Đề tài: Ứng dụng nano y sinh

trong chẩn đoán sớm bệnh

Giảng viên hướng dẫn: TS. Đỗ Thị Ngọc Trâm

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Phú Hưng 20185680
Bùi Quang Gia Hưng 20185678
Đỗ Văn Minh 20185698
Phan Đình Cương 20185659
Cao Văn Bách 20185651
 NỘI DUNG

1. Chẩn đoán bệnh bằng hạt nano kim cương

2. Chẩn đoán bệnh ung thư bằng exosome
3. Chẩn đoán bệnh ung thư bằng hạt nano vàng
4. Chẩn đoán bệnh tiểu đường bằng bio-sensor
5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-19
 Mở đầu
 Kỹ thuật nano y sinh trong chẩn đoán sớm bệnh: ứng dụng các kỹ thuật nano y sinh để
chẩn đoán (càng sớm càng tốt) bệnh ở cơ thể người thông qua các dấu hiệu, đặc điểm bất
thường của cơ thể đó.

– Vai trò nano y sinh trong chẩn đoán sớm bệnh:

• Tăng tính chính xác và hiệu quả trong các chẩn đoán bệnh, so với các phương pháp chẩn đoán
thông thường
• Cải thiện chất lượng đời sống cũng như sức khỏe của con người.
• Vì được chẩn đoán sớm nên giảm thiểu các biện pháp chữa trị xâm lấn, mà đa số là các biện
pháp chữa trị không xấm lấn, tạo ra phương pháp an toàn và hiệu quả, tiết kiệm chi phí cho
người bệnh.
Mở đầu
Xu hướng phát triển của nano y sinh trong y học nói chung và chẩn đoán sớm bệnh
nói riêng
1. Chẩn đoán bệnh bằng hạt nano kim cương

Định nghĩa hạt nano kim cương: được phát hiện vào năm 1963, như là một loại mới thuộc
họ cacbon. Kích thước của hạt nano kim cương thường nằm trong khoảng dưới 100nm.

Hình 1.1
1. Chẩn đoán bệnh bằng hạt nano kim cương

Tính chất
Sự phát huỳnh quang Sự tương thích sinh
học với cơ thể người

Nhìn chung không có độc

tính quá mạnh đối với cơ thể
con người

Hình 1.2
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Nitrogen-
vacancy_center.png
1. Chẩn đoán bệnh bằng hạt nano kim cương
Chẩn đoán bệnh HIV và Covid19
Các tâm trống nitro có thể phát hiện được sự hiện diện của một kháng nguyên hoặc một loại phân tử đích
khác bằng cách phát ra một loại ánh sáng huỳnh quang rất sáng
Đặc tính lượng tử của các nano kim cương huỳnh quang cho phép những bức xạ chúng phát ra được điều
chỉnh một cách chọn lọc
Với bước khuếch đại trong thời gian ngắn khoảng 10 phút ở nhiệt độ hằng định, phát hiện được RNA của
virus HIV ở mức 1 phân tử trong một mẫu thử

Ưu điểm:

• Cải thiện độ nhạy của các bộ thử

chẩn đoán bằng giấy
• Độ nhạy cao gấp hàng trăm ngàn
lần so với kỹ thuật sử dụng các
tiểu phân nano vàng như trước
đây

Hình 1.3
https://doi.org/10.1038/s41586-020-2917-1
1. Chẩn đoán bệnh bằng hạt nano kim cương

Chẩn đoán bệnh ung thư

• Các phối tử xác định được gắn vào đầu dò huỳnh quang có thể
kiểm soát sự phân bố của đầu dò trong cơ thể sống bằng cách chỉ ra
cụ thể các thụ thể hoặc tế bào nhất định

• Các thụ thể biểu hiện nổi bật trên tế bào ung thư

• Với các phối tử tự do, các hạt nano không bị lọc qua mao mạch
cầu thận do kích thước của chúng, và do đó hiệu quả nhắm
chúng mục tiêu tăng lên do thời gian lưu thông trong máu kéo dài

• Phát hiện các tế bào ung thư bằng HPHT FNDs

2. Chẩn đoán ung thư bằng Exosome

- Kích thước cỡ 40 – 250 nm

- Cấu tạo bên trong chứa DNA, RNA, miRNA (microRNA)

Hình 2.1. Cấu tạo của Exosome

2. Chẩn đoán ung thư bằng Exosome

* Ưu điểm:
- Rất dồi dào trong máu
- Có tính ổn định cao
- Có thể phân tích với chỉ một lượng nhỏ huyết thanh (100 μL)

* Trong 1 µl huyết thanh có chứa khoảng 3,000,000 exosome.

Hình 2.2. Exosomal biomarker trong tế bào hồng cầu

2. Chẩn đoán ung thư bằng Exosome

Một số ví dụ về chỉ dấu sinh học của exosome

• Đối với Tetraspanins, CD63 và CD81 cũng là những dấu ấn sinh học tiềm
năng gây ung thư.

• Các exsome huyết thanh được làm giàu bằng proteoglycan glypican-1
(GP1) được sử dụng như một dấu ấn sinh học cho bệnh ung thư tuyến tụy

• MiR-15 và miR-16 là các chỉ dấu sinh học trong bệnh bạch cầu mãn tính

• MiR-141 và miR-375 đang lưu hành là những dấu ấn sinh học có giá trị để
chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến
2. Chẩn đoán ung thư bằng Exosome

- Ví dụ, mức 27-Hydroxycholesterol cao hơn trong các thụ thể estrogen (ER+)
dương tính với các exosomes của dòng tế bào ung thư vú (MCF-7) đã được
phát hiện bằng phương pháp sắc ký lỏng – khối phổ

Hình 2.3. Quy trình phát triển chỉ dấu sinh học mới
2. Chẩn đoán ung thư bằng Exosome

Hình 2.4. Chẩn đoán ung thư sử dụng Exosome

3. Chẩn đoán, điều trị bệnh ung thư bằng hạt nano
vàng

thường tồn tại ở hai trạng thái oxy hóa là +1

(Au [I]) và +3 (Au [III])

Có các đặc tính của hạt nano kim loại như

Hạt nano vàng
tính chất xúc tác, quang học và điện

Có tính chất trơ, hình dạng, kích thước và

cấu trúc đa dạng

Ứng dụng chuẩn đoán và điều trị bệnh

(kích thước tối ưu là khoảng 20 nm)
3. Chẩn đoán, điều trị bệnh ung thư bằng hạt
nano vàng

» Nhắm mục tiêu khối u và phân phối thuốc

- Các hạt nano có khả năng hấp thụ dễ dàng tế bào ung thư do hiệu ứng EPR
+ Hoạt động này cho phép phân phối các loại dược phẩm nhanh hơn đến vị
trí hoạt động.
+ Hiệu ứng EPR: mà phân tử có kích thước nhất định (thường
là liposome, hạt nano, và các loại thuốc phân tử) có xu hướng tích tụ trong
mô khối u nhiều hơn so với trong các mô bình thường.
+ Các tế bào khối u tập hợp nhỏ, phụ thuộc vào nguồn cung cấp máu được
thực hiện bởi hệ thần kinh để cung cấp dinh dưỡng và oxy. Những khối u
mới hình thành thường bất thường về hình thức và cấu trúc. Nó kém liên kết
tế bào nội mô với tạo cửa sổ rộng,... Hơn nữa, các mô khối u thường thiếu
dẫn lưu bạch huyết hiệu quả. Tất cả các yếu tố này dẫn đến hoạt động vận
chuyển phân tử và chất lỏng bất thường, đặc biệt là đối với các hạt nano.
3. Chẩn đoán, điều trị bệnh ung thư bằng hạt
nano vàng

Video về hiệu ứng EPR

Hình 1. Phương pháp chẩn đoán của

AuNPs với chức năng: phân phối thuốc,
cảm nhận trong tế bào ung thư.
3. Chẩn đoán, điều trị bệnh ung thư bằng hạt
nano vàng

» Phát hiện ung thư bằng quang phổ

- Tán xạ Raman tăng cường bề mặt (SERS) : là một phương pháp làm tăng
cường độ tín hiệu Raman lên nhiều lần. Đó là kết quả của sự tăng cường
trong tán xạ Raman do phân tử hấp thụ trên bề mặt thô nhám của kim loại.
- Dao động plasmon bề mặt cộng hưởng một photon giới hạn trong kích
thước hạt nano nhỏ. Sự giới hạn của dao động photon với tần số tự do của
ánh sáng cộng hưởng, dẫn đến một phần lớn trường điện từ phân rã.
- Đối với kim loại, cường độ SERS sẽ phụ thuộc đầu tiên vào kích thước
của cấu trúc nano.
- Một nano vàng dạng cầu, mang lại độ cong cao bề mặt sẽ cho trường rõ
ràng.
3. Chẩn đoán, điều trị bệnh ung thư bằng hạt
nano vàng

Hình 2 (A) Sơ đồ minh họa hình ảnh trường tối (trái) và trường sáng (phải); (B)
Chẩn đoán tế bào ung thư sử dụng hình ảnh tán xạ ánh sáng trường tối của các
hạt nano vàng hình cầu; (C) Chẩn đoán tế bào ung thư sử dụng hình ảnh tán xạ
ánh sáng trường tối của các thanh nano vàng
3. Chẩn đoán bệnh ung thư bằng hạt nano vàng
» Liệu pháp quang nhiệt
(PTT)
- Trong quá trình điều trị, chất cảm
quang bị kích thích với bức xạ
điện từ, thường là tia cận hồng
ngoại. Chúng hấp thụ năng lương
và chuyển hóa thành nhiệt
- Các hạt nano vàng được coi là
một chất cảm quang do có kích
thước nhỏ hơn 100nm, lưu thông
trong máu trong một thời gian dài
và kết hợp hiệu quả với các tế Hình 3: Hình ảnh mô tả liệu pháp quang
bào, phân tán trong chất lỏng, nhiệt điều trị ung thư
tương thích sinh học, đạt hiệu quả
cao do có thể điều chỉnh được
bước song NIR cụ thể.
3. Chẩn đoán bệnh ung thư bằng hạt nano vàng

» An toàn của hạt nano vàng

- AuNP tích điện dương là độc hại hơn so với tích điện âm.
- AuNP được phủ PEG và với kích thước 15 nm gây độc cho gan ở loài gặm
nhấm bị suy dinh dưỡng.
- AuNPs với kích thước 10 nm được tìm thấy vẫn tồn tại trong máu gần 24
giờ so với AuNPs có kích thước khác.
Trường đại học Bách Bộ môn Vật liệu điện tử
Khoa Hà Nội và
Công nghệ nano

Môn học:
Vật Lý Nano Y-Sinh
Chủ đề:
Ứng dụng của cảm biến Nano Y-Sinh trong chẩn đoán bệnh tiểu đường
Giảng viên: TS.Đỗ Thị Ngọc Trâm

Nhóm:

Sinh viên: Đỗ Văn Minh-20185698

1 21
 GIỚI THIỆU

 Tiểu đường là một căn bệnh nguy hiểm:

- Lượng glucose trong máu tăng cao
- Thiếu hoặc thừa insulin.
- Các cảm biến glucose được phát triển

Diabetes

https://gfycat.com/ko/embarrassedficklekilldeer

1 22
 Cấu tạo

- Các nhóm OH trên nền Graphen-oxit bị thay

thế bởi GOx(Glucose oxide) và được đính thêm
MnO2

- Lớp GOx-MnO2@GO được gắn trên đế

- Kết hợp với Microneedles được tạo

bằng MeGel và TMB

- Cấu trúc này được gọi là GBMP

https://doi.org/10.1016/j.cej.2020.125536

1 23
Cơ chế hoạt động
- GBMP được dán trực tiếp lên da

- Khi GBMP được dán lên da thì

microneedles có thể xuyên qua
các kẽ da

- ISF(interstitial fluid) – mồ hôi có thể thẩm

thấu lên lớp nhạy glucose trên GBMP

- ISF có thể thẩm thấu lên cấu trúc GMBP nhờ

hydro-affinity of GEL.

- Khi tồn tại Glucose trong mồ hôi thì

GBMP bị thay đổi màu

https://doi.org/10.1016/j.cej.2020.125536

1 24
 Kết quả và thực nghiệm

https://doi.org/10.1016/j.cej.2020.125536

1 25
 Chế tạo

- Điện cực được chế tạo trên đế Si theo

cấu trúc FET

- Sử dụng phương pháp thủy nhiệt + từ

trường

- Điều chỉnh được hướng mọc của các

thành NRs

- Biến tính bề mặt bằng GOx(Glucose oxide)

https://doi.org/10.1016/j.snb.2017.09.037

1 26
 Nguyên lý hoạt động

- GOx phản ứng với Glucose sinh ra điện

tử

- Xử dụng điện áp xoay chiều để đo tần

số theo điện áp

- Tần số được tính toán đo đạc bằng

Bộ khuếch đại

- Biến tính bề mặt bằng GOx(Glucose oxide)

https://doi.org/10.1016/j.snb.2017.09.037

1 27
 Kết quả thực nghiệm

- In comparison with other research, this

research shows that the sensitive highest.
- Undergo 38h in testing with glucose solution
then the stability is still sustained well.
- It just decreases about 3.5%.

https://doi.org/10.1016/j.snb.2017.09.037

1 28
5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-19

• PCR- Polymerase chain reaction(phản ứng chuỗi polymerase )

5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-19
5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-19

1. Nhiệt tản (đun nóng 96°C)

2. Gắn mồi (làm lạnh 55°C)

5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-19

3. Mở rộng (đun nông 72°C)

5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-19

Chuẩn đoán Covid-19 với PCR

RT-PCR phản ứng tổng hợp chuỗi polimerase phiên mã ngược
5. Ứng dụng nano trong PCR xác định Covid-
19
Ưu điểm Nhược điểm
Độ chính xác cao và thời gian có kết Độ chính xác cần phụ thuộc vào nhiều
quả nhanh5. Ứng dụng nano trong PCR yếu tố: quy trình bảo quản, thời gian
xác định Covid-19 thu thập mẫu,…

Ít có khả năng mang lại kết quả âm tính Xét nghiệm RT-PCR COVID-19 chỉ có thể
giả so với các phương pháp khác. cho ra kết quả về virus corona mà
không cung cấp thông  tin về các loại
bệnh cũng như virus khác.

Đưa ra định lượng virus ngay tại thời Giá thành khá cao.
điểm xét nghiệm để các bác sĩ có thể
tiên lượng được diễn tiến của bệnh và
đưa ra đánh giá điều trị.

Đòi hỏi cao về kỹ thuật lấy mẫu, cần

máy móc hiện đại