CHƯƠNG 4:

VỊ THẾ KINH TẾ, ĐẶC TRƯNG

VĂN HÓA KINH DOANH CỦA
NGƯỜI HOA Ở ĐÔNG NAM Á
 MỤC TIÊU

• BIẾT:
- Vị thế kinh tế của người Hoa
- Hoạt động kinh tế của người Hoa
• GIẢI THÍCH:
- những nhân tố dẫn đến sự thành công của người Hoa
- những nguyên nhân xung đột với người Hoa
- chính sách nhà nước tại các quốc gia Đông Nam Á trong
những thời kỳ khác nhau
SUDONO SALIM
Henry Sy
HTTPS://WWW.THEJAKARTAPOST.COM/YOUTH/2016/08/30/
WHY-ITS-IMPORTANT-TO-TALK-ABOUT-CHINESE-INDONE
SIANS-OR-CHINDOS.HTML
• As a child, I once asked my father this exact same question. He answered my question based on
his anecdotal experience, which is probably not accurate, but could give some insight. His answer
was: When I was just a little boy, Chinese-Indonesians were just as poor as the rest of us. They
started as small businesses. But what made them able to expand their business more rapidly was
because they invested heavily in their business. They gave their blood, sweat and tears developing
their family business so that their family could one day live comfortably. If they earn Rp 1000,
they will only use Rp 100 to indulge on their personal hobby. They will then use the rest of the
money to expand their business. They were more than happy to hold off buying fancy shirts and
jewelry. In short, they were willing to give up personal possessions to expand the business.”
 1. VỊ THẾ KINH TẾ CỦA NGƯỜI HOA

• 1.1. Thời kỳ “con đường tơ lụa” trên biển

• 1.2. Thời kỳ thuộc địa phương Tây
• 1.3. Từ sau khi các quốc gia Đông Nam Á giành
độc lập
 1.2. THỜI KỲ THUỘC ĐỊA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY

• Trong cấu trúc quyền lực và vai trò kinh tế: người Hoa chỉ xếp sau tư bản phương Tây.
Họ kiểm soát nền nội thương, độc quyền việc thu mua, xay xát lúa gạo cho xuất khẩu
ở ĐNÁ lục địa; kinh tế đồn điền trồng cây công nghiệp và khai thác mỏ: ĐNÁ hải đảo
- Từ thế kỷ XIX trở đi, kinh tế người Hoa đã trở thành một phần quan trọng trong cấu
thành kinh tế ở các nước Đông Nam Á
- Hơn quá nửa dân cư trong cộng đồng người Hoa dưới thời thuộc địa phương Tây làm
nghề buôn bán, dịch vụ
- Về đầu tư vốn, người Hoa chú trọng phát triển thương mại, dịch vụ, sau đó là kinh
doanh đồn điền và khai thác mỏ (Malaya, Indonesia); ngoài ra họ còn là chủ của nhiều
đồn điền mía, hồ tiêu, dứa, cao su…
- Nét nổi bật trong hoạt động kinh tế của người Hoa ở các nước Đông Dương là buôn
bán lúa gạo
 Sản xuất CN, tài chính và quyền
cai trị của phương Tây

Buôn bán và dịch vụ thương mại của

người Hoa

Nền kinh tế nông nghiệp

truyền thống của người bản địa

CƠ CẤU KINH TẾ - XÃ HỘI ĐNÁ DƯỚI THỜI KỲ

THUỘC ĐỊA
 1.3. Từ sau khi các quốc gia
Đông Nam Á giành độc lập

• INDONESIA: (Thập niên 70-80 của thế kỷ XX)

- chiếm 3% dân số; chiếm 70-75% hoạt động nội thương; 40% hoạt động ngoại thương
- 80% vốn cổ phần của các cơ sở kinh doanh tiền tệ, 50% các xí nghiệp lớn thuộc CN chế
biến – chế tạo
- Đầu những năm 1980 tư bản người Hoa kiểm soát khoảng 70% các xí nghiệp đóng vai
trò then chốt trong nền kinh tế Indonesia
- Họ có vai trò quan trọng trong công nghiệp dệt, chiếm giữ độc quyền ngành xay xát lúa
gạo, chế biến bột mỳ, xà phòng, đồ dùng bằng cao su và chất dẻo
- Từ những năm 70 tích cực đầu tư vốn đầu tư vào sản xuất vật liệu xây dựng như xi
măng sắt thép
- Có sự hợp tác chặt chẽ với người đồng tộc tại Hồng Kông, Malaysia, Đài Loan, Singapore
• THÁI LAN:

• Chiếm khoảng 9% dân số nhưng chiếm khoảng 80% vốn của

các doanh nghiệp, 50% vốn của ngành ngân hàng
• Các ngân hàng lớn của Thái Lan là của người Hoa: Ngân hàng
Bangkok, Ngân hàng nông nghiệp Thái, Ngân hàng Ayathia…
• Chi phối ngành xay xát lúa gạo
• Từ những năm 1970 chuyển vốn sang kinh doanh lọc dầu, sản
xuất xi măng, dệt, may mặc…
 Tỷ lệ vốn của người Hoa trong nền kinh tế các nước ASEAN

Nước Năm Tỷ lệ người Năm Tỷ lệ vốn của

Hoa trên tổng người Hoa trên
số dân cư cả tổng số vốn của
nước cả nước

Indonesia 1960 2.8    

1981 2..8 1986 70-75
1991 4.0 1991 73.0
Malaysia 1960 36.9 1970 22.5
1981 33.2 1990 44.9
1991 32.0 1991 61.0
Philippines 1960 0.6    
1981 1.5 1986 52.0
1991 1.5 1991 50.0
Thái Lan 1960 10.1    
  1981 13.1 1975 76.6
  1991 10.0 1991 81.0
 Thời kỳ thuộc địa
phương Tây
Kiểm soát nội thương và độc
quyền thu mua, xay xát lúa
gạo; có vai trò quan trọng
trong kinh tế đồn điền và khai
thác mỏ
Sau khi giành độc lập Từ thập niên 90 của thế kỷ
XX
Đóng vai trò nổi bật trong Kiểm soát nhiều ngành kinh
ngân hàng – tài chính, CN tế then chốt: ngân hàng-tài
nhẹ, có vị trí quan trọng trong chính, kinh doanh bất động
kinh doanh bất động sản, xuất sản, chế biến thực phẩm
nhập khẩu mậu dịch, chế tạo
Chính sách thúc đẩy kinh tế
tư nhân và thu hút đầu tư
nước ngoài
Sự gia tăng các mối quan hệ
bạn hàng giữa người Hoa với
Trung Quốc mở cửa, cải cách
 2. ĐẶC TRƯNG VĂN HÓA KINH DOANH
CỦA NGƯỜI HOA Ở ĐÔNG NAM Á

• Những biểu hiện đặc trưng về văn hóa kinh doanh của người Hoa:
1.Đề cao giá trị Khổng giáo, trong đó gia đình và chữ Tín được coi là
nền tảng của các mối quan hệ xã hội, trong đó có quan hệ kinh
doanh
2.Đề cao vai trò của các tổ chức xã hội, nghiệp đoàn truyền thống
3.Chấp nhận mạo hiểm và quyết đoán trong kinh doanh
4.Đa dạng hóa, đa phương hóa các phương thức đầu tư
 CÁC GIÁ TRỊ CỦA KHỔNG GIÁO

• Gia đình: Gia đình, thân tộc là chỗ dựa, nền tảng
ban đầu cho việc lập nghiêp
• Các quan hệ chủ, thợ, vay mượn tín dụng, tuyển
chọn nhân viên hoặc trao đổi hàng hóa được thể
chế hóa hay lồng ghép bằng tình cảm gia đình
• Chữ tín được coi là chiến lược và phương pháp
kinh doanh: sự tin cậy trong trao đổi hàng hóa,
vay mượn tín dụng, ký kết hợp đồng giao kèo…
• Chữ Tín: trao đổi hàng hóa, vay mượn tiền vốn,
thuê mướn nhân công…trở nên dễ dàng hơn
 ĐỀ CAO VAI TRÒ CỦA CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI,
NGHIỆP ĐOÀN TRUYỀN THỐNG

• Sử dụng không chỉ để bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống mà còn là công cụ điều
hòa các mối quan hệ xã hội, cầu nối quan hệ bạn hàng với Đài Loan, Hồng Kông và
Trung Hoa

• Tạo nên mạng kinh doanh của người Hoa từ cấp độ địa phương, quốc gia, khu vực và
toàn cầu

• Được thể chế hóa bằng nhiều hình thức, cấp độ liên kết, trong đó Đại hội các doanh
nghiệp người Hoa thế giới là một diễn đàn lớn nhất hình thành từ thập niên 90 thế kỷ XX
 ĐA DẠNG HÓA, ĐA PHƯƠNG HÓA CÁC
HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ

• Một xí nghiệp gia đình của người Hoa thường hay

cùng lúc kinh doanh nhiều mặt hàng, từ việc sản
xuất đóng gói các sản phẩm cho đến mở các cửa
hiệu, nhà hàng, khách sạn…
• Qua mạng lưới thân quen mở rộng biên giới kinh
doanh
• Tránh được các rủi ro
 Tỷ lệ vốn của người Hoa trong nền kinh tế các nước ASEAN

Nước Năm Tỷ lệ người Năm Tỷ lệ vốn của

Hoa trên tổng người Hoa trên
số dân cư cả tổng số vốn của
nước cả nước

Indonesia 1960 2.8    

1981 2..8 1986 70-75
1991 4.0 1991 73.0
Malaysia 1960 36.9 1970 22.5
1981 33.2 1990 44.9
1991 32.0 1991 61.0
Philippines 1960 0.6    
1981 1.5 1986 52.0
1991 1.5 1991 50.0
Thái Lan 1960 10.1    
  1981 13.1 1975 76.6
  1991 10.0 1991 81.0
 2. ĐẶC TRƯNG VĂN HÓA KINH DOANH
CỦA NGƯỜI HOA Ở ĐÔNG NAM Á

• Những yếu tố tạo nên đặc trưng về văn hóa kinh doanh của người
Hoa:

1. Tác động của văn hóa truyền thống Trung Hoa

2. Tác động của môi trường di trú

HTTPS://WWW.THEJAKARTAPOST.COM/YOUTH/2016/08/30/
WHY-ITS-IMPORTANT-TO-TALK-ABOUT-CHINESE-INDONE
SIANS-OR-CHINDOS.HTML
• As a child, I once asked my father this exact same question. He answered my question based on
his anecdotal experience, which is probably not accurate, but could give some insight. His answer
was: When I was just a little boy, Chinese-Indonesians were just as poor as the rest of us. They
started as small businesses. But what made them able to expand their business more rapidly was
because they invested heavily in their business. They gave their blood, sweat and tears developing
their family business so that their family could one day live comfortably. If they earn Rp 1000,
they will only use Rp 100 to indulge on their personal hobby. They will then use the rest of the
money to expand their business. They were more than happy to hold off buying fancy shirts and
jewelry. In short, they were willing to give up personal possessions to expand the business.”
 THẢO LUẬN

• CÁC NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG CỦA

NGƯỜI HOA TRONG LĨNH VỰC KINH TẾ?
• CÁC LOẠI HÌNH KINH TẾ ĐẶC THÙ CỦA
CÁC DOANH NGHIỆP THÀNH CÔNG CỦA
NGƯỜI HOA TẠI ĐÔNG NAM Á