TALAKAYAN sa

FILIPINO 6
Marso 15, 2023
(MIYERKOLES)
 MGA DAPAT TANDAAN SA KLASE SA FILIPINO:

1. Maging aktibo sa pakikibahagi sa

talakayan.
2. Sundin ang bawat panuto at gawaing na
ibibigay ng guro.
3. Maging RESPONSABLE at TAPAT sa
lahat ng oras.
HDC2022
 SalitAraw
pinaunlakan | pandiwa
Kahulugan:
tinanggap
Halimbawang pangungusap:

Pinaunlakan ng aking kaibigan ang aking

imbitasyon.
MGVDC2022
Balik Aral: Gamit ang inyong Show Me Board, bumuo ng iba pang
salita mula sa salitang-ugat na nasa bawat bilang.

1. buhay
2. galing
3. hirap
4. subok
MGVDC2022

5. layo
 Kaya kong………..

Kaya kong bumuo ng mga bagong

salita gamit ang panlapi at
salitang-ugat
MGVDC2022
 Pamprosesong Tanong:
Ano ang panlapi at salitang-ugat?
Ano-ano ang iba’t-ibang uri ng panlapi?

Paano nakabubuo ng bagong salita gamit ang

MGVDC2022

panlapi at salitang-ugat?
 PAGMUNI-MUNIAN

Ipaliwanag ng maiksi ang dalawang kasabihan na

mayroon ako dito.

Ang mabigat ay gumagaan kapag

nagtutulungan.
MGVDC2022

Ang tapat na kaibigan ay tiyak na maasahan

PAGMUNI-MUNIAN:

Ang kasabihan na inyong ipinaliwanag

ay may kaugnayan sa kwento natin
ngayong araw na ito.

MGVDC2022
Si Inahing Manok
 Ang Inahing Manok
Isang araw, may isang Inahing Manok na nakakita ng mga butil ng
palay. Pinakiusapan niya ang Pusa, ang Bibe, ang Baboy, at ang
Kambing na magsipagtanim. Nalungkot ang Inahin nang hindi siya
pinaunlakan ng mga kaibigan.

Pinangatawanan ng Inahing Manok ang pagtatanim. Ilang araw

lang ay sumibol na ang mga binhi. Nang maglakihan at maging ginto na
ang mga butil pinakiusapan niya muli ang mga kaibigan upang tulungan
MGVDC2022

siyang mag-ani. Siya ay hindi naman tinulangan ng mga kaibigan.

 Nang mapagsama-sama na at maisalansan ang mga inaning palay ay
kinailangang bayuhin ang mga ito upang ihiwalay na ang malinis na butil ng
bigas.
Matrabaho rin itong gawain kaya pinakiusapan niyang muli ang mga
kaibigan ngunit hindi na naman siya sinamahan. Napilitang bayuhin at
ihiwalay ng inahin ang bigas sa ipa. Ang mapuputing bigas na inani mula sa
mga butil na palay ay isinaing ng masipag na inahin.
Nang ihain na niya ang mapuputing kanin, isa-isang nagdatingan ang
mga kaibigan na nakikiusap na makasalo sa pagkain ngunit nagsalita si
MGVDC2022

inahin. Sinabi niyang ang kanin na kaniyang itinanim, binayo, at isinaing ay

sapat lamang sa kaniyang pamilya.
PAGMUNI-MUNIAN:

Subukan natin kung

naunawaan ninyong
MGVDC2022
Mabuti ang teksto.
 Mga Tanong:

1. Ano ang nakita ni inahing manok isang araw?

2. Ano ang nais gawin ni inahing manok sa
kanyang nakita na butil ng palay?
3.Sino-sino ang kanyang hiningan ng tulong?
4.Bakit nalungkot si Inahing Manok sa sagot ng
MGVDC2022

kanyang mga kaibigan?

 Mga Tanong:

5. Ano ang ginawa ni Inahing manok sa pagtanggi

ng kanyang mga kaibigan na tulungan siya?
6. Bakit sa iyong palagay ay hindi pinaunlakan ni
Inahing Manok na saluhan sila ng kanyang mga
kaibigan sa pagkain ng kanin mula sa butil ng
MGVDC2022

palay?
7. Ano ang aral na napulot mo sa pabulang ito?
 PAGMUNI-MUNIAN:

Atin namang basahin ang

mga pangungusap mula
sa tekstong binasa at
suriin ang mga salitang
MGVDC2022

nakabilog.
 PAGMUNI-MUNIAN:
1. Ang mapuputing bigas na inani mula sa mga
butil na palay ay sinaing ng masipag na inahin.

2. Napilitang bayuhin at ihiwalay ng inahin ang

bigas sa ipa.
MGVDC2022

3. Ilang araw lang ay sumibol na ang mga binhi.

 PAG-ISIPAN MO!

Ang mga salitang ito ay binubuo ng

PANLAPI at SALITANG UGAT.
SALITA SALITANG UGAT PANLAPI
inani ani in
bayuhin bayo -hin
MGVDC2022

sumibol sibol -um-

 PAG-ISIPAN MO!
Ano ang SALITANG UGAT at PANLAPI?
Ang SALITANG-UGAT ay mga salitang buo ang diwa. Ito
ay mga salitang simple at hindi dinagdagan ng panlapi.
Halimbawa: punta, luto, dasal, bilin, taas, dahon.

Ang PANLAPI ay mga kataga o pantig na ikinakabit sa

MGVDC2022

unahan, sa gitna o sa hulihan ng salitang-ugat upang

makabuo ng bagong salita.
Halimbawa: -um, nag-, pag-, -an, mag-, -in, -han, pa
 PAG-ISIPAN MO!
Mga Uri ng Panlapi
1. Unlapi – ito ang tawag sa pantig na idinaragdag sa
UNAHAN ng salitang-ugat tulad ng ma-, na-, pag-
at ka-
Halimbawa:
unlapi + salitang-ugat = bagong salita
MGVDC2022

ma + husay = mahusay
na + pili = napili
 PAG-ISIPAN MO!

2. Gitlapi – ito ang tawag sa pantig na idinaragdag sa GITNA

ng salitang-ugat tulad ng -um, at -in
Halimbawa:
gitlapi + salitang-ugat = bagong salita
MGVDC2022

-um- + sayaw = sumayaw

-in- + gawa = ginawa
 PAG-ISIPAN MO!
3. Hulapi - ito ang tawag sa pantig na idinaragdag sa
HULIHAN ng salitang-ugat tulad ng -an, at -han
Halimbawa:
salitang-ugat + hulapi = bagong salita

sulat MGVDC2022
+ -an = sulatan
bato + -han = batuhan
 PAG-ISIPAN MO!

4. Kabilaan – kapag ang isang pares ng panlapi ay nakalagay

SA UNAHAN AT ANG ISA AY NASA HULIHAN ng
salita
Halimbawa:
unlapi + salitang-ugat + hulapi = bagong salita
MGVDC2022

mag + awit + an = mag-awitan

pa + alis + in = paalisin
 PAG-ISIPAN MO!

5. Laguhan – kapag mayroong panlapi sa UNAHAN, GITNA AT

HULIHAN
Halimbawa:
unlapi + salitang-ugat + unlapi + hulapi = bagong salita

pag + sikap
MGVDC2022
+ um + an = pagsumikapan
ipag + sigaw + um + an = ipagsumigawan
PAGMUNI-MUNIAN:

May katanungan pa po ba
kayo ukol sa ating aralin?

MGVDC2022
 PAGSASANAY 1

Kumpletuhin ang tsart batay sa

hinihinging detalye.
MGVDC2022
Bagong Salita Salitang - ugat Panlapi Uri ng panlapi

ibinigay

kabayanihan

pinakaluma
MGVDC2022

handaan

pinagtalunan
Bagong Salita Salitang - ugat Panlapi Uri ng panlapi

ibinigay bigay i, -in- unlapi, gitlapi

kabayanihan

pinakaluma
MGVDC2022

handaan

pinagtalunan
Bagong Salita Salitang - ugat Panlapi Uri ng panlapi

ibinigay bigay i, -in- unlapi, gitlapi

kabayanihan bayani ka, -han kabilaan

pinakaluma
MGVDC2022

handaan

pinagtalunan
Bagong Salita Salitang - ugat Panlapi Uri ng panlapi

ibinigay bigay i, -in- unlapi, gitlapi

kabayanihan bayani ka, -han kabilaan

pinakaluma luma pinaka unlapi

MGVDC2022

handaan

pinagtalunan
Bagong Salita Salitang - ugat Panlapi Uri ng panlapi

ibinigay bigay i, -in- unlapi, gitlapi

kabayanihan bayani ka, -han kabilaan

pinakaluma luma pinaka unlapi

MGVDC2022

handaan handa -an hulapi

pinagtalunan
Bagong Salita Salitang - ugat Panlapi Uri ng panlapi

ibinigay bigay i, -in- unlapi, gitlapi

kabayanihan bayani ka, -han kabilaan

pinakaluma luma pinaka unlapi

MGVDC2022

handaan handa -an hulapi

pinagtalunan talo pinag, -nan kabilaan

 PAGSASANAY 2
Lagyan ng angkop na panlapi ang
salitang-ugat na nasa panaklong
upang mabuo ang diwa ng pangungusap.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.
MGVDC2022
1. (sipag) - ____________ ang mga kabataan sa aming
baranggay.
2. (lahok) - ____________ nila ang bawat proyektong
inilalahad ng Sangguniang Kabataan.
3. (pilit) – Hindi na sila kailangang ___________ dahil kusa
na silang sumasali.
4. (laki) – Palagi tuloy silang ___________ ng mga opisyal
MGVDC2022

ng baranggay.
5. (tulad) – Dapat tayong __________ sa kanila.
 Masipag
1. (sipag) - ____________ ang mga kabataan sa aming
baranggay.
2. (lahok) - ____________ nila ang bawat proyektong
inilalahad ng Sangguniang Kabataan.
3. (pilit) – Hindi na sila kailangang ___________ dahil kusa
na silang sumasali.
4. (laki) – Palagi tuloy silang ___________ ng mga opisyal
MGVDC2022

ng baranggay.
5. (tulad) – Dapat tayong __________ sa kanila.
 Masipag
1. (sipag) - ____________ ang mga kabataan sa aming
baranggay.
Nilahukan
2. (lahok) - ____________ nila ang bawat proyektong
inilalahad ng Sangguniang Kabataan.
3. (pilit) – Hindi na sila kailangang ___________ dahil kusa
na silang sumasali.
4. (laki) – Palagi tuloy silang ___________ ng mga opisyal
MGVDC2022

ng baranggay.
5. (tulad) – Dapat tayong __________ sa kanila.
 Masipag
1. (sipag) - ____________ ang mga kabataan sa aming
baranggay.
Nilahukan
2. (lahok) - ____________ nila ang bawat proyektong
inilalahad ng Sangguniang Kabataan.
pilitin
3. (pilit) – Hindi na sila kailangang ___________ dahil kusa
na silang sumasali.
4. (laki) – Palagi tuloy silang ___________ ng mga opisyal
MGVDC2022

ng baranggay.
5. (tulad) – Dapat tayong __________ sa kanila.
 Masipag
1. (sipag) - ____________ ang mga kabataan sa aming
baranggay.
Nilahukan
2. (lahok) - ____________ nila ang bawat proyektong
inilalahad ng Sangguniang Kabataan.
pilitin
3. (pilit) – Hindi na sila kailangang ___________ dahil kusa
na silang sumasali.
pinagmamalaki
4. (laki) – Palagi tuloy silang ___________ ng mga opisyal
MGVDC2022

ng baranggay.
5. (tulad) – Dapat tayong __________ sa kanila.
 Masipag
1. (sipag) - ____________ ang mga kabataan sa aming
baranggay.
Nilahukan
2. (lahok) - ____________ nila ang bawat proyektong
inilalahad ng Sangguniang Kabataan.
pilitin
3. (pilit) – Hindi na sila kailangang ___________ dahil kusa
na silang sumasali.
pinagmamalaki
4. (laki) – Palagi tuloy silang ___________ ng mga opisyal
MGVDC2022

ng baranggay.
5. (tulad) – Dapat tayong __________ sa kanila.
tumulad
 PAGLALAPAT:

Ano ang mangyayari kung hindi natin

kinakabitan ng panlapi ang mga salita na
ating sinasambit sa araw-araw?
MGVDC2022
 TANDAAN:

Ang SALITANG-UGAT ay mga salitang buo ang diwa. Ito ay

mga salitang simple at hindi dinagdagan ng panlapi.
Halimbawa: punta, luto, dasal, bilin, taas, dahon.

Ang PANLAPI ay mga kataga o pantig na ikinakabit sa

unahan, sa gitna o sa hulihan ng salitang-ugat upang
MGVDC2022

makabuo ng bagong salita.

Halimbawa: -um, nag-, pag-, -an, mag-, -in, -han, pa
 TANDAAN:
Uri ng Panlapi:

1. Unlapi – panalapi na ikinakabit sa unahan ng salitang-ugat

2. Gitlapi – panlapi na ikinakabit sa gitna ng salitang-ugat
3. Hulapi – panlapi na ikinakabit sa hulihan salitang-ugat
4. Kabilaan – panlapi na ikinakabit sa unahan at hulihan ng
MGVDC2022

salitang-ugat.
5. Laguhan – panlapi na ikinakabit sa unahan, gitna at
hulihan ng salitang-ugat.
PAGTATAYA:
Bumuo ng bagong salita gamit ang sumusunod
na mga panlapi at salitang-ugat.
MGVDC2022
MGVDC2022
Susi sa Pagwawasto:

1.talupan
2.kumalas
3.basain
4.pumutol MGVDC2022

5.nagdiwang
 Karagdagang Gawain:

Bumuo ng limang salita na

ginamitan ng iba’t-ibang uri ng
panlapi.
MGVDC2022
MGVDC2022