Kontekstwalisado

ng komunikasyon
sa filipino
Anong opinyon
mo?
2
3
4
5
6
7
8
9
10
 WEEK 10:
PANGKALUSUGAN,
TRANSPORTASYON AT
EDUKASYON
11
Ano ang kahulugan ng MARITES?

Ano ang kahulugan ng KAREN?

12
 PANGKALUSUGAN
 Mahal magkasakit sa panahon ngayon. Kapg dinapuan ka ng
sakit apektado lahat ng aspekto sa loob ng tahanan lalo na kung
ikaw ay padre de pamilya. Kapag ikaw ay nagkasakit,
siguradong di ka makakapasok sa trabaho, kapag di ka
nakapasok walang sasahurin, walang pantustos sa
pangangailangan sa bahay tulad ng pagkain at edukasyon ng
anak. Kaya marapat na ito’y pakaingatan. Katulad sa pabahay ay
mayroon ding ahensiya ng gobyerno na namamahala dito.

13
 Department of Health (DOH)

Layunin ng DOH na magpatupad ng mga proyekto na

makatutulong at makabubuti para sa mamamayan ng PIlipinas
hinggil sa usapin ng kalusugan, Ngunit Paano kung ang inaasahan
nating tagapangalaga ng kalusugan ang siyang magdadala sa
kamatayan.

14
15
16
 DENGVAXIA

Naging dominante ang isyu ng Dengue sa administrasyon ni dating

Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III na nagkaroon ng
maraming biktima. Kaya ang naging solusyon ng Department of
Health ay ang Dengue Vaccine na mula sa Sanofi Pharmaceutical
Company sa Italy na makakaiwas sa paglaganap ng dengue.

17
 DENGVAXIA

Ayon Kay Dave Arthur Robredo, isang biologist, ang naging

problema ay kasalukuyan pang inaaral at huli na ng nadiskubre na
kapag ang tinurukan ng dengvaxia ay hindi pa nagkakaroon ng
dengue ay mas nagiging malala ang makukuhang dengue. Ang isa
pang problema ay ang pamilya ng mga namatay na bata na
naturukan ng dengvaxia ay isinisi ito sa DOH.

18
19
 HIV/AIDS-
Ang HIV (Immune Immunodeficiency Virus) at AIDS (Acquired
Immune Deficiency Syndrome) ay may malaking pagkakaiba. Ang HIV
ay ang mismong virus na unang nakukuha na nagdudulot sa sakit na
kung tawagin ay AIDS. Ang AIDS naman ay ang malalang HIV. Dahil
sa pag-atake ng HIV sa memory T-cells na responsible sa immune
system kaya hihina ang resistensya ng tao nang hindi namamalayan.

20
Ayon kay Robredo na totoo na wala pang gamot ang nadidiskubre para
sa HIV ngunit mali ang iniisip ng karamihan na ang HIV o AIDS ang
dahilan kung bakit namamatay ang tao. Dahil ang totoo niyan ang
papatay ay ang ibang sakit na dadapo dahil ang tanging epekto ng AIDS
ay papahinain ang immune system.

21
22
 Saan nakukuha ang HIV

Ang sanhi ng HIV ay virus na kung tawagin ay Retrovirus na makikita

sa dugo, semlilya, breastmilk at iba pang likido ng katawan o body
fluids. Hindi kasama ang laway dahil ang laway ay may enzymes na
pumapatay ng mga bacteria ganon din sa paghalik maliban na lamang
kung may sugat sa labi ay may kasamang duo sa paghalik.

23
1. Pakikipagtalik na may maraming kapareha o group sex. Ito ang
pinakapangunahing sanhi ng HIV.
2. Hindi ligtas na pakikipagtalik na hindi gumagamit ng mga condom.
3. “Blood Transfusion” kapag ang dugong positibo sa HIV ay naisalin
sa isang taong wala namang HIV.

24
4. Pagbubuntis din, halimbawa ang nanay ay positibo sa HIV pati ang
magiging anak ay positibo na rin dahil pareho lang silang dugo at sa
breastmilk.

Doble-doble na ang pagdami ng mga Pilipinong may HIV at AIDS sa

bansa dahil hindi pa rin ganon ka-edukado ang mga Pilipino pagdating
sa epekto at kung paano makakaiwas dito, Ayon pa rin kay Robredo.

25
 TRANSPORTASYON
Isa sa mga pampublikong sasakyan ang jeepney na madalas at popular
sa masa. Isa sa mga pampublikong sasakyan ang jeepney na madalas at
popular na ginagamit ng mga Pilipino sa kanilang pang-araw-araw na
buhay. Simula pagpasok sa trabaho, paaralan o kung saan mang-
establisyimento ay jeepney ang madalas na makikita sa mga kalsada.
Ito rin ang naging isang tampok na bagay sa Pilipinas na palaging
sinusubukam ng mga turista dahil na rin sa makulay at magarbo nitong
disenyo na ngayon ay may tugtugan pa at telebisyon para sa mga
pasahero habang siksikan ng trapik.
26
ANO ANG MADALAS NA SULIRANIN NG MGA
JEEPNEY DRIVER?

27
 A.JEEPNEY MODERNIZATION PROGRAM “Jeepney Phase-
Out”
Isang proyekto na naglalayong unti-unting palitan ang mga jeepney na
tumagal ng 15 taon o pataas ng makabagong electronic jeepney. Sa
panukalang ito ay maraming operators ang tutol sa proyekto. Iginigiit
nila na ang naturingang phase-out ay magdudulot ng kawalan ng
trabaho ng mga operator at hindi lang mga operator ang maaapektuhan
maging ang mga franchisers din, dahil sa kakulangan ng kanilang
kakayahan na magprangkisang muli dahil milyon-milyong halaga
upang magkaroon ng mga bagong yunit
28
 EDUKASYON

Isa sa pinakanatatanging yaman ang edukasyon na hindi mananakaw

ninoman, ito ang pinaniniwalaan ng karamihan na pamana ng mga
magulang sa kanilang mga anak. Kaya kahit anong hirap at pagkayod
kumita lamang ng pera pantustos sa mga gastusin sa eskwela ng anak.

30
 K-12 CURRICULUM (R.A No. 10533)

Naglalayong dagdagan pa ng 2 taon ang sekondarya. Nais na itong

simulan noong taong 2013, mula sa 10 taon ay magiging 12 taon ang
pag-aaral. Isa ang Pilipinas sa tatlong bansa na hindi gumagamit ng
ganitong kurikulum kasama ang Angola at Dyibouti. Ang layunin ng
kurikulum ay maging handa tayo sa pakikipagsapalaran saan mang
panig ng mundo.

32
 WEEK 11:
URBANISASYON,
KALIKASAN, CLIMATE
CHANGE
34
 URBANISASYON
Ang proseso kung paano nabubuo at lumalaki ang mga bayan at
lungsod dahil sa mga taong naninirahan at nagtratrabaho sa mga sentral
na lokasyon ay parami nang paramin.

35
 KUMBERSYON SA LUPA
Ito ang pagbabago sa orihinal na anyo ng lupa upang maging handang
tayuan ng mga imprastraktura, bahay at gusali at gawing komersyal.
Bahagi ng urbanisasyon ang pagtaas ng populasyon. Sa pagtaas ng
populasyon ay tumataas din ang mga pangangailangan ng mamamayan.

 Pangangailangan ng tirahan at trabaho

 Pagtatayo ng iba’t ibang industriya ng mga Imprastraktura at mga
gusali.

36
37
 POLUSYON

 Tawag sa mga materyal, nasa ano mang anyo,na nagpaparumi,

sumisira at ginagawang hindi ligtas o hindi akmang gamitin ang
lupa, tubig, hangin at iba pa.
 Sa pagtaas ng populasyon sa mga sentral na lokasyon ay lumalaki
ang bilang ng mga naninirahan sa gilid ng mga ilog, lawa, dagat at
iba pang anyong tubig na walang maayos na pamamahala sa basura
at duming inilalabas ng tao.

38
 POLUSYON

 Tinatayang nasa 80% ng polusyon sa lawa ay dahil sa domestikong

basura mula sa mga nainirahan sa paligid nito.
 Noong 2015, may mahigit 160 kompanya ang sinampahan ng kaso
ng Laguna Lake Development Authority (LLDA) dahil sa pag-
aamabag ng polusyon ng tubig.

39
 POLUSYON

 Noong Ika-26 ng Abril taong 2018 ay isinara ang Boracay para sa

malawakang rehabilitasyon ng magtatagal hanggang anim na buwan
o maaaring mas mahaba sa anim na buwan.
 Ayon sa tala ng Department of Environment and Natural Resources
(2016), 80 % ng polusyon sa hangin ng Pilipinas ay mula sa mga
sasakyan.

40
 POLUSYON

 Ayon kay Rene Pineda (2016), Presidente ng Partnership for Clean

Air. Nananatili ang polusyon sa hangin sapagkat tumataas ang bilang
ng mga sasakyan
 Batay sa tala ng DENR (2016) na iniulat ng UNTV News, ay
bumaba sa 20% ang polusyon ng hangin. Taong 2013, mahigit
tatlong milyon ang nagkaroon ng respiratory diseases dahil sa
polusyon sa hangin na bumaba sa 29% noong 2014-2016

41
 PAGKAWASAK NG/SA KALIKASAN
 Hindi nabibigyan nang maayos na tugon ang mga
pangangailanganng urbanisasyon kaya naman naisasaalang-alang
ang kalikasan. Ang dating mapupuno at mabundok na bahagi sa iba’t
ibang panig ng bansa ay nagiging patag upang tugunan ang
kahingian ng lumalaking populasyon.
 Mainam na tugon ang turismo sa panganailangang local at Nasyonal
ngunit ang kawalan ng tamang pamamahala ay nagdudulot ng
pagkawasak ng kalikasan.

43
 PAGKAWASAK NG/SA KALIKASAN

 Ayon sa grupong Greenpeace (2017) , pangatlo ang Pilipinas sa

nagpoprodus ng malking porsyento ng plastic na sumisira sa
karagatan ng daigdig sunod ang China at Indonesia.
 Tinayang nasa 840 bilyong dolyar ang halaga ng hindi pa nagagalaw
o nahuhukay na mineral sa bansa noong 2012 ayon sa Mines ang
Geosciences Bureau

44
 CLIMATE CHANGE

 Bunga ng pagdami at pagkaipon ng mga greenhouse gas sa

atmospera ng mundo. Mula ang mga gas na ito sa likasna
pinagkukunan o sa mga aktibidad na gawa ng tao. Sa dalawang
pinagmumulan na ito, pinakamarami ang mula sa mga aktibidad na
gawa ng tao gaya ng paggamit ng fossil fuel, pagkalbo sa mga
kagubatan, operasyon ng mga industriya at iba pa.

45
 CLIMATE CHANGE

 Sa pagdami ng mga greenhouse gas sa atmospera ng mundo ay mas

nagiging mainit ang temperature ng mga katubiganna nagreresulta sa
paglakas at pagdalas ng pagkabuo ng mga bagyo.

46
 CLIMATE CHANGE
 Itinuturing na pinakaunang apektado ng climate change ang Pilipinas
dahil sa heograpiya nito. Napalilbutan ang bansa ng mainit na tubig
na inaaasahang mas iinit pa at nasa kanlurang bahagi ng Karagatang
Pasipiko.

47
MGA SANHI NG CLIMATE CHANGE

48
 Agrikultural
 Ayon sa Worldbank, kalahati ng porsyento ng nitrous oxide at
methane, mga greenhouse Gas, ay mula sa pag-aagrikultura.
Lumilikha ng direkta at di-direktang emisyon ng mga Greenhouse
gas ang pag-aagrikultura. Ang mga pinatabang lupa at dumi ng
hayop ay nagdudulot ng direktang emisyon. Di-direktang emisyon
naman ay nagdudulot ng Pangangaingin, paggamit ng pataba at
paggamit ng fossil fuel sa mga mekanismo at transportasyon.

49
 Transportasyon

 Parami nang parami ang bilang ng mga sasakyan na ginagamitan ng

gasoline at petrolyo. Ang mga sasakyang ito ay naglalabas ng black
carbon, volatile organic compounds at carbon monoxide na
nagpapainit din ng mundo.

50
 Paggamit at Paglikha ng Enerhiya.
 Ayon kay Executive Director Nadarev Saño ng Greenpeace
Southeast Asia sakaniyang pahayag sa Radyo Veritas (2016),
pangunahing dahilan ng climate change ang pagsunog ng fossil fuels
mula sa mga coal-fired power plants.
 Natukoy ng United States Environmental Protection Agency na
pangunahing dahilan ng emisyon ng carbon ang mga coal power
plant.Nagdudulot din ng paraan na ito ng paglikha ng enerhiya ng
methane.

51
 Paggamit at Paglikha ng Enerhiya.
 Mas emisyon din ng mga greenhouse gas na nagaganap sa
pagmimina dahil sa paghahawan ng mga puno at pagkakontamina ng
hangin dahil sa mga prosesong isinasagawa.
 Maging ang pagsunog ng mga basura, mga tuyong halaman at damo
ay nagdudulot din ng mga greenhouse gas tulad ng methane at
carbon dioxide.

52
 MGA EPEKTO NG CLIMATE CHANGE SA PILIPINAS

 Pagtaas ng lebel ng dagat

 Paginit ng temperature
 Malakas at madalas na bagyo at pagbaha
 Matinding tagtuyot na sasabayan ng El Niño
 Pagkakasakit ng mga tao lalo na ng mga matatanda
 Pagkasira ng mga sakahan
 Pagkasira ng mga bakawan
53
 MGA SOLUSYON NA MAAARING ISAGAWA NG MGA
MAMAMAYAN

 Paggamit ng mga napapalitang enerhiya

 Paggamit ng malinis na enerhiya
 Pagsakay sa mga transportasyong pangmasa
 Paglalakad o paggamit ng bisekleta kung malapit lamang ang
patutunguhan
 Pagreresiklo ng basura
54
 BAGYO AT BAHA

 Natural na proseso ng kailkasan ang pagkabuo ng mga ulap, ulan at

hangin na kalaunan ay magiging bagyo sa atmospera ng mundo dahil
sa pag-akyat ng mainit na tubig na nagging anyong gas. Ngunit sa
presensya ng climate change ay mas nagiging malakas at madalas
ang pagkakaroon ng bagyo.

55
 BAGYO AT BAHA

 Nobyembre 3,2013 nang mabuo ang super bagyong Yolanda na

nanalasa sa kabisayaan at mga bahagi ng Luzon at Mindanao Noong
Nobyembre 7-8, 2013.

56
 BAGYO AT BAHA

 Isang araw tinawid ng bagyong ito ang kabisayaan na nagdulot ng

malawakan at matinding pagbaha na ikinamatay ng tinatayang higit
6,000 katao at kabuoang pinsalang tinaya ng gobyerno na umabot ng
US 12.9 Bilyong Dolyar. Kung patuloy ang climate change . malaki
ang posibilidad na marami pang mas malakas na bagyo kumpara sa
Yolanda ang maaaaring mabuo na lubos na makapipinsala sa
bansang madaraanan nito.

57
 BAGYO AT BAHA

 Paris Agreement ang kasunduang ginawa ng 179 bansa at European

Union sa Paris upang tugunan ang Climate Change sa pamamagitan
ng pagbibigay kontribusyon ng bawat bansa upang mapanatiling
mababa sa 2 degree kung maaari ay 1.5 degree ang global na
temperatura.

58
Walang masama sa pagiging MARITES at KAREN.
Kailangan lang natin na matuto kung kailan tamang
magreklamo, mangingialam at kailan dapat na
manitao pumuna.

59
SOCIAL AWARENESS+COMMUNICATION=
MAKABULUHANG TALAKAYAN

60
KUNG GUSTO MONG MALINANG ANG IYONG
KAHUSAYAN SA KOMUNIKASYON, ITO ANG
TANDAAN MO:

GAMITIN PALAGI AT GAMITIN NANG MAY

KABULUHUHAN

61
MAGSALITA nang isinasaalang-alang ang salitang
THINK
T- Truth
H- Honesty
I- Integrity
N- Necessary
K-Kindness
62