Thái Nguyên 12/19/2021

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

Thuyết trình
LÊN MEN SẢN XUẤT CHỦNG GIỐNG VI SINH VẬT

Nhóm 8
Sinh viên: Nguyễn Thị Vân
Nguyễn Hoàng Trung
Mai Thị Hồng Vân
Nguyễn Thành Tuấn
Lớp: K50 – CNTP
Giảng viên: Lương Hùng Tiến

1
 Nội dung
• Yêu cầu về giống vi sinh vật trong công nghệ lên men
1
• Nguồn vi sinh vật
2
• Các phương pháp cải tạo và tạo giống mới
3
• Các phương pháp giữ giống và nhân giống vi sinh vật
4
• Một số ứng dụng lên men chủng giống vi sinh vật
5

12/19/2021 Thái Nguyên 2

1.Yêu cầu về giống vi sinh vật trong CNLM
+ Cho năng suất cao, chất lượng tốt, ít sản phẩm phụ không
mong muốn.

+ Sử dụng nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền.

+ Thời gian lên men ngắn .

+ Dễ tách sinh khối hay sản phẩm sau khi lên men.

+ Vi sinh vật phải thuần chủng, không chứa vi sinh vật lạ, đặt
biệt là không chứa Bacteriophage( thực khuẩn thký sinh.

Thái Nguyên 3 12/19/2021

+ Chủng vi sinh vật phải khỏe, phát triển nhanh.
+ Có khả năng chống chịu với điều kiện bất lợi của môi
trường.
+ Dễ bảo quản và ổn định các đặc tính sinh lý , sinh hóa
trong thời gian sử dụng.
+ Có khả năng thay đổi các đặc tính bằng các kỹ thuật đột
biến , kỹ thuật gen để không ngừng nâng cao chất lượng
sản phẩm.

Thái Nguyên 12/19/2021 4

2 . Nguồn giống vi sinh vật
a) Phân lập trong tự nhiên

Để phân lập được chủng VSV ta phải tiến hành làm

giàu số lượng tế bào VSV đó trong môi trường và điều
kiện thuận lợi nhất đối với chúng và ức chế các chủng
không mong muốn.

12/19/2021 Thái Nguyên 5

 6

Thái Nguyên 12/19/2021

 Quy trình phân lập giống trong tự nhiên

Thu mẫu Hòa loãng Cấy lên môi trường

Kiểm tra Thuần khiết Nuôi

• Khi hòa loãng đối với VSV dễ chết trong nước cất và

nước muối sinh lý thì dùng dung dịch pepton 0,1%.

• Đối với VSV yếm khí khi nuôi phải cho thêm chất khử ,

gắn paraffin hoặc nuôi trong môi trường không có oxy.

 Hình ảnh nuôi cấy vsv

Hình ảnh phân lập VSV

Thái Nguyên 12/19/2021 7

 b) Thu nhận từ trung tâm giữ giống
Mỹ : ABBOTT, ATCC, NRRL….
Canada : CANAD-212
Nhật : FERM , HIR….
Úc : CC
Trung quốc : IMASP

Thái Nguyên 8 12/19/2021

 3. Cải tạo giống vi sinh vật

 Ưu điểm  Nhược điểm

- Cho năng suất cao. - Yêu cầu kỹ thuật cao.
- Thời gian lên men ngắn ít tạo bọt trong khi - Trong quá trình sản xuất có thế
lên men. xuất hiện hiện tượng hồi biến.
- Ít tạo sản phẩm phụ trong quá trình lên
men.
- Tạo được nhiều sản phẩm quý mà chủng
khác không có được như insulin, kháng
nguyên Hbs (chống viêm gan B).
- Khả năng chống chịu với điều kiện bất lợi
của môi trường cao .

9 Thái Nguyên 12/19/2021

 Phương pháp tạo giống mới
- Đột biến nhân tạo.
- Tái tổ hợp gen : biến nạp , tiếp hợp , tải nạp .
- Lựa chọn thường xuyên.

Thái Nguyên 12/19/2021 10

 4. Giữ giống và nhân giống vi sinh vật
• Ý nghĩa : giữ được những đặc tính quý (không bị thoái
hóa) của VSV và bảo đảm cung cấp giống cho các quá
trình sản xuất.
• Nhiệm vụ của việc giữ giống : Sử dụng các kỹ thuật cần
thiết để giữ cho VSV có tỉ lệ sống cao ,các đặc tính di
truyền không bị biến đổi và không bị tạp nhiễm.

12/19/2021 Thái Nguyên 11

 Cácphươngphápgiữgiống


• Bảo quảntrongmôitrườngthạchnghiêngvàđịnhkìcấytruyền:
Bảoquảntrongtủlạnhvớinhiệtđộ 4-6, thờigiantốiđalà 3
tháng.
Ưu điểm : đơn giản được sử
dụng phổ biến.
 Nhược điểm : thời gian bảo
quản ngắn , tính chất của chủng
dễ bị thay đổi qua những lần
cấy truyền.

Thái Nguyên 12/19/2021 12

• Giữ giống trong cát hoặc trong đát sét vô trùng

12/19/2021
 Đất và cát được sử lý để đạt đến độ mịn và vô trùng

Thái Nguyên
tuyệt đối , sau đó trộn với VSV và đem bảo quản
trong không gian kín.
 Ngoài cát và đất sét người ta còn sử dụng các hạt
ngũ cốc hoặc trên silicagen
 Phương pháp bảo quản giống này chủ yếu chỉ áp
dụng cho VSV sinh bào tử như nấm mốc hoặc xạ
khuẩn 13
• Giữ giống bằng phương pháp lạnh sâu.

Thái Nguyên 12/19/2021 14

• Giữ giống bằng phương pháp đông khô

Thái Nguyên 12/19/2021 15

 • Giữ giống bằng ngân hàng gen

12/19/2021 Thái Nguyên 16

 Nhân giống vi sinh vật
 Trường hợp là tế bào sinh dưỡng: cần phải tạo môi
trường thích hợp để tăng số lượng tế bào trong một thời
gian ngắn nhất . Người ta thường nhân giống trong môi
trường dịch thể (nuôi cấy chìm)
 Trường hợp là bào tử ( đối với xạ khuẩn và nấm mốc):
thường nhân giống trên môi trường bán rắn và thu bào
tử bằng máy hút bụi hoặc chổi quét , sau đó bảo quản
nơi sạch, mát…

12/19/2021 Thái Nguyên 17

 5: Một số ứng dụng
 Lên men rượu vang
Quá trình lên men tạo rượu vang được tiến hành hoặc
bằng cách dùng nấm men dính trên vỏ quả (rơi vào dịch quả
một cách tự nhiên) hoặc cho lên men dịch quả nhờ các chủng
nấm men như Saccharomyces ellipsoideus, Sac. cerevisiae,
Sac. oviformis

Thái Nguyên 12/19/2021 18


Những phương pháp nuôi cấy vi sinh vật để sản xuất

enzyme: Công nghệ sản xuất enzyme hiện nay trên thế giới

ứng dụng hai phương pháp: nuôi cấy bề mặt và nuôi cấy

chìm.

Thái Nguyên 12/19/2021 19

 Sản xuất penicillin và các chế phẩm sinh học khác: dựa

trên cơ sở nuôi cấy vi sinh trên môi trường rắn hoặc

lỏng. Trong quá trình nuôi cấy, giống vi sinh vật phát

triển sẽ tích tụ các sản phẩm trao đổi chất trong môi

trường hoặc trong sinh khối. Quy trình công nghiệp sản

xuất penicillin dựa trên nấm mốc Pen. chrysogenum có

khả năng sinh penicillin cao.

12/19/2021 Thái Nguyên 20

 TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Nguyễn Xuân Thành , Nguyễn Bá Hiên , Hoàng Hải, Vũ Thị
Hoan . Giáo trình vi sinh vật học công nghiệp . Nhà xuất
bản giáo dục .
 Trần thị thanh . Công nghệ vi sinh . Tái bản lần thứ 3 . Nhà
xuất bản giáo dục .
 Nguyễn Lân Dũng , Nguyễn Dình Quyết , Phạm Văn Ty . Vi
sinh vật học . Nhà xuất bản giáo dục
 Các webside…

Thái Nguyên 12/19/2021 21