SKENDERBEU

L U F T R AT K R Y E S O R E
PUNOI:INES DERHEMI
KLASA:9A
SHËRBIMI OSMAN: 1423 DERI NË
1443
• Skënderbeu u dërgua peng në oborrin osman në Adrianopojë (Edirne) në vitin 1415 dhe përsëri në vitin 1423. Supozohet se ai qëndroi në
oborrin e Muradit II si iç oğlan maksimumi tre vjet,ku mori ushtrinë. stërvitje në Enderun.Të dhënat më të hershme ekzistuese të emrit të
Gjergjit janë Akti i Parë i Hilandarit i vitit 1426, kur Gjon (Gjon) Kastrioti dhe katër djemtë e tij dhuruan të drejtën për të ardhurat nga taksat e
mbledhura nga dy fshatra në Maqedoni (në Mavrovën dhe Rostushën moderne, Maqedonia e Veriut). në manastirin serb të Hilandarit Më pas,
ndërmjet viteve 1426 dhe 1431Gjon Kastrioti dhe djemtë e tij, me përjashtim të Stanishës, blenë katër adelfate (të drejta për të banuar në
territorin monastik dhe për të marrë subvencione nga burimet monastike) për kullën e Shën Gjergjit dhe për disa prona brenda manastir siç
thuhet në Aktin e Dytë të Hilandarit. Zona të cilës i kishte dhuruar familja Katrioti murgjit në Hilandar e quanin pirg arbanashki ose kullë
shqiptare. Reposh Kastrioti renditet si dux illyricus ose Duka i Ilirisë në HilandarPas diplomimit në Enderun, sulltani i dha Skënderbeut
kontrollin mbi një timar (dhënie toke) që ishte afër territoreve të kontrolluara nga babai i tij Babai i tij ishte i shqetësuar se sulltani mund të
urdhëronte Skënderbeun të pushtonte territorin e tij dhe e informoi Venedikun për këtë në prill të vitit 1428.Në të njëjtin vit Gjonit iu desh të
kërkonte falje nga Senati i Venedikut, sepse Skënderbeu mori pjesë në fushatat ushtarake osmane kundër të krishterëve.Në vitin 1430, Gjoni u
mund në betejë nga guvernatori osman i Shkupit, Ishak Beu, dhe si rezultat, zotërimet e tij territoriale u pakësuan jashtëzakonisht. Më vonë po
atë vit, Skënderbeu vazhdoi të luftonte për Muratin II në ekspeditat e tij dhe fitoi titullin sipahi. kanë supozuar se Skënderbeut iu dha një çifligj
në Nikopol në Bullgarinë veriore, sepse njëfarë "Iskander bej" përmendet në një dokument të vitit 1430 që mbante feude atje.Megjithëse
Skënderbeu u thirr në shtëpi nga të afërmit e tij kur Gjergj Arianiti dhe Andrew Thopia së bashku me krerët e tjerë nga rajoni midis Vlorës dhe
Shkodrës organizuan revoltën shqiptare të viteve 1432–1436, ai nuk bëri asgjë, duke i qëndruar besnik sulltanit.
 BETEJAT E SKËNDERBEUT KUNDËR PERANDORISË OSMANE

• Beteja e Albulenës 1457

• Beteja e Albulenës,  e njohur edhe si Beteja e Ujëbardhës, u zhvillua me 2 shtator, 1457 midis
forcave shqiptare te drejtuara nga Skënderbeu dhe një force ekspedite te forcave te perandorisë
osmane.  Përgatitjet strategjike të Skënderbeut për këtë betejë kishin filluar qysh në pranverë të atij
viti. Ajo ishte një ndër fitoret më të rëndësishme të Skënderbeut kundër osmanëve në fushë të hapur.
• Ushtria osmane kishte përafërsisht 80.000 ushtarë edhe pse është vënë në dyshim që të kenë qenë
më shumë se 40.000 në fushëbetejë, pasi që mijëra ushtarë kanë qenë të shpërndarë në vise të
ndryshme të vendit. Forcat shqiptare që numëronin rreth 20 mijë vetë u përballën me ato osmane në
fushën e Ujëbardhës në mes të Krujës dhe Lezhës.
LUFTRAT E SKENDERBEUT
• Në pranverën e vitit 1457, sulltan Mehmeti II dergoi një ushtri prej 40,000 vetash të drejtuar nga Isa Bej Evernozi dhe Hamza Kastrioti, nipi i Skënderbeut. Evrenozi e kishte mundur Skënderbeun më parë në Betejën e Beratit. Hamzai qe
i kishte shërbyer Skënderbeut për më shumë se një dekadë u bashkua me osmanët për shkaqe ambicioze.

• Të dy ishin komandantë të aftë. Përparësia e Hamzait ishte se ai i kaloi 14 vite pranë Skënderbeut dhe njihte çdo taktikë të tij që kishte përdorur në luftë kundër osmanëve. Me pushtimin e Shqipërisë, sulltani mund të vazhdonte sulmin
ndaj Evropës.

• Skënderbeu, drejtuesi i forcave shqiptare, kishte kaluar disa vite duke shërbyer në ushtrinë osmane, si ushtar dhe si komandant, para se të kthehej në atdhe. Ai gjithashtu kishte pasur sukses në mbrojtjen e Shqipërisë nga hordhitë osmane,
dhe kishte mbrojtur me sukses Krujën nga përpjekjet osmane për ta pushtuar.

• Plani turk ishte që ta vrisnin Skënderbeun sepse ata e dinin se pa të rezistenca shqiptare do të thyhej shpejt. Evernozi hyri në luginën e Matit e depërtoi ngadalë drejt Krujës. Pasuan disa përleshje të vogla, pas të cilave Skënderbeu i
tërhoqi forcat. Të lirë, osmanët plaçkitën zonën duke mbledhur informata. Pas disa javëve dhe asnjë shenje nga Skënderbeu, Evrenozi e Hamza filluan të mendonin se Skënderbeu ishte arratisur. Erdhën raporte se ai kishte humbur
besimin e ushtrisë së tij e cila kishte dezertuar, dhe se ai po përpiqej të kalonte në zonën e Venedikut. Në fakt, më 21 korrik Marco Diedo, guvernatori venecian i Durrësit i shkruante senatit të Venedikut se “Madhështori Skënderbeu i
tradhtuar nga të gjithë po përpiqej të fshihej në malet e larta të Shqipërisë, përderisa osmanët sundonin në Shqipëri”.

• Në gusht pozita e osmanëve në Shqipëri dukej solide, 20,000 ushtarë ruanin rrugët e furnizimeve duke mbajtur nën rrethim fortesat në Cidhna, Dibra, Guri i Bardhe. 15.000 të tjerë mbanin nën rrethim fortesat në Mat, Rodon dhe ne
Petrelë. Pjesa tjetër e ushtrisë, rreth 30.000 lëvizën nga gryka e Matit për në Ujëbardhë, në veriperëndim të Krujës dhe në jug të Lezhës kështu që, të dy qytetet mund të mbaheshin nën vrojtim. Në fund të gushtit, tre muaj pasi kishin
kaluar kufirin, ushtria osmane kishte arritur një nivel vetëkënaqësie, ndërsa vigjilenca e tyre kishte rënë ndjeshëm.

• Me 2 shtator Skënderbeu vendosi që të kalonte në ofensivë. Atij i duhej që të bënte një goditje të fuqishme dhe të befasishme ndaj pjesës kryesore të ushtrisë osmane dhe ta shkatërronte atë para se të vinin forcat e tjera osmane që po
bridhnin nëpër vend dhe t’ua lehtësonin atyre mbrojtjen. Nëse beteja do të zgjaste shumë, dhe forcat e tij do të detyroheshin të luftonin ballë për ballë me forcat mjaft të mëdha osmane, osmanët do të kishin avantazh. Grupe të vogla
shqiptare trazonin patrullat osmane ndërsa pjesa kryesore e ushtrisë shqiptare i afrohej pjesës veriore të kampit. Në mesditë, trupat osmane u zgjuan nga gjumi i mesditës duke e gjetur armikun në kamp. Një zhurmë e tmerrshme, e
shkaktuar nga mijëra mjete metalike zhurmendjellëse iu la mbresën se ishin përballë një ushtrie më të madhe. U shkaktua ngatërresë kur kalorësia shqiptare erdhi nga perëndimi ndërsa këmbësorët po e hapnin rrugën drejt qendrës së
kampit.

• Shumë shpejt çoroditja u shndërrua në panik kur komandantët osmanë nuk arritën të merrnin situatën nën kontroll. Një përpjekje për mbrojtje u bë nga Hamza, por Skënderbeu i kishte kushtuar rëndësi shkatërrimit të Hamzait dhe
Spahinjve të tij së pari, duke dërguar gardën e tij personale prej 2.000 kalorësish. Hamzai u shty prapa ne panik dhe goditja e kishte habitur plotësisht. Brenda dy orëve kampi osman ishte i tëri në duart e shqiptarëve, përderisa pjesa e
mbetur e ushtrisë së shpartalluar osmane u arratis në drejtim të Tiranës për në Elbasan. Humbjet nga ana e osmanëve duhet të kenë qenë nga 15.000 deri në 30.000. Këtij numri duhet t’i shtohen edhe 15.000 robër, ndërsa tërë plaçka e
kampit ra në duart e shqiptarëve.

• Hamza Kastrioti u zu i gjallë dhe u internua në Napoli me akuzën për tradhti.

 BETEJA E TORVIOLLIT

• Beteja e Torviollit, e njohur edhe si Beteja e Dibrës së ulët, u zhvillua më 29 qershor të 1444 në Shqipëri. Skënderbeu
ishte një kapiten Osman me origjinë shqiptare i cili vendosi që të kthehen në vendlindjen dhe për të marrë frenat e një
kryengritje të re shqiptare.Ai, së bashku me 300 shqiptarë të tjerë duke luftuar në  betejën e Nishit, braktisi ushtrinë
osmane që të shkojë drejt Krujës, e cila ra shumë shpejt nëpërmjet një përmbysje. Ai pastaj formoi Lidhjen e Lezhës,
një konfederatë të princërve shqiptarë të bashkuar në luftën kundër Perandorisë Osmane. Murati II, e kuptoj
kërcënimin, dhe i dërgon një nga komandantët e tij më me përvojë, Ali Pasha, për të shtypur kryengritjen me një forcë
prej 25.000 trupa.
• Nga Skënderbeu pritej një reagim kështu që ai u zhvendos me 15.000 të trupat të tij për të mundur ushtrinë e Ali
Pashës. Të dy u takuan në Torvioll ku ata ngritën kampet në anë të kundërta nga njëri-tjetri. Një ditë më pas, më 29
qershor, Ali doli nga kampi i tij dhe pa se Skënderbeu i kishte pozicionuar forcat e tij në fund të një kodre. Duke pritur
një fitore të shpejtë, Ali urdhëroi të gjitha forcat e tij poshtë kodrës për të sulmuar dhe të mposhtur ushtrinë e
Skënderbeut. Skënderbeu priti një manovrim të tillë dhe përgatiti strategjinë e tij. Pasi forcat kundërshtare ishin të
angazhuar duke u afruar deri në pozicionin e nevojshëm, Skënderbeu urdhëroi forcat e fshehur në pyjet prapa ushtrisë
turke për të arritur krahët e tyre të pasme. Rezultati ishte shkatërruese për osmanët dhe e gjithë ushtria u mposht me
komandantin e saj me vuajtjet gati deri në vdekje.
 BETEJA E PARË E VAIKALIT

• Beteja e Parë e Vaikalit u zhvillua në prill 1465 në luginën e Vaikalit, në juglindje

të Shqipërisë së sotme. Një sanxhakbej i ri osman i Sanxhakut të Ohrit, Ballaban
Badera, u dërgua nga Sulltan Mehmeti II për ti shkaktuar humbje të rënda forcave
shqiptare. Komandanti i shqiptarëve Gjergj Kastrioti ishte përgatitur për luftë dhe i
përgatiti trupat e tij me një plan veprimi. Gjthçka shkoi mirë deri kur disa prej
oficerëve të Skënderbeut nuk zbatuan urdhërat për të ndaluar ndjekjen e forcave
osmane dhe u kapën së bashku me luftëtarët e tyre. Oficerët u dërguan në
Konstandinopojë ku u torturuan dhe u ekzekutuan dhe trupat e tyre iu hodhën
qenëve.
HISTORIKU DHE PRELUDI

• Sulltani Mehmedi II i besoi Ballaban Baderës, i cili ishte një sanxhakbej i Ohrit,[3] drejtimin e fushatave
osmane në Shqipëri. Ballabani kishte qenë një fshatar në pronat e të atit të Gjergj Kastriotit, i cili u mor
nga osmanët për t'u bërë jeniçer për sulltanin.[4]

• Ballabani ishte i vetëdijshëm për humbjen e tij, kështu që aii paraqiti Skënderbeut një seri dhuratash në
mënyrë që nëse ai do të kapej, komandanti shqiptar do të ketë mëshirë të mjaftueshme për ta këmbyer atë.
Ballabani e kishte njohur Gjergj Kastriotin, kur ata ishin të dy në oborrin osman, por kishte mbajtur
gjithmonë një armiqësi të madhe drejt fundit. Ballabani gjithmonë u përpoq të hiqej si mik personal dhe
aleat i Skënderbeut, por ai ishte gjithmonë i gatshëm për momentin për ta sulmuar atë. Pasi mësoi se
Skënderbeu ishte në Luginën e Vaikalit me 4500 burra, Ballaban filloi fushatën e tij për të mposhtur
Skënderbeun.