LOGO CHƯƠNG 1

NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA

XÃ HỘI KHOA HỌC

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

 NỘI DUNG CHÍNH

1 SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

KHOA HỌC

2 CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ

NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

3 ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ Ý NGHĨA CỦA

VIỆC NGHIÊN CỨU CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KH.
 1. Sự ra đời của CNXH khoa học

CNXHKH được
hiểu theo 2 nghĩa:

Nghĩa rộng: Nghĩa hẹp:

Là một trong ba
Là Chủ nghĩa bộ phận hợp
thành Chủ nghĩa
Mác - Lênin
Mác - Lênin

Vậy CN Mác-Lênin là
gì? Vì sao CNXHKH là Nêu tên ba bộ phận cấu
CN Mác-Lênin ? thành CN Mác-Lênin
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa
học
1.1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học

Cuộc CMCN phát triển mạnh mẽ

tạo nên nền đại công nghiệp cơ khí
(những năm 40 thế kỷ XIX).
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội

PTSX TBCN phát triển => Sự ra đời

hai GC cơ bản, đối lập về lợi ích
nhưng nương tựa vào nhau: TS & CN.

1. Những thành tựu mà CNTB đạt được trong quá trình

công nghiệp hóa nền sản xuất?
2. Sự đối lập giữa hai gc TS và VS?
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội

Cuộc đấu tranh của GCCN chống lại sự

thống trị áp bức của GCTS ngày càng
quyết liệt (biểu hiện bên ngoài của mâu
thuẫn giữa LLSX mang tính chất XHH
với QHSX dựa trên chế độ chiếm hữu tư
nhân TBCN về TLSX).
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội

Mảnh đất hiện thực cho sự ra đời 1 lý

luận mới, tiến bộ - Chủ nghĩa xã hội
khoa học.
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.2. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận

a. Tiền đề khoa học tự nhiên

Học thuyết Tiến hóa (1859) của Charles

Robert Darwin.
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.2. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận

a. Tiền đề khoa học tự nhiên

Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng

lượng (1842 – 1845) của Mikhail
Vasilyevich Lomonosov và Julius Robert
Mayer.
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.2. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận

a. Tiền đề khoa học tự nhiên

Học thuyết tế bào (1838 – 1839) của

Matthias Jakob Schleiden và Theodor
Schwam.

Các thành tựu khoa học là cơ sở hình thành thế giới quan và
phương pháp luận khoa học
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.2. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận

b. Tiền đề tư tưởng lý luận

Triết học cổ điển Đức. Đại biểu:

Ph.Heeghen (1770 – 1831) và L.Phoiơbắc
1.1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

1.1.2. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận

b. Tiền đề tư tưởng lý luận

Kinh tế chính trị học cổ điển Anh. Đại

biểu: A.Smith (1723 – 1790) và D.Ricardo
(1772 – 1823).
1.2. Vai trò của Các Mác và Phriđích Ăngghen

1.2.1. Sự chuyển biến lập trường triết học và lập trường

chính trị

• Thời gian: 1843 – 4/1844.

• Tác phẩm “Góp phần phê phán triết học
Các
Mác pháp quyền của Hêghen – Lời nói đầu
(1844).

Đã thể hiện rõ sự chuyển biến từ thế giới quan duy tâm

sang thế giới quan duy vật, từ lập trường dân chủ cách
mạng sang lập trường cộng sản chủ nghĩa.
1.2. Vai trò của Các Mác và Phriđích Ăngghen

1.2.1. Sự chuyển biến lập trường triết học và lập trường

chính trị

• Thời gian: từ 1843.

Ph.Ăngghen • Tác phẩm “Tình cảnh
nước Anh”, “Lược khảo
khoa kinh tế - chính trị”.

Đã thể hiện rõ sự chuyển biến từ thế giới quan duy tâm

sang thế giới quan duy vật, từ lập trường dân chủ cách
mạng sang lập trường cộng sản chủ nghĩa.
1.2. Vai trò của Các Mác và Phriđích Ăngghen

1.2.2. Ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen

1 Chủ nghĩa duy vật lịch sử

2 Học thuyết về giá trị thặng dư

2
3 Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới
của GCCN
1.2. Vai trò của Các Mác và Phriđích Ăngghen

1.2.3. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đánh dấu sự ra đời
của Chủ nghĩa xã hội khoa học

Tháng
2/1848
Những luận điểm tiêu
biểu của CNXHKH được
nêu ra và phân tích
Những luận điểm tiêu biểu được nêu trong TNCĐCS

Sự hình thành chính đảng của

giai cấp công nhân.
Những luận điểm tiêu biểu được nêu trong TNCĐCS

Sự sụp đổ của chủ nghĩa tư

bản và sự thắng lợi của chủ
nghĩa xã hội là một tất yếu.
Những luận điểm tiêu biểu được nêu trong TNCĐCS

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp

công nhân.
Những luận điểm tiêu biểu được nêu trong TNCĐCS

Liên minh giai cấp và cách

mạng không ngừng.
2. Các giai đoạn phát triển cơ bản của CNXHKH

2.1. Các Mác và Ph.Ăngghen phát triển Chủ nghĩa

xã hội khoa học
2.1.1. Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari (1871)

2.1.2. Thời kỳ từ Công xã Pari đến 1895

2.1.1. Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari (1871)

- Tư tưởng về đập
Trên cơ sở tổng kết
kinh nghiệm cuộc CM tan bộ máy nhà
(1848 – 1852), Các Mác nước tư sản, thiết
và Ph.Ăngghen tiếp tục lập chuyên chính
PT thêm nhiều nội vô sản.
dung của CNXHKH: - Bổ sung tư tưởng
cách mạng không
ngừng…
2.1.1. Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari (1871)

Tập I
bộ Tư bản Tác phẩm chủ yếu
của Các Mác và cơ bản trình bày
CNXHKH.
được xuất
bản (1867).
2.1.2. Thời kỳ từ Công xã Pari đến 1895

• Luận chứng sự ra đời,

phát triển của
CNXHKH.
• Nêu ra nhiệm vụ nghiên Phát triển toàn
cứu của CNXHKH diện chủ nghĩa xã
hội khoa học
• Yêu cầu phải tiếp tục
bổ sung và phát triển
CNXHKH phù hợp với
điều kiện lịch sử mới.
2. Các giai đoạn phát triển cơ bản của CNXHKH

2.2. Lênin vận dụng và phát triển Chủ nghĩa xã hội

khoa học trong điều kiện mới

2.2.1. Thời kỳ trước Cách mạng Tháng Mười Nga

2.2.2. Thời kỳ sau Cách mạng Tháng Mười Nga

2.2.1. Thời kỳ trước Cách mạng Tháng Mười Nga

V.I.Lênin:
• Đấu tranh chống các trào lưu phi mác xít.
• Kế thừa những di sản lý luận về chính đảng.
• Kế thừa, phát triển tư tưởng cách mạng không ngừng.
• Phát triển quan điểm về khả năng thắng lợi của cách
mạng XHCN, phát hiện ra quy luật phát triển không
đồng đều của CNTB trong thời kỳ chủ nghĩa đế quốc.
• Luận giải về chuyên chính vô sản, gắn lý luận với thực
tiễn cách mạng.
2.2.2. Thời kỳ sau Cách mạng Tháng Mười Nga

Lênin viết nhiều tác phẩm bàn về những nguyên lý của

CNXHKH trong thời kỳ mới với những luận điểm tiêu
biểu:
• Chuyên chính vô sản.
• Luận giải rõ luận điểm của C.Mác về thời kỳ quá độ chính
trị từ CNTB lên CNCS.
• Chế độ dân chủ, vấn đề dân tộc.
• Cải cách hành chính bộ máy nhà nước.
• Dự thảo Cương lĩnh xây dựng CNXH ở nước Nga.
• Nêu 1 tấm gương sáng về lòng trung thành vô hạn với lợi
ích của GCCN do C.Mác và Ph.Ăngghen phát hiện và khởi
xướng.
2. Các giai đoạn phát triển cơ bản của CNXHKH

2.3. Sự vận dụng và phát triển sáng tạo CNXHKH

từ sau khi V.I.Lênin qua đời đến nay

 Trước khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ

 Sau khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ

 Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng và phát

triển Chủ nghĩa xã hội khoa học
 Trước khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ

Thời kỳ đầu:

Các đảng đã vận dụng

thành công những nguyên
lý cơ bản của CNXHKH,
tạo nên những thành tựu
hết sức to lớn.
 Trước khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ

Về sau:

Do những nhận thức sai lệch đã đẩy

công cuộc xây dựng CNXH rơi vào trì
trệ, khủng hoảng.
 Sau khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ

Các Đảng Cộng sản đã rút ra những

bài học kinh nghiệm.

Một số Đảng Cộng sản tiếp tục vận dụng

sáng tạo những nguyên lý của CNXHKH,
từng bước thoát khỏi khủng hoảng và
phát triển nhanh chóng. (VD: Trung
Quốc, Việt Nam, Cuba…)
 Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng và phát triển
Chủ nghĩa xã hội khoa học

Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

thành công .
 Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng và phát triển
Chủ nghĩa xã hội khoa học
Đóng góp vào lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin:

• Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH;

• Đổi mới kinh tế gắn với đổi mới chính trị;
• Xây dựng nền KTTTđịnh hướng XHCN;
• Mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân tộc;
• Phát huy dân chủ, xây dựng NNPQ XHCN;
• Mở rộng QH đối ngoại, thực hiện hội nhập
quốc tế; giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng.
3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.1. Đối tượng nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học

Những quy luật, tính quy luật

chính trị - xã hội của quá trình
phát sinh, hình thành và phát triển
của hình thái kinh tế - xã hội Cộng
sản chủ nghĩa mà giai đoạn thấp là
chủ nghĩa xã hội.
3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.1. Đối tượng nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học

Những nguyên tắc cơ bản, những điều

kiện, những con đường và hình thức,
phương pháp đấu tranh cách mạng của
giai cấp công nhân và nhân dân lao
động nhằm hiện thực hóa sự chuyển
biến từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.2. Phương pháp nghiên cứu của CNXHKH

Phương pháp luận chung nhất:

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

và chủ nghĩa duy vật lịch sử
của triết học Mác – Lênin.
 3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.2. Phương pháp nghiên cứu của CNXHKH

PP cụ thể và PP liên ngành, tổng hợp:

• PP kết hợp lôgíc và lịch sử.
• PP khảo sát và phân tích về mặt chính trị - xã hội dựa
trên các điều kiện KT – XH cụ thể. (PP đặc thù của
CNXHKH).
• PP so sánh
• Các PP liên ngành: phân tích, tổng hợp, thống kê, so
sánh, điều tra xã hội học, sơ đồ hóa, mô hình hóa…
3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu CNXHKH

Trang bị những nhận thức CT

– XH và phương pháp luận
khoa học về quá trình tất yếu
Về mặt lý lịch sử dẫn đến sự hình thành,
luận: phát triển hình thái KT – XH
Cộng sản chủ nghĩa, giải phóng
xã hội, giải phóng con người.
3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu CNXHKH

Có bản lĩnh vững vàng, sáng suốt,

kiên định chủ động sáng tạo tìm ra
Về những nguyên nhân cơ bản và bản
chất của những sai lầm, khuyết
mặt thực điểm, khủng hoảng, đổ vỡ của
tiễn: những thành tựu to lớn trước đây
cũng như những những thành quả
đổi mới, cải cách ở các nước
XHCN.
3. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
3.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu CNXHKH

Hình thành niềm tin

khoa học