DİN FELSEFESİ

MERVE ÖLMEZ
DİN FELSEFESİ NEDİR?

 Din felsefesi, genel olarak dini konu edinir.

 Din felsefesi; dinin dayandığı temel ilkeleri, dinle ilgili temel kavramları, Tanrı ile
ilgili görüşleri ele alır.

 Din felsefesi, öncelikle dini tanımlamaya ve açıklamaya çalışır.

 Daha sonra temel dinsel kavramları (vahiy, Tanrı, mucize, ibadet, iman,
peygamber) açıklamaya çalışır ve insanlık tarihi boyunca ortaya çıkmış olan din ve
çeşitli inanç biçimlerini tutarlı, sistemli ve eleştirel bir şekilde incelemeye çalışır.
TEOLOJİ VE DİN FELSEFESİ ARASINDAKİ
FARK NEDİR?
TEOLOJİ
Belirli bir inanca dayanmaktadır
Açıklamalarını din kitaplarına vs.
dayandırır
Dogmatiktir ve otoriteye bağlıdır
Yaymaya çalışmak söz konusudur
Eleştiriye yer yoktur , amaç inançları
güçlendirmektir
İnsan yaşamını düzenlemektedir.
DİN FELSEFESİ
Belirli bir inanç yoktur din olgusu söz
konusudur
Açıklamalarını akla dayandırır
Otoriteye bağlılık yoktur
Yayma amacı güdülmez
Tüm dinlere eşit mesafede , tarafsızdır.
Yaşamı düzenlemek için
Kuralları yoktur.
 DİN FELSEFESİNİN TEMEL PROBLEMLERİ

 1. Tanrı’nın varlığı problemi?

 2. Evrenin yaratılışı problemi?
 3. Vahyin imkânı problemi?
 4. Ruhun ölümsüzlüğü problemi?
TANRI’NIN VARLIĞI PROBLEMİ
 1. Tanrının varlığını kabul edenler
(Teizm)
 a) Monoteizm (Tek Tanrıcılık)
 b) Politeizm (Çok Tanrıcılık)
 c) Deizm (Yaradancılık)
 d) Panteizm (Tüm Yaradancılık)
 e) Panenteizm (Diyalektik Teizm)
 2. Tanrının varlığı reddedenler (Ateizm)
 3. Tanrının varlığının bilinemeyeceğini
savunanlar (Agnostisizm)
Tanrının Varlığını Kabul Edenler (Teizm)

 Teizm, ilahi şeylere veya Tanrı’ya inanmak demektir.

 Teizm, Tanrı’nın varlığını ve onun evrenin yaratıcısı ve
koruyucusu olduğunu savunan anlayıştır. Tanrı öncesiz
(ezeli) ve sonrasız (ebedi) dır
 Teist düşünürler, Tanrının varlığını akla dayalı bazı
kanıtlar ileri sürerek ispatlamaya çalışmışlardır
 Bukanıtlar; ontolojik, kozmolojik, ahlak ve düzen ve amaç
kanıtı
 Ontolojik Kanıt

 Tanrı’nın varlığını, Tanrı kavramından yola çıkaracak

ispatlamaya kalkan
anlayıştır. İlk kez bu kanıtı ortaya atan kişi Anselmus’tur

 Tanrı tasarlanabilen en yetkin (mükemmel) varlıktır.

Yetkin varlık, var olmadığı takdirde yetkin olamaz. Bu
kanıtı ileri sürenlerden biri de Descartes’tir.
 Kozmolojik Kanıt

 Hiçbir şey, nedensiz olarak meydana gelmez.

 Her şeyin bir nedeni vardır;

 her bir neden, başka bir nedenin sonucudur.

 Yani var olan her şeye, kendisinden önce gelen bir şey neden
olmuştur.

 Bu nedenlere bakarak, ilk nedene kadar ineriz ve yani tanrıyı buluruz.

Tanrı var olma nedeni bulunmayan temel tek varlıktır.
 Düzen ve Amaç Kanıtı

 Evrenin her yeri en ince ayrıntısına kadar düzenlenmiş şekildedir. Evrendeki

bu düzen belli amaçlara hizmet etmektedir ve evrende yaşamın sürmesini
sağlamaktadır

 Ne düzen ne de amaç kendi kendine ortaya çıkamaz. O halde, evrene düzen

ve amaç veren bir gücün veya bilincin varlığının olması gerekir. Bu varlık da
Tanrı’dır.
 Monoteizm (Tek Tanrıcılık)

 Yalnızca tek bir Tanrı’nın var olduğunu savunan

görüştür.
 Politeizm (Çok Tanrıcılık)

 Birdençok Tanrı’nın var olduğunu savunan

görüştür.
 Deizm (Yaradancılık)

 Tanrı’nın varlığı akılla bilinebilir, ikincisi evren yaratıldıktan sonra,

kendi yasalarına göre işler. Yani Tanrı evrene karışmaz, evrene
aşkındır.

 Deizm, dine akılcı bir açıdan yaklaşır. Deizm’e göre Tanrı’nın varlığını
kanıtlamak için mucizelere, vahiylere ihtiyaç yoktur, bunlara karşı
çıkar.
 Panteizm (Tüm Yaradancılık)

 Tanrı ile evreni bir, aynı ve özdeş kılan anlayıştır

 Bu anlayışa göre , Tanrı’nın evrenden ayrı ve bağımsız bir varlığı yoktur.

 Aksine Tanrı doğada, nesnelerde ve her şeyde vardır. Her şey Tanrı’dır.

 Tanrı evrenin kendisidir. Evrende var olan her şey aslında bir bütün olarak
Tanrı’yı oluşturur.

 Tanrı, evrendeki bütün varlıkların toplamıdır.

 Panenteizm (Diyalektik Teizm)

 Her şey Tanrı’dadır ve Tanrı ile evren bir değildir. Bu anlayışa “Çift kutuplu
Tanrı anlayışı” denir.

 Tanrı’yı soyut, mutlak ve değişmez gibi yönleriyle evrenin üstünde (aşkın);

somut, göreli ve değişen yönleriyle de evrenin içinde (içkin) görür.

 Tanrı evrenin dışında bir aşkınlığa sahiptir, onunla birlikteyken.

 Hem zamanın içindedir hem dışında ; hem değişendir hem de değişmeyendir.

 Tanrının Varlığını Reddedenler
(Ateizm)

 Tanrının varlığını inkâr eden görüşe Ateizm denir

 Ateizm, Tanrı’nın varlığını inkâr etmekle beraber tüm dinlere, inançlara karşı
çıkar. Ateizm, doğaüstü gücün varlığını reddeder.

 Bu nedenle ruha, cennete, cehenneme, ölümden sonraki hayata inanmazlar

 Evrendeki yetersizliklerden, kusurlardan, kötülüklerden yola çıkarak, Tanrı’nın

yokluğunu ispatlamaya çalışmışlardır.

Tanrının Varlığının Bilinemeyeceğini
Savunanlar (Agnostisizm)

 Tanrı’nın varlığının veya yokluğunun bilinemeyeceğini savunan görüştür

 Bu anlayışa göre, biz Tanrı’nın varlığını veya yokluğunu ispatlayamayız. Bu

yüzden Tanrı vardır veya yoktur diyemeyiz.