በአትክልት ልማት የሚሰጥ የስልጠና ርዕስ

1- የአትክልት ልማትን የሚወስኑ ምክንያቶች፡-

1.1- የአየር ንብረት
1.2- የአፈር ሁኔታ
1.3- የአትክልት ዓይነትና ሁኔታ
2- የኮምፖስት አዘገጃጀትና አጠቃቀም
3-የአትክልት ችግኝ ዝግጅት
4- የማሣ ላይ እትክልት ልማት
5- በአነስተኛ ቦታ ላይ የአትክልት ልማት
6- የውኃ አጠቃቀም
 የከተማ ግብርና

የከተማ ግብርና ማለት ምን ማለት ነው?

የከተማ ግብርና በከተማ ውስጥና ዙሪያ ለምግብና ሌሎች

ጠቀሜታዎች የሚውሉ እጽዋትን የማልማትና እንስሳት የማርባት

ስራ ሲሆን እንዲሁም ለግብርና ስራ የሚያገለግሉ የምርት ማሳደጊያ

ግብዓትን የማምረትና የማቅረብ እና የግብርና ምርት የማቀነባበርና

ግብይት ስራንም የሚያካትት ነው፡፡

 የከተማ ግብርና ጠቀሜታ

በአሁኑ ሰዓት
 50% የሚሆነው የአለም ህዝብ በከተሞች እንደሚኖር፣
 15-20% የሚሆነው የምግብ ምርት በከተሞች እንደሚመረት፣
 70% የሚሆነው የከተማ ነዋሪ በዘርፉ እንደሚሳተፍ፣
 60% በከተማ የሚኖር ቤተሰብ የምግብ ፍላጎት የሚሟላው በከተማ
ግብርና እንደሆነ መረጃዎች ያመለክታሉ፡፡
 በተለይ በአፍሪካና ኤስያ ባሉ አገሮች በከተማ የሚኖረው ህዝብ ቁጥር
በከፍተኛ ደረጃ እየጨመረ በመምጣቱ በ2050 ደግሞ ከአለም ህዝብ
70% የሚሆነው በከተሞች እንደሚኖር ይገመታል፡፡
 የቀጠለ
በአዲስ አበባ ከተማም የተለያዩ የከተማ ግብርና ሥራዎች እየተሰሩ ሲሆን
በከተማው የሚመረት የግብርና ምርት ለከተማው ያለው የምግብ አቅርቦት
ላይ ድርሻ፡-
 ወተት 60%፣
 እንቁላል ከ40-60%፣
 አትክልት 30% (የቅጠላ ቅጠል አትክልት 60- 70%) እንደሆነ
መረጃ የሚሣይ ሲሆን፣
 በሌላ በኩል የአዝርዕት፣ ሥጋ፣ ማርና ሰም ምርትም የአቅርቦት
ድርሻው መረጃው ባይኖርም በስፋት በመመረት ላይ ይገኛል፡፡
 1- የ›ƒ¡Mƒ ልማትን ¾T>¨eኑ ዋና ዋና ምክንያቶች

›ƒ¡Mƒ የTMTƒ Y^ ŸSËS\ uòƒ የአካባቢውን ሁኔታ ማጥናት፣ እቅድ

ማውጣትና ለሥራው የሚያስፈልጉትን ግብዓቶችና ቁሳቁሶች ማሟላት
ÁeðMÒM::
1- ¾›¾` ”w[ƒ
¾›¾` ”w[ƒ (¾›¾` S<kƒ' ¾´“w SÖ”“ e`߃' ¨<`ß“ ¾SXWK<ƒን)
S[Í Tcvcw pÉT>Á K=cÖ¨< ¾T>Ñv }Óv` ’¨<::
 የቀጠለ
በክረምት ወቅት በአብዛኛው፡
 አትክልቶች በበሽታ ስለሚጠቁ፣
 ከባድ ዝናብና በረዶ ስለሚኖር፣
 ትርፍ ውኃን በአግባቡ ማጠንፈፍ ባለመቻል፣
በቅዝቃዜ ወቅት ደግሞ የውርጭ ክስተት ስለሚኖር ወዘተ፣
በአትክልት ላይ ሊደርስ የሚችለውን ጉዳት ለመቀነስ በየትኞቹ ወራት ምን
ዓይነት አትክልት ጥሩ ውጤት እንደሚሰጥ ማወቅ ያስፈልጋል፡፡
 የቀጠለ

በዚህ መሠረት በአዲስ አበባ ከተማና በከተማዋ ዙሪያ በዓመት ውስጥ

ያለውን የአየር ንብረት መሠረት በማድረግ፡-
 ከመስከረም እስከ ጥር ባለው ጊዜ የአበሻ ጎመን፣ ጥቅል ጎመን፣ የአበባ
ጎመን፣ ብሮኮሊ፣ ሰላጣ፣ ቆስጣ፣ ካሮትና ቀይስር፣ወዘተ
 ከየካቲት እስከ ግንቦት ባለው ጊዜ ቲማቲም፣ ቃሪያ፣ ደበርጃን፣ ድንች፣
ቀይሽንኩርት፣ ባሮ ሽንኩርት፣ ካሮት፣ ቀይስርና የቅጠላቅጠል
አትክልቶችን፣
 ከሰኔ እስከ ነሐሴ ባለው ጊዜ ደግሞ የአበሻ ጎመን፣ ካሮት፣ ቀይስር፣ ባቄላ፣
አተር፣ ፎሶሊያ የመሳሰሉትን ማምረት ይመረጣል፡፡
 የቀጠለ

2- የአፈር ዓይነትና ሁኔታ

K›ƒ¡Mƒ MTƒ ¾T>ውለው ›ð`፡
 kLM'
 ¾}S×Ö’ (¾›gª' ¾gŸLT ›ð`“ ¾}ðØa TÇu]Á) pMpM ያለው፣
 KUና ØMkƒ ÁK¨<'
 ¨< ¾TÃsØ`፣
 }eTT> ¾›ð` ×°U፣
 u}và ÁM}uŸK መሆን አለበት፡፡
 የቀጠለ
ኮምፖስት ያለው አፈር፡-
 U`ƒ” K=ÁdÉÑ< የT>‹K< ንጥረ ’Ña‹ የያዘ በመሆኑ፣

 ¾›ð\” ¨<H ¾SÁ´ G<’@ ስለሚያሻሻል'

 የተሻለ የ›¾` ዝውውር ስለሚኖረው፣

 ›ð` ¨<eØ KT>Ñ–< ÖnT> Åmp ›"Lƒ Sv³ƒ“ Y^ U‡ G<’@”

ስለሚፈጥር ተመራጭ ነው::
 የቀጠለ
3. ¾አትክልት G<’@

U`T’ƒ

¾}KÁ¿ አትክልት ተክሎች KÉу“ U`T’ƒ ¾T>ÁeðMÑ< ’Ña‹”

uT>Ñv }ÖpS¨< U`ƒ uSeÖƒ ÁL†¨< ‹KA (Potential)
ÃKÁÁM::

የ²` Ø^ƒ

የምንጠቀመው ዘር ጥራት ÁK¨< /v°É ’Ñ`“ ›[U ¾K?K¨<' uØ\

G<’@ K=upM ¾T>‹M' uØ\ G<’@ ¾}ŸT†“ u}và ÁM}Ön/
K=J” ÃÑvM::
 የቀጠለ

¾²` SÖ”
 የዘር መጠን ሲባል u}¨c’ S_ƒ ¨ÃU uH@/` ¾U”ÖkS¨< ¾²` SÖ”
’¨<::
 ”ÅU”ÖkS¨< ¾አትክልት ¯Ã’ƒ“ ´`Á ¾²` SÖ” ¾T>KÁà c=J”
ŸT>ðKѨ< uLà ¨ÃU u‹ SÖkU uአትክልቱ Éу“ U`T’ƒ
LÃ }î°• ÁdÉ^M::

ተባይን የመssም ብቃት

}vÔ S<K< uS<K< ¨ÃU uŸòM ¾SssU wnት ያለው ዘር መጠቀም
ƒŸ<[ƒ K=cÖ¨< ÃÑvM::
 2- ¾wevi ›²ÑÍ˃“ ›ÖnkU

wevi ¨ÃU kM´ TKƒ ከእጽዋትና እንስሳት }[ð U`ƒ (ቅሪት) ¾T>²ÒÏ
¾ð}Øa TÇu]Á ’¨<::

¾Ÿwƒ õÓ”“ Ÿîªƒ ¾T>Ñ–< ተረፈ ምርቶችን KTÇu]Á’ƒ

M”ÖkUv†¨< c=Ñv ¨Å Ô” uS×L†¨< Ãv¡“K<& ›"vu=”U
Ãu¡LK<::

wevi” u›Óvu< ›²ÒÏ„ KTÇu]Á’ƒ ØpU Là TªM ¾T>Ÿ}K<ƒ ª“ ª“

ÖkT@­‹ Õ\M:-
 ¾›ð` KU’ƒ” uThhM ¾አትክልትን U`ƒ“ U`T’ƒ ÃÚU^M፡፡
 የቀጠለ
 K›uv' K‹Ó˜ ×u=Á' KŸ}T û`¢‹“ S“ðh­­‹ MTƒ ÃÖpTM
 ¾›ð` p`î“ vI]Áƒ” ÃÖwnM ò~”U ÁÔKwM
 wevi ¾›ð`” ¨< ¾SÁ´ ›pU Ÿ¡wÅ~ uLà eŸ eÉcƒ Øõ
ÁdÉÒM::
 Kc¨< c^i TÇu]Á Ó» ¾T>¨×¨<” ¨Ü ”Ç=k”e ÁÅ`ÒM
 ¾}ðØa Gwƒ” KS”ŸvŸw Ã[ÇM
 u¾Wð\ }ØKA ¾SØö i' ’õdƒ S^u=Á“ ¾ui S}LKòÁ S”ÑÉ J•
¾T>Ñ–¨<”“ K=ucwe ¾T>‹K¨<” qhh Ãk”dM::
 የቀጠለ
 ¾}ðØa TÇu]Á KT²Ò˃ STELƒ ÁKv†¨<:-
 K=ucwc< ¾T>‹K< ¾}KÁ¿ ’Ña‹ (Ingredients)'
 `Øuƒ'
 ›¾`'
 S<kƒ'
 wevg<” TÑLuØ“
 wevg<” u›ð`“ X` Sgð” “†¨<::

 ¾wevi T²Ò˃ Y^ ŸSËS\ uòƒ Ÿu?ƒ ¨<eØ ¾T>¨Ö< qhh­‹”

K=ucwc< ¾T>‹K<ƒ” ŸTËK<ƒ KÄ TekSÖ< ŸSËS]Á¨<
u=J” ÃS[×M::
 የቀጠለ
Ÿu?ƒ qhh u}ÚT] ¾Ÿwƒ õÓ' pÖLpÖM' X`' ›SÉ“ ›ð` T²Ò˃
ÁeðMÒM::
wevi”:-
 u´“w ¨pƒ ŸS_ƒ uLÃ
 uÅ[p ¨pƒ ŸS_ƒ u‹ /Ñ<ÉÕÉ/“
 udØ”ና በመሳሰሉት T²Òσ ÉLM::
በአግባቡ የተዘጋጀ ኮምፖስት i ›Mv፣ ቡናማ SM¡ ÁK¨< እና ጥራት
ያለው ማዳበሪያ eKT>J” u¾x¨< ¾T>Åó¨<“ ›"vu=” ¾T>u¡K¨<
qhh ተጠቅሞ KÕa ›ƒ¡Mƒና ሌሎች እጽዋት MTƒ TªM ÉLM::
 የኮምፖስት አጠቃቀም

ለአዝርዕት፣ አትክልት፣ ፍራፍሬ፣ ችግኝ ዝግጅት፣ ሌሎችም እጽዋቶች

ልማት የምንጠቀመው የኮምፖስት መጠን የሚወሰነው፡-
1- በአፈሩ የለምነት ሁኔታ፣
2- ሰብሉ /እጽዋቱ በሚፈልገው የንጥረ ነገር ዓይነትና መጠን፣
3- በኮምፖስት የንጥረ ነገር ይዘት እና ሌሎችም የአፈሩ ባህሪያት ላይ ነው
የኮምፖስት አጠቃቀም ለምሳሌ፡
 ለአዝርዕት በሄ/ር ከ10-12 ቶን
 በማሳ ላይ ለሚመረት አትክልት ልማት እንደየአትክልቱ ዓይነት ጥቅል
ጎመን 30 ቶን፣ የአበባ ጎመን 50-60 ቶን፣ ባሮ ሽንኩርት 50 ቶን በሄ/ር
መጠቀም ያስፈልጋል፡፡
 የቀጠለ

 ባዮ ኢንቴንሲቭ የአትክልት አመራረት ዘዴ ስንጠቀም ቢያንስ

በሜትር ካሬ 2ኪ/ግ ኮምፖስት መጠቀም ተመራጭ ነው
 K‹Ó˜ TõÁ SÅw c=²ÒÏ ¾›ð\ pÃØ አንድ ሶስተኛው ኮምፖስት
u=J” ÃS[×M (3 Ï ›gª kSe ›ð`፣ 2 Ï ¾}wLL ኮምፖስት እና 1
Ï ›gª)
 በእቃ ላይ አትክልት በምናለማበት ጊዜ ደግሞ የአፈሩ ቅይጥ ሁለት
አምስተኛው ኮምፖስት ቢሆን ተመራጭ ነው (1 Ï ›gª' 2 Ï ›ð`“
2 Ï ኮምፖስት)
 የቀጠለ

በአጠቃላይ ኮምፖስት የአፈርን ለምነትና ባህሪ በማሻሻል (Soil

conditioners and fertilizers) የሰብልን ምርታማነት

የሚያሳድግ ስለሆነ ለማዘጋጀት የሚያስፈልገውን ግብዓት

በማዘጋጀትና ተገቢውን ስራ በመስራት ጥራት ያለው ኮምፖስት

አዘጋጅቶ ለአትክልትና ፍራፍሬ ልማት ማዋልና ገቢን ማሳደግ

ይቻላል፡፡
 3- ¾›ƒ¡Mƒ ‹Ó˜ ´Óσ
›ƒ¡Mƒ” ‹Ó˜ ›õM„ uT³¨` ¨ÃU uk؁ uS´^ƒ (uSƒŸM) TMTƒ ¾T>
‰M c=J” በአነስተኛ ቦታ ላይ አትክልት ለሚያመርቱ አምራቾች ችግኝ
አዘጋጅቶ በማዛወር የተሻለ ውጤታማ ለመሆን ያስችላል፡፡

ችግኝን አዘጋጅቶ ማዛወር የተሻለ የዘር ብቅለትና ችግኝ ዝግጅት

እንዲኖር ለማድረግ፣ የተሻለ እድገት ያላቸውንና በበሽታ ያልተጠቁትን
ችግኞች መርጦ ለማዛውርና በአነስተኛ የአትክልት ልማት የማምረቻ
ወጪንም ስለሚቀንስ ተመራጭነቱ የጎላ ነው፡፡
 የቀጠለ
¾‹Ó˜ x ›S^[Ø
¾‹Ó˜ x uT>S[Øuƒ Ñ>²? kØKA ¾}²[²\ƒ” ’Øx‹ TÖ?”
ÁeðMÒM::
 ›ð\ ØMkƒ ÁK¨<“ kLM ¨ÃU S"ŸK— J• ¨<H ¾TÃsØ`
SJ” Õ`uM::
 ¾T>S[Ö¨< ¾‹Ó˜ TwkÁ x }¡K< ¨ÃU }Sddà }¡KA‹
vKñƒ ›^ƒ ¯Sƒ ÁM}S[~uƒ
 Ÿ³ö‹ ØL“ Ya‹ ¾^k
 ›ÅÑ— ›[V‹ ¾K?K<uƒ SJ” ›Kuƒ
 የቀጠለ
¾SÅw ´Óσ

G<Kƒ ¯Ã’ƒ ¾SÅw ›²ÑÍ˃ ²È@ ÁK c=J”:-

 ›”Å—¨< uuÒ Ñ>²? ²<]Á¨<” Ÿõ ›É`Ô S"ŸK<” ´p uTÉ[Ó
¾T>²ÒÏ c=J”
 K?L¨< u¡[Uƒ Ñ>²? S"ŸK<” Ÿõ ›É`Ô ²<]Á¨<” ´p uTÉ[Ó
¾T>²ÒÏ ’¨<::
K‹Ó˜ TõÁ SÅw c=²ÒÏ ¾›ð\ pÃØ:-
 3 Ï ›gª kSe ›ð`
 2 Ï ¾}wLL wevi (õÓ)
 1 Ï ›gª u=J” ÃS[×M
 የቀጠለ
K‹Ó˜ TõÁU J’ K‹Ó˜ T³¨]Á SÅw c=²ÒÏ:-
 ¾}²Ò˨< ቦታ uÅ”w ተከፋፍሎ በእያንዳንዱ መደብ S"ŸM uxÃ
S”ÑÉ Ãc^M
 መደቡ ሲዘጋጅ eóቱ ከ1 - 1.5 ሜትር ሆኖ የመደቡ ርዝመት ደግሞ
እስከ 10 ሜትር ቢሆን ይመረጣል፡፡
 x¨<” K Á”Ç”Æ ›ƒ¡Mƒ TŸóðM“ kÅU wKA ¾}}ŸK<ƒ”
T¨p KTð^[p Ã[ÇM::
 ¾‹Ó˜ SÅw ŸKcKc u%EL u”Úƒ uSÅu< Ô” dÃÖMp
ÃcS^M
 የቀጠለ
 u}cS[¨< Là ²\” ›de„ በS´^ƒ ¾}²^v†¨<” SeSa‹ u2 ׃ SÓÖU
 uSÅu< Là ›Mö ›Mö ”Úƒ S×Mና u”Ú~ Là Å[p X`
ማልበስ
 u´Ó ¨<H uÅ”w እያጠጡ u ¾2 k’< ¾›unkK<” G<’@
SSMŸƒ
 ‹Ó™‡ SwkM c=ËU\ ጥላ እንዳያጠላባቸው እንዲሁም
እንዳይታፈኑ በየጊዜው ሽፋኑን መቀነስ
 ‹Ó–< KS³Sƒ ›”É dU”ƒ c=k[¨< ¨< TÖ×~” TqU ከተዛመተ
በኋላ ችግኙ ጠንካራ አkEU ”Ç=•[¨< Ã[ÇM::
 ¾kÖK
¾}²Ò˨< Td“ ¾‹Ó–< SÅw ‹Ó–< ŸS³¨\ uòƒ ¨< ÃÖ×M::
‹Ó˜ T³Sƒ uu<É”  ”Ç=W^ c=ÅÑõ:-
 ›”Å—¨< uTX¨< Là K›ƒ¡M~ u}SÅuKƒ `kƒ
Ñ<ÉÕÊ‹” c=Á²ÒÏ'
 G<K}—¨< ‹Ó™‡”  ¾’kK uTÕÕ´ u}Tc¨< Ñ<ÉÕÉ
›ÖÑw ÁekU×M'
 fe}—¨< ÅÓV ŸY` ŸY\ ‹Ó•‡” uØ”no Ã}¡LM
¾‹Ó–< SƒŸÁ ¨pƒ uk´n³ c¯ƒ J• u=‰M Ÿ10:00 c¯ƒ uL
u=J” ÃS[×M::
 ¾›ƒ¡Mƒ ‹Ó˜ ›²ÑÍ˃“ K?KA‹ ÖnT> S[Í­‹
KH@/` ¾SÅw Là ¾›}"ŸM `kƒ ¾‹Ó™‹
}. ¾›ƒ¡Mƒ ¯Ã’ƒ ¾1000 ¾²` SÖ” ¾T>Áeð ²\ KSwkM T³SÝ ¨pƒ
²a‹ uH@/` MÓ ¾T>ðÏuƒ uÉу
l. ¾²` uSeSa‹ u}¡KA‹
¡wŃ SÅw
ØMkƒ S"ŸM S"ŸM
SÖ”

Ó^U Ÿ=.Ó/ T@." c??.T c?.T@ c?.T@ k“ƒ c?.T@

Ÿ<.M @

1 ØpM ÔS” 2.6 -5.4 0.4 300 1.00 10 3 7 - 10 8 - 13

2 ¾›uh ÔS” 2 0.5 300 1.00 10 3 7 8 - 13

3 ›uv ÔS” 2.5 -5 0.6 350 0.5 -1.0 10 2 5 - 10 8 - 13

4 WL× 0.8 -1.5 1.7 0.5 -1.0 10 - 13

5 qe× 16 -25 15 3 15

6 +T+U 3-4 0.25 250 0.5 - 1 15 4 7 - 12 10 - 12

7 u`u_ 6.6 - 10 0.6 300 0.5 - 1 10 4 7 - 12 10 - 12

8 "aƒ 0.8 -1.5 6 1 - 1.5 12 - 18

9 kÃe` 12 - 20 16 3 7 - 10

10 kà i”Ÿ<`ƒ 3-4 3.5 500 1 - 1.5 15 2 8 - 12 15 - 20

11 va i”Ÿ<`ƒ 2.5 - 5 3.5 560 1 - 1.5 15 2 7 - 10 15 - 20

 4- የማሣ ላይ አትክልት ልማት

በአዲስ አበባ የሚመረቱና ሊመረቱ የሚችሉ የአትክልት ዓይነቶች፡-

 በብዛት የሚመረቱ፡- ቆስጣ፣ ሰላጣ፣ ጥቅል ጎመን፣ አበሻ ጎመን፣

ካሮት፣ ቀይስር፣ ድንችና ባሮ ሽንኩርት
 በአነስተኛ ደረጃ የሚመረቱ፡- ቲማቲም፣ ቃሪያ፣ ዱባ፣ ዝኩኒና የአበባ
ጎመን
 ወደፊት መልማት የሚችሉ፡- ብሮኮሊ፣ ፍሪዝ ሰላጣ፣ ነጭ ሽንኩርት፣
ቀይ ሽንኩርትና ደበርጃን
 1- ØpM ÔS”
የአፈር ዓይነት፡-እርጥበት ማቆየት የሚችል፣ በብስባሽ የዳበረ አፈር ሆኖ አየርና
ውኃ እንደልብ ማስተላለፍ የሚችል የአፈር ዓየነት ይስማማዋል፡፡
የመሣ ዝግጅት፡- እንደየአፈሩ ዓይነትና የአረም ሁኔታ ማሣውን ደጋግሞ
ማረስማለስለስና ማስተካከል ያስፈልጋል፡፡
¾›}"ŸM `kƒ:- ¾‹Ó–< lSƒ Ÿ8-12 c?.T@ c=Å`e 50 c?.T@ uSeS`
S"ŸM 40 c?.T@ u}¡M S"ŸM ›^`q SƒŸM
¾²` SÖ” :- 0.40 Ÿ=. Ó^U uH@¡`
¾TÇu]Á ›Ã’ƒ“ SÖ”:- u}ŸL ¨pƒ 150 Ÿ=.Ó Çý“ 50 Ÿ=.Ó ¿]Á
KH@/` SÖkU'
¾Se• ¨ ›ÖnkU:- Ÿ3-12 k“ƒ S"ŸM ¨< TÖ׃ ÁeðMÒM::
 የቀጠለ
¾}và ¯Ã’ƒ“ lØØ`:-
u}¡K< ¨<eØ ¾T>¿ ¾}KÁ¿ ›[V‹” u¾Ñ>²?¨< uSŸ}M uÏ ’pKA
Te¨ÑÉ
 ¡i¡iና Ó”É q^ß ŸSŸc†¨< uòƒ kÅU wKA uTX¨< Là ¾’u\ ¾}¡M
p]„‹” Têǃ፣
 uÅ[p ¨pƒ `h” uT[e KìNà TÒKØ
 TX­‹” uð[n KSÖkU Ø[ƒ TÉ[Ó
cwK< ¾T>Å`euƒ ¨pƒ:-
 ለƒMMp ዝርያ Ÿ}³S} 90 k“ƒ“
 ለƒ””i ዝርያ Ÿ}³S} 75 k“ƒ u%EL ’¨<::
U`T’ƒ፡- 100 Ÿ<”M uH@¡`
 2- ¾›uh ÔS”
¾Td ´Óσ:- ›[U' Ÿ<ƒ"D„“ ¨<H TÖ׃ ŸØpM ÔS” Ò` }Sddà ’¨<::
¾›uh ÔS” ለአንድ ዓመትና Ÿ›”É ›Sƒ uLà U`ƒ ¾T>cØ c=J” ”Å
›U^‡ õLÔƒ K›”É ›Sƒ (¨pƒ) w‰ TU[ƒ ÉLM::
¾›}"ŸM `kƒ:- uTd LÃ uSeS` S"ŸM 50 c?.T@ u}¡M S"ŸM
Ÿ30 -- 40 c?.T@ ›^`q SƒŸM::
ሰብሉ የሚደርስበት ወቅት፡- ¾›uh ÔS” Ÿ}³S} u%EL vK<ƒ Ÿ8 -- 10
dU”„‹ KU`ƒ ÃÅ`dM:: Ýñ uT>q[Øuƒ Ñ>²? ŸÔ” ÁK¨< pÖM
Ãu³M
ምርታማነት፡- Ÿ›uh ÔS” eŸ 200 Ÿ</M U`ƒ uH@/` ÃÑ—M
 3- ቆስጣ
¾›ð` ›Ã’ƒ:- uÃuMØ ¨< ¾TÃsØ`“ uwevi ¾Çu[ ›ð` ÃeTTªM
¾TX ´Óσ:- uÅ[p ¨pƒ ÅÒÓV `f“ KeMf ¾}²ÒË S_ƒ” ÃðMÒM::
¾²` SÖ”:- 15 Ÿ=.Ó/uH@`
¾›}"ŸM `kƒ:- uSeS` S"ŸM 50 c?.T@ u}¡KA‹ S"ŸM 20 c?.T@
uT^^p SƒŸM
¾TÇu]Á ¯Ã’ƒ“ SÖ”:-
 }¡K< ŸS}ŸK< uòƒ eŸ 20 c?.T@ S_~” qõa Ÿ200 -400
Ÿ</M wevi uTÅvKp SÚS` ÉLM::
 የቀጠለ
wevi SÖkU "M}‰K uH@¡` 100 Ÿ=.Ó ¿]Á ²\ u}²^ ufe}— dU”ƒ
SÖkU
¾Se• ¨< ›ÖnkU፡- Ÿ4 -7 k“ƒ vK<ƒ S"ŸM ›”É Ñ>²? ¨< ÁeðMѪM
}và lØØ`:- qe×” u}Kà u¡[Uƒ ¨^ƒ ¾}KÁ¿ ¾pÖM ƒM K=ÁÖlƒ
ስለሚችሉ፡-
 u}¡K< ²<]ያ ÁK¨<” ¾TX ”îI“ SÖup'
 u¾Ñ>²?¨< ¾T>upK<ƒ” ¾X` ›[V‹ uÏ ’pKA T¨<׃'
 uÅ[p ¨pƒ Ÿ<ƒ"D„ T"H@É ÃÑvM::

ሰብሉ የሚደርስበት ወቅት:- qe× U`ƒ KSeÖƒ Ÿ50-60 k“ƒ um¨< ’¨<
U`T’ƒ፡- eŸ 100 Ÿ</M uH@/`
 4- cL×
¾›ð` ¯Ã’ƒ:- KU S"ŸK—“ ¨H ¾TÃsØ` ›ð` u×U ÃeTTªM::
Td ´Óσ:- ›”Å›eðLÑ>’~ u=Á”e ŸZeƒ eŸ ›^ƒ Ñ>²? T[e“ ማለስለስ
¾²` SÖ”:- 1.5 Ÿ=.Ó/uH@`
¾›}"ŸM `kƒ:- uSeS` S"ŸM 35 c?.T@ u}¡KA‹ S"ŸM ÅÓV 25
c?.T@ `kƒ Ã}ŸLM::
¾TÇu]Á ¯Ã’ƒ“ SÖ”:- cL× K=²^uƒ ¾}²Ò˨<” Td u20 c?.T@
ØMkƒ uSqð`፡
 ከ10-15 ቶን wevi ŸG<Kƒ dU”ƒ uòƒ kÉV uSÚS` Ÿ›ð\ Ò`
TÅvKp ÁeðMÒM፡፡
 የቀጠለ
c¨< W^i TÇu]Á ”Å›eðLÑ>’~ SÖkU ¾T>‰M c=J”
150 Ÿ=.Ó Çý“
50 Ÿ=.Ó ¿]Á uH@¡` ÁeðMÒM::
¾Se• ¨<H ›c×Ø:-
 eŸ 15 k” É[e Ÿ1-3 k“ƒ M¿’ƒ TÖ׃ c=SŸ` Ÿ²=Á u%EL
Ó” Ÿ5-7 k“ƒ M¿’ƒ TÖ׃ ÉLM::
Ÿ<ƒ"D„:- ‹Ó–< u}³S} u20 k“ƒ“ Ÿ²=ÁU u%EL u}¨c’ k“ƒ M¿’ƒ
Ÿ<ƒ"D„ S"H@É ›Kuƒ
 የቀጠለ
¾}và ¯Ã’ƒ“ lØØ`:-
}và lØØ`:- K¡i¡i ì[ }và Ÿ?T>"M S`Úƒ“ ¾ÇUú”Ó *õ ui”
KSŸLŸM ƒ`õ ¨<” TÖ”ðõ
cwK< ¾T>Å`euƒ ¨pƒ፡- Ÿ80- 100 k“ƒ u%EL ’¨<::
 KØpM cL× ß”pL~ c=ÖkKM“ c=Ö’¡`
 KpÖM cL× S<K< ÉÑ~” Ú`f ŸTuu< uòƒ Scwcw ÁKuƒ
c=J” ÃIU ”Å ›¾\“ ´`Á G<’@ ¾T>KÁà u=J”U u›w³—¨<
Ÿ10-13 dU”ƒ ”ÅT>¨eÉuƒ ÃÑSM
U`T’ƒ፡- Ÿ100 - 140Ÿ</M uH@`::
 5- "aƒ
¾›ð` ¯Ã’ƒ:- u¨<eÖ< ›¾`“ ¨< ukLK< KTe}LKõ ¾T>‹M ›ð`
ÃeTTªM
¾Td ´Óσ:-}ÅÒÓV ¾[c' ¾KcKc“ ¾}e}"ŸK TX” ÃðMÒM
¾SƒŸÁ ¨pƒ:- uS¤` ዝናብ እንደጣለና uSe• ደግሞ ¾T>S[ƒ "aƒ ¨<`ß
uK?Kuƒ ¨pƒ S²^ƒ ›Kuƒ::
¾²` SÖ”፡- 6 Ÿ=.Ó /uH@`
¾›}"¡M `kƒ:- uSeS` S"ŸM 20 c?.T@ u}¡KA‹ S"ŸM 5 c?.T@
›^`q ²\” Ÿ›iª Ò` uSkLkM uSeS\ Là S´^ƒ'
 ²\ Ÿ}²^ u%EL Å[p X` Ñ<´Õ´ uec< ›É`Ô TMue፣
 የቀጠለ
 ›w³—¨< ²` SwkM ”ÅËS[ Ñ<´Õ²<” T”dƒ፣
 uSÅw LÃ ¾}²^¨< ‹Ó˜ lS~ Ÿ5-8 c?. T@ c=Å`e 5 c?. T@ ÁIM
uT^^p TXXƒ ÁeðMÒM

¾TÇu]Á ¯Ã’ƒ“ SÖ”:-

 175 Ÿ=.Ó Çý u/H@` u²` ¨pƒ SጠkU፣
 wevi ¨ÃU õÓ ¾u³uƒ S_ƒ Ya‡” ÖTT“ ¨MÒÇ eKT>ÁÅ`Ò†¨<
uw³ƒ SÖkU ›ÁeðMÓU::
 የቀጠለ
¾Se• ¨< ›eðLÑ>’ƒ:-
 uSËS]Á­‡ k“ƒ u¾feƒ k’< ›”É Ñ>²? ¨< TÖ׃ና
 አብዛኛው ዘር ከበቀለ በኋላ Ÿ3 ›eŸ 7 k“ƒ S"ŸM 1 Ñ>²? ¨<
SÖ׃ ›Kuƒ::
”¡w"u?:-
 Ya‡ ”ÇÃÔÆ uØ”no Ÿ<ƒ"D„ TÉ[Ó'
 ¾}¡K< Y` ÁÅÑ H@Ê ¾Lר< ›"M KìNà uSÒKØ
›[”ÕÈ ”ÇÃJ” G<MÑ>²? u›ð` Sgð” ›Kuƒ፡፡
cwK< ¾T>Å`euƒ ¨pƒ: Ÿ70 -110 k“ƒ
U`T’ƒ፡- Ÿ100 -- 120 Ÿ</M uH@/`
 6- kà Y`
¾›ð` ¯Ã’ƒ:- ØMp ¾Çu[ J• ›gª kSe ›ð` ÃeTTªM
¾Td ´Óσ:- S_~” ÅÒÓV uT[e' uTKeKe“ uTe}"ŸM S²Ò˃
Õ`uM
¾›}"ŸM G<’@:-
 kà Y`” uk؁ uTd Là ሲዘራ uec< ›ð` Sg𔓠uL¿ Là X` Sgð”
 ÃIU uSeS` Ÿ2-3 c?.T@ ØMkƒ G<Kƒ õ_ ²` S´^ƒ“ ›ð` Sið” ²\
Ÿ}²^ u%EL uL¿ Là uÑ<´Õ´ uSgð” ¨< TÖ׃'
 ²\ ŸukK u%EL Ñ<´Õ²<” T”dƒ ÁeðMÒM::
 የቀጠለ
¾²` SÖ”:- 16 Ÿ=.Ó/uH@`
¾›}"ŸM `kƒ:-
 uSeS` S"ŸM 30 c?.T@ u}¡KA‹ S"ŸM 10 c?.T@ }^`k¨<
S}ŸM ›Kv†¨<::
 }¡KA‹ Ÿ5 -10 c?.T@ lSƒ c=•^†¨< u´}¨< ¾T>upK<ƒ” ƒ””i
¾kà Y` ‹Ó™‹ ¨Ç=Á¨<’< ¨ÅK?L Td ¨eÊ SƒŸM::
TÇu]Á ¯Ã’ƒ“ SÖ”:-kÅU c=M TÇu]Á ÁM}Å[Ñuƒ Td ŸJ’ 175
Ÿ=.Ó Çý ²\ ŸS²^~ uòƒ uH@/` SÖkU
¾¨<H ›eðLÑ>’ƒ:- ”Å›eðLÑ>’~ ¾¾ u¾7 k“~ ›”É Ñ>²? ¾Se•
¨<H u=Ö× um¨< ’¨<::
 የቀጠለ
}và lØØ`:-
 TX” uÅ[p ›`f KìNÃ TÒKØ፣
 kÅU wKA kÃY` u}S[}uƒ x Là በድጋሚ kÃY` ›KS´^ƒ፣
 u ÉÑ~ ¨pƒ Ÿ<ƒ"D„ T"H@É“ u¾Ñ>²?¨< ¾T>¨Ö<ƒ”
T“†¨<”U ¾›[U ¯Ã’„‹ }ŸƒKA TØóƒ
U`ƒ ›cvcw:- cwK< ¾T>Å`euƒ Ñ>²? Ÿ75 --90 k“ƒ
 kÃe\ Ÿ 5-8 d.T@ Ç=ÁT@ƒ` c=•[¨< uØ”no Scwcw ›Kuƒ
 ea‡ ”Ç=ÁÉÑ<“ ”Ç=¨õ\ TÉ[Ñ< Ö”"^“ nÝ
eKT>J” }ðLÑ>’ƒ ¾K¨<U::
U`T’ƒ፡- 120 Ÿ</M uH@`::
 7- É”‹
¾›ð` ¯Ã’ƒ:- ¨<” ¾T>ÁÖ’õõ ›gª kSe ›ð` ¯Ã’ƒ ÃuMØ ÃeTTªM
¾Td¨< ´Óσ:- ”ž›"vu=¨< ¾›ð` ›Ã’ƒ“ ¾›[U G<’@ uT¾ƒ
Td¨<” uSÖ’— ¾›ð` `Øuƒ ¨pƒ ËUa eŸ feƒ Ñ>²? `f SKeKe
Õ`uM::
¾}ŸL ¨pƒ:- uS¤`፣ uuMÓ እና uSe• የሚመረት ሲሆን u}KÃU uÅÒ
›"vu= ¨<`ß uT>k”euƒ ŸØ` ¨` ËUa S}ŸM ›Kuƒ::
¾²` SÖ”:- SÖ’— òƒ KT>•^†¨< ¾É”‹ ¢[„‹ /Tuber/ 18
Ÿ<”M }Kp }Kp LK<ƒ ÅÓV 20 Ÿ<”M uH@/` ÁeðMÒM
 የቀጠለ
¾›}"ŸM ²È:-
 É”‹” KUÓw’ƒ KSÖkU c=ðKÓ uSeSa‹ S"ŸM 75 c?.T@ u}¡KA‹
S"ŸM 30 c?.T@ Ã}ŸLM
 K²` ›ÑMÓKAƒ ŸJ’ ÅÓV uSeS` S"ŸM 60 c?.T@ u}¡KA‹ S"ŸM
20 c?.T@ SÖkU ÃS[×M::
¾TÇu]Á ›Ã’ƒ“ SÖ”:-
 Çý 200 Ÿ=.Ó uH@/` u}ŸL ¨pƒ ¾T>}ŸMuƒ” SeS` }ŸƒKA
 ¿]Á 150 Ÿ=.Ó ÓTg<” u›”Å—¨< Ÿ<ƒ"D„ ¨pƒ (lS~ Ÿ10-15 d.T@
c=Å`e) k]¨<” ÅÓV uG<K}—¨< Ÿ<ƒ"D„“ ›ð` Tekõ ¨pƒ (pÖKA‡
SÑ“–ƒ c=ËU\) TÉ[Ó
 u}KÃU um ¾}ðØa TÇu]Á ¾T>ј ŸJ’ Ÿ200-400 Ÿ</M wevi
uH@/` SÖkU ይመረጣል፡፡
 የቀጠለ

¾Se• ¨< ›ÖnkU:-

 uÉÑ~ ¨pƒ u›T"à Ÿ7 eŸ 10 k“ƒ vK<ƒ Ñ>²=Áƒ ›”É Ñ>²?
¨< ¾T>ÁeðMѨ< J•
 ከአበባ ማበቢያው ወቅት ጀምሮ ¢[ƒ Tõ]Á¨< ድረስ Ó” „KA „KA
¨< TÓ–ƒ ›Kuƒ
¾}và ›Ã’ƒ“ lØØ`:-
KªÓ:-
 Td” u”êI“ SÁ´'
 ¾É”‹ u?}cw ¾J’< }¡KA‹ u}S[}uƒ TX Là ɔ‹” ÅÓV ›KS´^ƒ‘
 ui ¾T>Áe}LMñ }¡KA‹” ŸTd ¨<eØ Te¨ÑÉ (”vDà ፣ ›ìó]e“
¾SdcK<ƒ)፣
 የቀጠለ
uui ÁM}Ön ¾É”‹ ²`” K²` ›ÑMÓKAƒ SÖkU'
 uui ¾}Öl ¾É”‹ }¡KA‹” ŸTd ¨<eØ ’pKA Spu`'
 ]ÊT>M ›?U ²?É 3 Ÿ=.Ó uH@/` Ÿ400 --600 K=ƒ` ¨<  uØwÙ
Ÿ2-3 Ñ>²? ÅÒÓV S`Úƒ
K¡i¡i:- ý]V` 12 Ó^U Ÿ?T>"M u20 K=ƒ` ¨< uØwÙ S`Úƒ
¾›[U lØØ`:- É”‹ ›ÉÔ pÖK< Ó^“ k˜ eŸ=ÑØU É[e Ÿ2 eŸ 3Ñ>²? S
¢ƒ¢ƒ፣ T[U“ ›ð` Tekõ ÁeðMÒM::
¾U`ƒ Scwcu=Á ¨pƒ፡-
 Ÿ}²^ Ÿ100 -120 k“ƒ u%EL ¾É”‹ }¡M SÉ[c< ¾T>¨k¨< pÖK<
SÖ¨<KÓ c=ËU` ’¨<::
U`T’ƒ፡- Ÿ250 -300 Ÿ</M uH@¡`
 8- va i”Ÿ<`ƒ
¾›ð` ¯Ã’ƒ:- S"ŸK—“ u”Ø[ ’Ñ`“ wevi ò~ ¾uKìÑ ›ð` ÃðMÒM
¾TX ´Óσ:- Kva i”Ÿ<`ƒ ¾T>Å[Ѩ< ¾TX ´Óσ Ÿ’ß i”Ÿ<`ƒ
Ò` }Sddà ’¨<::
¾²` SÖ”
 Ÿ5- 7 Ÿ=.Ó uH@¡` ‹Ó˜ ›õM„ T³Sƒ፡፡
የማዳበሪያ ዓይነትና መጠን፡-
 ‹Ó–< Ÿ}³S} u%EL ¾”Ø[ ’Ñ` ›ÖnkS< Ÿõ}— eKJ’ eŸ
500 Ÿ</M wevi uH@¡` SÖkU ¨ÃU
 20 Ÿ</M wevi' 50 Ÿ=.Ó “ÃaÍ=”“ 65 Ÿ=.Ó öeð[e SÖkU
¾T>ÁeðMÓ c=J” ‹Ó–< Ÿ}³S} Ÿ30 k” u%EL K?L 50 Ÿ=.Ó
“ÃaÍ=” SÖkU
 የቀጠለ
¾›}"ŸM G<’@፡- uSeS` SŸŸM 30 c?.T@ “ u}¡KA‹ SŸŸM ÅÓV Ÿ10
c?.T@ SJ” ›Kuƒ::
የመስኖ ውኃ አጠቃቀም፡- uTd Là ‹Ó–< Ÿ}³S} ufe}—¨< k”“ Ÿ²=ያ u%EL Ÿ5-7
vK<ƒ k“ƒ TÖ׃ ÁeðMÒM
እንክብካቤ፡- va i”Ÿ<`ƒ” u›[U“ uŸ<ƒ"D„ Ñ>²? ›ð` uTekõ ¾}¡K< Ó”É
¾‹—¨< ¡õM u}Ñu=¨< G<’@ ”Ç=ÁÉÓ ¾T>ÁÅ`Ó c=J” ¾Tekõ
Y^¨< u}ŸÃ S"H@É ›Kuƒ::
¾}và ¯Ã’ƒ“ lØØ`:-
 uva i”Ÿ<`ƒ Là ¾T>Ÿc}¨< }và u›w³—¨< Ÿð[”Ï kà i”Ÿ<`ƒ
Ò` }Sddà ’¨<፡፡
 ¾ui ¡e}ƒ” KSk’e ÉÒT> KSƒŸM u=Á”e 4 ¯Sƒ M¿’ƒ K=•` ÃÑvM::
U`ƒ ¾T>cucwuƒ ¨pƒ፡- Ÿ70-85 k“ƒ Ÿ}}ŸK Ëምa
U`T’ƒ Ÿ200-250 Ÿ</M uH@¡ `
 5- u›’e}— x Là ¾›ƒ¡Mƒ ›S^[ƒ ²È
u›’e}— x Là ¾›ƒ¡Mƒ ›S^[ƒ²È:-
1- Ièƒ "L†¨< ’Ña‹ u}²ÒË TÇu]Á፣
2- ¨< q×u= uJ’ ›W^`'
3- }ðØa›© ¾}và SŸLŸÁ S”ÑÊ‹”“
4- Ñ<Muƒ” ueóƒ uSÖkU ¾TU[ƒ ²È ’¨<::
u›Ç=e ›uv“ K?KA‹ Ÿ}V‹ u`" ¾Iw[}cw ¡õM
¾}ÖkSv†¨< ካK<“ u›’e}— x Là Ø\ ¨<Ö?ƒ
ከT>ÁeÑ–< ¾›W^` ²È­‹ መካከል:-
 1- ¾ØMp SÅw ›W^` ²È
¾ØMp SÅw ›W^` ²È ›ƒ¡M„‹ UÓv†¨<” KTÓ–ƒ
¾T>ÁÅ`Ñ<ƒ” ñ¡¡` uTek[ƒ Ÿõ}— U`ƒ KTU[ƒ ¾T>Áe‹M
ØMkƒ ÁK¨<“ ›¾` ”ÅMw K=Á²ª¨<` ¾T>‹M SÅw ´Óσ ’¨<::

ÃI ¾›ƒ¡Mƒ ›S^[ƒ ²È:-

 x” ÃqØvM
 ›[U” Áe¨ÓÇM
 `Øuƒ” ¾SÁ´ ‹KA Õ[ªM::
 ከ3-4 እጥፍ ምርት ለማግኘት
ያስችላል
 ¾kÖK
የተከላ ርቀት በዋነኛነት በአትክልቱ ዓይነትና ዝርያ የሚወሰን ቢሆንም
በመደብ አዘገጃጀትና ለአትክልቱ በሚደረግ እንክብካቤም ሊወሰን
ይችላል፡፡

በተሻለ ሁኔታ በተዘጋጀ መደብ ላይ የሚለሙና ጥሩ እንክብካቤ

የሚደረግላቸው አትክልቶችን በተወሰነ ደረጃ አቀራርቦ መትከል
ስለሚቻል በጥልቅ መደብ አሠራር በተዘጋጀ መደብ ላይ ካሮት በ5፣ ቀይ
ሥርና ሽንኩርት በ10፣ ሰላጣና ቆስጣ በ20፣ ጥቅል ጎመንና የአበባ ጎመን
በ30 እና ቲማቲምና ቃሪያ ደግሞ በ40 ሴ. ሜ ርቀት ቢተከሉ ጥሩ
ውጤት ማግኘት ይቻላል፡፡
 3- un Là ›ƒ¡Mƒ TU[ƒ
uŸ}T ¨<eØ ¾’õe ¨Ÿõ ¾u?}cw ¾S_ƒ õ ›’e}— c=J” S_~U
u›w³—¨< KU vMJ’ ›ð` ¨ÃU u¢”¡]ƒ ¾}gð’ ’¨<::
 ¾kÖK

በሌላ በኩል ƒŸ<e ›ƒ¡Mƒ u}KÃU pÖL pÖM KTÓ–ƒ ª’—¨<

›T^ß u}Ñ–¨< x }ÖpV ›ƒ¡Mƒ TU[ƒ ’¨<::
 ¾kÖK

ስለዚህ ¾ÚS[ ¾Sר<” ¾S_ƒ ‹Ó`

KSõƒ n­‹” uSÖkU ›ƒ¡M„‹”
¾TMTƒ MUÉ ¾}eóó ’¨<::
 ¾kÖK
›ƒ¡Mƒ” uÔT' uTca' uÑ”Ç' uSÖØ
Ö`S<f‹“ uSdcK< n­‹ ›ƒ¡M„‹”
SƒŸM ›eÅd‹ w‰ dÃJ” Ø\ ¨<Ö?ƒ
¾T>Áeј Y^U ’¨<::
 ¾kÖK
un Là ¾Õa ›ƒ¡M„‹” KSƒŸM
¾T>ÁeðMÑ< SW[© ’Ña‹:-
 u1 Ï ›gª' 2Ï ›ð`“ 2Ï wevi
¾}ÅvKk ›ð`
 ¨< TdKõ ¾T>‹K<“ ›¾`
¾T>ÁeÑu< (T”g^g`
¾T>‹K<) n­‹
 ›²¨<ƒa ¨< TÖ׃ “†¨<::
 የቀጠለ
}ðØa›© ì[-}vÄ‹:

ተፈጥሮአዊ ፀረ-ተባዮች፡
 ¾}v¿” c¨<’ƒ ”Ç=q× (Irritate) በማድረግ፣

 uT>ÁS’Ûƒ i ተባዮች ”Ç=gg<፣

 ተባዮች ¾T>ÁÖlƒ” cwM SU[Ø ”ÇËK<ና

 ”Ç=Vቱ uTÉ[Ó

ucwM Là ¾T>Å`c¨<” Ñ<ǃ ßLŸLK<::

}V¡[¨< ¨<Ö?T ŸJ’<ƒ }õØa›© ì[-}vÄ‹ ¾}¨c’<ƒ:-

 የቀጠለ
1- T>ØT>× /u`u_

100 ግራም የተወቀጠ ሚጥሚጣ /በርበሬ በ1 ሊትር ውኃ ለ1 ቀን ወይም

ከዚያ በላይ ዘፍዝፎ በማጥለል እኩል መጠን ካለውና በሞራ ሳሙና
ከተበጠበጠ ውኃ ጋር አደባልቆ በክሽክሽ፣ ጉንዳን፣ የጎመን ትል፣ ጢንዚዛና
ሌሎችም ተባዮች የተጠቃ አትክልትን መርጨት፡፡

2- ነጭ ሽንኩርትና የፈረንጅ ቀይ ሽንኩርት

 ነጭ ሽንኩርትና ቀይ ሽንኩርት በካሮት ወይም ቲማቲም መካከል
ሲተከል ተባዮች እንዲሸሹ (Repellent effect) ሲያደርግ ሽታው
ደግሞ ተባዩ የሚያጠቃውን ሰብል እንዳይመርጥ ያደርገዋል፡፡
 የቀጠለ

 አንድ ራስ ነጭ ሽንኩርት፣ የሳማ ቅጠል፣ አንድ ጥፍጥፍ ትንባሆና

በአንድ ክብሪት መጠን የሚሆን የሞራ ሳሙና ቀላቅሎ ማፍላትና ቀዝቅዞ
እንዲጠል ከተደረገ በኃEላ ክሽክሽ፣ የጎመን ትልና ሌሎችም ተባዮች
በተከሰቱበት አትክልት ላይ ለ3 ቀናት እየበጠበጡ መርጨት፡፡

3- የእንጨት አመድ

የእንጨት አመድን በአትክልቶቹ ዙሪያ ማድረግ የቆራጭ ትል ጉዳትን

ይቀንሳል፡፡
 የቀጠለ
4- የተለያዩ እጽዋትና የእንስሳት ተረፈ ምርት

በቤታችንና አካባቢያችን የሚገኙ እንደ ሳማ፣ እንዶድ፣ የአህያ ጆሮ፣ ሬት፣

ትንባሆ፣ ጉሎ፣ ግራዋ፣ በርበሬ /ሚጥሚጣ፣ ዝንጅብል፣ ነጭ ሽንኩርት፣ ቀይ
ሽንኩርት፣ ፌጦ፣ የእንስሳት ሽንት፣ አዛባና የመሳሰሉትን ወቅጦ /ቀጥቅጦ/
በመቀላቀል በውኃ ለአንድ ሳምንት መዘፍዘፍና አጥልሎ በሁለት እጅ ውኃ
በመበረዝ መርጨት በአትክልት ላይ ጉዳት የሚደርሱ የተለያዩ ተባዮችን
ለመከላከል ያስችላል፡፡

በአጠቃላይ በቀላሉ ሊገኙ የሚችሉ አጽዋትንና የእንስሳት ተረፈ ምርት

ተጠቅመን በሰው፣ እንስሳትና አካባቢ ላይ ጉዳት የማያስከትሉ ተፈጥሮአዊ ፀረ -
ተባይ በማዘጋጀት በአትክልት ላይ ጉዳት የሚያደርሱ ተባዮችን መከላከል
ይቻላል፡፡
 6- የ¨<H አጠቃቀም

¾Ów`“ Y^” KTŸ“¨” ŸT>eðKÑ< ª“ ª“ Ów¯„‹ ›”Æ ¨<ኃ ነው፡፡

K›ƒ¡Mƒ MTƒ ¾T>J’¨<” ¨<H TÓ–ƒ U”‹K¨<:-

 ŸÑç UÉ` ¨<H

 ŸŸ`c UÉ` ¨<H

 ¾´“w ¨<H” uTcvcw

 ŸS_ƒ
 Ÿ×]Á

 ”Å ›eðLÑ>’~ ¾vD”vD ¨< uSÖkU ’¨<::

 ¾kÖK
¾¨<H Ø[ƒ vKuƒ x:-

1- የዝናብ ውኃ በማሰባሰብ መጠቀም

የዝናብ ውኃን ከቤት ጣሪያ፣ ከመሬት በጎርፍ መልክ የሚፈስን፣ ወይም

ከወቅታዊ ወንዞች /ዓመቱን ሙሉ ከማይፈሱ/ በማሰባሰብ
ለአትክልት ልማት መጠቀም ይቻላል፡፡

2- የውኃ ትነትን መቀነስ

 በቀዝቃዛ ሰዓት ጠዋትና ማታ ውኃ በማጠጣት፣

 በአትከልቱ መካከል የሚኖረውን ክፍት ቦታ በደረቅ ሳር መሸፈን

በትንት የሚባክነውን ውኃ በመቀነስ የውኃ አጠቃቀማችን ማሻሻል
ይቻላል፡፡
 ¾kÖK
3- ውኃ ቆጣቢ የሆነ የመስኖ ዘዴን መጠቀም

ለአትክልት ልማት የተለያዩ የመስኖ ዘዴዎችን መጠቀም የሚቻል

ቢሆንም የውኃ እጥረት ባለበት ቦታ እንደ ጠብታ መስኖ ያሉ ውኃ ቆጣቢ
የሆኑ የመስኖ ዘዴዎችን መጠቀም የሚኖረውን ውስን ውኃ በአግባቡ
ለመጠቀም ያስችላል፡፡
 ¾kÖK
4- ውኃ አባካኝ የሆኑ የመስኖ ዘዴዎችን ማስወገድ
 ወኃ በምናጠጣበት ጊዜ አብዛኛው የአትክልቱ ስር ውኃ ማገኘት
እስከሚችልበት ድረስ ማጠጣት
 ከሚፈለገው በላይ ውኃ ማጠጣትና እንደ ማጥለቅለቅ ያሉ የመስኖ
ዘዴዎችን መጠቀም በትነት፣ በስርገትና ወደ ውጪ በመፍሰስ ውኃ
ስለሚያባክን አለመጠቀም ይመረጣል፡፡

5- የአትክልቱን የውኃ ፍላጎት መለየት

የአትክልቱን ¾¨<ኃ õLÔƒና ¾Éу ¨pƒ ከግምት ውስጥ በማስገባት ብዙ
ውኃ በማይፈልግበት ጊዜ ¾TÖÝ k“ƒ M¿’ƒ” T^²U ይቻላል፡፡
 ¾kÖK
6- የአፈሩን ውኃ የመያዝ ችሎታ ማሻሻል
 አትክልት የምናመርትበት አፈር የተለያየ ባህሪ ያለው ሲሆን ውኃ የመያዝ
ችሎታውም ይለያያል፡፡
 በሁሉም የአፈር ዓይነት ኮምፖስት መጠቀም የአፈሩን ውኃ የመያዝ
ችሎታ በማሳደግና በትነት የሚባክነውን ውኃ በመቀነስ አትክልቱ
እንዲጠቀምበት ስለሚያደርግ የውኃ እጥረት ችግርን ይቀንሳል፡፡
7- የመደቡን /እቃውን እርጥበት የማቆየት ሁኔታ ማሻሻል
 የሚዘጋጀውን ቦታ ጥልቀት እንዲኖረው ማድረግ እርጥበትን በአፈር
ውስጥ ለማቆየት ያስችላል፡፡
 ¾kÖK
 በእቃ ላይ አትክልት በምናመርትበት ወቅት ከጥቁር ይልቅ ነጭ እቃን
መጠቀምና አቃው ጥቁር ከሆነና ቀለም መቀባት የሚቻል ከሆነ ደግሞ
ነጭ ቀለም ወይም ኖራ መቀባት፡፡
8- ያለ መደብ አትክልት ማልማት
 የውኃ እጥረት ባለበትና ደረቅ ወቅት ያለ መደብ (ሰርÕዳ) አትክልትን
መትከል ይመረጣል፡፡

9- ለተለያየ አገልግሎት የዋለ ውኃን መልሶ መጠቀም

ለልብስና እቃ ማጠቢያ እንዲሁም ሌሎች አገልግሎቶች ጥቅም ላይ የዋለ

ውኃን አጠራቅሞ አረፋና ቅባቱን በማስወገድ እና ከሌላ ውኃ ጋር
በማደባለቅ ለአትክልት ልማት መልሶ መጠቀም ይቻላል፡፡