ARALING

PANLIPUNAN
WEEK 8
JAY CRIS S. MIGUEL
TEACHER I
KULTURA NG MGA
SINAUNANG
Want big impact?
Use big image.

PILIPINO
2
UNANG ARAW
JAY CRIS S. MIGUEL
BALIK-ARAL SA
MGA
NAKARAANG
ARALIN
4
1. Ano-ano ang mga sistema
ng pamahalaan noong
sinaunang panahon?
5
2. Sino ang itinuturing na
pinuno sa pamahalaang
barangay?
6
 3. Ano ang tawag sa taong
tagapagbalita ng mga batas
na napagkasunduan sa
isang barangay?
7
4. Bilang tanda ng pakikipagkaibigan
at pakikipag-ugnayan sa ibang
barangay ay naging kaugalian ang
Sanduguan sa pagitan ng ating mga
ninuno. Paano isinasagawa ang
Sanduguan?
8
 ◉5. Iba’t ibang uri ng
pamahalaan ang umiiral sa
bansa. Ano ang tawag sa
pamahalaan ng mga Muslim
noong unang panahon?
9
6. Sino ang itinuturing na
pinuno sa pamahalaang
sultanato?
10
 7. Sa pamahalaang Sultanato,
ipinatutupad ng Sultan ang
kanilang kaugalian, paniniwala at
batas batay sa kanilang banal na
aklat. Ano ang tawag sa banal na
aklat na ito?
11
8. Ano ang tawag sa lupon ng mga
makapangyarihan at mayayamang
pinuno sa pamayanang
nasasakupan ng sultanato na
siyang nagsisilbing tagapayo ng
sultan?
12
9. Ano-ano ang mga
hanapbuhay ng mga
sinaunang Pilipino?
13
 10. Sa ano-anong mga
bansa nakipagkalakalan
ang mga Pilipino noong
sinaunang panahon?
14
MGA SINAUNANG
PANINIWALA AT
TRADISYON
JAY CRIS S. MIGUEL
Paniniwala sa Espiritu
at Diyos ng Kalikasan

”
16
 Ano ang pagkakaiba ng
pananampalataya ng mga
unang Pilipino at ng ating
pananampalataya ngayon?
17
 Likas na sa mga sinaunang
Pilipino ang pagiging
relihiyoso bago pa man
dumating ang mga Espanyol.
18
 Naniniwala ang mga sinaunang
Pilipino na may mga espiritung
nananahan sa kanilang kapaligiran,
tinawag itong “anito” ng mga
Tagalog at “diwata” ng mga Bisaya.
19
 Ang ilan sa mga anitong
pinaniniwalaan ng mga sinaunang
Pilipino ay:
“Makaboteng”
“Pamahadi”
“Tonong”
20
 Ang “makaboteng” ay ang
anitong nangangalaga sa mga usa
at baboy damo. Naninirahan ito
sa kagubatan.
21
 Ang “pamahadi” ay
anitong tagapangalaga ng
mga kalabaw at kabayo.
22
Ang “tonong” naman ay
ang espiritung
tumutulong sa mga tao.
23
 Maaari itong mag-
anyong tao, hayop, o
nilalang na hindi
nakikita.
24
 Ang “bul-ol” ng mga Ifugao ay isa sa
pinakatanyag na eskultura ng Hilagang
Luzon, lalo na sa Cordillera, na
nagpapatunay sa pananampalataya ng
mga sinaunang Pilipino sa espiritu ng
kalikasan.
25
26
 Kadalasang inuukit ito sa punong
kahoy na narra, yakal, at ipil, at
inilalagay sa loob ng tahanan o
imbakan ng palay. Naniniwala sila
na dadami ang ani sa tulong ng “bul-
ol.”
27
 Pinaniwalaan ding sagrado ng mga
sinaunang Pilipino ang mga bagay sa
kalikasan tulad ng araw, bituin, puno,
hayop, at iba pa. Ang tawag sa
paniniwalang ito ay “paganismo”
28
29
Pinaniniwalaan nila ang
mga kaluluwa ng mga
ninunong pumanaw na.
30
Hinahandugan nila ng mga pagkain,
awitin, at panalangin ang mga
espiritu ng kanilang mga ninuno,
patunay na naniniwala sila sa
kabilang buhay.
31
Makikita natin ang halimbawa ng
katibayan nito sa takip ng
“Manunggul Jar” na nahukay sa
Kweba ng Tabon.
32
 Sa takip nito ay may inanyuang
dalawang tao na namamangka na
pinangangahulugang naglalakbay
patungo sa kabilang buhay.
33
 DAGDAG
KAALAMAN
34
 Ang “Manunggul
Jar” ay nagsilbing
kabaong o libingan
ng mga sinaunang
Pilipino.
35
 Ang mga mamamayan sa
bawat kapuluan ay may kani-
kaniyang paniniwala at
kaugaliang sinusunod.
36
Katunayan, may kanya-kanya
silang tawag sa kanilang mga
Diyos noong sinaunang
panahon.
37
38
“Bathala” sa mga
Tagalog
39
“Laon” sa Kabisayaan
40
 “Kabunyian” sa mga
pangkat Ifugao at ibang
taga Cordillera at
Ilokano
41
“Abba” sa mga
Cebuano
42
Iba-iba rin ang mga katangian
at kapangyarihan ng kanilang
mga Diyos noong sinaunang
panahon.
43
 “Dian Masalanta”
diyos ng pag-ibig ng mga
Katagalugan
44
 “Hayo”
diyos ng karagatan ng
Katagalugan
45
 “Sidapa”
diyos ng langit ng Kabisayaan
46
 “Dallang” diyos ng
kagandahan ng mga Ilokano
47
“Apolaki” diyos ng digmaan
ng mga taga-Pangasinan
48
Pinangunahan ng mga Katalonan (sa
mga Tagalog) at Babaylan (sa mga
Bisaya) ang mga isinasagawang pag-
aalay.
49
Ang mga Katalonan at Babaylan ang
pinaniniwalaang tagapamagitan sa
kanilang mga diyos.
50
Naniniwala rin sila sa mga
aswang, kapre, tikbalang,
tiyanak, nuno sa punso,
duwende, manananggal at
kulam.
51
 Naniniwala silang may
taong may kapangyarihang
mag-ibang anyo.
52
 Ang aswang ay maaaring
maging ibon, aso o kaya’y
mabangis na hayop at
kumakain ng atay at bituka ng
maysakit.
53
54
 Ang manananggal ay putol
ang kalahati ng katawan sa
gabi, ngunit pagdating ng
araw ay buo na namang muli.
55
56
Ang tikbalang ay may mukha
ng kabayo na kapag may
nakatuwaang isang tao ay
inililigaw ito.
57
58
 Ang kulam ay
nakapagdudulot ng
lagnat at sakit sa
isang tao sa
pamamagitan
lamang ng salita.
59
 Marami sa mga pangkat-etniko ng
Pilipinas ang napanatili ang kanilang
paniniwalang animistiko.
60
 Halimbawa ay ang
mga Igorot at ang
kanilang 12-yugtong
rituwal sa
pagtatanim at pag-
aani ng palay.
61
Ito ay isinasagawa sa gabay ng isang
“mumbaki” sa loob ng panahon ng
pagtatanim ng palay sang-ayon sa
sinusunod nilang kalendaryong
agraryo.
62
Ipinagpapatuloy nila ang tradisyong ito
upang mapanatili nila ang kanilang
mabuting ugnayan sa kalikasan (bilang
pasasalamat at paghingi ng pabor o
gabay) nang sa gayon ay matiyak nila
ang isang masaganang ani.
63
 DAGDAG
KAALAMAN
64
 Mumbaki ang tawag sa
pinunong panrelihiyon ng
mga Igorot na nagsilbing
tagapamagitan ng tao sa mga
espiritu; itinuturing din
siyang manggagamot ng
kaluluwa.
65
 Masasalamin din sa
paniniwalang “animismo” ng
mga katutubo sa mga pamahiin
na kanilang nabuo.
66
Ang “pamahiin” ay paniniwala
batay sa kutob, kinagawian,
tradisyon, at relihiyon ng isang
pamayanan.
67
 Nagsilbing gabay ang mga
pamahiing ito ng mga katutubo sa
pagbuo ng desisyon o paliwanag
sa mga pangyayari sa kanilang
kapaligiran.
68
 Ang mga paniniwala at mga pamahiin
ay may malaking kinalaman sa buhay ng
mga unang Pilipino.
Binigyan nila ng kahulugan ang isang
pangyayari tulad ng nasa susunod na
slide.
69
70
Dagdag dito, naniniwala rin sila na
nagbibigay ang kalikasan ng mga
babala, palatandaan, at pangitain sa
mga maaaring mangyari sa
hinaharap.
71
 Ang paglabas ng bulalakaw ay
nagsilbing babala sa parating na
delubyo, epidemya, o digmaan.
72
Ang pag-alulong ng aso ay isang
pagbabadya sa kamatayan ng
isang malapit sa buhay.
73
 GAWAIN
Gamit ang graphic organizer na
nasa susunod na slide,
paghambingin ang paniniwala ng
mga Pilipino “noon” at
“ngayon”
74
75
IKALAWANG ARAW
JAY CRIS S. MIGUEL
BALIK-ARAL MUNA
Want big impact?
Use big image.

TAYO!
77
Ayusin ang mga jumbled na
mga letra sa susunod na mga
slides upang mabuo ang
salitang tinutukoy ng bawat
pahayag.
78
 OTINA
Ang mga espiritung
Want big impact?
Use big image.

nananahan sa
kapaligiran.
79
 UMMKIAB
Tawag sa pinunong panrelihiyon
ng mga Igorot
Want bigna nagsisilbing
impact?
Use big image.
tagapamagitan ng tao
sa mga espiritu.

80
 HLAAATB
Ang itinuturing ng mga Tagalog
na dakilang Want
nilalang
big impact?
Use big image.
na siyang
may likha ng langit at lupa.

81
 LUB–LO
pinakatanyag na eskultura ng Hilagang
Luzon, lalo Want
nabigsaimpact?
Cordillera, na
nagpapatunay sa pananampalataya
Use big image. ng mga
sinaunang Pilipino sa espiritu
ng kalikasan.

82
 LUGGNUNAM
RAJ
Nagsilbing libingan ng
Want big impact?
Use big image.

mga sinaunang Pilipino

83
PAGLAGANAP NG
ISLAM SA
PILIPINAS
JAY CRIS S. MIGUEL
Bunsod ng pakikipagkalakalan ng
mga sinaunang Pilipino sa mga
Arabong Muslim ay nakarating sa
Pilipinas ang isang mahalagang
impluwensiyang umambag sa
mayamang kultura ng mga Pilipino,
ang “Islam.”
85
Ang “Islam” ay isang
relihiyong may
paniniwala sa iisang
diyos, si “Allah.”
86
Itinatag ito ng propetang
si Muhammad bandang
600 C.E.
87
Qur’an (Koran)
ang tawag sa
banal na aklat
ng Islam.
88
 Tunghayan ang timeline na
nasa pahina 92 ng inyong aklat
upang malaman mo kung
paano lumaganap ang Islam sa
Pilipinas.
89
 Taong 1210: Pagdating ng
mga Arabong mangangalakal
sa katimugang bahagi ng
kapuluan.
90
 Taong 1280: Dumating sa
Sulu si Tuan Masha’ika,
itinuturing na kauna-unahang
nagpakilala ng Islam sa
Pilipinas.
91
 Nakipag-isang dibdib siya sa
anak ni Rajah Sipad at
nagsimulang magtatag ng mga
pamayanang Muslim sa Sulu.
92
Taong 1380: Mula Malacca ay
dumating si Karim-Ul-
Makdum sa Sulu at nangaral
ng Islam.
93
Taong 1390: Dumating si Rajah
Baginda ng Palembang sa Sulu.
Matagumpay niyang nahikayat
ang ilang katutubo na lumipat sa
relihiyong Muslim.
94
Taong 1450: Dumating si Abu
Bakr mula sa Palembang. Siya
ang kinikilalang nagpalaganap
ng Islam sa Sulu.
95
Pinagkalooban siya ng pangalang
“Sharif ul-Hashim” nang maging
kauna-unahang sultan ng itinatag
niyang pamahalaang batay sa
Sultanato ng Arabia.
96
Sa panahon ni Abu Bakr,
mabilis na lumaganap
ang Islam sa Sulu.
97
 Samantala, noong huling
bahagi ng ika-15 siglo,
nanguna sa pagpapalaganap
ng Islam sa Mindanao si Sharif
Kabungsuan mula sa Johor,
Malaysia.
98
Siya rin ang nagtatag at
naging unang sultan ng
pamahalaang itinatag
niya sa Mindanao.
99
 Mula sa Sulu at
Mindanao ay mabilis na
lumaganap ang Islam sa
Luzon at Visayas.
100
 Gayunpaman, mabilis ding
natuldukan ang paglaganap na
ito sa pagdating ng mga
Espanyol noong ika-16 na
siglo.
101
Nagtungo ang mga Pilipinong
Muslim sa katimugang bahagi
ng Pilipinas upang mapanatili
ang kanilang pagsasarili mula
sa mga Espanyol.
102
 Sa kabila ng hangarin ng mga
Espanyol na binyagan ang mga
Muslim sa Kristiyanismo, patuloy
pa ring pangunahing paniniwala
ang Islam sa rehiyon.
103
 DAGDAG
KAALAMAN
104
 Ano ang Islam? Ang Islam ay relihiyon ng
mga Muslim. Ito ay salitang Arabe na ang
kahulugan ay kapayapaan o ganap na
pagpapailalim kay Allah. Ang tawag sa
kanilang diyos ay Allah at ang Koran ang
banal na aklat at batayan ng mga aral. Itinatag
ito ni Propreta Muhammad. Sa Mecca ang
sentro ng pagsamba.
105
Ang mga tungkulin ng
isang Muslim ay
nakapaloob sa limang
haligi ng Islam:
106
 1. Walang ibang Diyos na
paniniwalaan maliban kay
Allah at si Muhammad ang
sugo ni Allah. Ang tawag dito
ay Shahada.
107
2. Magdasal nang 5 beses sa isang araw na
nakaharap sa direksyon ng Mecca. Ito ay
isinasagawa bago sumikat ang araw, sa
pananghalian, sa hapon, sa paglubog ng
araw, at bago maghatinggabi. Ang tawag
dito ay Salat.
108
 3. Magbigay ng Zakat sa mga
nangangailangan tulad ng mga maysakit,
ulila at mga naging biktima ng bagyo,
lindol, o pagbaha lalong-lalo na kung
panahon ng Ramadan. Ang zakat ay
ikasampung bahagi ng
kita ng isang Muslim.
109
4. Pag-aayuno o Saum sa panahon ng
Ramadan o ikasiyam na buwan ng
kalendaryong Muslim. Dahil ang
Ramadan ay buwan ng pagsisisi ng
kasalanan, ang pag-aayuno ay
ginagawa sa bawat araw.
110
 Hindi sila kumakain, umiinom at
nagsasalita ng masama mula sa pagsikat
ng araw hanggang sa paglubog nito.
Ipinagbabawal din ang kasayahan at
paggawa ng mabibigat na gawain sa
panahong ito.
111
 Ang pagtatapos ng Ramadan ay
araw ng pasasalamat kay Allah at
ito ay tinawag ng Hariraya
Puasa.
112
5. Maglakbay sa Mecca minsan sa
buong buhay kung makakayanan.
Hajj ang tawag sa paglalakbay at
Hadji ang tawag sa mga taong
nakapaglakbay sa Mecca.
113
Naniniwala rin ang mga Muslim sa
araw ng paghuhukom at ang
kakayahang gumawa ng mabuti o
masama ay nagmumula sa
kapangyarihan, kagustuhan o
kautusan ni Allah.
114
PAGTATAYA
115
 Basahing mabuti ang bawat
pahayag o katanungan. Isulat
sa kwaderno ang titik ng
tamang sagot.
116
 1. Kung ang mga pagano ay
sumasamba sa kalikasan at iba pang
walang buhay, sino naman ang
sinasamba ng mga Muslim?
A. Allah C. Lalahon
B. Bathala D. Muhammad
117
2. Alin sa sumusunod ang HINDI nagpapakita ng
tungkulin ng isang Muslim?
A. pagtupad ng Hajj
B. pangangalaga ng kalikasan
C. pag-aayuno sa buwan ng Ramadan
D. pagdarasal nang limang beses maghapon
nang nakaharap sa direksyon ng Mecca
118
 3. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng
pagkakawanggawa ng mga Muslim lalong-lalo na sa
panahon ng Ramadan? Pagbibigay ng
____________
A. pagkain sa mga pulubi
B. bahay sa mga biktima ng bagyo
C. kalahating bahagi ng kanilang lupa
D. ikasampung bahagi ng kita sa mga ulila
119
4. Ano ang tawag sa mga Muslim na
nakagawa ng paglalakbay sa Mecca?
A. Hajj
B. Hadji
C. Haji
D. Hadj
120
5. Salitang Arabe na ang kahulugan ay
kapayapaan.
A. Islam
B. Zakat
C. Saum
D. Salat
121
IKATLONG ARAW
JAY CRIS S. MIGUEL
 TRADISYON SA
KASAL, PATAY, AT
PAGPAPANGALAN
JAY CRIS S. MIGUEL
Tradisyon sa
Kasal
”
124
Ang bahay ng datu
ang karaniwang
lugar ng kasalan.
125
 Ang mga naatasang
Babaylan o Katalonan
ang nagsasagawa ng
seremonya ng kasal.
126
 Pinauupong magkaharap
ang ikinakasal sa isang
dulang na may nakalatag na
alak at isang tasa ng bigas.
127
 Matapos ang seremonya,
paghahawakin ng kamay
ang ikinasal, sasabuyan ng
bigas, at paiinumin ng alak
sa iisang tasa.
128
Magdarasal ang Babaylan o
Katalonan at ang mga
panauhin at kamag-anak
naman ay sisigaw ng
“mabuhay.”
129
Matapos nito ay kasunod na
ang ilang araw ng
pagdiriwang ayon sa kaya
ng lalaki.
130
 Ang ilan naman ay
nagbibigay ng bigay-kaya o
dote.
131
 DAGDAG
KAALAMAN
132
Alam mo ba kung paano
isinasagawa ang
panliligaw ng lalaki sa
babae noon?
133
 Ano-ano ang mga
pagkakaiba ng panliligaw ng
isang lalaki sa babae noon at
ngayon?
134
“Ligawan Noon at Ngayon:
Ano ang Pagkakaiba?”
Halaw mula sa blog ni Marri Bermudez

135
 NOON…
Kahoy ay sinisibak
Tubig ay iniigib
Mabangong bulaklak
ang handog sa babaeng
iniibig
136
 NOON…
Matagal-tagal ding sinuyo
ang dalagang iniirog
Nagpakipot pa ng husto
Bago ibigay, matamis
na “OO.”
137
 NOON…
Harana ang paraan
ng binata sa panliligaw
lumilikha pa ng awit
upang dilag ay mabingwit
138
 NOON…
Liham ng busilak na pag-ibig
Tula ng tunay na pagmamahal
Awit ng pusong handang
maghintay
Kahit ialay ang sariling buhay
139
ANO NAMAN ANG
IYONG MASASABI
NGAYON?
140
Tradisyon sa
Patay
”
141
Inihahanda ng mga sinaunang tao
ang kanilang yumao para sa
kabilang buhay sa pamamagitan ng
paglilinis, paglalangis, at
pagbibihis ng magagarang
kasuotan sa bangkay.
142
 Pinababaunan din ng mga
sinaunang Pilipino ang kanilang
yumao ng mga kasangkapan tulad
ng seramika at mga palamuti
upang may magamit ang mga ito sa
kabilang buhay.
143
May dalawang bahagi
ang paglilibing ng mga
sinaunang Pilipino.
144
 Una, inililibing muna
nila ang mga yumao sa
lupa kasama ang ilang
kasangkapan.
145
 Matapos matuyo ang mga
labi ay hinahango ito mula sa
libingan at isinisilid sa loob
ng banga.
146
Isang halimbawa ng tapayan
na ginamit sa paglilibing ang
bangang “Manunggul”.

147
Natagpuan ito ng pangkat ni
Dr. Robert Fox noong 1962
malapit sa mga labi ng Taong
Tabon.
148
Ang dalawang pigura ng tao
sa ibabaw ng takip nito ay
sumisimbolo sa paghahatid
ng yumao sa kabilang buhay.
149
150
 Dagdag pa sa patunay na
pinahahalagahan ng mga sinaunang
Pilipino ang kanilang mga patay ay
ang pag-aalaga ng kanilang bangkay
sa pamamagitan ng kanilang
preserbasyon sa mga ito.
151
Kung ang Egypt ay kilala sa
kanilang mummies, ang mga
sinaunang Pilipino ay di
pahuhuli sa paraan kanilang
mamipikasyon.
152
Katunayan, may ilan pa ngang
mananalaysay ang nagsabi na
higit pa ang paraan ng mga
Pilipino sa mamipikasyon kaysa
sa mga Ehipsyano.
153
 Nang matuklasan ang mummy ni
Apo Anno ng mga Ibaloy sa
Cordillera, napag-alaman na ang
teknolohiya noong panahong yaon
ay hindi matawaran.
154
Ayon pa sa mga mananalaysay,
patuloy pa rin ang preserbasyon
sa mga bangkay hanggang
katapusan ng 1800.
155
 Tradisyon sa
Pagpapangalan

”
156
 Karaniwang ang ina ang
nagbibigay ng pangalan sa
kaniyang anak noong
sinaunang panahon sa
Pilipinas.
157
 Malimit na ang pagpapangalan
noon ay nakabatay sa isang
partikular na pangyayari tulad ng
pangalang “Maliuag” na
nangangahulugang “mahirap na
pagluluwal ng sanggol.”
158
Walang apelyido
ang mga
sinaunang
Pilipino.
159
 Ang mga magulang
noon ay tinatawag
batay sa pangalan ng
kanilang panganay na
anak.
160
Halimbawa, ang tatay at
nanay ni Maliuag ay
tinawag na “Ama ni
Maliuag” at “Ina ni
Maliuag.”
161
 Nakikita naman ang
kaibahan ng pangalan ng
babae sa lalaki sa
pamamagitan ng pagdugtong
ng katagang “in” sa
pangalan.
162
 Halimbawa, ang
pangalang “Ilog” para sa
lalaki ay nagiging
“Ilogin” kung
ipapangalan sa babae.
163
GAWAIN
164
 Gamit ang graphic organizer na nasa
susunod na slide, pumili ng isang paksa sa
ibaba na nais paghambingin.
“Tradisyon sa Kasal Noon at Ngayon”
“Tradisyon sa Patay Noon at Ngayon”
“Pagpapangalan Noon at Ngayon”
165
166
IKAAPAT NA ARAW
JAY CRIS S. MIGUEL
 PANANAMIT
AT PALAMUTI
JAY CRIS S. MIGUEL
 Ang sinaunang
kalalakihang Pilipino ay
nagsuot ng pantaas na
damit na tinawag na
kanggan (o kangan).
169
Ang kulay ng kanggan ay batay
sa katayuan sa lipunan ng may
suot nito- pula para sa datu at
asul o itim para sa may mas
mababang katayuan sa datu.
170
Bahag naman ang
kanilang naging
pang-ibabang
kasuotan.
171
172
Binalutan din nila ng putong
ang kanilang ulo. Tulad ng
kanggan, sinalamin din ng
putong ang katangian ng may
suot nito.
173
 Halimbawa, pulang
putong ang suot ng mga
taong nakapaslang na ng
isang tao.
174
Ang mga nakapaslang
naman ng may pitong
tao ay nagsusuot ng
burdadong putong.
175
176
Sa kababaihan, ang pang-itaas na
kasuotan ay ang “baro” at ang
pang-ibaba naman ay ang
maluwag na palda na tinatawag
na “saya” ng mga Tagalog at
“patadyong” ng mga Bisaya.
177
178
179
 Mahilig magsuot ng mga
palamuti sa katawan ang
mga sinaunang kababaihan
at kalalakihang Pilipino.
180
Kadalasang gawa sa
ginto ang mga
palamuting ito.
181
 Halimbawa ng mga palamuting
kanilang sinusuot ay ang
“pomaras”- isang alahas na
hugis rosas- at “ganbanes”- isang
uri ng gintong pulseras na
isinusuot nila sa braso at binti.
182
183
 Nagsuot naman ang kababaihan
at kalalakihang Bisaya ng
hanggang apat na pares ng
gintong hikaw sa kanilang tainga.

184
Gumamit din sila ng ginto
upang palamutian ang
kanilang ngipin.

185
Gayundin, naglalagay sila
sa kanilang katawan ng
mga tattoo o mga
permanenteng disenyo at
marka sa balat.
186
 Sa pagdating ng mga
Espanyol, tinawag nilang
“pintados” ang mga
katutubong puno ng tattoo
sa katawan.
187
188
 DAGDAG
KAALAMAN
189
 Pinaniniwalaan din ng
mga sinaunang Pilipino na
may taglay na mahika at
kapangyarihan ang mga
tattoo sa kanilang katawan.
190
 Ayon sa kanila, sino
mang mayroon nito ay
magtataglay ng ibayong
lakas at husay sa
pakikidigma.
191
Naging tanda rin ang tattoo
ng tapang at mga tagumpay
ng mga mandirigma.

192
 Talamak ang ganitong
tradisyon sa mga Bontok,
Igorot, Kalinga, at Ifugao sa
kabundukan ng Hilagang
Luzon.
193
Kilala
niyo ba
siya?
194
GAWAIN
195
 Ano ang kaibahan ng
pananamit ng mga Pilipino
Noon at Ngayon? Isulat ang
iyong mga sagot sa
talahanayang nasa susunod
na slide.
196
 PANANAMIT NOON PANANAMIT NGAYON
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.

197
IKALIMANG ARAW
“ARAW NG PAG-AANI NG
NATUTUNAN”

198
“Kapag may itinanim,
may aanihin.”

199
 Panuto: Pag-aralan ang mga pangungusap sa
susunod na slide. Tukuyin kung anong sistema
ng pamumuhay ng mga unang Pilipino ang
inilalarawan. Isulat ang bilang ng pangungusap
sa angkop na kahon upang mabuo ang
sumusunod na tsart.

200
201
 1. May parusa ang hindi sumunod sa
mga batas ng barangay.
2. Ang kumpederasyon ang pinakamalaking
yunit ng pamahalaan noon.
3. Ang mga Pilipino at mga dayuhang
mangangalakal ay nagtatagpo sa dalampasigan.

202
 4. Kung ang Konseho ay sa datu, ang
Ruma Bichara ay sa sultan naman.
5. May mga ritwal din isinasagawa ang mga
Muslim.
6. Upang mapawi ang galit ng mga diyos at
diyosa, humihingi ng tulong ang mga tao sa
Katalonan.
203
 7. Ang mga seda at porselana ang ipinapalit ng
mga Tsinong mangangalakal sa mga alahas at
pulot-pukyutang kinakalakal ng mga Pilipino.
8. Naniniwala na ang mga Pilipino noon pa man
sa kabilang buhay.

204
 9. May iba’t ibang hugis at laki ang mga
tapayang pinaglalagyan ng mga buto ng patay.
10. Ginamit ang piloncitos bilang perang barya
sa pagbili ng mga kalakal.

205
 Ang sumusunod ay gawain
sa pananampalataya ng mga unang
Pilipino. Buuin ang Venn Diagram. Isulat sa
loob ng bilog A ang letra ng mga nauukol sa
Paganismo at Animismo at sa bilog B naman ang
sa Islam. Kung angkop sa Islam at Animismo/
Paganismo ang
tinatalakay isulat sa loob ng C.
206
 C

A B
207
A. pagsisisi ng kasalanan tuwing
buwan ng Ramadan
B. may mga pinaniniwalaan at
tungkulin
C. paniniwala sa anito o
diwata
208
 D. pagtupad ng Hajj
E. pagbibigay ng Zakat
F. pagsamba sa kalikasan
209
G. pagtupad sa paniniwala at
tungkulin
H. paniniwala sa aral ng
Koran

210
 Piliin ang salitang
hindi kabilang
sa pangkat ng mga salita sa
bawat bilang sa mga susunod na slides
at ipaliwanag kung
bakit
hindi ito kabilang.
211
1. Umalohokan, Ruma
Bichara, Sultan,
Pandita
212
 2. Pangangaso,
Pananahi, Pagpapalayok,
Pagkakaingin
213
3. Shahada, Salat,
Zakat, Anito
214
4. Katalonan, Babaylan,
Mumbaki, Bathala

215
 5. Muhammad, Sharif
Kabungsuan, Sharif Ul-Hashim,
Abu Bakr

216
Maraming Salamat!
#ParaSaBata
#ParaSaBayan
migueljaycris119@gmail.com
217
Para sa inyong mga komento at
mungkahi, mangyari lamang na
magpadala ng mensahe sa aking
Facebook account:

Jay Cris218
Credits
Special thanks to all the people who made and released these awesome resources for
free:
◉ Presentation template by SlidesCarnival
◉ rexinteractive.com
◉ GRADE V PROYEKTO: PANANAMPALATAYA NG MGA UNANG
PILIPINO
◉ MISOSA Kulturang Materyal ng Unang Pilipino
◉ UGAT NG LAHI Handog nina Asis, Bueno, Dolorito, Foronda, Meer, at
Talaguit
219