Beeldende Vormgeving

leerjaar 2

Kleurenleer
Kleurencirkel van Itten
• Gebaseerd op de primaire kleuren
• Bevat twaalf kleuren

• de primaire kleuren noemde hij: rood,

geel en blauw
• de secundaire kleuren, ontstaan uit een
menging van twee primaire kleuren, zijn:
groen, oranje en violet

• de tertiaire kleuren ontstaan door een

menging van een primaire en een
secundaire kleur, bv blauwviolet.

• zwart, wit en grijs zijn niet-kleuren

 Vraag 1:
welke primaire kleuren zie je in deze kunstwerken?
 Vraag 2:
welke kleuren zie je in dit kunstwerk? Geef bij
elke kleur aan wat het is (primair of secundair).
 Kleurcontrasten
Johannes van Itten heeft geprobeerd om kleurcombinaties in te delen.
Hij onderscheidt de volgende kleurcontrasten:

• warm-koud •contrast
• complementair kleurcontrast
• licht-donker contrast
• kwaliteitscontrast
• kwantiteitscontrast
 Het warm-koud contrast
Dit is de tegenstelling die er bestaat tussen de kleuren die een warme
indruk op ons maken en kleuren die een koude indruk op ons maken.
• Kleuren die in de cirkel rond rood liggen maken een warme indruk:
rood, oranje en geel.

• Kleuren die in de cirkel rond blauw liggen maken een koude indruk:
groen-blauw, blauw en blauw-violet, vooral als deze gemengd
worden met wat wit.

• Groen is een neutrale kleur.

De warmte van een kleur in een schilderij kan door het warm-koud
contrast versterkt worden door er een koelere kleur naast te zetten.
Eigenschappen van warme kleuren:
• ze doen warm en gezellig aan
• ze lijken op je af te komen
• steken goed af tegen
koude kleuren

Eigenschappen van koude kleuren:

• ze doen koel en rustig aan
• ze lijken van je af te gaan
• ze steken goed af tegen
warme kleuren
 Voorbeeld van warme en koude
indruk:
                                                 
         

           

           

In het voorbeeld hierboven geeft de middelste kleur

midden in het warme rode vlak een koele indruk.
Als dezelfde kleur omringd wordt door een koude
blauwe kleur, is de indruk veel warmer.
 Atmosferisch perspectief
Door middel van een warm-
koud contrast kan men
diepte uitbeelden in een
schilderij.

Warme kleuren lijken

‘dichterbij’. En hoe verder
weg, hoe koeler de kleur.
Vraag 5.
FUNCTIONEEL
KLEURGEBRUIK:
Bekijk deze
reclame van
Hechter. Waarom
is gekozen voor
de kleur blauw?
 Het complementair
kleurcontrast
Het sterkste kleurcontrast bestaat tussen de complementaire kleuren.
Dit zijn de kleuren die tegenover elkaar in de kleurencirkel liggen:
• Rood en groen
• Blauw en oranje
• Geel en violet,
• Maar ook bv: geel-groen en rood-violet.
Ze versterken elkaars werking.
                             

     

     

                             

     
 

     

                             

     

     
Voorbeelden in het dagelijkse leven
 Vraag 6:
welk complementair kleurcontrast zie je in
onderstaande kunstwerken?
 Het licht-donker contrast
Dit is de tegenstelling tussen
donkere en lichte kleuren.

Geel is een lichte kleur in de

kleurencirkel en rood is een
donkere kleur. Op zwart-wit foto’s
.
wordt rood afgebeeld als bijna        
zwart.  
Natuurlijk zijn zwart en wit ook een
licht-donkercontrast. Maar zwart
en wit noemen we geen kleuren.
Zwart kan een kleur verdonkeren
en wit kan een kleur verhelderen.
Lichte kleuren noemen we ook wel
heldere kleuren.
 Vraag 7:
welk licht-donker contrast zie je in
onderstaand schilderij?
 Vraag 8:
welk licht-donkercontrast zie je in
onderstaande schilderijen?
 Het Kwaliteitscontrast
Kleuren kun je mengen met wit, zwart of grijs. De kleuren
zijn dan minder fel. Dit noemen we gebroken kleuren.
De felle kleuren, zonder toevoeging van wit, zwart of grijs,
noemen we zuivere kleuren.

Het kwaliteitscontrast is een tegenstelling tussen zuivere

en gebroken kleuren.
Door een kleur te mengen met een complementaire kleur
ontstaat ook een gebroken kleur.
                              
 

     
 

     
 

Hierboven een voorbeeld van een blok zuiver magenta in het midden
en minder fel, grijsachtig magenta eromheen.
 Het kwantiteitscontrast
Soms zijn er tegenstellingen tussen kleuren die een klein vlak en
kleuren die een groot vlak in beslag nemen. Een tegenstelling
tussen veel en weinig. Het woord kwantiteit betekent hoeveelheid.

Kleurcontrasten komen vaak voor in combinatie met andere

kleurcontrasten. Zo zie je vaak een kwantiteitscontrast dat
tegelijkertijd een licht-donker contrast is.
                                                                                         
     

                                                                                         

     

                                                                                         

     
                                                                                         
     

                                                                                         

     
                                                                                         
     

                                                                                         

     
 
 
 
 
 
 
 
 VRAAG 9.
BENOEM DE KLEURCONTRASTEN?
Symbolische kleur
• Dat is een kleur met een
diepere betekenis.
• Ze kunnen per cultuur
verschillen.
• wit staat voor
reinheid, zwart voor
rouw en de dood, rood
voor liefde..
• Zoek zelf eens een aantal
andere voorbeelden op.
 VRAAG 10.
WAT IS FUNCTIONEEL KLEURGEBRUIK?
 VRAAG 11.
WAT IS EEN SIGNAALKLEUR?
 VRAAG 12.
WAT IS EEN SCHUTKLEUR?
 VRAAG 13.
WAT IS EEN STEUNKLEUR?
 VRAAG 14.
OMSCHRIJF HET KLEURGEBRUIK

Pop art

Wat betekent de
term Pop art?
LEG UIT M.B.V. DE AFBEELDINGEN WELK WERK
ABSTRACT IS EN WELK REALISTISCH
DOE HETZELFDE MET ONDERSTAANDE
VOORBEELDEN