ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

ÖRGÜT
• Belli amaçları gerçekleştirmek üzere kasti
olarak yapılandırılmış planlı birimler.
• Toplumsal gereksinmelerin bir kesimini
karşılamak üzere, önceden belirlenmiş
amaçları gerçekleştirecek düzenli işleri yapmak
için güçlerini gönüllü eşgüdümleyen
insanlardan oluşan toplumsal açık bir sistem
 ÖRGÜT
Örgütün 2 yanı:
• Formal: Örgütün yapısını yansıtır, formal
iletişim yoluyla işler, kesinlik ve verim gösterir.
Amaçlardan çok araçlara önem verilir.
• İnformal: Örgütteki kişiler arası ilişkilerden
meydana gelir, informal iletişim yoluyla işler.
Bu yön araştırma değişme ve bireyin
doyumunu yansıtır.
 YÖNETİM
• Bir örgütün amaçlarına ulaştıracak işleri
yapmak için bir araya gelen insanları
örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme
süreci.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
• Kuram: Sistemli biçimde ilişkilendirilmiş genel
hipotezler dizisidir.
• Kuramın temeli olan hipotezlerin doğruluğu
kanıtlanmış ve gerçekliği genellikle
benimsenmiş olmalıdır.
• Bir kuram, deney ve araştırmalarla tersi
kanıtlanıncaya kadar doğru sayılır.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
• Örgüt ve yönetim kuramlarını 3 grupta
toplamak mümkündür:
a)Klasik Kuram
b)Neo-klasik Kuram
c)Modern Kuram
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
• Yapısal ve süreçsel yönetim kuramları, örgütün
yapısı ve süreçleri ile uğraştığı için mekanik, en
eski kuramlar olduğu için de klasik adını alırlar.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
• İlkeleri:
1)Emir (komuta birliği)
2)Yetkiye yetecek sorumluluk
3)Denetim alanı
4)Yetki devri
5)Uzmanlaşma
6)Görevin standartlaştırılması
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
• İlkeleri:
7)Kararın merkezîleştirilmesi
8)Görevlerin eşörnekleştirilmesi (Aynı işi
yapan işgörenlerin görevleri eşörnek olmalı)
9)Belirgin işbölümü
10)İşgöreni özendirme (Para ya da makam
yükseltme)
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Bilimsel Yönetim
• Kuramın öncüsü Frederick Taylor. (1856-1915).
• Bilimsel yönetim kuramının amacı, tek tek her
işgörenin performansını artırarak örgütün
verimliliğini yükseltmektir.
• Kuram adını, Taylor’un 1911’de yayımladığı
Bilimsel Yönetimin İlkeleri adlı kitabından alır.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Bilimsel Yönetim
• Bilimsel yönetimin basamakları:
i)İş analizi
ii)Araçların standartlaştırılması
iii)İşgören seçme ve yetiştirme
iv)Planlama ve denetim
v)Adaletli ödeme
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Bilimsel Yönetim
• İşgörenler, örgütsel amaçlardan sapmayan
programlanmış kişiler gibi algılanmıştır.
• Örgütün değişen çevreye uyumu
düşünülmemiştir.
• Ussallığa değer veren, ekonomik özendiricilere
çok güvenen bir kuramdır.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Bürokrasi
• Öncüsü Max Weber. (1864-1930).
• Bürokrasi, dağınık işleri ve eylemleri ussal ve
nesnel kurallara göre düzenleme sürecidir.
• Bürokrasinin çoğunlukla devletin yönetim biçimi
olması, devlet ve bürokrasi sözcüklerinin
birbirinin yerine kullanılmasına yol açar.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Bürokrasi
• Bürokrasinin 5 öğesi vardır:
i)Yetke sıradizini
ii)İşlevsel uzmanlaşma
iii)Yönergeli yeterlik
iv)Kayıt ve dosyalar
v)Davranış kuralları
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Bürokrasi
• Bürokrasinin kendine özgü anlaşılmayan bir dil
kullanması, kapalı kapılar ardında çalışması, her
işleme gizlilik damgası vurması, kimi kez ussal
olmayan kurallar koyarak bunları kutsallaştırması
, siyasal erkin hırsının aracı olması, hizmet yerine
gerilim ve kaygı vermesi yurttaşların gözünde
bürokrasiyi sevimsiz yapar.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Yönetsel Kuram (Genel Yönetim Akımı/Yönetim
Süreçleri)
• Öncüsü Henri Fayol. (1841-1925).
• Taylor’un iş ve işçilerden beklediğini, Fayol
yönetim ve yöneticilerden beklemiştir.
Yönetim süreçlerini ilk kez sıralayan Fayol,
yönetilenden çok yöneticiye güvenmiştir
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Yönetsel Kuram (Genel Yönetim Akımı/Yönetim Süreçleri)
• 14 Yönetim ilkesi:
1)İşbölümü
2)Yetki ve sorumluluk
3)Disiplin
4)Emir komuta birliği
5)Amaç birliği
6)Genel çıkarların bireysel çıkarlardan üstün olması
ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
a)Klasik Kuram
Yönetsel Kuram (Genel Yönetim Akımı/Yönetim Süreçleri)
7)Ücretleme-bedel ödeme
8)Merkeziyet
9)Hiyerarşik yapı
10)Düzen
11)Hakkaniyet
12)İş güvenliğinde denge (memurlarda istikrar)
13)İnisiyatif (teşebbüs fikri)
14)Moral güç
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
b)Neoklasik Örgüt Kuramı
• Davranışsal yönetim kuramlarına göre
işgörenler, gereksinmeleri doyurulduğunda
etkili çalışırlar.
• İnsanlar, örgütlerin gereksinmelerini
karşılamak için değil; örgütler, insanların
gereksinmelerini karşılamak için vardır.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
b)Neoklasik Örgüt Kuramı
• Örgütler, insanların sağlayacağı bilişsel, duygusal
ve devinimsel güçlere ihtiyaç duyarken insanlar
da örgütlerin sağlayacağı işlere, çalışma
ortamına ve ödemeye gereksinim duyarlar.
• İşgörenlerle örgütler birbirlerine
uymadıklarında zarar; uyduklarında ise yarar
görürler.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
b)Neoklasik Örgüt Kuramı
• Bu yaklaşımın temelinde Hawthorne
araştırmaları olarak bilinen ve klasikleşen bir
dizi araştırmanın bulguları görülmektedir. Bu
araştırmaların yürütücüsü Elton Mayo’dur.
• Mayo, denemelerinin sonunda geliştirilen
çalışma koşullarının yerine, işgörenlerle
ilgilenmenin verimi daha çok artırdığını gördü.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
b)Neoklasik Örgüt Kuramı
İnsan İlişkileri Kuramı
• Öncüsü Elton Mayo. (1880-1949).
• Kuramın savunduğu örgüt ve yönetim ilkeleri:
1)Örgüt, toplumsal bir yapıdır.
2)Örgütün en üstün varlığı işgörendir.
3)İşgören bir makine değildir.
4)İşgörenlerin kümeleşmesi doğaldır.
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
b)Neoklasik Örgüt Kuramı
İnsan İlişkileri Kuramı
• Kuramın savunduğu örgüt ve yönetim ilkeleri:
5)Küme, üyesini katı bir biçimde etkiler.
6)Destekleyici kılavuzluk yapıldığında işgörenin verimi
artar.
7)İşgörenin güdülenmesinde parasal özendiricilerden
başka özendiriciler de vardır.
8)İşgöreni etkileyen pek çok değişken vardır (örgüt
ortamı, çevre koşulları, öteki işgörenler)
 ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI
b)Neoklasik Örgüt Kuramı
İnsan İlişkileri Kuramı
• Neoklasik yaklaşımın belki de en zayıf yönü,
sistem görüşünü önemsememiş ve örgüte
getirmemiş olmasıdır.
 Yararlanılan Kaynaklar
• Balcı, A. (2016). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri
sözlüğü. (Genişletilmiş 3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, A. ve Aydın, İ. (2003). Anadolu öğretmen liseleri için
eğitim yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Başaran, İ. E. (2000). Yönetim. Ankara: Feryal Matbaası.
• Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul yönetiminde yeni yapı ve
davranış. (14. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği. (13. Baskı). İstanbul:
Beta Basım.