KABANATA 17

MGA KASAWIAN SA MADRID

(1890-191)

Mga mag uulat: Van Dominic D. Nosa

Dustin A. Mascariña
 Agosto 1890- Dumating si Rizal sa Madrid

 Luna at Wanceslao E. Retana- Hinamon ng

duelo ni Rizal

 Di pagkakamit ng hustisya para sa pamilya

 Asociacion Hispano-Filipina at Leberal sa

Espanaya ( La Justica, La Republica, El
Resumen, atbp.)

 Señor Fabie- Ministro ng Kolonya

 Valeriano Weyler- Gobernador heneral

 Dominiko

 ‘Para magbingi-bingihan, buksan ang

portamoneda at maghalukipkip –iyan ang
patakarang kolonyal ng Espanya.”

Marami pang masasamang balita ang nakarating

kay Rizal sa Madrid habang ipinaglalaban niya
ang hustisya

 Silvestre Ubaldo- nakatanggap siya ng kopya

ng kasulatang pagpapatalsik sa pinag-utos ng
Dominiko para kay Francisco Rizal at iba
pang kasama.
 Sa kanyang kawalan ng pag-asa, humingi ng
tulong si Rizal sa mga liberal na Espanyol na
dating miyembro ng Ministeryo, kasama na
sila Becerra at Maura.

 Ng malaman ni Blumentritt, na nasa

Leitmeritz ang suliranin ng kaibigan,
pinayuhan niya ito ng makipagkita sa Reyna
Rehente Maria Cristina.

Parangal ni Rizal kay Panganiban

 Agosto 19, 1890- Pagkamatay ng kaibigan ni

Rizal na si Jose Ma. Panganiban.
 Si Panganiban mahusay na kasama sa
paggawa at hirap mabuting kaibigan at
minamahal na kabayan, ay sumakabilang-
buhay sa batang na 27.

 Agosto 19, (1890) ay araw ng pagluluksa ng

maraming Pilipino sa Europa.

 Feliciano Gonzales Timbang- kaibigan at

kababayang namatay din.

Naudlot na Duelo kay Antonio Luna.

 Nellie Bontead- kabiguan na pag-ibig ni
Antonio Luna.

Hinamon ni Retana sa Duelo

 Wenceslao E. Retana- karibal niya sa panulat.

 Si Retana, isang matalinong iskolar na

Espanyol, ay isang ahente sa pahayagan ng
mga prayle sa Espanya.
 Isang araw, sumulat siya ng artikulo sa La Epoca,
pahayagang laban sa mga Pilipino. Isinulat niyang
hindi nakababayad ng upa ang pamilya at mga
kaibigan ni Rizal kaya sila pinatalsik sa mga lupa ng
mga Dominiko sa Calamba.

 Nainsulto rito si Rizal kaya kaagad siyang kumilos.

Nagpadala siya ng mensahe kay Retana na
hinahamon niya ito sa isang duelo. Tanging dugo ni
Retana o kanyang pagpapaumanhin ang maghuhugas
sa dinungisang ngalan ng pamilyang Rizal at mga
kaibigan nito.

 Ang insidente ay nagpapatahimik sa panulat ni

Ritana laban kay Rizal.
 Pagtataksil ni Leonor Rivera. Noong taglagas ng
1890, malungkot na malungkot si Rizal sa kabiguan
niya sa Madrid. Isang gabi, nanood silang
magkakaibigan ng isang dula sa Teatro Apolo, at
nawala roon ang kanyang gintong relos na may laket
na kinalalagyan ng larawan ni Leonor Rivera,
kanyang minamahal na kasintahan.

 Pagsapit ng Disyembre 1890, habang ang malamig

na hangin ay umiihip sa lungsod, natanggap ni Rizal
ang liham ni Leonor, na nagsasabing ikakasal na siya
sa isang Ingles (na siyang pinili ng kanyang ina)
kaya humihingi siya ng tawad kay Rizal. Malaking
dagok kay Rizal ang liham na ito. Nangilid ang luha
sa kanyang mga mata dahil sa pagdurugo 11 ng puso
 Sinagot ng huli ang liham ni Rizal noong Pebrero
15, 1891. Nakikiramay, sinabi ni Blumentritt: "Ang
huli mong liham ay ikinalungkot naming lahat,
pagkatapos ng mga kasawian mo'y ito namang iyong
pinakamamahal ay iniwan ka.

 Pagkaraan ng tatlong buwan, sumulat muli si

Blumentritt at sinabi: "Tunay na nakikiramay ako sa
iyo sa pagkawala ng babaing nais mong pakasalan,
ngunit kung kaya niyang pawalan ang isang Rizal,
hindi siya karapat-dapat sa iyong marangal na diwa.
Para siyang isang bata na nagtapon ng diyamante
para makuha ang isang bato... Sa madaling salita,
hindi siya ang babae para kay Rizal."13
 Hidwaan nina Rizal at Del Pilar.

 Noong pagtatapos ng 1890, nagkaroon ng hidwaan

para sa pamumuno sina Rizal at M. H. del Pilar.

 Bilang pinuno, sinikap ni Rizal na mapuspos sa mga

kababayan ang kanyang sariling idealismo dahil
naniniwala siyang para magkaroon ng prestihiyo ang
Kilusang Propaganda at para makuha ang paggalang
ng mga Espanyol, kailangang maging mataas ang
kanilang panuntunan sa moralidad, dignidad, at diwa
ng pagdurusa Sa kasamaang palad, hindi sang-ayon
ang ilang kababayan sa kanyang idealismo dahil ang
mahalaga sa kanila'y alak, babae, at sugal.
 Ang patakarang editoryal ng La Solidaridad sa
ilalim ng pangangasiwa ni Del Pilar ay lalong
nagpalawak ng hidwaan nina Rizal at Del Pilar.
 Para maiwasan ang pagkakasira nina Rizal at M.H.
del Pilar, ang mga Pilipino sa Madrid, na mga
siyamnapu ang bilang, ay nagtipon noong Enero 1,
1891, Araw ng Bagong Taon, para mapagkasundo
sila nang sa gayo'y mapaigting ang kanilang
kampanya para sa reporma.
 Tinutulan ni Del Pilar ang proposisyon na ang
pangangasiwa'y mapunta sa Responsable dahil ang
pahayagan ay isang pribadong gawain, gayunman,
pumapayag siyang maglathala ng mga artikulong
nagpapahayag ng mga aspirasyon at kahilingan ng
mga Pilipino.
 Binitawan ni Rizal ang Pamumuno. Ang eleksiyon
ay itinakda noong unang linggo ng Pebrero 1891.
Ang mga Pilipino ay nahati sa dalawang
magkasalungat na pangkat-ang mga Rizalista at ang
mga Pilarista.

 Noong ikatlong araw, buong pusong nakiusap si

Mariano Ponce sa mga kababayan na ihalal si Rizal.

 Kaya minabuti niyang tanggihan ang pamumuno

kaysa maging dahilan ng pagkakahiwa-hiwalay at
kapaitan sa mga kababayan. Adios, Madrid. Sumulat
si Rizal ng maikling liham ng pasasalamat sa mga
kababayang bumoto sa kanya bilang Responsable.
 Habang papaalis ang tren, pinagmasdan niya mula sa
kanyang bintana ang lungsod ng Madrid, kung saan naging
masaya siya noong una niyang pagbisita (1882-1885) ngunit
naging malung- kot sa ikalawang pagpunta (1890-1891). Ito
ang huling pagkaka- taong makikita niya ang Madrid.

 Ang Madrid ay isa sa pinakamasayang lungsod sa buong

mundo, lungsod na nagtataglay ng diwa ng Europa at
Silangan, na bumagay sa kaayusan, kaginhawaan, ng
sibilisadong Europa nang walang pagkamuhi, walang
pagtanggi, sa makikinang na kulay, maiinit na pasyon,
sinaunang kaugalian ng mga tribung Aprikano, pagiging
maginoo ng mga Arabe na ang mga bakas ay nakikita pa rin
sa lahat ng lugar dito, sa kaanyuhan, damdamin, at di-
matuwid na palagay ng mga tao, at kahit na sa kanilang mga
batas
MARAMING
SALAMAT PO!