BAB 7

RESPIRASI SEL
7.1 Penghasilan Tenaga melalui Respirasi Sel
Respirasi
Sel
Proses pengoksidaan dan
penguraian glukosa untuk
membebaskan tenaga yang
tersimpan dalam glukosa
 Jenis Respirasi
Sel

Respirasi Respirasi
Fermentasi
Aerob Anaerob

Proses penguraian glukosa

Berlaku dalam kehadiran Berlaku tanpa kehadiran yang tidak lengkap dalam
oksigen oksigen keadaan bekalan oksigen
terhad atau tanpa oksigen
7.2 Respirasi Aerob
• ialah proses penguraian glukosa dalam kehadiran oksigen untuk
menghasilkan tenaga kimia.
• Oksigen digunakan untuk mengoksidakan glukosa bagi menghasilkan
karbon dioksida, air dan tenaga.
• Proses respirasi aerob bermula
dengan proses glikolisis.
• Glikolisis :
• Prose penguraian glukosa oleh
enzim
• berlaku dalam sitoplasma
• Tidak memerlukan oksigen
• Satu molekul glukosa diuraikan
menjadi dua molekul piruvat
• Peringkat seterusnya berlaku
dalam mitokondrion.
• Piruvat yang terhasil dalam
proses glikolisis dioksidakan
melalui satu siri tindak balas
untuk menghasilkan karbon
dioksida, air dan tenaga.
• Sebahagian besar tenaga
digunakan untuk menghasilkan
molekul adenosina trifosfat (ATP)
Kitar ATP - ADP
• Molekul ATP terhasil apabila kumpulan
fosfat tak organik ditambahkan kepada
adenosina difosfat (ADP)

• Molekul ATP mempunyai ikatan fosfat

yang lemah
• Apabila ikatan fosfat pada molekul ATP
diputuskan, tenaga yang terbebas
dibekalkan kepada sel untuk membantu
kita menjalankan aktiviti-aktiviti harian.
• Proses keseluruhan pengoksidaan glukosa diringkaskan seperti
berikut:

38 ATP
7.3 Fermentasi
Fermentasi
• ialah proses penguraian glukosa
tidak lengkap dalam keadaan
oksigen terhad atau tanpa oksigen
• berbeza daripada respirasi aerob
dalam laluan metaboliknya
Fermentasi
selepas peringkat glikolisis
• Selepas glikolisis, piruvat yang Fermentasi
Alkohol
terhasil akan menjalani sama ada Asid Laktik

fermentasi alcohol atau

fermentasi asid laktik Yis Lactobacillus

Sel otot
Tumbuhan
manusia
 Fermentasi Alkohol
Proses penguraian glukosa tidak lengkap kepada etanol, karbon dioksida dan tenaga.
Fermentasi Alkohol
dalam Yis
• Lazimnya, sel yis berespirasi secara aerob
zimase
• Tetapi, dalam keadaan kekurangan
Glukosa etanol + karbon dioksida + tenaga (210 Kj)
oksigen, yis menjalankan fermentasi
alcohol
• Respirasi anaerob dalam yis (dan juga sel
tumbuhan) menghasilkan etanol, karbon
dioksida dan tenaga
• Proses ini dimangkinkan oleh enzim
zymase yang dihasilkan oleh yis
Fermentasi Alkohol
dalam Yis
• Dalam proses ini, jumlah tenaga yang dihasilkan
adalah sedikit kerana sebahagian tenaga masih
terperangkap dalam molekul etanol
• Etanol dihasilkan dalam proses fermentasi
digunakan untuk membuat wain dan bir
• Yis juga digunakan dalam pembuatan roti
kerana karbon dioksida yang terbebas semasa
fermentasi membantu menaikkkan adunan roti.
Etanol yang dibebaskan tersejat semasa
pembakaran roti
Fermentasi Alkohol
dalam Tumbuhan
• Pokok padi yang tumbuh di kawasan berair yang
kekurangan oksigen berupaya menjalankan fermentasi
alkohol.
• Etanol yang dihasilkan di dalam tisu semasa proses
fermentasi adalah toksik kepada kebanyakan tumbuhan
tetapi sel pokok padi mempunyai toleransi yang tinggi
terhadap etanol berbanding spesies lain.
• Pokok padi menghasilkan banyak enzim alkohol
dehidrogenase yang boleh menguraikan molekul etanol
kepada karbon dioksida yang tidak toksik.
LATIHAN 1
MRSM 2020
Fermentasi Asid Laktik
Proses penguraian glukosa kepada asid laktik dan tenaga.
Sel Otot Manusia
• Proses ini dilakukan oleh sel otot ketika melakukan
aktiviti cergas.
• Ketika aktiviti cergas, kadar penggunaan oksigen
melebihi kadar yang dibekalkan oleh sistem peredaran
darah.
• Otot berada dalam keadaan kekurangan oksigen dan
dikatakan mengalami hutang oksigen.
• Dalam proses ini, glukosa tidak dapat diuraikan dengan
sepenuhnya. Bagi setiap molekul glukosa yang diuraikan,
hanya dua molekul ATP atau 150 kJ tenaga dihasilkan.
• Asid laktik yang dihasilkan terkumpul sehingga mencapai
satu kepekatan yang boleh menyebabkan kelesuan dan
kekejangan otot.
Sel Otot Manusia
• Setelah aktiviti cergas berhenti, pengambilan oksigen
berlebihan mengoksidakan asid laktik kepada karbon
dioksida, air dan tenaga

Asid laktik + oksigen  karbon diokdsia + air + tenaga

• Apabila semua asid laktik sudah disingkirkan, hutang

oksigen dikatakan telah dibayar
LATIHAN 2
NEGERI SEMBILAN 2019
Bakteria
Lactobacillus
• Bakteria Lactobacillus menjalankan fermentasi
susu untuk menghasilkan dadih.
• Lactobacillus bertindak ke atas laktosa (gula
susu) dan menukarkannya kepada asid laktik.
• Asid laktik seterusnya menggumpalkan kasein
(protein susu) menjadi dadih atau yogurt.
• Asid laktik merupakan punca rasa masam
yogurt.
Perbandingan antara respirasi
aerob dengan
fermentasi
Persamaan antara respirasi aerob dan fermentasi
Perbezaan antara respirasi aerob dan fermentasi
LATIHAN 1
JOHOR 2020
P1:Respirasi aerob
P2:Glukosa dioksidakan secara lengkap dengan kehadiran oksigen
P3:Glukosa dioksidakan kepada karbon dioksida , air dan tenaga
//persamaan kimia/perkataan
P4:Kuantiti tenaga yang dihasilkan adalah tinggi iaitu 36 ATP
P5:Berlaku di dalam mitokondria
P6:Respirasi anaerob / fermentasi
P7:Glukosa dioksidakan secara tidak lengkap tanpa kehadiran oksigen
P8:Glukosa dioksidakan kepada karbon dioksida , etanol dan tenaga//persamaan kimia/perkataan
P9:Kuantiti tenaga yang dihasilkan adalah rendah iaitu 2 ATP
P10:Berlaku di dalam sitoplasma
P1:Kadar pernafasan semasa aktiviti cergas adalah lebih tinggi daripada semasa
rehat
P2:Memerlukan lebih oksigen untuk pengoksidaan glukosa /respirasi sel
P3:Bagi menghasilkan lebih tenaga
P4:Kadar denyut jantung semasa aktiviti cergas adalah lebih tinggi daripada semasa rehat
P5:Memastikan aliran darah ke tisu adalah lebih cepat untuk membekalkan lebih banyak
oksigen dan glukosa ke tisu
P6:Bagi menghasilkan lebih tenaga
P1:Atlet melakukan senaman berkala / berterusan berbanding bukan atlet
P2:Senaman menguatkan otot jantung atlet
P3:Jantung atlet mengepam lebih banyak darah dalam setiap degupan ( berbanding bukan atlet )
P4:Lebih banyak oksigen diterima oleh sel otot atlet ( berbanding bukan atlet )
LATIHAN 2
SELANGOR 2020
Tissue J : (Skeletal) Muscle tissue
Cell K : Yeast
Process P : Anaerobic respiration
Process Q : Aerobic respiration

Word equation process Q : Glucose + Oxygen Carbon dioxide +water+energy (38 ATP)
F1 : Cell K undergoes anaerobic respiration
E1 : Glucose breakdown (partially/incompletely)
E2 ; to produce ethanol and carbon dioxide
E3 : Less ATP / 2 ATP is produced
F1 : Carbon dioxide released
E1 : traps in the dough
E2: causes the dough to rise
-Oxygen debt
(Reject : Anaerobic respiration is a process, not a condition)
AND
E1 : because of oxygen deficiency // lack of oxygen
E2 : to get more oxygen immediately
E3 : to oxidise lactic acid
LATIHAN 5
KEDAH 2014