Modyul 1:

ISIP AT KILOS-LOOB

Pangkaalamang Pakultad
Pagkagustong Pakultad

MARY JANE O. PEQUERAS

T-I EsP
 LAYUNIN
1.2 Makilala ang mga kahinaan sa pagpapasiya
at makagawa ng mga konkretong hakbang
upang malagpasan ang mga ito
1.3 Napatutunayan mo na ang isip at kilos-loob
ay ginagamit para lamang sa paghahanap ng
katotohanan at sa paglilingkod at pagmamahal
Sagutin ng buong katapatan ang bawat
sitwasyon.
1.Sa bawat paggising ko na pinipili ko
na ___________________
2.Kapag pinapagalitan ako ng aking
magulang o guro pinipili ko na
_________________
3.Kapag nagagalit ako pinipili ko na
____________________
 Bakit may
kakayahan ang
taong buuin ang
kaniyang sariling
pagkatao?
 SANTO TOMAS de Aquino
-ang tao ay binubuo ng ispiritwal at
material na kalikasan
Ang pangkaalamang Pagkagustong pakultad
Pakultad(knowing faculty) (appetitive faculty/will)

• Ang pagkakalikha ayon sa • Mayroon din siyang malayang kilos-

wangis ng Diyos ay
nangangahulugan na ang tao
ay may mga katangiang tulad
• Dahil may isip at kilos-loob ang tao,
ng katangiang taglay Niya.
• Binigyan Niya ang tao ng
kakayahang mag-isip, pumili, at
gumusto.
loob bukod sa damdamin at
emosyon upang magnais o
umayaw.
magagawa niyang pigilin ang
pandama at emosyon at mailagay
ang paggamit nito sa tamang
direksyon.
 Ang pangkaalamang pakultad (knowing
faculty/intellect)
Ang isip ay may kakayahang
mag-isip, alamin ang diwa at
buod ng isang bagay. Ito ay may
kapangyarihang maghusga,
mangatwiran, magsuri, mag-
alaala, at umunawa ng
kahulugan ng mga bagay. Higit
sa lahat, may kakayahan itong
matuklasan ang katotohanan.
Ang pagkagustong pakultad (appetitive
faculty/will)
-Maaaring piliin ng tao ang kaniyang
titingnan o kaya’y pakikinggan at maaari
niyang pigilin ang kaniyang emosyon
upang hindi ito makasama sa kaniya at
sa pakikitungo niya sa iba.
-Ayon kay Santo Tomas, ang kilos-loob
ay isang makatuwirang pagkagusto
(rational appetency) sapagkat ito ay
naaakit sa mabuti at lumalayo sa
masama.
 SITWASYON # 1
Habang ikaw ay
naghihintay ng jeep sa
Ano ang magiging
harap ng paaralan ay
may dumaan na isang
reaksiyon mo sa
matandang babae sa
harap mo at ito ay
pangyayari?
nadapa at kumalat sa
daan ang kanyang
Bakit?
mga dalang gulay
 TSART NI ESTER ESTEBAN
ANG KABUUANG KALIKASAN NG TAO
KALIKASAN NG TAO PANGKAALAMANG PAKULTAD PAGKAGUSTONG PAKULTAD

MATERYAL Panlabas na pandama EMOSYON

(Katawan) Panloob na pandama

ISPIRITWAL ISIP KILOS-LOOB

(Kaluluwa)
(Rasyonal)
 PANLABAS NA PANDAMA

• PANINGIN • Ang reyalidad ang

• PANDINIG siyang
• PANDAMA nagpapakilos sa
kapangyarihan o
• PANG-AMOY
kakayahang
• PANLASA makaalam
 PANLOOB NA PANDAMA
• MEMORYA
– Kakayahang kilalanin at
alalahanin ang nakalipas
na pangyayari o karanasan
• KAMALAYAN
– Pagkakaroon ng malay sa
pandama, nakapagbubuod
at nakapag-uunawa
• IMAHINASYON
– Kakayahang lumikha ng
larawan sa kaniyang isip at
palawakin ito
• INSTINCT
– Kakayahang maramdaman
ang isang karanasan at
tumugon nang hindi dumaan
sa katwiran
DE TORRE( 1980)
• Ang kaalaman o
impormasyong nakalap ng
pandama ng tao ay
pinalalawak at inihahatid sa
isip upang magkaroon ito ng
mas malalim na kahulugan
 ISIP
Dahil sa isip (intellect) ng tao, tayo ay may
kakayahang tumuklas ng mga bagay-
bagay dito sa mundo at hanapin ang lahat
ng dahilan nito. Ito ang isang dahilan ng
ating pagkakaiba sa ibang nilalang. Lahat
ng ginagawa ng isip natin ay para
matuklasan at hanapin kung ano ang totoo
dahil dito lang makukuntento ang ating
isipan.
 KILOS-LOOB
Ang kilos-loob (will) naman ay ang
kakayahan na gumusto ng tao ng
isang anumang mabuti. Ito ay
tinaguriang blind faculty dahil umaasa
ito sa isip, kaya’t mula sa
paghuhusga ng isip ay sumusunod
ang malayang pagnanais ng kilos-
loob.
PAGLALAHAT
Napakahalaga na sanayin natin
ang ating isipan na hanapin kung
ano ang tunay na totoo dahil
madali ring malinlang ang ating
isipan ng mga bagay na sa pag-
aakala natin ay tunay at totoo.
PAGLALAHAT
• Huwag basta basta maniniwala sa
mga naririnig o nakikita bagkus ito ay
suriing mabuti gamit ang ating isip at
dahil umaasa ang kilos-loob(will) sa
isip, ito ay kikilos na gustuhin ang
anumang iminumungkahing mabuti
ng isip ayon sa presentasyon at
pagkakaintindi nito.
Halimbawa,
Kung ang pagkakaintindi ng isang
tao na dapat lang niyang gantihan
at patayin ang isang kaaway, ito
ay kanyang gugustuhin at
gagawin. Pero ang tanong ito ba
ay talagang totoong tama? At
dapat niya ba talaga itong gawin?
St. Augustine
“our life is restless until it rests in God” dahil
siya ang katotohanan at pinagmumulan ng
lahat ng kabutihan, kaya ang pagnanasa ng
tao para hanapin ang katotohanan at
kabutihan ay magkakaroon lang ng
kapunuan kung ito ay naaayon sa isip at
kagustuhan ng Diyos na siyang lumikha at
nagbigay sa atin ng isip at loob sa pagiging
kawangis niya ng tayo ay nilikha.
s
41. ANCIENT STOIC TRADITION
42. WESTERN PHILOSOPHY
43. MANUEL DY
44. SANTO TOMAS DE AQUINO
45. DIGNITY OF MERIT
46. DIGNITY OF IDENTITY
47. DIGNITY OF MENSCHENWURDE
48. PRINSIPYO NG KATAPATAN
49. PRINSIPYO NG PAGGALANG
50. MICHAEL PENNOCK