Mga Tagapag-ulat

Lyra Villamor Janna Mae M. Shane Andrea

Dayrit Bagonbon
KABANATA 6
1882 - 1885
Sa Maaraw na Espanya
• Pag-aaral sa Espanya
• Monarkiyang konstitusyonal
• "Lihim na Misyon"

Ang Lihim na Misyon ni Rizal

• Bansang Europeo
• Dakilang Misyon
• Liham na Pamamalam
• Mayo 20, 1882
Lihim na Pag alis Patungong Espanya
• Paciano, Antonio Rivera, Neneng at Lucia, Mag anak na
Va l e n z u e l a , P e d r o A . P a t e r n o , M a t e o E v a n g e l i s t a , P a r i n g
Heswita, Chenggoy
• Jose Mercado
• Mayo 3, 1882
• Barkong espanyol na Salvadora
Singapore
• Byahe Papuntang Singapore • Kolonya Inglatera
• Donato Lecha
• Ahedres
• Mayo 8, 1882
• Mayo 9, 1882
Mula Singapore Papuntang Colombo
• Djemnah • Colombo, kabisera ng
• M a y o 11 , 1 8 8 2 Ceylon
• Wi k a n g P r a n s e s
• Mayo 17, 1882
• Point Galle
Unang Pagdaan sa Kanal Suez
• Ta n g o s n g G u a r d a f u i , A f r i c a
• Ti g a n g n a B a y b a y i n n g A f r i c a
• Aden
• Lungsod ng Suez
• Port Said
Naples at Marseilles
• H u n y o 11 , N a r a t i n g n i R i z a l A n g N a p l e s
• Hunyo 12, dumaong ang barko sa Pranses na daungan ng
Merseilles
• Chateau d'If

Barcelona
• H u n y o 1 5 , u m a l i s n g M a r s e i l l e s s i R i z a l l u l a n n g Tr e n
papuntang Espanya
• Hunyo 16, narating na nya ang kanyang patutunguhan ang
Barcelona
• Ang unang impresyon ni Rizal sa Barcelona
• Cafe sa Plaza de Cataluña
Amor Patrio
• " Amor Patrio" ( Pagmamahal sa Bayan )
• B a s i l i o Te o d o r o M o r a n
• Ang "Amor Patrio"na nakasulat sa ilalim ng sagisag ng
Pangalang Laong Laan ay lumabas sa Diaryong tagalog
noong Agosto 20, 1882
• Te k s t o n g E s p a n y o l ( R i z a l ) , Te k s t o n g t a g a l o g ( M . H D e l
Pilar)
• " L o s Vi a j e s " ( M g a P a g l a l a k b a y )
• "Revista De Madrid" ( Paggunita sa Madrid ) isunulat nya
ito noong Nobyembre 29, 1882
Lumipat si Rizal sa Madrid
• Balitang ayon sa Sulat ni Paciano noong Setyembre 15, 1882
• Pagiging malungkutin ni Leonor Rivera
• Sa isa niyang Liham (Mayo 26, 1882)

Buhay sa Madrid
• Nobyembre 3, 1882, nag enrol si Rizal sa dalawang kurso
(Medisina at Pilosopiya at Sulat) sa Unibersidad Central De
Madrid
• Nagbuhay spartan si Rizal sa Madrid
• Don Pablo Ortiga y Rey
Pakikipagkaibigan kay Consuelo Ortiga y Perez
• " A L a S e ñ o r i t a C . O . y. P ” n o o n g A g o s t o 2 2 , 1 8 8 2

Hinilingan nila ako ng Berso

• Circulo Hispano-Filipino
• " M i P i d e n Ve r s o s "
Si Rizal na Mahilig sa mga Libro
• Habang nasa Madrid, paborito nyang libangan ang pagbabasa.
• Mga libro tungkol sa medisina, pilosopiya, wika, kasaysayan,
heograpiya, sining, at agham.
o Bibliya o Ancient Poetry
o Hebrew Grammar o Wo r k s o f T h u c y d i d e s
o Lives of the Presidents of the United o The Byzantine Empire
S t a t e s f r o m Wa s h i n g t o n t o J o h n s o n o The Characters (La Bruyere)
o C o m p l e t e Wo r k s o f Vo l t a i r e o The Renaissance
o C o m p l e t e Wo r k s o f H o r a c e o U n c l e To m ' s C a b i n ( H a r r i e t
o C o m p l e t e Wo r k s o f C . B e r n a r d Beecher Stowe)
o History of the French Revolution o Wo r k s o f A l e x a n d e r D u m a s
o T h e Wa n d e r i n g J e w o Louis XIV and his Court

• A n g U n c l e To m ' s C a b i n n i B e e c h e r S t o w e a t T h e Wa n d e r i n g J e w - m g a
librong may malaking epekto kay Rizal upang lalong magising ang
kanyang damdamin para sa mga aping kababayan.
Si Rizal bilang mason
• Hunyo 17 - Agosto 20, 1883
• Hotel de Paris, 124 Rue de Rennes
• Sa kanyang pananatili sa Paris, mas binigyang pansin nya ang pag aaral
kaysa sa pamamasyal.
• Binisita nya ang mga sikat na parke, teatro, katedral, bulebard.
o Champs Elysses o Simbahan ng Madelain
o Opera House o Katedral ng Notre Dame
o Place de la Concorde o K o l u m n a n g Ve n d o m e
o A r k o n g Ta g u m p a y o Invalides
o Bois de Boulogne o Ve r s a i l l e s

• Ang kanyang pananatili sa Paris ay lubhang mataas para sa kanyang

bulsa.
Si Rizal bilang mason
• Sa Espanya, nakasalamuha ni Rizal ang mga kilalang Espanyol na
liberal at republiko, karamihan dito ay Mason
• Miguel Morayta • Emilio Junoy
• F r a n c i s c o P i y M a rg a l • Juan Ruiz Zorill
• Manuel Becerra
• Marso 1883 - Acacia
• Lohiya Solidaridad (Madrid) - Nobyembre 15, 1890
• Pebrero 15, 1892
• S c i e n c e , Vi r t u e , a n d L a b o r - 1 8 8 9 , L o h i y a S o l i d a r i d a d
Mga alalahaning Pinansyal
• Pagbasak ng ani ng palay at tubo sa Calamba
• Pagtaas ng upa sa lupang sinasaka ng mag-anak na Rizal
• Binenta ni Paciano ang kabayo ng nakababatang kapatid nang sa gayo'y
may maipadala sya kay Rizal
• Hunyo 25, 1884
• S a p a r e h o n g a r a w, n a k a p a g h a p u n a n s i y a d a h i l s i y a a n g n a g i n g
panauhing tagapagsalita sa isang bangketeng inihandog kina Juan Luna
at Felix Resurrecion sa Restawran Ingles, Madrid.
Pagsaludo ni Rizal kina Luna at Hidalgo
• Hunyo 25, 1884 - pagdiriwang para sa tagumpay ng mga Pilipinong
pintor sa Pambansang Eksposisyon ng Sining sa Madrid
o Spolarium ni Luna - unang gantimpla
o Vi rg e n e s C r i s t i a n a s E x p u e s t a s a l P o p u l a c h o n i H i d a l g o - p a n g a l a w a n g
gantimpala

• Ay o n k a y R i z a l a n g p a g i g i n g h e n y o a y u n i b e r s a l - - " a n g p a g i g i n g h e n y o
ay walang kinikilingang bansa, sumisibol ang pagiging henyo kahit na
saan, ang pagiging henyo ay tulad ng liwanag, hangin, at patrimonyon
n g l a h a t , k o s m o p o l i t a n g a y a n g k a l a w a k a n , g a y a n g b u h a y, g a y a n g
Diyos"
Nakilahok si Rizal sa mga Demonstrasyon ng mga
Estudyante
• Nobyembre 20, 21, at 22 1884
• D r. M i g u e l M o r a y t a - " K a l a y a a n n g A g h a m a t n g G u r o “
• Nobyembre 26, 1884

Nakapagtapos ng Pag aaral sa Espanya

• Hunyo 21, 1884
• 1884 - 1885
I k a l i m a n g Ta o n ( 1 8 8 2 – 8 3 )
• Pagpapatuloy ng Kurso sa Medisina na sinimulan sa
U n i b e r s i d a d n g S a n t o To m a s

I k a a n i m n a Ta o n ( 1 8 8 3 – 8 4 )

Lisensya sa Medisina na iginawad noong Hunyo 21, 1884

(1884 – 85)

Doktor ng Medisina

1882 – 83

1883 – 84
 1884 – 85

1882 – 83

Natapos ni Rizal ang kanyang pag-aaral sa Espanya. Naging kuwalipikado

siya sa pagkapropesor ng humanidad sa anumang unibersidad sa Espanya
at maaari na siyang magpraktis ng Medisina. Hindi niya nais na kumuha
ng doktorado sa Medisina dahil hindi siya makakapagturo sa mga
kolehiyong pag-aari ng mga prayle. Sinabi niya na walang gaanong halaga
sa kanya ang pagiging propesor sa mga unibersidad na pag-aari ng mga
prayle.
 Mga Tagapag-ulat

Louie Andrei Gonzales Ma. Concepcion Sioson

KABANATA 7
1885 - 1887
Paris patungong Berlin (1885-1887)

Sa masayang Paris

Si Rizal bilang Musikero

S a m a k a s a y s a y a n g H e i d e l b e rg
P a r a s a m g a b u l a k l a k n g H e i d e l b e rg

S i P a s t o r U l l m e r a t a n g Wi l h e l m s f e l d

Unang Liham kay Blumentritt

I k a l i m a n g D a n t a o n n g U n i b e r s i d a d n g H e i d e l b e rg
Leipzig at Dresden
• Agosto 9, 1886 • F a i r y Ta l e s – H a n s C h r i s t i a n
• Agosto 14,1886 Anderson
• P r o p e s o r F r i e d r i c h R a t z e l a t D r. • L e i p z i g • P r o o f r e a d e r • D r. A d o l p h
Hans Meyer B. Meyer
• Wi l l i a m Te l l - S c h i l l e r • Nobyembre 1

Ti n a n g g a p s i R i z a l n g S i r k u l o S i y e n t i p i k o n g B e r l i n
• Berlin • D r. K a r l E r n e s t S c h w e i g g e r ( 1 8 3 0 -
• D r. F e o d o r J a g o r 1905)
• Tr a v e l s i n t h e P h i l i p p i n e s • Samahang Antropolohikal at
• 1859-1860 Samahang Heograpikal
• D r. R u d o l f Vi r c h o w a t D r. H a n s • Siyentipikong Europeo
Vi r c h o w • Abril 1887
• D r. W. J o e s t
Buhay ni Rizal sa Berlin
• Alemanya
• O p t a l m o h i y a , A g h a m a t Wi k a , P o l i t i k a l a t e k o n o m i k o , B a n t o g n a A l e m a n g
S i y e n t i p i k o a t I s k o l a r, N o l i M e Ta n g e r e
• D r. S c h w e i g g e r
• Madame Lucie Cerdole
• Under den Linden

Pananaw ni Rizal sa Kababaihang Aleman

• M a r s o 11 , 1 8 8 6
• Kababaihang Aleman
Mga kaugalian ng Aleman
• Tu w i n g b i s p e r a s n g P a s k o

P i n a k a m a l u n g k o t n a Ta g l a m i g n i R i z a l
 Mga Tagapag-ulat

Ivan Grace A. Ariz John Paul Ballesteros

KABANATA 8
1887
N a i l a t h a l a a n g N o l i M e Ta n g e r e
• Ang matinding taglamig ng 1886- taong di malilimutan ni Rizal dahil sa:

• Siya ay gutom, maysakit at naghihirap sa malayong lungsod.

• Nagdulot din ito ng matinding kasiyahan pagkaraang dumanas ng hirap dahil
lumabas na sa limbagan ang Noli (Marso 1887)

Ideya ng Pagsulat ng Isang Nobela tungkol sa Pilipinas

• " U n c l e To m ' s C a b i n ❞ n i H a r r i e t B e e c h e r S t o w e .
• Enero 2, 1884 (Madrid) - pagtitipon sa tahanan ng mga paterno sa Madrid.
• Pagpapanukala ni Rizal ng ideya sa pagsulat ng nobela.
• Mga Sumang-ayon sa Ideya:
1. P e d r o 4. G r a c i a n o L o p e z J a e n a 7. J u l i o L o r e n t e
2. M a x i m o 5. E v a r i s t o A g u i r r e 8. M e l e c i o F i g u e r o a
3. A n t o n i o P a t e r n o 6. E d u a r d o d e L e t e 9. Va l e n t i n Ve n t u r a
Ang pagsulat ng Noli
•S i n i m u l a n n i R i z a l a n g p a g s u l a t n g n o b e l a s a M a d r i d n o o n g p a g t a t a p o s n g 1 8 8 4 , a t
natapos niya ang kalahati nito.
•1 8 8 5 ( P a r i s ) - p a g k a r a a n g m a k a p a g t a p o s n g k a n y a n g p a g - a a r a l s a U n i b e r s i d a d C e n t r a l
de Madrid, ipinagpatuloy niya ang pagsulat ng nobela. Natapos niya ang huling
sangkapat ng nobela sa Alemanya. Isinulat niya ang huling kabanata ng Noli sa
Wi l h e l m s f i e l d n o o n g A b r i l

S i Vi o l a , Ta g a p a g l i g t a s n g N o l i
•D r. M a x i m o Vi o l a - k a i b i g a n n i R i z a l n a n a g m u l a s a m a y a m a n g p a m i l y a s a S a n M i g u e l B u l a c a n
•1 8 8 7 - p a g d a t i n g s a B e r l i n n i Vi o l a .
•1 8 8 6 - m a s a y a n g p a s k o s a B e r l i n
•E l i a s a t S a l o m e - i n a l i s s a n o b e l a .
•P e b r e r o 2 1 , 1 8 8 7 - n a t a p o s a n g N O L I
•. B e r l i n e r B u c h d r u c k i e - A c t i o n - G e s s e l s c h a f t ( i m p r e n t a ) n a m a y p i n a k a m a b a b a n g s i n g i l
Pinagbintangang Espiyang Pranses si Rizal
• M a x i m o Vi o l a - S i n a m a h a n s i r i z a l s a e m b a h a d a n g E s p a n y a
• Hindi tinupad ng embahador ang kanyang pangako

N a t a p o s a n g p a g p a p a l i m b a g n g No l i
• M a r s o 2 1 , 1 8 8 7 l u m a b a s s a i m p r e n t a a n g N o l i M e Ta n g e r e
• Marso 29, 1887, binigay ni Rizal ang galley proof ng Noli,
panulat na ginamit niya sa Noli

“ S a m a h a l k o n g k a i b i g a n g M a x i m o Vi o l a , A n g u n a n g n a k a b a s a a t
nagpahalaga sa aking sinulat” -Rizal
Mga unang pinadalhan ni Rizal ng kopya ng Noli Me
Ta n g e r e
• Ferdinand Blumentritt
• D r. A n t o n i o M a . R e g i d o r
• Graciano Lopez Jaena
• Mariano Ponce
• Felix Resurrection Hidalgo

Ang Pamagat ng Nobela

•  "Huwag mo akong salingin"
• Marso 5, 1887- Sumulat si rizal kay felix hidalgo at sinabing,
• “Noli me tangere. Mga salitang nagmula sa magandang balita ni
san lucas na nagsasabing Huwag mo akong salingin
D e d i k a s y o n n g Aw t o r
• I n i h a n d o g n i R i z a l a n g N o l i M e Ta n g e r e s a b a y a n g P i l i p i n a s
- "Sa Aking Amang Bayan."
Buod ng Noli
Batay sa Katotohanan ang Noli
• K a i b a s a m g a l i t e r a t u r a n g k a t h a m b u h a y, a n g N o l i M e Ta n g e r e a y i s a n g t o t o o n g
kuwento ng mga kalagayan sa Pilipinas noong mga huling dekada ng
k o l o n y a l i s m o n g E s p a n y o l , a t a n g m g a s i t w a s y o n d i t o a y t o t o o n g n a g a n a p . " To t o o
ang mga isinulat ko sa nobela," sabi ni Rizal."Mapatutunayan ko iyan.“
• Mga tauhan sa Noli
o Ibarra at Elias ay si Rizal
o Maria Clara ay si Leonor Rivera
o P i l o s o p o n g Ta s i o a y a n g n a k a t a t a n d a n g k a p a t i d n a s i P a c i a n o
o Padre Salvi, ayon sa mga Rizalista, Padre Pierna-vieja, ang kinamumuhiang
prayleng Agustino ng Cavite na napatay ng mga rebolusyonaryo noong panahon
ng himagsikan.
o S i K a p i t a n Ti y a g o a y s i K a p i t a n H i l a r i o S u n i c o n g S a n N i c o l a s .
o S i D o ñ a Vi c t o r i n a a y s i D o ñ a A g u s t i n a M e d e l
o Basilio at Crispin ay ang magkapatid na Crisostomo ng Hagonoy
o Padre Damaso ay tipikal na dominanteng prayle arogante, moral, at laban na
laban sa mga Pilipino noong panahon ni Rizal.
 Ang nawawalang Kabanata ng Noli
• Elias at Salome
• Kabanata XXIV “Sa Kakahuyan”

Pinuri ng mga Kaibigan ni Rizal ang Noli

• S a L o n d o n , n a b a s a n i D r. A n t o n i o M a . R e g i d o r a n g N o l i a t t o t o o n g
humanga siya sa awtor nito
• Si Regidor ay makabayang Pilipino at abogadong ipinatapon dahil
sa pagkakasangkot sa pag-alsa ng Cavite noong 1872.  
 Mga Tagapag-ulat

Missyliana Dela Cruz Elyjane Morillo

KABANATA 9
1887
P a g l a l a k b a y n i R i z a l s a E u r o p a k a s a m a s i Vi o l a ( 1 8 8 7 )

• D r. M a x i m o Vi o l a

Nagsimula ang paglalakbay

• M a y o 11 , 1 8 8 7
• Dresden
• D r. A l d o l p h M e y e r
Dresden
• Prometheus bound
• D r. J a g o r l
• Leitmeritz
• Ang Reschen

Unang Pagkikita nina Rizal at Blumentritt

• Mayo 13,1887
• Hotel Kreb
Magagandang alaala ng Leitmeritz
• Bohemia
• Burgomasters
• D r. C a r l o s C z e p e l a k
• Mayo 16, 9:45 AM
• Mayo 19, 1887
• Mayo 24, 1887

Prague
• D r. Wi l l k o m
• Libingan ni Copernicus
Vi e n n a
• Bansang Europeo
• Dakilang Misyon
• Liham na Pamamaalam
• Mayo 20, 1882

Paglalakbay sa Danube papuntang Lintz

• Bansang Europeo
• Dakilang Misyon
• Liham na Pamamalam
• Mayo 20, 1882
Mula Lintz patungong Rheinfall
• S a l z b u rg
• Munich, Munich beer
• Nuremberg
• Ulm
• Stuttgard – Baden - Rheinfall

Pagtawid sa hangganan patungong Switzerland

• Schaffhausen, Switzerland -- Hunyo 2 – 3 1887
• Basel (Bale), Burn, Lausanne
Geneva
• Hunyo 19, 1887
• Hunyo 23, 1887

Ikinagalit ni Rizal ang Eksibisyon ng mga Igorot sa

Eksposisyon sa Madrid noong 1887
• Ikinagalit ni Riza
• Nagsulat siya ng liham kay Blumentritt noong Hunyo
6, 1887
• Hunyo 19, 1887, sinabi ni Rizal na sang-ayon siya sa
isang eksposisyon pero hindi sa eksibisyon ng
kakaibang indibidwal
Si Rizal sa Italya
• B i n i s i t a n i y a a n g Tu r i n , M i l a n , Ve n i c e , a t F l o r e n c e
• Hunyo, 27, 1887 narating niya ang Roma at inilarawan kay
Blumentritt at isinulat ang “Karangyaan na siyang Roma”
• Hunyo 29, Pista ni San Pedro at San Pablo
• Va t i c a n , a n g “ L u n g s o d n g m g a P a p a ”
• “Pagod na pagod ako na tulad ng isang aso”
• “Ngunit matutulog ako na parang isang diyos”
• Sumulat siya sa kaniyang ama na siya ay paparating na
 Mga Tagapag-ulat

Michael Joseph Libunao Roxanne Raymundo

KABANATA 10
1887 - 1888
Unang Pag uwi ni Rizal sa Pilipinas (1887-88)
• Naging manggagamot sa Calamba

Desisyong Umuwi sa Sariling Bayan

Magandang Paglalakbay Papuntang Maynila
• Hunyo 3, 1887 sumakay sa Djemnah (barko)
• Si Rizal lamang ang Pilipinong naging translator
• Haiphong(barko)

Pagdating sa Maynila
Maligayang Pag-uwi
• Unang pasyente ang kanyang ina
• Ti n a w a g n a D o k t o r U l i m a n

Kaguluhang Gawa ng Noli

• G o b e r n a d o r H e n e r a l E m i l i o Te r r e r o
• Binisita ni rizal ang mga dating guro
• D o n J o s e Ta v i e l d e A n d r a d e
• M s g r. P e d r o P a y o
• Padre Rektor Gregorio Echavarria
• Arsobispo Payo
• Padre Salvador Front
Ang mga Umaatake sa Noli
• Padre Jose Rodriguez
• Cuestiones de Sumo Interes
• Senador ng Espanya

Ta g a p a g t a n g g o l n g N o l i
• Marcelo H del Pilar • Dr Miguel Morayta
• Dr Antonio Ma. Regidor • R e v. Vi c e n t e G r a c i a
• Graciano Lopez Jaena • Fernando Canon
• Mariano Ponce • Hunyo 13 1887
• Padre Sanchez
• Don Segismundo
S i n a R i z a l a t Ta v i e l d e A n d r a d e

Problemang Agraryo ng Calamba

• Disyembre 30,1887
• Gobernador Sibil ng Laguna
Pamamaalam sa Calamba

I s a n g Tu l a p a r a s a L i p a
• H i m n o A l Tr a b a j o ( H i m n o s a P a g g a w a )
 Mga Tagapag-ulat

Shane Andrea
Shella Mae Villamar
Bagonbon
KABANATA 11
1888
Sa Hong Kong at Macao

Ang Biyahe sa Hong Kong

• Pebrero 3, 1888 • Pebrero 7
• Zafiro • Pagsulat ni Rizal kay Blumentritt
noong Pebrero 16, 1888

Pagbisita sa Macao
• • Don Juan Francisco Lecaros
Pebrero 18
• • Pebrero 20
Kiu-Kiang
• S a i n z D e Va r a n d a
• “ Ang Lungsod ng Macao “
Mga Karanasan sa Hong Kong

Paglisan sa Hong Kong

• Pebrero 22, 1888
• Oceanic, Barko ng Estados Unidos
• P o r t u g e s , Ts i n o , I n g l e s , A m e r i k a n o n g P r o t e s t a n t e n g M i s y o n e r o