MGA PILÍNG TEORYA

SA PAGSASALIN

Aralin 2
Filipino 2: Panimulang Pagsasalin
Isiping kinomisyon kayo para magsalin ng subtitle ng isang
k-drama sa Netflix.
Paano ninyo isasalin ang linyang ito? Bakit?
ANG TEORYA SA PAGSASALIN

Matalik na magkaugnay ang teorya at praktika

sa pagsasalin. Kung ang huli ay ang aktuwal na
pagtutumbas ng SL at TL, ang una ay ang
kaalamang pinagbatayan sa ginawang
pagtutumbas.
ANG TEORYA SA PAGSASALIN

Ang teorya ang nagbibigay ng framework

na makapagpapaliwanag sa mga desisyong
ginawa sa pagsasalin. Dahil dito, lalong
tumitibay ang kredibilidad ng ginawang
salin at mas naipagtatanggol ito sa mga
maaaring kumuwestiyon dito.
 Bakit gayon ang ginawang salin? Ano o sino ang
pinagbatayan? Bakit nasabi na ito ang angkop na teoryang
gamítin?
 TEORYA BLG. 1:
FORMAL VS. DYNAMIC
EQUIVALENCE

Eugene A. Nida (1914 – 2011)

 Formal Equivalence
 Pinananatili ang anyo at nilalaman (form and
content) ng SL.
 Hindi lang mensahe ng orihinal ang
pinananatili sa TL kundi maging ang mga
pisikal na sangkap nito gaya ng bokabularyo,
gramatika, sintaks, at estruktura.
 Hindi ito literal na pagsasalin kundi matapat
na salin.
 Formal Equivalence
• Adheres closely to ST form – “quality of translation
in which features of the form of the ST have been
mechanically reproduced in the receptor
language”.
• “involves the purely formal replacement of one
word or phrase in the SL by another TL.”
• Layunin: “allow ST to speak ‘in its own terms’
rather that attempting to adjust it to the
circumstances of the target culture.”
 Formal Equivalence
Features:
a. original wording
b. not joining or splitting sentences
c. preserve formal indicators like punctuation marks
or paragraph breaks
d. Explanatory note (kapag hiniram ang salita)
• Fidelity to lexical details and grammatical
structures; accuracy
 Formal Equivalence
Hal.,

Una, si Edward
ay isang bampira.
 Formal Equivalence
 Mas natural kung sasabihin na lang na “Una,
bampira si Edward.”
 Ngunit kailangang panatilihin ang ayos ng
pangungusap ng SL kaya nauna ang simuno
bago ang panaguri (…si Edward ay isang
bampira).
 Hindi rin kailangan sa Filipino na tumbasan ng
“isang” ang “a” ngunit dahil mayroon nga nito
sa SL, kailangan pa rin itong ilagay.
 Dynamic Equivalence
 Tinatawag ding functional equivalence.
 Nakatuon sa paghahatid ng kahulugan, hindi
ng estruktura ng orihinal.
 “quality of a translation in which the message
of the original text has been so transported into
the receptor language that the response of the
receptor is essentially like that of the original
receptors.”
 Dynamic Equivalence
 Hindi ito malayang salin (free translation) na
puwedeng tumiwalag ang tagasalin sa SL.
 Sa halip, hinahamon nito ang tagasalin na
balansehin ang pagiging tapat sa kahulugan at
diwa ng orihinal habang ginagawa ding natural
at katanggap-tanggap (hindi tunog-salin) ang
salin para sa target audience.
 Dynamic Equivalence
Original Agni’s mother works a lot.
Formal Ang nanay ni Agni ay gumagawa ng
Equivalence maraming trabaho.
Dynamic Kayod nang kayod ang nanay ni Agni.
Equivalence

Magkapareho ng kahulugan ang salin ngunit hindi

nakatali ang pangalawang salin sa mga salitang
ginamit sa orihinal sa halip, naghanap ng panumbas
na maaaring mas madamá ng target audience.
 Dynamic Equivalence
Ginagamit ito kapag:

• Ang ST ay hindi malinaw o hindi maintindihan kapag ginamitan

ng formal equivalence (may suliranin sa comprehensibility)

a. dressed to kill – “nakapamburol”, sa halip na “dinamitan para

pumatay”
b. hand to mouth existence – “isang kahig, isang tuka”, hindi
“kamay sa bibig na pamumuhay”

• Ang ST ay hindi gaanong form-bound - ang form ay hindi

gaanong sangkot sa pagpapahayag ng kahulugan.
 Dynamic Equivalence
Mga Paraan
• Pag-uulit (redundancy)
• Pagpapaliwanag
• Pagpapaikli (gisting)
• Pagdaragdag
• Alterasyon
• Paglalagay ng footnote
• Modipikasyon ng wika para umangkop sa karanasan ng
target audience
• Pagbabago ng ayos ng pangungusap
 Formal o Dynamic?
Nangangahulugan ba itong mas maganda
ang dynamic kaysa formal? Ang huli ba
ang dapat laging pairalin kaysa una?

Depende sa kahingian ng teksto, ng

nagpapasalin, at/o ng target audience.
 Formal o Dynamic?
 Batas o ordinansa
 Salita ng Diyos
 Subtitle ng pelikula o serye
 Tagline ng isang brand (hal., “I’m lovin’ it ng
McDo”)
 Recipe
 Talumpati ng isang mahalagang tao
 Bisyon-misyon ng isang institusyon
 Haiku
 TEORYA BLG. 2:
SEMANTIC VS.
COMMUNICATIVE
TRANSLATION

Peter Newmark (1916 – 2011)

 Semantic vs.
Communicative Translation
Nahahawig ang konsepto kay Nida.
Katumbas ng semantic translation ang
formal equivalence at ng communicative
translation ang dynamic equivalence.
 Semantic Translation
 “attempts to render, as closely as the
semantic and syntactic structures of the
second language allow, the exact contextual
meaning of the original” (1981, p. 39)
 may pagkiling sa SL
 literal
 tapat sa may-akda ng simulaang teksto
 nananatili sa orihinal na kultura
 Communicative
Translation
 “attempts to produce on its readers an
effect as close as possible to that obtained
on the readers of the original” (1981, p. 39)
 may pagkiling sa TL
 malaya at idyomatiko
 nakatuon sa magiging puwersa kaysa sa
nilalaman ng mensahe
 iniaangkop sa kultura ng mambabása
 Semantikong Salin Komunikatibong Salin
• Focuses on the meaning • Concentrates on effect
• Looks back at the ST and • Looks towards the new
tries to retain its addressee; trying to
characteristics as much satisfy them as much as
as possible possible
• More complex, awkward, • Smoother, simpler, clearer,
detailed, concentrated more direct, more
conventional
• Tendency to overtranslate
• Tends to undertranslate,
to be smoother, more
direct and easier to read
 Magsanay Táyo
Magbibigay ang guro ng mga tekstong
disiplinal, orihinal at salin, at ipasusuri kung
ang mga ito ay saling semantiko o
komunikatibo.
Subukan nating isalin ang mga ss. Tukuyin
kung anong teorya ang ginamit sa pagsasalin
 TEORYA BLG. 3:
DOMESTICATION VS.
FOREIGNIZATION
Lawrence Venuti (1953 – )
 Domestication vs.
Foreignization
 Kinikilala ang matalik na ugnayan ng
wika at kultura sa pagsasalin.
 Itinatanong nito sa tagasalin: ipararanas
ba ang kultura ng simulaang teksto o
iaayon ang teksto sa kultura ng
mambabása?
Kung ikaw ang tagasalin, paano
mo ito tutumbasan? Bakit?
 Domestication
 Inilalápit at inilalapat ang teksto sa
konteksto ng mga mambabása sa
paggamit ng mga salitang lokal o higit na
pamilyar sa kanila kaysa sa mga
terminong banyaga.
Domestication
 “Wangseja/Seja” ang sadyang
tawag sa wikang Koreano sa
“crown prince”. “Seja-jeoha”
(Your Royal Highness) ang
magalang na pantawag na
espesipiko sa kaniya.
 Sa Filipino, isinasalin lang ito
na “Mahal na Prinsipe” at
“Kamahalan”. Hindi
ginagamit ang espesipikong
mga terminong Koreano.
 Foreignization
 Pinananatili ang mga terminong kultural ng SL
gaya ng mga pangalan ng tao (hal., “Fernando de
Magallanes” sa halip na “Ferdinand Magellan”);
konsepto (hal., “yin at yang”, “hara-kiri”,
“karma”); mga katawagan sa pagkain, pananamit,
at iba pang sining (hal., “kimchi” sa halip na
“buro”, “hanbok” sa halip na “tradisyonal na
kasuotang Koreano”); pangalan ng mga kalye,
lugar, institusyon, atbp. (hal., “Harvard University”
sa halip na “Unibersidad ng Harvard”, “East
Coast/West Coast” sa halip na “Silangan/Kanlurang
Baybayin”); at iba pa.
Foreignization
• SL: …Ma put on her
special sari (p. 16)
• TL: …napasuot si
Nanay ng espesyal
niyang sari (p.16)
 Pag-usapan Natin
Samakatuwid, alin ang mas mainam sa
dalawa: panatilihin ang pagiging
“foreignized” ng isang ST o gawin itong
“domesticated” ayon sa konteksto ng target
audience?
 TEORYA BLG. 4:
TEORYANG SKOPOS
Hans Vermeer (1930 – 2010)
Suriin ang sumusunod na salin:

Ano ang masasabi ninyo

sa pagtutumbas?
 Teoryang Skopos
• Skopos – salitang Griyego na
nangangahulugang “purpose”.
• Naiimpluwensiyahan ang salin ng layunin
kung bakit ba ito ginagawa; paano
pinakaepektibong makakamit ang
intensiyon sa pagsasalin?
 Teoryang Skopos
• Hal., kung ang skopos ay “maipaintindi
ang panganib ng pagtawid at mapasunod
talaga ang mga pedestrian”, maaaring
hindi sapat ang matamlay na “Bawal
tumawid” para sa “No jaywalking” kundi
dagdagan ng babala na “May namatay na
rito” sa tekstong kulay pula (simbolo ng
mariing babala o puwede ring ng dugo ng
táong magpapasaway at maaaksidente).
 Teoryang Skopos
Sa simula pa lang ng pagsasalin, kailangang tanungin ng
tagasalin:
a) Bakit isinasalin ang ST?
b) Ano ang magiging function ng TT?

Dalawang batayang tuntunin ng skopos:

Rule 1: “an interaction is determined by (or is a function of) its
purpose”
Rule 2: “the skopos can be said to vary according to the
recipient”

Dapat piliin ang paraan ng pagsasalin sa pinakaangkop na

makatutugon sa layunin.
 Teoryang Skopos
Implikasyon ng Teoryang Skopos

• Kinikilala ang iba’t ibang posibilidad ng

pagsasalin ng teksto.
• Nagiging target-oriented ang pagsasalin.
• Ang pagsasalin ay paglikha ng bago at orihinal
sa halip na magbigay lámang ng parehong
impormasyon gamit ang ibang wika.
 Suriin
• Luke 22: 58-59

• A little later someone else saw him and

said, “You also are one of them.” “Man, I
am not!” Peter replied. About an hour
later another asserted, “Certainly this
fellow was with him, for he is a Galilean.”
• After ilang minutes, may nakapansin ulit
kay Peter at sinabi sa kanya, 'Isa ka sa
mga kasamahan nila.' Pero sumagot si
Peter, "Hindi po ako 'yun, sir!" After one
hour, may lalaking nag-insist, "Sure ako,
kasama ni Jesus ang taong ito, kasi taga-
Galilea din sya."
 Teoryang Skopos
Ayon sa konsultant ng Philippine Bible Society
(PBS) na si Dr. Anicia del Corro na nanguna sa
pagsasalin ng Pinoy New Testament, Teoryang
Skopos daw ang ginamit nila. Ang layunin nila ay
“mailapít ang Salita ng Diyos sa bagong
henerasyon” kaya ang wika rin ng nasabing
henerasyon ang ginamit nila. Kung pagbabatayan
ang sales, masasabing naabót nila ang kanilang
Skopos dahil ubós ang kopya ng Bibliya nang
ibenta ito.
 Pag-usapan Natin
Ano-ano ang kagandahan at di-
kagandahan ng paggamit ng Teoryang
Skopos sa pagsasalin?
 TEORYA BLG. 5:
MGA URI NG TEKSTO
Katharina Reiss (1923 – 2018)
 Mga Uri ng Teksto
Suriin ang pagkakaiba-iba ng salin.
Source Text Posibleng Salin
It’s tasty! Try it. Ito ay malasa. Tikman mo.
Sumasabog sa lasa. Hayaang
dila’y magpista!
Malasa ito! Tikman mo na.

Kung ikaw ang magsasalin ng ST, ano ang

sarili mong salin?
 Bakit dapat suriin ang ST?
“Translation is a very broad, complex and multi-faceted
phenomenon, encompassing much more factors than it seems
at first glance. It is not just copying the words from the
original work while changing the language, but it consists of a
careful selection of appropriate phrases and expressions,
combining them together in a skillful way while taking into
consideration numerous aspects, one of them being the text
type.”

- Karolina PUCHALA, Text Typology and Its Significance in Translation

 Mga Uri ng Teksto
Ang tipolohiya o pag-uuri ng tekstong
pinakamalaganap na ginagamit sa teorya ng
pagsasalin ay ang ipinanukala ni Reiss
(1976:10) na nakabatay sa konsepto ni Karl
Bühler ng mga gámit ng wika.
 Mga Uri ng Teksto
Tekstong Impormatibo
• Nakatuon sa nilalaman ng mensahe.
• Hal., tekstong nagbibigay-kaalaman gaya
ng saliksik, teksbuk, ensiklopidya, atbp.
• Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay
maipása nang wasto ang mga kaalaman
mula SL pa-TL.
 Mga Uri ng Teksto
Tekstong Impormatibo
 Mga Uri ng Teksto
Tekstong Ekspresibo
• Nakatuon sa anyo ng teksto.
• Hal., mga akdang pampanitikang
gumagamit ng masining o matayutay na
wika.
• Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay
matumbasan ang estetika o ganda ng SL sa
kaniyang TL.
Mga Uri
ng Teksto
Tekstong
Ekspresibo
 Mga Uri ng Teksto
Tekstong Operatibo
• Nakatuon sa partikular na mga pagpapahalaga at
padron ng pag-uugali.
• Mga tekstong humihiling o nanghihimok sa
mambabása na kumilos, mag-isip, o dumama ayon sa
layunin ng teksto.
• Inaasahang maaapektuhan nito ang opinyon ng mga
tao, ang kanilang pag-uugali o lilikha ng reaksiyon sa
kanila.
• Karaniwan, ibinabagay ng tagasalin ang pagsasalin sa
wika ng mga tatanggap ng salin.
Mga Uri
ng Teksto
Tekstong Operatibo
 Mga Uri ng Teksto
Text type Informative Expressive Operative

Language Representing facts Expressing Making an appeal

function attitude
Language Logical Aesthetic Dialogical
dimension
Text focus Content- Form-focused Appellative-
focused focused
TT should Transfer content Transfer aesthetic Elicit desired
form response
Translation Plain prose, Adopt ST Equivalent effect
method clarification perspective
Mga Uri ng Teksto
 BILANG PAGLALAGOM…
Ano-ano ang inyong mahahalagang natutuhan
sa ikalawang aralin?

1.

2.

3.
MGA PILÍNG TEORYA
SA PAGSASALIN

Aralin 2
Filipino 2: Panimulang Pagsasalin