Pagdaluyong sa Buhay

ni Rizal at ang Noli

Me Tangere at El
Filibusterismo Facts
101
1. ANO ANG BUONG PANGALAN NI
RIZAL?
(9 na puntos)
 Pagkakaluwal sa Mundo, Pamilya,
Kabataan at Pag- aaral ni Pepe
 Buong Pangalan ni Rizal;Kahulugan Nito:
• Gat -kagalang-galang,dakila
• Dr - iginawad ng Postulum award noong
1965 ng Central Unibersidad de Madrid
• Jose - ipinangalan ng kanyang ina
bilangpagbibigay -karangalan kay San
Jose na isinilang noong ika-19 ng
Marso.
• Protacio - buhat sa kalendaryo-19 ng
Hunyo na pangalan ng santo sa naturang
buwan na ang pangalan ay Gervacio y
Protacio at Sta. Juliana Falocneri
• Mercado - ginagamit ng kanyang nuno na
si Domingo Lam-ko noong 1731, ito'y
nangangahulugang palengke.
• Rizal - napili ni Don Francisco
bilang patupad sa utos ni Gob.
Narciso Claveria noong Nob. 11, 1849.
Nagbuhat sa kastilang "Ricial" na
nangangahulugang "luntiang kabukiran“
• Y - (at)
• Alonzo - matandang apelyido ng
pamilya ng kanyang ina
• Realonda - buhat sa apelyidong
ginagamit ng kanyang ina na kinuha
naman sa ninang nito
2. Kailan ipinanganak si Rizal?
SAGOT:Hunyo 19, 1861

3. Saan ipinanganak si Rizal?

SAGOT:Calamba, Laguna
4. Ano ang pangalan ng mga
magulang ni Rizal?
SAGOT:
Don Francisco Mercado
(1818 – 1898)
Donya Teodora Alonzo
(1826 – 1911)
5. Ilang kapatid ang
mayroon si Rizal?
SAGOT:
10
5. Ano-ano ang pangalan ng
kaniyang mga kapatid?
SAGOT:
Saturnina, Paciano,
Narcisa, Olimpia, Lucia,
Maria, Concepcion,
Josefa, Trinidad, Soledad
• MAGKAKAPATID: 6. Maria (1859-1945)
1. Saturnina (1850 – 7. JOSE (1861-1896)
1913) 8. Concepcion (1862-
2. Paciano (1851- 1865)
1930) 9. Josefa (1865-
3. Narcisa (1852- 1945)
1939) 10.Trinidad (1868-
4. Olimpia (1855- 1951)
1887) 11.Soledad (1870-
5. Lucia (1857- 1929)
6. Paano namuhay ang mga
Rizal noon? Magbigay ng 3
halimbawa.

SAGOT:
• Pamumuhay:
sakahan na nasa ilalim ng
pangangalaga ng mga Dominikano
mayroong bahay na bato
Karwahe
1,000 aklat
tindahan sa silong ng kanilang
tahanan
7. Kailan nabinyagan si
Rizal?
SAGOT:Hunyo 22, 1861
8. Sino-sino ang mga
naging ninong ni Rizal?
SAGOT:Padre Rufino Collantes at
ni Padre Pedro Casanas
9.Sino-sino ang unang apat
na guro ni Rizal?
SAGOT:
1.Donya Teodora
2.Lucas Padua
3.Leon Monroy
4.Justiniano Aquino Cruz
10.Ano ang pangalan ng
paaralan na kanyang unang
pinasukan sa Maynila?
SAGOT: ATENEO
11. Ano- ano ang dahilan kung
bakit muntikan na siyang di
tanggapin dito? (2 puntos)

SAGOT: Una, huli na siya sa

pagpapatala;
ikalawa, masiyado siyang maliit
12. Sino ang naging daan
upang siya ay makapasokn sa
Ateneo?

SAGOT: Manuel Xerex

Burgos
13. Ano ang kinuhang kurso ni
Rizal sa paaralng ito at ano
ano ang kanyang nakamit noong
siya’y nagtapos?
SAGOT:
Bachiller En Artes
Sobrasaliente noong 1877
 ATENEO
• ika- 20 ng Enero, 1872
14. Ano ang pangalawang
paaralang pinasok ni
Rizal?
SAGOT:
Unibersidad ng Sto.
Tomas
15. Ano-ano ang mga
kinuhang kurso ni Rizal
dito?
SAGOT:
Filosofia y Letras
Medisina
16. Ano ang huling
paaralang pinasukan ni
Rizal?
SAGOT:
UNIVERSIDAD CENTRAL
DE MADRID
17. Ano ang mga kinuha
niyang kurso rito?
SAGOT:
Medisina at Pilosopiya
at Pagsulat (1885)
• Mayo 3, 1882:
1.Antonio Rivera
2.Jose Mercado
3.Barkong Salvadora
• 1885-1886: Optolmolohiya
 Ang Noli Me Tangere
• Uncle Tom’s Cabin ni Harriet Beecher
Stowe
• The Wandering Jew o ang Hudyong
Lagalag
• Madrid, Espanya: 1884
• Paris
• Berlin, Alemanya: ika-21 ng Pebrero
1887
• Maximo Viola , 300 piso, 2000 sipi
 Ang Noli Me Tangere
• San Juan (20:13-17)
Ang El Filibusterismo
• London, Inglatera : 1890
• ika- 29 ng Marso 1891
• Mariano Gomez, Jose Apolonio
Burgos at Jacinto Zamora
 Ang El Filibusterismo
• itapon niya sa apoy ang
manuskrito ng El Fili
• murang bahay, at palimbagan sa
pangalang F. Meyer-Van Loo
Press
• Valentin Ventura
 Ang El Filibusterismo
• Ayon kay M. H Del Pilar, higit itong mahusay
kaysa Noli bagamat mayroon lamang itong 38
kabanata kumopara sa mahabang Noli na may 64
na kabanata.
• Ayon kay Zaide, ang Noli ay isang romantikong
nobelang gawang puso, damdamin, sariwa,
makulay at may taglay na tuwa. Habang ang El
Fili, ay isang nobelang politikal na gawa ng
ulo isip, naglalaman ng pait, pagkamuhi,
sakit, karahasan at pagdurusa
 Ang Pagbabalik ng
Bayani
• Agosto 6, 1887
• Tistisin ang nanlalabong mata ng
kanyang ina
• Tulungan ang kanyang kababayan
• Alamin kung bakit hindi na sumasagot sa
liham si Leonor Rivera
• Doktor Uliman
 Kaguluhang Dala ng Noli Me Tangere
Ang mga sumusunod ay naganap nang dahil sa
nobela:
• Lumapit ang mga prayle sa gobernador heneral
upang isumbong ang nobela.
• Ipinatawag ni Gobernador Heneral Emilio
Terrero si Rizal upang magpaliwanag at bigyan
siya ng sariling kopya; bagamat di niya ito
nabigyan ng kopya, sinabi niyang padadalhan pa
rin.
• Ibinigay ni Pedro Payo ang kanyang kopya ng
nobela sa Unibersidad de Santo Tomas kung saan
naroon ang kapulungan ng sensura.
 Kaguluhang Dala ng Noli Me
Tangere
Ang mga sumusunod ay naganap nang dahil sa
nobela:
• Sinabi ng lupon na ito’y heretical, subersibo
at laban sa pamahalaan subalit di ito
nagustuhan ni Terrero sa kaalamang laban ang
mga dominikano kay Rizal.
• Ipinasuri itong muli kay Padre Salvador Font
na kalaban din ni Rizal. Sinabi niyang ito’y
makasisira sa lipunan kaya’t ipinatigil ang
pagbabasa, pagpapalimbag at pag- aangkat
 Kaguluhang Dala ng Noli Me
Tangere
• Gobernador Heneral Terrero at
Tenyente Jose Taviel de Andrade
• ika-3 ng Pebrero 1888 : barkong
Zafiro
• Jose Basa; ang itinuturing na
tagapagkupkop ng mga itinapon na
Pilipino
 Ang Muling Pagbabalik,
Pagkakatapon sa Dapitan at
Kamatayan
• ika-26 ng Hunyo taong 1889
• La Liga Filipina
• hulyo 6, 1892 : Gobernador Heneral
Despujol-polyeto
 Ang Muling Pagbabalik,
Pagkakatapon sa Dapitan at
Kamatayan
Hulyo 15, 1892 : Dapitan
• Nanalo siya ng dalawang beses sa loterya
• nagkaroon siya ng isang pagamutan na tunay namang
dinadagsa ng mga tao,
• nakapagpatayo siya ng isang paraan ng patubig upang
maging malinis ang tubig at masupil ang malaria,
• nakapagpatayo ng mga pailaw,
 Ang Muling Pagbabalik,
Pagkakatapon sa Dapitan at
Kamatayan
Hulyo 15, 1892 : Dapitan
• naging guro sa ibat- ibang asignatura ng mga
kabataan,
• natuklasan din niya ang ibat- ibang uri ng bagong
hayop na pinangalanan alinsunod sa kanya,
• naging magsasaka, mangingisda, negosyante at
nagamot niya ang paningin ng kanyang ina na noong mga
panahong iyon ay hinog na ang katarata kaya naman
nagawa na niya itong operahan
 Ang Muling Pagbabalik,
Pagkakatapon sa Dapitan at
Kamatayan
• Hunyo 1896, Dr. Pio Valenzuela
• KKK na pinamumunuan ni Andres Bonifacio
• Seruhano ; digmaan sa Cuba
• Gobernador Heneral Ramon Blanco
• Setyembre 30, 1896 siya ay idinitine sa
barko at ibinalik sa Maynila
 Ang Muling Pagbabalik,
Pagkakatapon sa Dapitan at
Kamatayan
• Nobyembre 3, 1896, barkong Colon sa Maynila mula
Barcelona
• Fort Santiago
• Tinyente Luis Taviel de Andrade (Tagapagtanggol ni
Rizal)
• Colonel Francisco Olive
• Disyembre 26, 1896: Gobernador Heneral Camilo Polaviela
• Disyembre 30, 1896 ; Bagumbayan Alasiyete: oras ng
pagbaril
• Mi Ultimo Adios o Ang Huling Paalam
JULIA CELESTE
SMITH

• Abril 1877
• Ilog Dampalit sa
Los Baños, Laguna
SEGUNDA KATIGBAK
• Disyembre 1877
• Taga-Lipa Batangas
• Sinasabing Unang
Pag-ibig ni Rizal
• Pinigilan ni Rizal
ang kanyang pag-
ibig dito
JACINTA IBARDO LAZA

• Tinatawag ni Rizal
na Binibining L.
• Taga-Pikil Laguna
• Mas matanda kay
Rizal
LEONOR “Orang”
VALENZUELA
• Nakilala noong ikalawang
taon ni Rizal sa UST
• Tinuruan ni Rizal na
magsulat gamit ang
tintang ginagamit ay
tubig at asin.
• Hindi nagtagal ang
kanilang pag-iibigan at
nagkasundong maging
magkaibigan na lamang.
LEONOR “Luntian”
RIVERA

• Ginamot ni Leonor
ang sugat ni Rizal
• Ikinasal kay Henry
Kipping dahil sa
kagustuhan ng ina
CONSUELO ORTEGA Y. REY
• Hindi nakatuluyan ni
Rizal dahil:
- May kasunduan na
- Ang kaibigan ni
Rizal at kasamahan
sa propaganda ay may
gusto rin kay
Consuelo
GERTUDE “Gettie”
BECKETTE

• May ari ng
tinitirhan ni Rizal
sa London
NELLIE BOUSTEAD
• Totoong Filipina
• Hindi nakatuluyan
ni Rizal dahil:
- Ayaw ng ina ni
Nellie kay Rizal
- Ayaw palipat ni
Rizal sa relihiyong
protentantismo
SEIKO “O Sei
San” USUI
• Apat na taon
ang tanda sa
kanya ni Rizal
• Taga-Tokyo
SUZANNE JACOBY

• Dahilan kung
bakit masaya si
Rizal nang
umalis ng
Belgium
PASTORA NECESSARIO
CARREON

• Nakilala ni Rizal
sa Dapitan
JOSEPHINE
BRACKEN
• Dahil sa maraming
tutol sa kanilang
pagmamahalan,sila’y
naghawak kamay at
kinasal ang kanilang
sarili
• Nalaglag ang kanilang
anak 8 buwan
(si Francisco)
 Mahahalagang Anekdota sa
Buhay ni Rizal
• Una, nang mawala ang kanyang isang tsinelas
sabay haggis ng isa pang bahagi nito sa lawa
sa kanyang dahilan na, upang kapag nakita
nang nakahanap sa kanyang isang tsinelas ang
isa pa ay mapakinabangan ito
• Ikalawa ay ang panunudyo sa kanya ng mga
babaeng kapatid sa pagbuo niya ng isang imahe
mula sa luwad at sinabing sa hinaharap ay
tatayuan siya ng mga tao ng sarili niyang mga
rebulto.
 MGA BATAS
• Batas ng Republika Blg. 1425 o Batas
Rizal tinatawag ding Recto Bill
(Recto vs. CBCP)
Batas Rizal - Hunyo 12, 1956

• Republic Act no. 1425 Sec. 2- Ito ay

mandatoryong kinakailangang pag-
aralan sa mga paaralan, kolehiyo at
unibersidad.
 Mga Pagtatama sa mga Haka-
hakang Rizal:
1. Rizal, pambansang bayani?
Ayon sa pamantayan na binuo ni Dr. H. Otley
Beyer (panahon pa ito ni Pang. William Howard
Taft), dapat daw na ang pambansang bayani ay:
 Isang Pilipino
 Yumao na
 May matayog na pagmamahal sa bayan
 May mahinahong damdamin (rebolusyon laban sa
reporma)
 Mga Pagtatama sa mga Haka-
hakang Rizal:
5. Dapat madula ang pagkamatay

Ayon sa I Juander, isang segment ng QTV Channel

11, “Mula elementary hanggang kolehiyo
itinuturo na sa atin na si Rizal ang opisyal na
pambansang bayani pero ayon sa National
Historical Commission of the Philippines o NHCP
hindi pa ito naisasabatas.”
 Mga Pagtatama sa mga Haka-
hakang Rizal:
2. Katiwa- tiwala ba ang aklat ng talambuhay ni Rizal na
binuo ni Wenceslao Retana?
Sagot: Malaking Hindi! Bakit? Sapagkat si Wenceslao
Retana ay minsang hinamon ni Rizal ng isang duwelong ang
nakasaalang- alang ay ang buhay dahil sa mga inilabas
nitong maling akusasyon ukol kay Rizal at sa buong
pamilya nito. Kung matatandaan ay pinalayas ng mga
Dominikano ang pamilyang Rizal sa kanilang kinatitirhan
at dahil dito, si Retana, isang bayarang manunulat ay
lumikha ng mga hakang sa isipan lamang niya nabuo. Ang
aklat ni Retana ay ang, Vidas y Escritas de Dr. Jose
Rizal.
 Mga Pagtatama sa mga Haka-
hakang Rizal:
3. Anak ba ni Rizal si Hitler?
Sagot: Hindi at imposible. Noong mga
panahon na nabuo si Hitler sa
sinapupunan ng kanyang ina, si Rizal ay
nasa London. Si Hitler ay pinanganak na
Austrian at hindi isang German kung saan
sinasabing ginawa ni Rizal at ng “maid”
si Hitler