არაორგანული

ნაერთების
გამოყენება
 SiO2 - სილიციუმ(IV)-ის ოქსიდი

• სილიციუმის ოქსიდი ეს არის არაორგანული მყარი, რომელიც წარმოქმნილია სილიციუმის

ატომისა და ორი ჟანგბადის შეერთებით. მისი ქიმიური ფორმულაა SiO2. ამ ბუნებრივ ნაერთს ასევე
უწოდებენ სილიციუმს ან სილიციუმის დიოქსიდს.
• SiO2 ეს არის ყველაზე მდიდარი მინერალი დედამიწის ქერქში, რადგან ქვიშა შედგება
სილიციუმისგან. მისი სტრუქტურის მიხედვით, სილიციუმი შეიძლება იყოს კრისტალური ან
ამორფული. იგი წყალში არ იხსნება, მაგრამ იხსნება ტუტეებში და HF ჰიდროფტორმჟავაში.
• სილიციუმი ფართოდ გამოიყენება და ასრულებს სხვადასხვა ფუნქციებს. ყველაზე ფართოდ
გამოიყენება ფილტრული მასალა სითხეებისთვის, როგორიცაა ზეთები და ნავთობპროდუქტები,
სასმელები, როგორიცაა ლუდი და ღვინო, აგრეთვე ხილის წვენები.

• მაგრამ მას აქვს მრავალი სხვა პროგრამა. ერთ-ერთი ყველაზე სასარგებლო და მნიშვნელოვანი
არის ბიოაქტიური სათვალეების წარმოება, რომლის საშუალებითაც შესაძლებელია "ხარაჩოების"
დამზადება, სადაც ძვლის უჯრედები იზრდებიან და წარმოქმნიან ძვლის ნაჭრებს, რომლებიც
შემთხვევის ან დაავადების გამო დაკარგა. 
 CO2 - ნახშირორჟანგი - ნახშირბად(IV)-ის
ოქსიდი
• ნახშირორჟანგი — ნახშირბადის დიოქსიდი, CO2, ოქსიდი C (IV), ნახშირბადის უმაღლესი
ჟანგეული. აღმოაჩინა შოტლანდიელმა ქიმიკოსმა  ჯოზეფ ბლეკმა მაგნიუმკარბონატის
 დაშლისას.
• ნახშირორჟანგი შედის ჰაერის შედგენილობაში 0,03%-ით. ნახშირორჟანგი უფერული , ოდნავ
მომჟავო სუნისა და გემოს მქონე აირია; სიმკვრივე 1,9 კგ/კუბ.მ.; კრიზისული ტემპერატურა 31 
ცელსიუსი, კრიზისული წნევა 7,62 მეგნ/კვ.მ. ნახშირორჟანგი ატმოსფერულ წნევასა და 78
გრადუსზე თხევად მდგომარეობაში გადასვლის გარეშე მყარდება და წარმოქმნის თეთრ
თოვლისებრ მასას („მშრალი ყინული“). თხევადი ნახშირორჟანგი არსებობს ოთახის
ტემპერატურაზე მხოლოდ 5,85 მეგნ/კვ.მ.-ზე მეტი წნევის დროს .
• თხევადი ნახშირორჟანგის სიმკვრივეა 771 კგ/კუბ.მ., მყარის - 1512 კგ /კუბ .მ . იხსნება  წყალსა და 
ორგანულ გამხსნელებში. ენერგიულად უერთდება ფუძეებს და წარმოქმნის კარბონატებს. CO2 არ
იწვის, არც ხელს უწყობს წვას. 

• ნახშირორჟანგი ურთიერთქმედებს გავარვარებულ ნახშირთან , ამიაკთან და სხვ. მრეწველობაში

 ნახშირბადს იღებენ კირქვის გამოწვით , ლაბორატორიაში  მარილმჟავას ურთიერთქმედებით 
მარმარილოსთან.
• ნახშირორჟანგს იყენებენ გაზიანი წყლების, ლუდისა და შაქრის წარმოებაში . იყენებენ აგრეთვე
ქიმიურ მრეწველობაში სოდის, შარდოვანას, ოქსიკარბომჟავების მისაღებად , აგრეთვე
თბოგადამტან რეაქტორებში, ხანძრების ჩასაქრობად და სხვა მიზნით .
   Al2O3 - ალუმინის ოქსიდი
• ალუმინის ოქსიდი, რომელსაც ასევე უწოდებენ ალუმინს, ალუმინის ოქსიდს, კორუნდს
ან ალუმინის ტრიოქსიდს, არის მეტალის ოქსიდი, რომელიც წარმოიქმნება ლითონსა და
ჟანგბადს (O) შორის რეაქციის შედეგად. იგი ასევე ცნობილია როგორც ძირითადი
ოქსიდი, ჰიდროქსიდების წარმოქმნის გამარტივების გამო, როდესაც ისინი რეაგირებენ
წყალთან.

• ეს ასე ხდება, რადგან პერიოდული სისტემის IIIA ოჯახში აღმოჩენილ ალუმინს აქვს ბოლო
ენერგეტიკული დონის ელექტრონებზე უარის თქმის ტენდენცია.ეს ტენდენცია
განპირობებულია მისი მეტალის ხასიათითა და დაბალი ელექტრონეგატივით (1,61
პაულინგის მასშტაბით), რაც მას ელექტროპოზიტიურ თვისებებს ანიჭებს და კატიონს
აქცევს.
• წარმოქმნილი ობლიგაციები არის ძლიერი ბმები, რაც ალუმინის ოქსიდს ანიჭებს დიდ
წინააღმდეგობას. ბუნებაში, ალუმინის არ გვხვდება ბუნებრივი, ისევე როგორც ოქრო,
ვერცხლი, სპილენძი, გოგირდი და ნახშირბადი (ალმასი).
• ეს ნიშნავს, რომ ალუმინის არ არის შერწყმული სხვა ელემენტთან; ეს ლითონი შერეულია
ჟანგბადთან და ქმნის ნაერთებს, როგორიცაა კორუნდი ან ზურმუხტი, რომლებიც ძალზე
მდგრადი და აბრაზიული ნაერთებია.
 Al O ფიზიკური თვისებები
2 3-ის

- ის კომერციულად გვხვდება, როგორც თეთრი, უსუნო და არატოქსიკური ფხვნილი.

- როგორც მინერალური ნაერთი, იგი შეესაბამება ჰემატიტების ჯგუფს. ეს არის ძალიან მყარი მასალა,                   
        რომელსაც აქვს მაღალი გამძლეობა ცვეთის მიმართ, რის გამოც იგი გამოიყენება, როგორც აბრაზიული
მასალა.
- ის ელექტროენერგიას მარტივად ატარებს და ასევე კარგი თერმული კონდუქტორია.
- ის მდგრადია მჟავებთან და ბაზებთან რეაქციებისადმი მაღალ ტემპერატურაზე.
- ის შეიძლება გამოჩნდეს სხვადასხვა ფერებში: წითელი ან ლალი (სადაც ალუმინის იონები შეიცვალა Cr-
ით)3+), ყვითელი, ვარდისფერი, საფირონის ლურჯი, მეწამული, მწვანე, ნაცრისფერი და უფეროც კი.
- მისი ბრწყინვალება არის მინისებური ან ადამანტიანი (ალმასი)
- მას აქვს ძალიან დელიკატური თეთრი ზოლი სიხისტის გამო.
- მისი სიმტკიცე მოსის მასშტაბით არის 9. ეს ნიშნავს, რომ მას შეუძლია მასზე დაბალი სიმკვრივის სხვა
მინერალების გაკაჟება; ამასთან, მას არ შეუძლია გადააფხიზოს ბრილიანტი, რომლის სიმტკიცეა 10
მასშტაბით.
- მისი სიმკვრივეა 3,96 გ / სმ3
- მისი მოლეკულური წონა (მოლური მასა) არის 101,96 გ / მოლ.
- მისი დნობის წერტილი არის 2040 ° C.
- მისი დუღილის ტემპერატურაა 2977 ° C.
- წყალში არ იხსნება.
 • ალუმინის ოქსიდი არ რეაგირებს წყალთან, თუ ის არ
არის ძლიერი ფუძის არსებობა.

• ამასთან, როდესაც ის მჟავებთან რეაგირებს, ის

ფუძედ იქცევა:
• ეს ასევე აჩვენებს მჟავე თვისებებს ბაზებთან
რეაგირებისას: მიუხედავად იმისა, რომ ამ რეაქციაში
Al2O3-ის წყალი არ წარმოიქმნება, ის მჟავა-ფუძედ ითვლება,
რადგან Al2O3 ანეიტრალებს NaOH. ამიტომ, Al2O3 იგი
ქიმიური კლასიფიცირდება როგორც ამფოტერული ოქსიდი,
თვისებები რადგან მას აქვს როგორც მჟავე, ასევე ძირითადი
თვისებები.
• ალკენებისა და ციკლოალკენების წარმოქმნისას,
სამრეწველო და ლაბორატორიულ სფეროში ერთ –
ერთი ყველაზე ხშირად გამოყენებული ფორმაა
ალკოჰოლების გაუწყლოება.
• ამისათვის ალკოჰოლის ორთქლი ვრცელდება ცხელ
ალუმინის ან ალუმინის ოქსიდის კატალიზატორზე
(Al2O3) ამ შემთხვევაში იგი ითვლება ლუისის მჟავად.
 გოგირდის მჟავა (H SO ) 2 4

• გოგირდის მჟავა (H2SO4)  ეს არის თხევადი, ზეთოვანი და უფერო ქიმიური ნაერთი,

წყალში ხსნადი სითბოს გამოყოფით და კოროზიული ლითონებისა და
ქსოვილებისთვის. იგი ნახშირბადის ხის და ორგანული ნივთიერებების უმეტესობას
მასთან კონტაქტის დროს, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ხანძარი გამოიწვიოს.
• გოგირდმჟავა ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანია ყველა მძიმე სამრეწველო
ქიმიკატებისგან და მისი მოხმარება ბევრჯერ არის მოხსენიებული , როგორც ქვეყნის
ეკონომიკის ზოგადი მდგომარეობის მაჩვენებელი.
• დაბალი კონცენტრაციების გრძელვადიანი ზემოქმედება ან მაღალი
კონცენტრაციების მოკლევადიანი ზემოქმედება შეიძლება გამოიწვიოს
ჯანმრთელობის უარყოფითი ზემოქმედება. გოგირდმჟავას ყველაზე მნიშვნელოვანი
გამოყენება ფოსფატული სასუქების ინდუსტრიაშია.
• სხვა მნიშვნელოვანი პროგრამებია ნავთობის გადამუშავება, პიგმენტების წარმოება,
ფოლადის დამწნილება, ფერადი ლითონების მოპოვება და ასაფეთქებელი
ნივთიერებების, სარეცხი საშუალებების, პლასტმასის, ხელოვნური ბოჭკოების და
ფარმაცევტული პროდუქტების წარმოება.
 CaO - კალციუმის ოქსიდი
• კალციუმის ოქსიდი (CaO) არის არაორგანული ნაერთი, რომელიც შეიცავს კალციუმს და
ჟანგბადს იონურ ფორმებში (არ უნდა აგვერიოს კალციუმის პეროქსიდთან, CaO2)
მსოფლიოში იგი ცნობილია როგორც ცაცხვი, სიტყვა, რომელიც ნიშნავს ნებისმიერ
არაორგანულ ნაერთს, რომელიც შეიცავს კალციუმის კარბონატებს, ოქსიდებს და
ჰიდროქსიდებს, გარდა სხვა ლითონებისა, როგორიცაა სილიციუმი, ალუმინის და რკინა.
• ეს ოქსიდი (ან ცაცხვი) ასევე სასაუბროდ მოიხსენიება როგორც სწრაფი ცაცხვი ან
დამსხვრეული ცაცხვი, იმისდა მიხედვით არის თუ არა იგი დატენიანებული. Quicklime არის
კალციუმის ოქსიდი, ხოლო დაკლული ცაცხვი არის მისი ჰიდროქსიდი. თავის მხრივ, კირქვა
(ცაცხვის ქვა ან გამკვრივებული ცაცხვი) სინამდვილეში არის დანალექი ქვა, რომელიც
ძირითადად კალციუმის კარბონატისგან შედგება (CaCO3). 
• ზემოთ მოცემული დებულება ასე შეიძლება აღწერილი იყოს: (გადადი შემდეგ სლაიდზე
ზურაბ)

• იმის გამო, რომ დედამიწის ქერქი მდიდარია კირქვითა და კალციტით, ხოლო ზღვის
ნიჟარები (კალციუმის ოქსიდის წარმოების ნედლეული) უხვადაა ოკეანეებსა და პლაჟებზე,
კალციუმის ოქსიდი შედარებით იაფი რეაგენტია.
CaCO3(s) → CaO (s) + CO2
მადლობა ყურადღებისთვის!