ray nở ra
và bị cong lên do chỗ tiếp
nối 2 thanh ray không có đủ
khe hở cho thanh ray nở dài
=> gây mất an toàn giao
thông
 Hai gối đỡ ở
2 đầu cầu có
cấu tạo giống
nhau không?

C5) Vì sao 1 gối đỡ của đầu cầu phải đặt trên các con lăn?
Khi nhiệt độ tăng cao

Không có con lăn

Khi nhiệt độ giảm xuống thấp

Không có con lăn

 Khi nhiệt độ tăng
Khi nhiệt độ giảm xuống thấp

Các con lăn giúp

Có
cầu không bịcác
ngăncon
Đầu cầucản khi dãn nở vì lăn
cố địnhnhiệt.
Những hình ảnh vật cháy bị biến dạng
 => Vì men răng dễ bị rạn nứt.

Các nha sĩ thường khuyên không nên ăn thức ăn quá nóng.

Vì sao?
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
II. Băng kép: Thanh thép

1. Cấu tạo của băng kép đinh tán

? Hãy quan sát băng kép và cho

biết băng kép có cấu tạo như
thế nào?
Thanh đồng

 Cấu tạo của băng kép gồm: 2 thanh kim

loại có bản chất khác nhau (đồng và thép),
được tán chặt vào nhau dọc theo chiều dài của
thanh
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
II. Băng kép:
2. Hoạt động của băng kép

? Hãy quan sát khi hơ nóng thì

băng kép cong về phía thanh nào?
Vì sao

2) Băng kép cong về phía thanh

thép. Vì đồng dãn nở vì nhiệt nhiều
hơn thép nên thanh đồng dài hơn và
nằm phía ngoài vòng cung.
 Tiết 24 - Bài 21:
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

C9: Băng kép đang thẳng. Nếu làm cho lạnh đi thì nó có bị cong
không? Nếu có, thì cong về phía thanh thép hay thanh đồng?
Tại sao?

 Có bị cong và cong về phía thanh đồng. Vì đồng co lại vì

nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng ngắn hơn, thanh thép
dài hơn và nằm phía ngoài vòng cung.

 Kết luận: Băng kép khi bị đốt nóng hoặc

làm lạnh đều cong lại
4. Ứng dụng của băng kép:

Băng kép

Tiếp điểm
Chốt
4. Ứng dụng của băng kép:
4. Ứng dụng của băng kép:
4. Ứng dụng của băng kép:
4. Ứng dụng của băng kép:

 Băng kép được dùng làm thiết bị đóng ngắt

mạch điện tự động
Trong thực tế sự nở vì nhiệt của chất rắn có
rất nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật.

Ứng dụng trong Ứng dụng trong Ứng dụng trong

lắp đặt đường xây dựng cầu, thiết bị điện
ray đường tự động
 BÀI TẬP

1/ Băng kép hoạt động dựa trên hiện tượng

A. chất rắn nở ra khi nóng lên
B. chất rắn co lại khi lạnh đi
C. chất rắn co dãn vì nhiệt ít hơn chất lỏng
D. các chất rắn khác nhau co dãn vì nhiệt khác nhau

2/ Khi đun nóng băng kép bị uốn cong về phía thanh sắt, vì
A. sắt và đồng dãn nở vì nhiệt như nhau
B. sắt và đồng dãn nở vì nhiệt khác nhau
C. đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn sắt
D. sắt dãn nở vì nhiệt nhiều hơn đồng
 Hướng dẫn về nhà:

1. Bài vừa học

+ Học thuộc phần ghi nhớ ở trang 67 SGK.
+ Làm bài tập ở SBT.

2. Bài sau:
Bài 25: NHIỆT KẾ -NHIỆT GIAI
- Kẻ bảng 22.1 ở trang 69 SGK.
- Đọc trước bài Nhiệt kế - Nhiệt giai