მარადიული

ქალაქის დაცემა-
ახალი ეპოქის
დასაწყისი...
პრეზენტატორი: ნია სიმონია
ქალაქ აბაშის N1 საჯარო სკოლის Xბ კლასის მოსწავლე
საგანი: ისტორია
მასწავლებელი: სოფო ჩარკვიანი
 რომის დიდი იმპერია III საუკუნეში
რომის დიდებასაც, აღმოჩნდა რომ ჰქონია დასასრული. რომის დასასრულის დასაწყისი კი იყო მე-3
საუკუნის პერიოდი. ამ პერიოდში იმპერია კრიზისში იყო. კრიზის მიზეზები კი იყო შემდეგი:
• გერმანული ტომები ( რომლებისგანაც შედგებოდა რომის ჯარი და ამავდროულად გერმანელები
თავს ესხმოდნენ რომაელებს.)
• სასანური სპარსეთის ჩამოყალიბება ( სპარსეთი რომს გაუმეზობლდა, რითაც საფრთხე დაემუქრა
ეგვიპტესა და ანატოლიას, რომის აღმოსავლეთ საზღვრებს, რომლებიც იმპერიისთვის ძალიან
მნიშვნელოვანნი იყვნენ.)
• ეკონომიკური კრიზისი (იმპერიის დოვლათი დამოკიდებული იყო მსხვილ ლატიფონდიურ
მეორნეობაზე, ანუ მსვილი მიწის ფართობი იყო კერძო პირის საკუთრებაში, მუშახელი მონები
იყვნენ, თუმცა რადგან რომი დაპყრობით პოლიტიკას აღარ აწარმოებდა მონებიც აღარ ჰყავდა
ბევრი თან დაინტერესებაც აღარ იყო. ამის გამო რომაელი მიწათმფლობელები მიწას იჯარით
გასცემდნენ, კოლონებზე)

მსხვილი
მიწათმფლობელების
კარმიდამო
• პროვინციების აჯანყება (პროვინციები უჯანყდებოდნენ ცენტრს და მათი ჯარების სარდლებს
იმპერატორებად აცხადებდნენ.)
• იმპერიაში გავრცელებული დაავადებები (ანტონიუსის ჭირი (165-180 წლებში) რომელმაც
რომიაელი ჯარისკაცები დახოცა და ამიტომ მოუწიათ ბარბაროსები დაქირავება რომაელებს.
კიპრიანეს ჭირი რამაც გამოიწვია მოსახლეობის სიკვდილიანობასთან ერთად შიმშილობა.)

კარაკალას ედიქტი

რომის კრიზისიდან გამომდინარე რომის

არმიაში იყო მეომრები ნაკლებობა. ჩემი აზრით,
ამ პრობლემის მოგვარების მიზნით გამოსცა
კარაკალამ გამოცა ედიქტი 212 წელს.
212 წლამდე რომის მოქალაქეებად
ითვლებოდნენ მხოლოდ რომსა და იტალიაში
მცხოვრები თავისუფალი მამაკაცები,
კარაკალას ედიქტის შემდეგ კი ყველა
თავისუფალ მამაკაცს მიანიჭეს რომის
მოქალაქეობა. 
იმპერატორი
კარაკალა
 დიოკლიტიანეს მოსვლა რომის
იმპერიის სათავეში
დიოკლიტიანე რომს სათავეში ჩაუდგა 286 წელს, მან პრინციპატი შეცვალა დომინანტით და მთელი
ძალაუფლება მის ხელთ იყო. მან რომი თავიდან ორ ნაწილად გაყო ხოლო შემდეგ ოთხ ნაწილად,
293 წლის 1 მარტს. ამ მმართველობას ტეტრარქია ანუ ოთხთა მმართველობა ეწოდა. იგი 20 წელი
გაგრძელდა.

რომი დიოკლიტიანეს
(ტეტრარქია) რეფორმები

ავგუსტუსი
ავგუსტური
(აღმოსავლეთ ადმინისტრაციული ეკონომიკური
(დასავლეთ რომი)
რომი)

კეისარი კეისარი სამხედრო

დიოკლიტიანეს მიერ გადარებულმა რეფორმებმა კრახი განიცადა და

იმპერიის გამთლიანების მაგივრად იგი კიდე უფრო დაანაწევრა დაიწყო
სამოქალაქო ომი (306-324 წლებში) ამ ომიდან გამარჯვებული გამოვიდა
კონსტანტინე I.
 მაქიმიანე
დიოკლიტიანეს
თან ერთდ იყო
ავგუსტუასი
რომის იმპერიის

დიოკლიტიანე

კონსტაციუსი,
რომელიც კონსტანტინე I
გალერიუსთან ერთად
იყო რომის იმპერიის
კეისარი
 კონსტანტინე I და
კონსტანტინოპოლი...
კონსტანტინე I 324 წლიდან სიკვდილამდე, 337 წლამდე, იმპერიას ერთპიროვნულად განაგებდა.
კონსტანტინე დიდი ცდილობდა რომის გაძლიერებას და ამისათვი სტრატეგიულად მოქმედებდა.
რაც გამოიხატება ქალაქ კონსტანტინოპოლის დაარსებაში. ქალაქის მშენებლობა 324 წელს
დაიწყეს, მისი მშენებლობა 330 წელს დასრულდა. 324 წლის შემოდგომაზე იგი, როგორც რომის
იმპერიის ახალი დედაქალაქი (ახალი რომი) ისე გამოაცხადეს.
კონსტანტინოპოლის დაასებას ჰქონდა მნიშვნელოვანი როლი:
• პოლიტიკური და ეკონომიკური- დედაქალაქის გადატანა განპირობებული იყო,
კონსტანტინოპოლის სიახლოვით მდიდარ აღმოსავლეთის პროვინციებთან, კარგი სამხედრო-
სტრატეგიული და სავაჭრო მდებარეობით.
• სოციალური- კონსტანტინოპოლი მდიდარი
ქალაქი იყყო და იქ მცხოვრები მოსახლეობაც
თავიდანვე მაღალი ფენის წარმომადგენლები კონსტანტინეს სვეტი,
იყვნენ. აგებული კონსტანტინე
დიდის მიერ 330 წელს
რომის იმპერიის ახალი
დედაქალაქის
დაარსებასთან
დაკავშირებით
 რომის იმპერიი
საბოლოოდ ორად
გაყოფა
კონსტანტინე დიდის გარდაცვალების
შემდეგ რომის იმპერია სამ ნაწილად
რომის
დაიყო. მისი გაერთიანება შეძლო
იმპერია
თეოდოს I მა (379-395 წლები).
თეოდოუსმა სიკვდილის წინ, იმპერია
ორად გაუყო თავის შვილებს, ჰონორიუს დასავლეთ
და არკადიუს. ასე ჩამოყალიბდა რომი აღმოსავლეთ
აღმოსავლეთის და დასავლეთ რომის ჰონორიუს რომი
იმპერიები. ს არკადიუს
 ხალხთა დიდი
გადასახლება
● პირობითი სახელი ხალხის
მასობრივი გადასახლებებისა რომის
იმპერიის მახლობელი
ადგილებიდან მის
ტერიტორიაზე, IV-VII საუკუნეებში. ეს
გადასახლება შეიძლება
განვიხილოთ, როგორც
ნაწილი გლობალური მიგრაციის ჰუნების შემოსვლა ცენტრალურ
პერიოდისა, რომელიც 8 საუკუნეს ევროპაში და გერმანული ტომების
გაგრძელდა. გადასახლება
 რატომ იჭრებოდნენ ძველი
გერმანელები რომის იმპერიაში?
ამ თემასთნ დაკავშირებით ისტორიკოსებს
შორის არის აზრთა სხვადასხვაობა, თუ როგორ
დაიწყო ხალხთა დიდი გადასახლება, თუმცა
იმაზე თანხმდებიან, რომ იგი გერმანელების
რომში ჩასახლებით დაიწყო:
● კლიმატის ცვლილება
● მოსახლეობის მატება და სურსათის
სინაკლებე
● გერმანელი ტომების მიერ ერთმანეთის
შევიწროება.
რომში მოსულ გერმანულ ტომებს რომაელები
ფედერატებად იღებდნენ.
 ჰუნები
●  375 წელს გერმანულ ტომებს თავს
დაესხნენ ჰუნები. ჰუნები თურქულ-
მონღოლური ტომები იყვნენ,
რომლებიც
ცენტრალურ აზიაში სახლობდნენ.
ისინი შეუდარებელი მხედრები
იყვნენ და კარგი შეიარაღებაც
ჰქონდათ. ჭენებისას ნებისმიერი
მდგომარეობიდან შეეძლოთ ისრის
სროლა. რომაელებს ჰუნები თავზე
ქარიშხალივით დაატყდნენ და
გაანადგურეს ისინი. ამიტომ
რომაელები ჰუნების ტომის ერთ-ერთ
ბელადს ატილას ,,ღვთის შოლტად
მოიხსენიებდნენ.
 ჰუნებისა და სხვა გერმანული
ტომების თავდასხმები რომზე...
378 წელი 410 წელი 450 წელი 455 წელი 476 წელი

კატლაუნის რომულუს
ადრიანოპოლთან მომხდარი ალარიხ I-ის ბრძოლა ჰუნებსა და ავგუსტუსის დროს,
ბრძოლა, გუთებსა და რომის ვანდალები დაესხნენ
ხელმძღვანელ რომს შორის. ამ თავს რომაელებს,
რომი გერმანული
იმპერიას შორის იმპერატორ ობით ბრძოლას ასევე ტომები აჯანყდნენ
ჰაიზერიხის
ვალენტის დროს. საბოლოოდ ვესტგუთებმა უწოდებენ ,,ხალხთა ხელმძღვანელობით.
და ოდოაკრის
რომაელები სასტიკად აიღეს და ომს“. სადაც ხელმძღვანელობი
დამარცხდნე ვალერიანე კი ატილასა და ლეო ლეეო პირველთან თ რომის
გაძარცვეს რომ მოლაპარაკების
მოკლეს. ი.  პირველს შორის იმპერატორი
მოლაპარაკება შემდეგ ვანდალებს ჩამოაგდეს
შედგა და ატილამ ძარცვის 14 დღე ტახტიდად.
ქალაქს ალყა გამოეყოთ. ამრიგად ამდროიდან რომმა
მოხსნა. რომი მეორეს აიღეს. არსებობა
შეწყვიტა.
 შედეგი...
1. გერმანელების შემოსევების შედეგად რომმა არებობა შეწყვიტა და მის ადგილძე გერმანული
ტომების სამეფოები ჩამოყალიბდა:

ოსტგოთების ვესტგოთების
სამეფო სამეფო

ფრანკთა ვანდალების
სამეფო სამეფო
დასავლეთ რომის იმპერიის დაცემის
შედეგად...
როგორც დავინახეთ, ხალხთა დიდი გადასახლების შედეგად, შესაბამისად დასავლეთ რომის
იმპერიის დაცემით და ახალ ბარბაროსულ სახელმწიფოებთან ანტიკური ცივილიზაციის ბრძოლების
ჭიდილში მარცხით დასრულდა კაცობრიობის ისტორიის ყველაზე ღირსშესანიშნავი, ანტიკური,
ხანა და დასაბამი მიეცა ახალ – შუა საუკუნეების ეპოქას.
წყაროები, რომლებიც ამ თემასთან დაკავშირებით გვაძლევენ ცნობებს არის პირველადი და
მეორეული წყაროები. ჩემი აზრით უფრო დანდო წყარო არის ისეთი წყაროები, რომელში არ
არის მიკერძოებული ავტორი, ან თავის იმპერიაზე არ საუბრობს ან მის მტერზე
 გმადლობთ
ყურადღებისათვის!