Techniki skutecznego nauczania –

jak uczyć nowocześnie i

efektywnie?

mgr Katarzyna Przekora

Skuteczne i efektywne uczenie się
 uczymy się w maksymalnie krótkim czasie
 dużo zapamiętując,
 długo pamiętając,
 umiemy wykorzystać nabytą wiedzę odpowiednio do celu i
sytuacji,

jesteśmy zdolni do coraz bardziej twórczych rozwiązań
zmieniających pozytywnie naszą rzeczywistość,
 rozwijamy tkwiące w nas potencjalne możliwości,
 uczenie się jest dla nas radością i wyzwoleniem a nie
zniewoleniem i przymusem.
2
3.07.23
Zasady skutecznego uczenia się
 Nowoczesne teorie uczenia się
 wykorzystanie i koordynacja dwóch półkul
mózgowych,

 angażowanie wszystkich kanałów

zmysłowych,

 stan najlepszej koncentracji i chłonności

umysłu (stan Alfa). Osiąga się go poprzez
relaks, właściwe oddychanie i odpowiednie
ćwiczenia.
 Gimnastyka umysłu
 masowanie punktów myślenia - jedną ręką uciśnij obszar
nad pępkiem, drugą masuj punkty koło szyi (miękkie
miejsca pod obojczykami z lewej i prawej strony mostka)
przez 30-40 sekund, potem zmień ręce i powtórz.
Masowanie punktów myślenia powoduje ukrwienie mózgu
usprawnia przepływ informacji z prawej półkuli mózgowej
do lewej i odwrotnie. Poprawia koncentrację, nawet przy
ogromnym zmęczeniu.

 ruchy naprzemienne - lewym łokciem (dłonią) dotknij

prawego kolana i odwrotnie prawym łokciem (lub dłonią)
dotknij lewego kolana. Nie spiesz się podczas wykonywania
tego ćwiczenia (a nawet wykonuj je powoli) i powtórz je kilka
razy.
Ruchy naprzemienne to najlepsze ćwiczenie na poprawę
pisania, słuchania, czytania i rozumienia. Poprawia także
kondycję ruchową ciała, wzmacnia oddech.
 Gimnastyka umysłu
 masowanie pozytywnych punktów- masuj lekkim
dotykiem punkty na czole, nad oczami i równo pomiędzy
linią włosów a brwiami.
To ćwiczenia wzmacnia aktywność płatów czołowych oraz
usprawnia pamięć długoterminową.

 oddech „ha”- dłonie ułóż na pępku, tak aby czubki palców

stykały się, następnie nabierz powoli powietrze i wypuść je
gwałtownie uciskając pępek (jak z balonu) z głośnym
okrzykiem „ha”.
Ten rodzaj oddechu błyskawicznie pobudzi twoje ciało i umysł,
zwłaszcza w sytuacjach stresowych, gdy jesteś spięty.
Powtórz to ćwiczenie pięć razy.
 Gimnastyka umysłu

szczęśliwy dorożkarz - siedząc na 2/3 krzesła, rozsuń kolana, stopy
ułóż płasko na podłodze, przedramiona oprzyj na udach, tak aby
dłonie zwisały miedzy kolanami (lub ułóż dłonie na blacie biurka czy
stołu). Brodę opuść do piersi, tak aby poczuć napięcie w szyi i opuść
ramiona. Weź głęboki wdech pochylając się do przodu, brodę unieś
do góry, a potem do tyłu, tak aby były zgięte a klatka piersiowa
„otworzona”. Następnie uśmiechnij się i wypuść powietrze,
zaokrąglając plecy i powracając do pozycji wyjściowej. To ćwiczenie,
poprawia koncentrację, rewelacyjnie odpręża, dotlenia i dodaje
energii. Możesz je wykonać podczas długiego siedzenia przy biurku.


Żonglowanie - to jedna z najskuteczniejszych zabaw ruchowych,
podnosząca synergię prawej i lewej półkuli mózgowej, odpręża,
relaksuje i pobudza twórcze myślenie.


skakanie na skakance - działanie ma bardzo podobne do
żonglowania, dodatkowo to doskonały sposób na poprawę
optymizmu, bo trudno być smutnym skacząc. Poprawia układ
krążeniowo-oddechowy.
 Stan alfa
 Stan alfa nazywany jest również stanem czujnej koncentracji. To
szczególny rodzaj odprężenia ciała i uspokojenia umysłu. Stosuje się
go we wszystkich technikach kontroli umysłu. Znacząco zwiększa
poziom koncentracji i chłonność mózgu.

 13-25 Hz- to stan beta- jest to stan pełnej świadomości, o takiej

częstotliwości mózg wytwarza fale w ciągu dnia, przy codziennych
czynnościach. W tym stanie przeżywamy wszystkie emocje (radość,
złość, zdziwienie itp.);

 8-12 Hz – stan alfa- przy tej częstotliwości jesteśmy w stanie pół

jawy, pół snu, osiągasz go codziennie nieświadomie przed snem i tuż
po obudzeniu się, a także w stanie głębokiego skupienia czy
zamyślenia. Ten stan jest tak bardzo ważny, gdyż w tej częstotliwości
zwiększa się synergiczną współprace obu półkul mózgowych.
Zwiększa się chłonność umysłu na nową wiedzę i zwiększa
podatność na autosugestie (afirmacje). Obejmuje wewnętrzne
poziomy aktywności umysłowej: pamięć (szybsze przyswajanie i
zapamiętanie materiału), twórczość, inspirację, pozytywne myślenie,
odpoczynek i spokój. W tym czasie warto dokonać wizualizacji celów;
 Stan alfa


4-7 Hz - to stan theta, w czasie drzemki, lekkiego snu lub głębokiej
medytacji. Półkule mózgowe są doskonale synchronizowane.
Świadome przebywanie w tym stanie pozwala skuteczniej się uczyć i
zapamiętać o wiele więcej niż w stanie beta;


> 4 Hz - stan delta, to stan nieświadomości, np. w czasie kamiennego
snu.
 Etapy osiągania relaxed concentration:

1. rozluźnij ciało, poczuj pełne odprężenie fizyczne:


napiąć poszczególne partię mięśniowe (idąc od góry do dołu ciała lub
odwrotnie), a potem je rozluźnić;

albo za pomocą wyobraźni, poczuć ciepło w każdej partii ciała (idąc
od góry do dołu ciała lub odwrotnie) i narastającą ociężałość.

2. kontrola oddechu. Oddychaj coraz wolniej i głębiej (za pomocą

przepony). Wsłuchuj się w oddech i wydech, koncentruj się w pełni tylko
na nim. W myślach wypowiadaj w tym czasie też nic nieznaczące słowo,
np. makaka, w ten sposób uspokoisz umysł i niepotrzebny strumień
myśli.

3. wizualizacja: wyobraź sobie bieżący cel jaki chcesz osiągnąć, np.

nauczyć się wybranej partii materiału. Przypomnij sobie osiągnięty kiedyś
sukces (np. obrona magisterska, zdane prawo jazdy), poczuj tę chwilę
jeszcze raz cofając się do wspomnień.
 Dziecko pamięta

10% tego, co czyta

20% tego, co słyszy
30% tego, co widzi
50% tego, co widzi i słyszy
70% tego co samo pisze i mówi
90% tego co mówi i robi
“
”
12
3.07.23
 m yśli
Map y

Mapa myśli (Mind Mapping – dosłownie „mapowanie
myśli”) to metoda notowania, w której używa się krótkich
haseł i rysunków.

To narzędzia do wizualizacji, które pomagają myśleć,
pracować i uczyć się wydajniej i efektywniej.
 Stosowanie map myśli w nauczaniu jest szczególnym
sposobem notowania, który wspiera kreatywne
myślenie uczniów i zwiększa efektywność nauczania
oraz przyspiesza naukę, a przede wszystkim bazuje na
umiejętności logicznego kojarzenia zagadnień.
14
3.07.23
 15
3.07.23
 16
3.07.23
“
”
17
3.07.23
“
”
18
3.07.23
Kto może stosować mapy myśli?

Uczennice i uczniowie, studentki i studenci, nauczycielki i
nauczyciele – do efektywnej nauki i notowania.

Osoby występujące publicznie: do przygotowywania,
organizowania i prezentowania wiedzy.
 Ludzie biznesu i rozwijający swoją karierę zawodową: w
planowaniu, komunikacji, zarządzania czasem i projektami.

“
Dziennikarki i dziennikarze: w zbieraniu i archiwizowaniu
wiedzy, organizowaniu myśli i przelewaniu ich na papier.

Osoby zajmujące się
planowaniu sprzedaży,
informacji, kształceniu.
marketingiem
gromadzeniu
i
i ”
sprzedażą: w
porządkowaniu
19
3.07.23
Kiedy i gdzie można stosować mapę myśli?
Mapę myśli można stosować w różnych fazach lekcji.
Faza wprowadzająca:

Nawiązanie do poprzedniego tematu/działu poprzez sprawdzenie,
powtórzenie i utrwalenie poznanych wiadomości.

Ćwiczenie przygotowujące mózg do pracy w czasie lekcji,
aktywizujące obie półkule.

“

Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez przywołanie wiedzy
związanej z tematem.
Faza główna:


następuje po fazie pracy z książką, materiałami źródłowymi lub

ustnym wykładzie nauczyciela.
”
Notatki z dyskusji, która uzupełnia i rozszerza wiadomości, i która


Zespołowe rozwiązywanie problemu. 20
3.07.23

Forma ćwiczeń z różnych zakresów oraz wsparcie przy ćwiczeniach
komunikacyjnych.
Kiedy i gdzie można stosować mapę myśli?
Faza kończąca lekcję:

Wspólne podsumowanie, dokonane na forum klasy przez uczniów
i nauczycielkę/la; powtórzenie, utrwalenie i sprawdzenie stopnia
zapamiętania i zrozumienia materiału omówionego na lekcji.
 Wykonanie (samodzielne lub grupowe) mapy myśli w ramach
pracy domowej.

“
 Luźne ćwiczenie podsumowujące lekcję (wspólne na tablicy lub
indywidualne na kartkach): „Co zapamiętałeś/aś z dzisiejszej
lekcji?”, „Jakie zagadnienia z lekcji wydają Ci się szczególnie

”
ważne?”.
 Podsumowanie lekcji, wyrażenie opinii o zajęciach (indywidualnie i
anonimowo na kartkach). „Co podobało Ci się na lekcji, a co
należy zmienić?”, „Co było trudne i wymaga dodatkowego
wyjaśnienia lub utrwalenia?”, itp. 21
3.07.23
Warto zobaczyć
http://mapymysliblog.pl/blog/
http://www.nlpnews.pl/wp-content/uploads/2010/08/kurs-tworzenia-map-
mysli.pdf
http://www.mapy-mysli.com/galeria-map-mysli.html
http://kolebuk.blogspot.com/2013/01/jak-zrobic-mape-mysli.html

“
http://www.szybkanauka.mkbe.pl/mapy-mysli.html
http://www.eduyou.pl/mapy-mysli/

Programy do tworzenia
Free Mind
”
Blumind i in. 22
3.07.23
Mnemotechniki

(gr. mneme: pamięć) – ogólna nazwa sposobów

“ ułatwiających zapamiętanie, przechowywanie i
przypominanie sobie informacji.

”
23
3.07.23
Pierwsze litery

symbole kierunków stron świata (North, East, South, West, czytane
zgodnie z ruchem wskazówek zegara):
Na Ekranie Siedzi Wrona,
 rodzaje przypadków:
Mama Dała Córce Bardzo Niesmaczne Mięso Wołowe,
Mama Dała Córce Bułkę Nasmarowaną Masłem Wiejskim

“
Mały Domek Czerwonych Biedronek Nadepnął Małżonek Wawrzonek,

pisownia "rz" (po pierwszych literach piszemy "rz"):

”
Prosiła Babka Tadka Daj Kawałek Gnatka Wołała Jeszcze Chrzan;
Brudny Powszechny Dom Towarowy Gdzie Kupić Chcesz Jedzenia
Wiele,

cyfry rzymskie (50, 100, 500, 1000): 24
Lecą Cegły, Dom Murują. 3.07.23
Rymowanki
"Przecinek znika, gdy w zdaniu tkwi:
"lub", "oraz", "albo", "ani" i "ni"
"i" maleńkiego także się boi,
więc koło niego raczej nie stoi".

“
„Jeden cztery dziewięć dwa, Kolumb lądy odkrywa”
(1492r – odkrycie Ameryki)

„W pierwszej ćwiartce są dodatnie, w drugiej tylko sinus,

w trzeciej tangens i cotangens, a w czwartej cosinus.”
”
25
3.07.23
Skrótowce
HOMES (ang. domy), dzięki któremu łatwiej
zapamiętać nazwy Wielkich Jezior Amerykańskich
— Huron, Ontario, Michigan, Erie, Superior.

PRZESZRENICZA PIBZU NOWDA WIE –

“skrótowiec brzmiący bardzo niewdzięcznie,
pozwalający za to na zapamiętanie
lewobrzeżnych dopływów Wisły (Przemsza,
Szreniawa, Nida, Czarna, Pilica, Bzura, Noteć, ”
Wda, Wierzyca), a składający się z pierwszych26
sylab nazw rzek. 3.07.23
Haki

“
”
27
3.07.23
Łańcuchy skojarzeń
dają możliwość zapamiętywania długich list przedmiotów
wraz z ich cechami.
Technika polega na kojarzeniu poprzez łączenie w pary
przedmiotów do zapamiętywania, co prowadzi do
powstania łańcucha skojarzeń.

“
„Pewnego dnia poszedłem kupić chleb i dżem, lecz nagle
na trawie zobaczyłem wielki żółty statek. Statek
wyglądał jak z filmu o wielkiej rybie. Okazało się, że
jestem na bezludnej wyspie, na której nie ma telefonu. ”
Są tylko dojrzałe ananasy, które bardzo lubię. Szybko28
zjadłem 4 ananasy, po czym znalazłem się na pierwszej
3.07.23

stronie gazety”.
 Dziękuję za uwagę

“
”
29
3.07.23