Tiết 61, văn bản : ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN

-Phan Châu Trinh-

I. TÌM HIỂU CHUNG
1.TÁC GIẢ
1. Tác giả

Chapter one
a. Tiểu sử - Cuộc đời
- Phan Châu Trinh 1872-1926
- Tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã.
- Quê: Tam kỳ - Quảng Nam
- Sinh ra trong thời đại đất nước có nhiều biến động:
+ Phong trào Cần Vương chống Pháp (1885-1896) nổ ra và thất bại.
+ Đất nước rơi vào tình trạng khủng hoảng về đường lối đấu tranh và giai cấp lãnh
đạo.
- Là một sĩ phu yêu nước lớn đầu thế kỷ XX
b. Sự nghiệp văn học
- Quan điểm sáng tác:
+ Phan Châu Trinh luôn có ý thức dùng văn chương để làm cách mạng.
+ Những áng văn chính luận của ông đậm tính hùng biện, lập luận chặt
chẽ, đanh thép; những bài thơ của ông dạt dào cảm xúc về đất nước, đồng
bào; tất cả đều thấm nhuần tư tưởng yêu nước và tư tưởng dân chủ.
- Sự nghiệp sáng tác:
+ Thể loại: sáng tác cả văn xuôi chính luận và thơ trữ tình yêu nước cách
mạng.
+ Tác phẩm chính: Đầu Pháp chính phủ thư (1906); Thất điều
trần (1922); Đạo đức và luân lí Đông Tây (1925)…
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác:
- Bài thơ được viết trong thời gian tác giả bị đày ở Côn
Đảo (4/1908- 6/1910)
b. Thể loại :
- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
c. PTBĐ :
Biểu cảm
Bố cục :
1 - Phần 1: 4 câu thơ đầu . 2 - Phần 2: 4 câu sau:
=> Ý chí kiên cường của nhà cách
=> Công việc đập đá - tư
mạng trong cảnh tù đày.
thế, khí phách người tù.
Bốn câu thơ đầu :
Công việc đập đá và tư
thế của người tù cách
mạng.

Bốn câu thơ cuối:

Cảm nghĩ từ công việc
đập đá.
 CHATER TWO
* Giải nghĩa từ :
- Côn Lôn: ( Côn Đảo )
+ Thuộc tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu
+ Một hòn đảo nhỏ ở miền Đông Nam nước ta.
+ Cách bờ biển Vũng Tàu khoảng gần 100km.

Em hãy nêu
những hiểu
biết của
mình về Đảo
Côn Lôn?
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Bốn câu thơ đầu
*Câu 1-2 :
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Tác giả đã
nhấn mạnh từ
ngữ nào ?
 Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.

- Làm trai là quan niệm sống anh hùng của các bậc
nam nhi dám chống chọi với gian nguy hiểm để làm
nên sự nghiệp.

- Trong hoàn cảnh tù đày, tác giả bày tỏ quan niệm

làm trai.
Tác giả đã nhấn
mạnh rằng phận
→ Thể hiện lòng kiêu hãnh, bản lĩnh, tự làm trai phải
khẳng định trách nhiệm của mình với non như thế nào?
sông.
 Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

- NT : + Cách dùng từ chọn lọc, đặc sắc.

+ Lối nói khoa trương, giọng điệu ngạo nghễ, hào sáng

 Tư thế hiên ngang, kiêu hãnh, làm chủ của người tù

cách mạng.
1.Bốn câu thơ đầu
* Câu 3-4 :
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Tác giả đã
nhấn mạnh từ
ngữ nào ?
 Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

- Công việc : đập đá  nặng nề, khó nhọc.

- NT : + Đối
+ Động từ mạnh
+ Lối nói khoa trương, giọng thơ hùng tráng.

Þ Thể hiện khí phách lẫm liệt, ngang tàng đã biến công việc khổ sai
cưỡng bức thành công cuộc chinh phục thiên nhiên đầy dũng mãnh.
Þ Dựng lên tượng đài uy nghi về người anh hùng.
 Þ Thể hiện khí phách lẫm liệt, ngang tàng đã biến công việc khổ sai
cưỡng bức thành công cuộc chinh phục thiên nhiên đầy dũng
mãnh.
Þ Dựng lên tượng đài uy nghi về người anh hùng.

 Dựng lên tượng đài uy nghi về người anh

hùng.
1. Bốn câu thơ đầu
2. Bốn câu thơ cuối

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bề dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con.
 Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong hai câu thơ sau ?
Nêu tác dụng của phép tu từ đó.

* Câu 5-6 :

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi

Mưa nắng càng bền dạ sắt non

- Ẩn dụ
- Đối
 Qua bút pháp nghệ thuật ẩn
dụ, đối em hiểu ý nghĩa hai
câu thơ như thế nào?

-> Nghệ thuật ẩn dụ, đối lập: những thử thách gian nan với sức chịu đựng
dẻo dai, bền bỉ và ý chí chiến đấu sắt son của người chiến sĩ cách mạng.
* Câu 7-8 :
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con.

Theo em kẻ vá trời là người như thế nào?

* Là những người có chí lớn của với sự nghiệp cứu
Từ ngữ nào
nước. Thử thách chỉ là “việc con con”. trong câu thơ gợi
nhớ cho chúng
ta đến một câu
chuyện Thân
thoại ?
 Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con.

NT : -
- Sử dụng điển tích, điển cổ.
-Nghệ thuật đối, từ láy

-Thấy mình có tinh thần cứng cỏi trung kiên, không sờn lòng đổi chí
trước gian lan thử thách, có sức chịu đựng cả về thể xác lẫn tinh thần.
3. Bốn câu thơ cuối
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bề dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con. Tác giả đã
nhấn mạnh từ
ngữ nào ?

-> Nghệ thuật : đối, lối nói khoa trương lãng mạn, hình ảnh ẩn dụ, sử
dụng các từ láy
Nhằm khẳng định thử thách, gian khổ càng tôi luyện ý chí bền bỉ, dẻo dai,
càng hun đúc tinh thần sắt son, kiên định của người chiến sĩ Cách mạng.
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung :
Đập đá ở Côn Lôn giúp ta cảm nhận được một hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàng của
người anh hùng cứu nước dù gặp nguy nan nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí.

2. Nghệ thuật
- Bút pháp lãng mạn, giọng điệu hào hùng.
- Nghệ thuật đối lập, ẩn dụ.
- Lối nói khoa trương lãng mạn, sử dụng các từ láy.