METABOLISMOA

Metabolismoa
Zelulako erreakzio kimikoen multzoa
Biomolekulen transformazioarekin, hauek lortu:
Materia: Organismoa hazi, garatu eta egiturak berritzeko
Energia: Substantzien lotura kimikoetan gorde.
Bidezidor metaboliko: Metabolismoko erreakzio kimikoak
Metabolito: Erreakzioetan parte hartzen duten molekulak
Substratuak eta produktuak: hasierako eta bukaerako
metabolitoak
Erreakzio guztiak entzimen bidez erregulatuak
(substratuarekiko espezifikoak)
Erreakzio motaren arabera bi multzo:
1. Katabolismoa:
 Molekula konplexuak sinpleetan bihurtu
 Energia lortu (ATP)
 Oxidazio erreakzioak
 Bide metaboliko konbergentea

2. Anabolismoa:
 Molekula txikietatik, molekula organiko konplexuak sortu
 Energia kontsumitu
 Erredukzio erreakzioak
 Bide metaboliko dibergentea
Substratu organikoak oxidatu edo erreduzitzeko beste
molekula bat erreduzitu edo oxidatu behar da.
NAD+, NADP+ eta FAD koentzimak  e- eta H+ garraiatu
 oxidatu edo erreduzitu
Motak:
Karbono iturriaren arabera:
 M. autotrofoa: Karbono dioxidoa (ez-organikoa)
 M. heterotrofoa: Materia organikoa

Energiaren iturriaren arabera:

 Fotosintesia: Argia
 Kimiosintesia: Erreakzio kimikoak
ATP (adenosin trifosfatoa)
Nukleotido bat da (adenina + erribosa + 3P)
ATP  ADP AMP
Prozesu itzulgarria
Energia gordetzeko molekula unibertsala
P taldeen arteko loturak energia handiko loturak
ATParen sintesia:
Substratu mailako fosforilazioa  ADP bati P taldea
gehitzea  glukolisia, Krebs zikloa
ATP sintetasa: H+ fluxu batek ponpa zeharkatzean.
(mitokondria eta kloroplasto)
ENTZIMAK
Metabolismoaren kontrol biokimikoa:
Entzimak
Sistema endokrinoa  Hormonak
Entzimak erreakzio kimikoen biokatalizatzaileak (azkartu)
Mekanismoa:
Substratua produktu bihurtzeko, aktibazio energia behar da.
(erreaktiboen loturak ahultzeko energia)
Katalizatzaileak aktibazio energia txikitu eta prozesua azkartu
E + S  ES  P + E
Bide entzimatikoak sortu. Entzima baten produktua, beste
baten substratua
Ezaugarriak:
Proteina globularrak (erribozima ez  RNA)
 3 aa mota:
 Egiturazkoak: Substratuarekin loturarik ez

 Finkatzaileak: Substratua finkatu

 Katalizatzaileak: Substratua eraldatu

Erreakzio bizkortzen dute  produktu kantitate = denbora

gutxiagoan lortu
Ez dira suntsitzen  hasieran eta bukaeran entzima kantitate =

Izaki bizidunaren Tº berdinean eragiten dute

Aktibitate handia
Oso masa molekular handia
Espezifikotasun handia substratu eta erreakzio motarekin
Proentzimak: aktibatzeko, entzima edo ioien beharra
Isoentzimak: Forma molekular ≠  erreakzio kimiko = katalizatu
Egitura:
Proteinaz soilik eratuta
Holoentzimak: apoentzima (inaktiboa) + kofaktorea
 Kofaktore motak:
 Ez-organikoak: Ioiak

 Organikoak: Koentzimak (ATP, NAD+, FAD, CoA)

 Kofaktorea eta apoentzima lotura kobalentea  talde prostetikoa

(hemo taldea, adb.)
Koentzimak:
 Kofaktore organikoak, apoentzimari lotura ahulez elkartu
 Aldi baterako elkarketa
 Ez dira espezifikoak

 Funtzioa: Talde kimikoen garraiatzaileak

 Bi mota:

1. Oxidazioko eta erredukzioko koentzimak:

 H+ eta e- garraiatu

 Oxidazioan e- galdu eta erredukzioan e- hartu

 NAD+, NADP+, FAD

2. Transferentziako koentzimak:
 Erradikalak garraiatu

 ATP (P taldea), CoA (azetilo taldea)

 Bitaminak koentzima batzuen aitzindariak

Gune aktiboa:
 Substratua entzimari lotzen zaion gunea
 Zati txikia da
 Egitura tridimentsionala  substratuarekin erraz ahokatu
 Aa-ak substratuarekiko afinitate kimiko handia
 Aa finkatzaileak: Substratuarekin lotura ahulak

 Aa katalizatzaileak: Substratuarekin lotura ahula edo

kobalentea. Substratua eraldatzen dute.

Espezifikotasuna:
 Sustratua aa finkatzaileen erradikalekin lotu
 aa katalizatzaileen erradikaletik gertu substratua banatzeko aukera

 Eredu desberdinak:
 Osagarritasun eredua: giltza eta sarraila

 Ahokatze induzituaren eredua  entzimak forma aldatu

 Bostekoa ematearen eredua  biek forma aldatu

 Espezifikotasun maila ez da beti berdina:

 Erabateko espezifikotasuna: entzima -substratua

 Taldeko espezifikotasuna: entzima –molekula taldea

 Loturako espezifikotasuna: entzima-lotura mota

Aktibitate entzimatikoa:
 Substratu bakarrarekin
 Aldi berean bi substraturekin
 Bata bestaren ondoren bi substraturekin
Erregulazio edota erreakzioan eragina duten faktoreak:
1. Substratu kontzentrazioa (E kopurua kte):
 S kontzentrazioa geroz eta handiagoa, erreakzio abiadura handitu.
 Abiadura maximoa  E guztiak S guztiekin elkartuta

 Nahiz eta S kontzentrazioa handitu, abiadura ez handitu (E

saturatuta)

 Michaelis Menten konstantea (KM): Vmax-aren erdira iristean

[substratua]
2. Tenperaturaren eragina:
 Tenperatura igotzean erreakzio abiadura azkartu (molekulak
azkarrago mugitu)
 Tº optimoa
 Tº igotzean abiadura jeitsi  entzimak desnaturalizatu

3. pHaren eragina:
 Entzima bakoitzak bere pH optimoa
 Hortik gora edo behera abiadura jeisten da  Entzimaren
konformazioa aldatu eta ez funtzionala.
4. Inhibitzaile entzimatikoak:
 Entzimaren funtzionamendua moteldu edo desaktibatu
 Penizilina, adb  bakterio-paretaren sintesia inhibitu
 Inhibitzailea erreakzioaren azken produktua  feedback-
inhibizio
 Inhibizio motak:
 Itzulezina:

 Betirako lotu gune aktiboan

 Itzulgarriak:

 Inhibizio lehiakorra:

 Forma = dute, gune aktiboan lotzeko lehiatu.

 Inhibizio ez-lehiakorra:
 Inhibitzailea lotu, eta substratuaren lotura zaildu.
 Inhibizio E-S konplexua blokeatua:
 Inhibitzailea ES konplexura lotu, produktua ez sortzeko
Entzima alosterikoak:
Bi forma egonkor desberdin, aktiboa eta inaktiboa
Gune aktibo + gune alosteriko (efektorea lotzeko)
 Bi efektore mota:
 Aktibatzailea: Substratua lotu

 Inhibitzailea: Substratua ezin lotu

Sailkapena:
Oxidorreduktasak: Oxidazio erredukzio erreakzioetan
Transferasak: Erradikalak transferitu
Hidrolasak: Hidrolisi erreakzioak katalizatu, uraren
bidez.
Liasak: Loturen haustura urik gabe.
Isomerasak: Substratua bere isomero bihurtzen duen
erreakzioa
Ligasak /sintetasak: Loturen eraketak katalizatu.
Bitaminak
Organismoak ondo funtzionatzeko kantitate txikian behar
Koentzima batzuen aintzindaria
Animaliek ezin sintetizatu  dieta
Landareek eta bakterioek sintetizatu
Substantzia labilak  erraz aldatu
Motak:
Hidrodisolbagarriak: Odolean zehar erraz dispertsatu (B
konplexuko bitaminak eta C bitaminak)
Lipodisolbagarriak: Substantzia lipidikoak, disolbatzaile
organikoetan disolbatu (A, D, E eta K bitaminak)
KATABOLISMOA
Molekula org. konplexuak  molekula org. sinple
Energia askatzen da  ATP sortu
Oxidazio erreakzioak, degradazio erreakzioak
Substratu ezberdinak  produktu berdinak (CO2, …)
Erredox erreakzioak:
Substantzi bat oxidatzean  e- galdu  beste substantzi
batek e- jaso  erreduzitu
Agente oxidatzailea: erreduzitu egiten da (e- jaso)
Agente erreduzitzailea: oxidatu egiten da. (e- galdu )
Energia pixkanaka askatzen da  Erreakzioak segidan
Katabolismo motak
1. Arnasketa: e- garraiorako katearen bidez
1. Aerobioa: Azken e- hartzailea oxigenoa, ura eratu
2. Anaerobioa: Azken e- hartzailea ez da oxigenoa, beste
substantzia bat baizik
 Gluzido eta lipidoak  energi iturri nagusia
 Proteinak eta azido nukleikoak aa eta nukleotidoak
2. Hartzidura: e- garraiorik ez. Azken produktua
konposatu organikoa
1-Glukosaren katabolismoa
Zelula eukariotoak:
Glukolisia: Zitosolean
Krebs zikloa: Matrize mitokondrialean
Fosforilazio oxidatiboa: Gandor mitokondrialen
mintzean
Zelula prokariotoak:
Glukolisia: Zitosolean
Krebs zikloa: Zitosolean
Fosforilazio oxidatiboa: Mintz plasmatikoan
a)Glukolisia:
Glukosa  2 pirubato + 2 ATP + 2 NADH + 2H+ +
2 H2O
ATP sintesia  substratu mailako fosforilazioa
Zitosolean ematen da, oxigenokin edo gabe.
Lortutako energia ez da oso handia
Organismo anaerobiko batzuentzat energi iturri
nagusia da.
b.1)Arnasketa zelularra:
Pirubatoaren oxidazioa, CO2 eta H2O emanez.
i. Pirubatoaren deskarboxilazio oxidatiboa:
 Mitokondriako matrizean sartu, permeasak
zeharkatuz (garraio aktiboa)
 Pirubato deshidrogenasa konplexuak katalizatzen
du
ii. Krebs zikloa:
 Azetil CoA  2 CO2 + 1 GTP + 3 (NADH + H+) + 1
FADH2
Kontuan izan, glukolisian bi pirubato
molekula sortzen direla, beraz bi
deskarboxilazio oxidatibo eta Krebs
ziklo bi bira behar dira glukosa
molekula oso bat degradatzeko!!!!!!!!!!!
iii. Arnas katea eta fosforilazio oxidatiboa:
 Barne mintz mitokondrialean
 Koentzima erreduzituak oxidatzean, ATP sortu.
 O2 erreduzitu H2O emateko
 Elektroi garraioa:
 Molekula proteinikoak (I, II, III, IV konplexuak + ubikinona
+ c zitokromoa)
 Molekula bakoitzak e- hartu (erreduzitu) eta pasatu
(oxidatu)
 NADHaren e- I.Konplexura askatu
 FADH2 e- II.Konplexura askatu. Bide guztia ez egin
 I, III eta IV konplexuetan, mintzen arteko gunera H+
askatu.
 Kimiostasia:
 ATP sintasa  H+ matrizera itzuli (gradientearen alde)
 ADP fosforilatu  ATP sortu
 NADH  3 H+ kanporatu  3 ATP sortu
 FADH2  2 H+ kanporatu  2 ATP sortu
Glukosaren katabolismoaren balantzea:

1 Glukosa =38 ATP (liburuan)

b.2)Hartzidura:
Ezaugarriak:
Prozesu anaerobioa
Azken e- hartzailea konposatu organikoa
ATP substratu mailan bakarrik sintetizatu  ATP
kopuru txikiagoa lortu
NADH oxidatu egiten da NAD+ lortzeko (glukolisian
bererabiltzeko)
Mikroorganismoek, zelula aerobio batzuk (muskulu
ehuna)
Sortzen diren produktuek industrian garrantzi handia
daukate.
Motak:
a) H. alkoholikoa:
 Saccharomyces generoko legami zelulabarra
 Anaerobio fakultatiboak: O2 dagoenean arnasketa eta ez

dagoenean, hartzidura. (Saccharomyces)

 Anaerobio hertsiak: O2-rik gabeko ingurunean bizi beti

 Produktu desberdinak: S. cerevisiae (ogia, garagardoa,..)

 Balantzea:
b) H. laktikoa:
 Esnean dagoen laktosa hartzitzea
 Lactobacillus bakterioak
 Esnekiak lortu: gazta, jogurta,…
 Animaliek gehiegizko ariketa fisikoa egin  muskuluetako
zelulek O2 ez  hartzidura laktikoa  gibeleko zeluletan
arnasketa  pirubatoa

 Balantzea:
 c) H. butirikoa:
 Landare jatorriko substantzia gluzidikoak azido butiriko
bihurtu
 Bakterio anaerobioak (Clostridium butiricum)
 Lurzoruko landare hondarrak deskonposatu

d) Ustelketa:
 Substantzia proteiniko edo aminoazidikoak degradatu
 Produktu organikoak eta kirastunak sortu

Hartzidura azetikoa:
 Arnasketa aerobiko prozesua da  ez hartzidura
 Azken produktua k. organikoa delako deitu hartzidura
 Azetobacter bakterioak
 Ardoa ozpin bihurtu
2-Gantzen katabolismoa
a)Triglizeridoen degradazioa:
Lipasen bidez, ester loturak apurtu

b)Glizerinaren degradazioa:
Zitosolean oxidatu eta glukolisiako bidean sartu
c) Gantz azidoen degradazioa: β-oxidazioa
Zitosolean: G.A. aktibazioa
ATP gastua  AMP sortu
Azil CoA mitokondrian sartu
β-oxidazio zikloa:
Azetil CoA, NADH eta FADH2 lortu
Azetil CoA Krebs zikloan sartu
NADH eta FADH2 arnas katean sartu ATP lortzeko.
ATP kopuru handiago lortzen da (eduki energetiko
handiagoa)
3-Proteinen katabolismoa
Normalean ez dira erregai moduan erabiltzen
Amino taldearen banaketa:
Bi fase:
 Transaminazioa: Amino taldea α-zetoglutaratoari pasatu eta
glutamatoa lortu. α -zetoazidoa  Krebs
 Desaminazio oxidatiboa: Glutamatoak amino taldea galdu,
amoniako moduan, NADH lortuz.
Amoniakoa toxikoa da  modu ezberdinak ezabatzeko:
 Animalia amoniotelikoak  Amoniakoa iraitzi
 Animalia ureotelikoak  Amoniakoa urea bihurtu (urearen
zikloa) gibeleko zeluletan eta gernuaren bidez kanporatu
 Animalia urikotelikoak  Amoniakoa azido uriko bihurtu
4-Azido nukleikoen katabolismoa
Ez dira molekula energetiko gisa erabiltzen
Nukleasen bidez nukleotido askeak lortu
Pentosak: Gluzidoen bide katabolikoan sartu
Fosfato taldeak: ATP sintesian erabili
Base nitrogenatuak:
 Biosintesian erabili
 Urea, amoniakoa (base pirimidinikoak) edota azido urikoa
(base purikoak) emateko zikloetan degradatu.
ANABOLISMOA
Molekula sinpleak  Molekula konplexu organiko
Energia behar da  ATP
Erredukzio erreakzioak; sintesi erreakzioak
Substratu gutxi  produktu ezberdin asko
Bi mota:
Anabolismo autotrofoa: CO2, H2O  m. organikoa
 Fotosintetikoak: Eguzki energia erabili. Landare, alga,…
 Kimiosintetikoak: Energia materia inorganikoen oxidaziotik
(Bakterio kimiosintetikoak)
Anabolismo heterotrofoa: molekula organiko sinpletik,
molekula organiko konplexuak eraiki. Organismo
guztiek egin.
Anabolismo autotrofoa
1. FOTOSINTESIA:
 Eguzki energia, energia kimiko bihurtu
 Pigmentu fotosintetikoek eguzki energia hartu eta e-
beste atomoetara bidaltzeko erabili.
 Pigmentuek galdutako e- errekuperatzeko bi modu:
 Fotosintesi oxigenikoa: ur molekula  O2 (Landare,
alga eta zianobakteriak)

 Fotosintesi ez-oxigenikoa: azido sulfhidrikoa S

(Bakterioak)
Fotosintesi egiturak:
Landare eta algak:
 Kloroplastoak
 Estroma likidoan tilakoideak  mintzean fotosistemak 

pigmentu fotosintetikoak
Zianobakterioak:
 Kloroplastorik ez
 Tilakoideak zitoplasman

F.anoxigenikoa egiten duten bakterioak:

 Ez kloroplasto, ez tilakoide
 Klorosomak  bakterioklorofila
Pigmentu fotosintetikoak:
 Tilakoideen mintzean dauden proteinei lotutako molekula
lipidikoak
 Bi pigmentu mota:
 Klorofila (berdea):

 Eraztun porfirinikoa (hidrofiloa) +

fitol molekula (hidrofoboa)  anfipatikoa

 Eraztunaren erdian Mg atomoa

 Bi mota:

 A klorofila eta B klorofila  uhin luzera desberdinak xurgatu

 Karotenoideak:

 Terpenoak dira
 Bi mota:
 Karotenoak (gorriak)
 Xantofilak (horiak)
Fotosistemak:
 Tilakoideen mintzean
 Mintz arteko proteinez osatutako konplexua,
 Pigmentu fotosintetikoak bi azpiunitate funtzionaletan
antolatu.
 Antena konplexua:

 Eguzki energia hartzen duten pigmentuak daude

 Pigmentuak aktibatu eta energia batetik bestera pasatu

erreakzio gunera iritsi arte.

 Erreakzio gunea:

 A klorofilako bi molekulak (Itu-pigmentua) energia jaso

 e- beste molekula bati pasatu (e- lehen hartzailea), beste

molekula bati emango diona.

 Itu-pigmentuak e- berreskuratu, lehen e- emaile deritzon

molekulatik.
  Bi fotosistema ezberdinek parte hartu:
 I Fotosistema:

 Itu-pigmentua  klorofila P700

 Estromako tilakoideetan ugariak

 Ur molekula ezin apurtu e- askatzeko.

 II Fotosistema:
 Itu-pigmentua  Klorofila P680

 Grana sortzen duten tilakoideetan ugariak

 Ur molekula apurtu dezake e- askatuz

eta itu-pigmentuak berreskuratuz.

Fotosintesi aparatua  Fotosistemak + e- garraiatzeko

molekula katea + ATP sintasa
Fotosintesiaren faseak:
1. Argitako fasea:
 Tilakoideen mintzean ematen da.
 Eguzki energia energia kimiko (ATP eta NADPH) bihurtu
 Fotofosforilazio ez-ziklikoa:
 II fotosistemako itu-pigmentuak argia jaso

 Aktibatzean 2 e- eman lehen e- hartzaileari.

 Pigmentuak e- berreskuratu uraren hidrolisiari esker (O

2
lortu). 2 H+ tilakoidean geratu
 e- lehen hartzaileak e- garraiatzaile katean sartu  I

fotosistemako P700 klorofilari eman. Garraio horretan 2 H+

tilakoidean sartu.
 P700 argia jasotzean, 2 e- eman lehen e- hartzaileari. e-

garraiatzaile katean sartu  NADP+ jaso, estromako 2 H+ ekin

batera, NADPH sortuz. (NADP+aren fotoerredukzioa)
 H+ ATP sintetasa bidez atera  ATP sortu. (3 H+  1ATP)

(ADParen fotofosforilazioa)
 Fotofosforilazio ziklikoa:
 I fotosistemak bakarrik parte hartu

 Uraren hidrolisirik ez  O ez lortu

2
 NADP+ ez erreduzitu

 e- garraiatzaile katean H+ sartu  gradientea sortu  ATP

 Klorofila P700 e- berreskuratu e- garraiatzaile kateari esker.

2. Ilunpeko fasea:
 ATP eta NADPH erabili materia organikoa sortzeko
 Estroman gertatzen da.
 Calvin zikloa:

 CO molekula ribulosa
2

1,5-difosfatoarekin lotu (errubisko)

 Ziklo
bakoitzean 3 ATP eta 2
NADPH erabili

 Glizerladehido-3-fosfato molekulak bide desberdinak:

 sakarosaren sintesia
 almidoiaren, gantz azidoaren eta aa sintesia

 Erribulosa-1,5-difosfatoaren birsortzea

 Glukosa (6C) sortzeko bi glizeraldehido-3-P molekula behar

dira.
Glukosa molekula baten fotosintesi oxigenikoaren
balantzea:

Calvin zikloan: Glukosa bat sortzeko 12 NADPH eta 18

ATP behar dira
 Fotofosforilazio aziklikoan ur molekula bakoitzak 1,33 ATP 
12 ur molekulak 16 ATP
 Falta diren 2 ATPak fotofosforilazio ziklikotik datoz.
Fotosintesian eragiten dituzten faktoreak:
Argia:
 Argi intentsitatea igotzean, fotosintesiak errendimentu
handiagoa (espezie bakoitzak beren tarteetan)
 Maximo batera iristean  Pigmentu fotosintetikoen
fotooxidazioa (itzulezina)
Tenperatura:
 Tenperatura handitzean errendimentua handitu (espezie
bakoitzak beren tartea)
 Maximo batera iristean  entzimak desnaturalizatu

CO2 kontzentrazioa:
 Kontzentrazioa handitzean errendimentua handitu
 Maximo batera iristean  estabilizatu errubisko saturazioa
O2 kontzentrazioa:
 Kontzentrazioa handitzean errendimentua txikitu,
fotoarnasketa (CO2 askatu) eman.
Ur kontzentrazioa:
 Ur eskasia  errendimentua txikitu, estomak itxi egiten dira
lehorketa ekiditeko  CO2 gutxi  O2 asko  fotoarnasketa
handitu.
2. KIMIOSINTESIA:
Substantzia ez-organikoen oxidaziotik ATP lortu
Organismo kimioautotrofoak edo kimiolitotrofoak (bakteriak)
Bakteriek konposatu erreduzituak oxidatu  landareek xurgatu
dezaketen gatz mineralak sortu
Bakteria hauek ziklo biogeokimikoak ixten dituzte  Lurrean
bizitza.
Bakteria kimiosintetiko motak:
 Nitrogenoaren bakteriak: Amoniakoa oxidatu nitrato bihurtuz.
 Nitrosomonas: amoniako  nitrito
 Nitrobacter: nitrito  nitrato
 Sufrearen bakteriak: Hidrogeno sulfuroa oxidatu sulfatoa bihurtuz.
Bi fase:
 Substantzia inorganikoak oxidatzean ATP eta NADH lortu
 Calvin zikloan ATP eta NADH erabili konposatu organiko konplexuak
lortzeko
Anabolismo heterotrofoa
 M. organiko bakunak  M. organiko konplexuak (erredukzio
prozesua)
 Molekula aitzindariak:
 Zelula autotrofoetan:
 Fotosintesi, kimiosintesi edo katabolismoaren bidez lortu
 Zelula heterotrofoetan:
 Digestio edo katabolismoaren bidez lortu
 Bi fase:
1. Monomeroen biosintesia (glukosa)
2. Polimeroen biosintesia (glukogenoa)
 Gluzido, lipido, proteina eta azido nukleikoen biosintesi bideak
lotuta
 Prozesu endergonikoak  katabolismotik datozen ATP
molekulak kontsumitu
GLUZIDOEN SINTESIA
1. Glukosaren sintesia (glukoneogenesia):
 Glukosa pirubatotik lortuko da (animali zein landare)
 Baraua edota egoera anaerobioetan ahalegin muskular
handia  azido laktikoa  glukosa bihurtu
 Glukosaren aitzindariak:
 Aminoazidoak
 Azido laktikoa
 Gantz azidoa (organismo autotrofo eta bakterioak)
 Glukolisiaren alderantzizko prozesua 3 puntutan izan
ezik.
 Pirubatoa  azido fosfoenolpirubiko
 Fruktosa-1,6-difosfatoa  fruktosa-6-fosfato
 Glukosa-6-fosfatoa  glukosa
2. Polimeroen sintesia:
 Glukogenogenesia: Animalietan, glukogenoa sortu.
 Glukosa-6-fosfatoa glukogeno bihurtu
 Uridina trifosfatoa (UTP) molekula aktibatzailea
 Gibelean eta muskuluetan

 Amilogenesia: Landare zeluletan, almidoia sortu

 Plastoetan ematen da
 ATP molekula aktibatzailea
 Animalietan: Odoleko glukosa maila erregulatuta
 Glukosa asko odolean  Gibelean glukogeno gisa
gorde (glukogenogenesia)
 Glukosa gutxi odolean  Gibeleko glukogenotik
glukosa sortu (glukogenolisia)
LIPIDOEN SINTESIA
1. Gantz azidoen sintesia:
Azetil CoA (2C) zitosolera atera  Malonil CoA (3C)
bihurtu (Aktibazioa  ATP gastua)
Azetil CoA eta Malonil CoA elkartu  4C-ko gantz
azidoa sortu (2 NADPH gastatu)
4C-ko molekulari Malonil CoA gehitu  6C-ko G.A.
Etengabe Malonil CoA molekulak gehitu  Kate luzea
osatu (C kopuru bikoitia)
G.A. biosintesia eta katabolismoaren desberdintasunak:

Biosintesia Katabolismoa
Kokapena Zitosolean Mitokondrioan
2 Karbonoak Malonil CoA Azetil CoA
Hidrogeno NADPH NADH edo FADH2
garraiatzailea
2. Glizerinaren sintesia:

3. Triazilglizeridoen sintesia:
G.A. + CoA  Gantz-azil-CoA sortu
Glizerol-3-P + 3 Gantz-azil-CoA  triazilglizeridoa +
CoA (ester lotura)
Gibeleko zeluletan eta ehun adiposoko zeluletan
AMINOAZIDOEN SINTESIA
Proteinak sortzen dituzten 20 aa
Aa esentzialak  elikaduraren bidez
Aa ez-esentzialak  Organismoak sintetizatu
Landareek aa guztiak sintetizatu.
Aa sintesia gibelean ematen da.
Bi osagai:
Eskeleto karbonatua: α-zetoglutarikoa (Krebs zikloa)
Amino taldea: Organismoaren araberakoa
 M.o. batzuk: N atmosferikoa  amoniako bihurtu
 Landareak: Amonio, nitrato eta nitrito erabiltzeko gai

 Animaliak: Beste aa degradaziotik lortu (transaminazioa /

desaminazioa)
Prozesua:
α-zetoglutarikoa + NH4+  azido glutamikoa sortu
Azido glutamikotik abiatuz beste aa ez-esentzial guztiak
sortu.
NUKLEOTIDOEN SINTESIA
a) Base purikoak:
 Erribosa-5-P + 1.karbonoan eraztun puriko bikoitza 
azido inosinikoa lortuz  AMP edo GMP sortu.
b) Base pirimidinikoak:
 Azido aspartikotik  azido orotikoa (eraztuna)
 Azido orotikoa + erribosa-5-P  Orotidina
monofosfato sortu  UMP, CMP edo TMP