BAB 8: KERAJAAN

KEDAH,KELANTAN,NEGERI SEMBILAN 1

DAN PERLIS

DISEDIAKAN
OLEH,
CIKGU
NURHAINI
06/19/23

FALINI
AHMAD
SMK ST
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI
ANTHONY,
SARIKEI,SAR
AWAK
 8.1 PENGASASAN KERAJAAN 2

KEDAH,KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN

PERLIS
Pengenalan

1.Pengasasan kerajaan Kedah,Kelantan,Negeri Sembilan dan Perlis

merupakan penerusan kegemilangan kerajaan-kerajaan Alam Melayu.

2. Kerajaan Kedah merupakan kerajaan terawal diasaskan

3. Bagi kerajaan Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis diasaskan selepas
berakhirnya Kesultanan Melayu Melaka

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 3

8.1(1) KERAJAAN KEDAH

1.Diasaskan oleh keturunan raja yang dating dari Parsi.
2.Maharaja Derbar Raja ke Kuala Sungai Merbok Kedah pada sekitar tahun 630 M.
i. Kerajaan Kedah diasaskan oleh keturunan raja yang berasal dari Parsi.
ii.Dua sumber utama pengasasan kerajaan Kedah ialah:
(a) Naskhah Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah –
mencatatkan pengasas pertama berasal dari Parsi.
(b) Naskhah Hikayat Merong Mahawangsa – menyatakan
pengasas pertama berketurunan Rom. Sarjana juga
menyatakan Rom ialah Parsi pada ketika itu.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 4

3 Sumber arkeologi membuktikan aktiviti perdagangan di pelabuhan

Sungai Mas, Kedah bermula sejak abad ke-5
4 Kedudukan Kuala Sungai Merbok yang menghala ke Selat Melaka dan
Gunung Jerai telah menarik minat pedagang.
5 Kedah telah muncul sebagai pusat perdagangan dan negeri yang
makmur.
6 Kerajaan Kedah yang diasaskan pada abad ketujuh ini masih kekal
hingga kini kerana pengganti pemerintahnya adalah daripada jurai
keturunan pengasasnya.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 5

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 6

a)Maharaja Derbar Raja (630 Masihi)

1.Maharaja Derbar Raja dari Parsi tiba di Kuala Sungai Merbok, Kedah
sekitar 630 Masihi.
2. Ketua orang Melayu ketika itu, iaitu Tan Dermadewa dan Tun Perkasa telah
menghadap Maharaja Derbar Raja dan melantik baginda sebagai Raja Kedah.
3. Pemasyhuran Maharaja Derbar Raja sebagai Raja Kedah telah diikuti dengan
pengiktirafan alat kebesaran, iaitu nobat yang berasal dari Parsi.
4. Alat kebesaran kerajaan Kedah ini masih kekal hingga kini. Baginda telah
membina pusat kerajaan di Sungai Mas.
5. Setelah seseorang pemerintah menaiki takhta, kawasan pemerintahan kerajaan
Kedah berkembang menerusi pembukaan kota atau pusat pentadbiran baharu.
6. Strategi pemerintah Kedah ini adalah untuk menghadapi ancaman dari dalam dan
luar kerajaan.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 7

b) Tunku Ahmad (Raja c)Sultan Ibrahim (1321

Muda) -1373)
Pada tahun 1282, Tunku Sultan Ibrahim, iaitu
Ahmad telah membuka Kota Sultan Kedah keenam
Siputih bagi menghadapi menjadikan Kota Siputih
ancaman dari Siam dan sebagai tempat
Acheh di utara. bersemayam.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 8

Sultan Muhammad Jiwa Zainal Adilin Mu'adzam

Shah II (1710-1778)

• Sultan Muhammad Jiwa Zainal Adilin Mu'adzam

Shah II merupakan pemerintah yang termasyhur.
• Baginda merupakan Sultan Kedah yang ke-19.
• Baginda mengasaskan Alor Setar yang akhirnya
dijadikan ibu negeri Kedah.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 8.1 (2)Kerajaan Kelantan
9

1. Kelantan pernah dikuasai dan bergabung dengan kerajaan Patani.

2. Kerajaan ini diasaskan melalui penyatuan dua wilayahnya oleh
putera pemerintah tempatan.
3. Pada tahun 1650, Kelantan adalah sebahagian daripada
Negara Patani Besar yang diasaskan oleh Raja Sakti I.
4 Selepas kemangkatan Raja Bahar (raja terakhir Negara Patani
Besar) pada tahun 1670, Kelantan terbahagi kepada dua, iaitu:
(a) Kelantan Barat - berpusat di Kota Kubang Labu
(b) Kelantan Timur - berpusat di Kota Pangkalan Datu
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 10

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 11

5. Negeri Kelantan juga pernah ditadbir oleh Raja Perempuan.

(a) Che Siti Wan Kembang
(i) Baginda memerintah wilayah Sungai Lebir pada awal abad ke-17.
Kini wilayah ini dikenali sebgai Kampung Chali.
(ii) Baginda menjadikan kijang sebagai simbol pemerintah Kelantan
kerana kijang ialah binatang kesayangannya.
(b) Puteri Saadong
(i) Baginda memerintah Kota Jelasin yang kini dikenali sebagai
Kampung Kota pada tahun 1667.
(ii) Baginda pernah ditawan dan dibawa ke Siam.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 12

Long Yunus

1.Long Yunus, iaitu putera pemerintah di Kota Kubang Labu telah

menyatukan Kelantan Barat dan Kelantan Timur.
2.Baginda telah mengasaskan kerajaan Kelantan pada tahun 1762
dengan gelaran Yang di-Pertuan Kelantan dan mendapat
pengiktirafan daripada Sultan Terengganu.
3.Long Yunus telah memindahkan pusat pentadbiran ke Kota Galoh
yang terletak di timur tebing Sungai Kelantan pada tahun 1777.
4.Masjid Kampung Laut telah dibina serta menjadi simbolik
pentadbiran Islam di Kelantan.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 13

Sultan Muhammad II (1837-1886)

• Sultan Muhammad II adalah antara pemerintah Kelantan yang masyhur.

• Antara sumbangan baginda adalah:
- mengasaskan Kota Bharu pada tahun 1844 sebagai pusat pemerintahan.
- membina Istana Balai Besar sebagai tempat bersemayam dan pentadbiran.
- menguatkuasakan undang-undang syarak.

• Kesan pentadbiran baginda menjadikan Kelantan negeri yang aman dan muncul
sebagai pusat perdagangan yang maju serta menjadi tumpuan pedagang dari
negara jiran serta negara Melayu yang lain.

• Keturunan LongYunus mewarisi pemerintahan kerajaan Kelantan hingga kini.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 14

8.1(3)Kerajaan Negeri Sembilan

1 Negeri Sembilan bermaksud persekutuan sembilan
buah negeri atau kawasan atau daerah.
2 Sembilan kawasan atau daerah yang terdapat di Negeri
Sembilan ialah:
(a) Sungai Ujong.
(b) Jelebu.
(c) Jempol,
(d) Johol.
(e) Rembau.
(f) Tampin.
(g) Ulu Muar.
(h) Inas.
(i) Gunung Pasir.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 15

3 .Asalnya, Negeri Sembilan ialah naungan Ke-sultanan Johor Riau.

4. Masyarakat Minangkabau yang berasal dari Sumatera telah merantau
dan mendiami beberapa wilayah di Negeri Sembilan sejak awal abad
ke-15.
5. Pada tahun 1770, Penghulu Luak, iaitu Sungai Ujong, Jelebu, Johol
dan Rembau telah menghantar utusan untuk menjemput anak raja
Minangkabau untuk menjadi raja di Negeri Sembilan.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 16

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 17

6 Apabila Yamtuan Lenggang mangkat, berakhirlah tradisi melantik pemerintah

dari Minangkabau.
7 Yamtuan Radin (putera Yamtuan Lenggang) ditabalkan sebagai pemerintah
pada tahun 1830 dan baginda merupakan waris pemerintah tempatan.
8 Namun, kuasa memilih Yamtuan masih ditentukan oleh Undang Yang Empat,
iaitu Undang:
(a) Sungai Ujong.
(b) Jelebu.
(c) Johol.
(d) Rembau.
9 Yamtuan Besar Negeri Sembilan kekal bersemayam di Seri Menanti. Istana di
Seremban pula ialah istana hinggap.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 18

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 19

8.1(4)Kerajaan Perlis
1. Pengaruh Kedah dan Siam terdapat
dalam sejarah pembentukan kerajaan
Perlis.
2. Pada awalnya, Perlis adalah
sebahagian daripada wilayah Kedah.
3. Pelantikan Syed Hussin Jamalullail
sebagai pemerintah menjadi asas
pembentukan kerajaan Perlis.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 20

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 21

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 22

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 23

8.2 (1) ASAS

HUBUNGAN

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 24

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 25

KESERUMPUNAN AGAMA
• Bahasa dan budaya yang sama • Islam diterima oleh
mendorong wujudnya hubungan pemerintah dan kegiatan
dengan negeri Melayu yang lain. penyebaran agama Islam oleh
• Proses interaksi antara kerajaan golongan ulama mengukuhkan
menjadi mudah dengan persamaan agama ini.
tersebut. • Institusi pendidikan agama
• Setiap kerajaan mengamalkan Islam dibina dan dikongsi
toleransi dan menerima amalan dengan penuntutnya yang
budaya kerajaan lain. datang dari pelbagai wilayah

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 26

GEOGRAFI

• Perhubungan lebih mudah antara negeri jiran yang bersempadan.

• Kekayaan sumber alam dan sumber bumi
menarik minat kerajaan Melayu untuk menjalinkan hubungan antara negeri.
• Jalan sungai menjadi perhubungan utama yang dikongsi antara negeri-negeri.
• Sungai Linggi merupakan laluan perhubungan dan perdagangan yang penting.
• Sungai Linggi juga merupakan kawasan pungutan cukai bagi kerajaan Negeri
Sembilan.
• Pangkalan Aior Tok Pasai merupakan laluan perdagangan pelabuhan Kuala
Kedah.
• Setiap kerajaan berusaha menjaga keselamatan jalan sungai sebagai laluan
utama.
• Pelabuhan dibina di tepi sungai bagi memudahkan hubungan dengan negeri
berjiran dan kuasa luar.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 27

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 8.2 (2)HUBUNGAN DIPLOMATIK
28
Cara Jalinan Hubungan Diplomatik Kerajaan Kedah, Kelantan,
Negeri Sembilan dan Perlis dengan Negeri-negeri Melayu yang Lain

Pengiktirafan Kerajaan Melayu Bantuan Pertahanan Perkahwinan Diraja

Yang Lain
Tujuan:
• Mengabsahkan sultan sebagai
pemerintah
• Mewujudkan hubungan antara
kerajaan berdaulat yang sama taraf
Contoh:
• Pada abad ke-15, Sultan Mahmud
Shah (Sultan Melaka) telah
mengiktiraf kerajaan Kedah sebagai
kerajaan berdaulat. Kerajaan Kedah
pula mengakui pertuanan Sultan
Melaka.
• Kerajaan Kelantan yang telah
disatukan oleh Long Yunus telah
diiktirafkan oleh Sultan Terengganu
pada tahun 1775.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI
Tujuan:
• Memastikan kelangsungan
sesebuah kerajaan
• Mengekalkan kedaulatan sesebuah
kerajaan daripada campur tangan
kuasa lain
Contoh:
• Kerajaan Terengganu dan kerajaan
Reman di hulu Perak telah memberi
bantuan ketenteraan kepada Long
Vunus untuk menyatukan Kelantan.
• Long Gaffar dari kerajaan Reman
dilantik sebagai Perdana Menteri
Kelantan merangkap Panglima
Perang kerana membantu
mengekalkan keamanan Kelantan.
Tujuan:
Mengukuhkan hubungan & menjamin
kedaulatan sesebuah kerajaan
Contoh:
• Puteri Kelantan, iaitu Onang Kening
dikahwinkan dengan Sultan Mahmud
Shah (Sultan Melaka) dan
memperoleh anak bernama Raja
Muzaffar yang akhirnya menjadi Sultan
Perak yang pertama.
• Puteri Long Yunus, iaitu Che' Ku
Wan dikahwinkan dengan Tengku
Muhammad (putera Sultan
Terengganu).
• Raja Syed Hussin (Raja Perlis)
berkahwin dengan Tengku Nor Asiah
(cucunda Sultan Abdullah Mukarram
06/19/23
Shah, Sultan Kedah ke-20).
 29

8.2 (3)Hubungan Perdagangan

1 Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis telah menjalin
hubungan perdagangan dengan negeri-negeri Melayu yang lain.
2 Hubungan ini terjalin melalui pembinaan pelabuhan yang menjadi tempat
memasarkan barang dagangan tempatan.
(a) Pelabuhan
1 Pelabuhan menjadi tempat menjalankan aktiviti perdagangan dan seterusnya
menjalinkan hubungan antara kerajaan.
2 Pedagang dari kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis
menjalin hubungan dengan:
(a) pedagang tempatan - Melaka, Perak dan Johor.
(b) pedagang luar - Siam, China, Arab dan Kemboja.
DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23
 30

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 31

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 32

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 (b)Barang dagangan 33

1 Alam Melayu kaya dengan hasil bumi dan mempunyai pelbagai

jenis barang dagangan.
2 Pedagang tempatan dan pedagang luar datang ke pelabuhan Kedah,
Kelantan, Perlis dan Negeri Sembilan.

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 34

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 35

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 36

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 37

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 38

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23

 39

3. Pada pendapat anda, apakah ciri-ciri yang perlu ada

pada seorang pemerintah yang hebat?

DI SEDIAKAN OLEH CIKGU NURHAINI FALINI SMK ST.ANTHONY SARIKEI 06/19/23