บทที่ 12 การแปลงซี

1
 เนื้อหา
1) การแปลงซี
2) การแปลงซี ผกผัน
3) คุณสมบัติของการแปลงซี
4) การหาคำตอบของสมการเชิงผลต่าง
5) ฟังก์ชนั ถ่ายโอนซี ของระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลา

2
 1 การแปลงซี
• การแปลงฟูเรี ยร์เวลาเต็มหน่วยไม่สามารถใช้ได้กบั สัญญาณที่ไม่เป็ นคาบทุก ๆ ประเภทได้
• เครื่ องมืออีกชนิดหนึ่งที่จะนำมาใช้ในการวิเคราะห์ระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยน
ตามเวลาก็คือการแปลงซี (the z-transform)
 „µ¦ ž¨ ŠŽ¸­ µÎ ®¦ ´­ 
´ µ–Áª ¨ µÁ˜È¤®œnª ¥ x[k ] Å — ¤o µ‹µ„„µ¦ ¡ ·‹µ¦ –µ„µ¦ ž ¨ Š¢ Á¼¦ ¸¥¦ r
Áª ¨ µÁ˜È¤®œnª ¥­ 
´ µ–— —
´ ž ¨ Š x[k ]e k Ž ɹŠ®µÅ—
‹oµ„
 
x[k ]e  k
   x[k ]e  k  j k
e   x[k ]e  (  j ) k
k  k 

3
 การแปลงซี
• เมื่อแทน z  e   j ในสมการก็จะได้การแปลงซีสองทาง (bilateral z-transform) ที่มี
นิยามดังนี้

X ( z)   x[k ]z
k  
k

• การหาสมการที่ใช้สงั เคราะห์สำหรับการแปลงซีสองทางจะเป็ นไปตามสมการ

1
2j c
k 1
x[k ]  X ( z ) z dz

• สามารถแสดงคู่การแปลงซีสองทางได้เป็ น

x[k ] 
z
X ( z) z{x[k ]}  X ( z )

4
 การแปลงซี
k
ตัวอย่ างที่ 1 จงคำนวณหาการแปลงซีสองทางของฟังก์ชนั x[k ]  a u[k ]

X ( z)   a u[k ]z
k  
k k


  z
a k k

k 0

  az 
k 0
1 k

 1
 | az 1 | 1
  1  az 1
undefined elsewhere
 การแปลงซี
 ÁŽ ˜ ° Š‡nµ z š Ȩ́°¥¼nĜ­ nªœš‡Ȩ́nµ„µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸­ ° Šš µŠ­ µ¤µ¦ ™ ®µ‡nµÅ— ‹o³ Á¦ ¥̧„„œ
´ ª nµ ¦ ·Áª –„µ¦ ¨ ¼n
Áoµ (region of convergence (ROC)) ­ ¤¤ ˜ ·Ä®oa Áž œ‡ } nµ‹Îµœª œ‹¦ ·Š—´ŠœœẾ ¦ ·Áª –„µ¦ ¨ ¼nÁ oµ
‹Š¹ ° ¥¼nĜ nªŠ| az 1 | 1 ®¦ °º | z || a | ­ 宦 ´ „µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸ ° Š¢ {Š„r ´œ x[k ]  a k u[k ]
 การแปลงซี
1
a k u[k ] 
Z

1  az 1 โดยมีบริ เวณการลู่เข้าที่อยูใ่ นช่วง | z || a |

• การแปลงฟูเรี ยร์เวลาเต็มหน่วยจะหาค่าได้กบั สัญญาณเต็มหน่วยที่มีคุณสมบัติการหา

ผลบวกของค่าสัมบูรณ์ได้เท่านั้น (absolutely summable)

• แต่สำหรับการแปลงซีสองทางขอเพียงค่าของสัญญาณเต็มหน่วยอยูใ่ นบริ เวณพื้นที่

ของการลู่เข้า การแปลงซีสองทางของสัญญาณเต็มหน่วยนั้นก็สามารถทำได้

• ซึ่งด้วยคุณสมบัติน้ ี จะเพิ่มจำนวนสัญญาณเต็มหน่วยที่สามารถหาการแปลงซีสองทาง
ได้ ต่างจากการแปลงฟูเรี ยร์เวลาเต็มหน่วยที่ถูกจำกัดว่าจะใช้ได้กบั สัญญาณเต็มหน่วยที่
มีคุณสมบัติการหาผลบวกของค่าสัมบูรณ์ได้เท่านั้น
 การแปลงซี
• การแปลงซีของสัญญาณและระบบที่เป็ นคอซอลจะเรี ยกกันว่าการแปลงซีทางเดียว
(unilateral z-transform) มีนิยามเป็ น

X ( z )  Z x[k ]   x[k ]z k
k 0

˜ª́ ° ¥nµŠšȨ́2 ‹Š‡Îµœª –Ÿ¨ „µ¦ ž¨ ŠŽ¸š µŠÁ—

¥̧ª ° Š­ 
´ µ–Áª ¨ µÁ˜È¤®œnª ¥—
Š´ ˜n° ŞœȨ̂
a) x1[k ]   [k ]
b) x2 [k ]  u[k ]
c) x3 [k ]  a k u[k ]
1 k  0, 1

d) x 4 [ k ]  2 k  2, 5
0 otherwise

 การแปลงซี
a) Á¤ºÉ°Âšœ x1[k ]   [k ] Ĝ­ ¤ „µ¦ „µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸‹³ ŗ
o


X ( z)    [k ]z
k 0
k

  [ 0] z  0
 1

—
Š´ œẾœ„µ¦ ž¨ ŠŽ¸ ° Š¢ ´Š„rœ
´ ° ·¤ ¡ ¨´ ­ r‡º°

Z
 [k ]  1 ¥¤¸¦·Áª –„µ¦ ¨ nÁ¼ µoÁžÈœ¦·Áª –š ẾŠ®¤—
× Ĝ¦ ³ œµz
 การแปลงซี
b) Á¤ºÉ°Âšœ x2 [k ]  u[k ] Ĝ­ ¤ „µ¦ „µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸‹³ ŗ
o


X ( z)   u[k ]z
k 0
k


 z
k 0
k

 1
 | z 1 | 1
  1  z 1
undefined elsewhere

—
Š´ œẾœ„µ¦ ž¨ ŠŽ¸ ° Š¢ ´Š„rœ
´ Ếœ®œ¹ÉŠ®œnª ¥‡º°

1
Z
u[k ]  ¥¤¸¦·Áª –„µ¦ ¨ nÁ¼ µoÁžÈœ | z | 1
×
1  z 1
 การแปลงซี
c) Á¤ºÉ°Âšœ x3 [k ]  a k u[k ] Ĝ­ ¤ „µ¦ „µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸‹³ ŗ
o


X ( z)  a
k 0
k
u[k ]z  k

  az 
k 0
1 k

 1
 | az 1 | 1
  1  az 1
undefined elsewhere

—
Š´ œẾœ„µ¦ ž¨ ŠŽ¸ ° Š¢ ´Š„rœ
´ x3 [k ]  a k u[k ] ‡ º°

1
Z
a k u[k ]  ¥¤¸¦·Áª –„µ¦ ¨ nÁ¼ µoÁžÈœ | z || a |
×
1  az 1
 การแปลงซี
1 k  0, 1
d) Á¤ºÉ°Âšœ x4 [k ]  2 k  2, 5 Ĝ­ ¤ „µ¦ „µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸‹³ ŗ
o
0 otherwise


X ( z)  x[0]z 0  x[1]z 1  x[2]z 2  x[3]z 3  x[4]z 4  x[5]z 5

 1  z 1  2 z 2  2 z 5

¥¤¸¦·Áª –„µ¦ ¨ nÁ¼ µoÁžÈœ‹Îµœª œÁ·ŠŽ°o œÄ—Ç ¥„Áª œ

× o0
 การแปลงซี
• ความสัมพันธ์ระหว่างสมการการแปลงฟูเรี ยร์เวลาเต็มหน่วยกับการแปลงซีสองทางมีดงั นี้

X ()   x[ k
k  
]e  jk
 X ( z ) z e j

 ­ µ¤µ¦ ™ ªoµn„µ¦ ž¨ Š¢ Á¼¦ ¸¥¦ rÁª ¨ µÁ˜È¤®œnª ¥ÁžÈœ„µ¦ ž¨ ŠŽ¸Äœ„¦ –¸¡ ·Á«¬šȨ́
° › ·µ¥Å—
z  e j × ¥¤¸  0 ®¦ º° „¨ nµª ŗ
°o ¸„œ¥́®œ¹ÉŠª µn„µ¦ ž¨ Š¢ Á¼¦ ¸¥¦ rÁª ¨ µÁ˜È¤®œnª ¥‡º° „µ¦
ž¨ ŠŽ¸š Ȩ́‡Îµœª –‡nµœª Š„¨ ¤®œ¹ÉŠ®œnª ¥Äœ¦ ³ œµz
 2 การแปลงซีผกผัน
• การแปลงซีผกผัน (inverse z-transform) เป็ นขั้นตอนที่สำคัญในการวิเคราะห์ระบบ
เชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลา

• การแปลงซีผกผันสามารถคำนวณได้โดยตรงด้วยการแก้สมการการปริ พนั ธ์เชิงซ้อน

ซึ่งต้องใช้ความรู้เรื่ องการหาปริ พนั ธ์คอนทัวร์จึงไม่เป็ นที่นิยมใช้มากนัก

• การแปลงซีที่พบส่ วนมากจัดในรู ปฟังก์ชนั ตรรกยะที่มีลกั ษณะเป็ นเศษส่ วนของพหุ

นามที่เป็ นฟังก์ชนั ตัวแปร z จะใช้วธิ ีการหาการแปลงซีผกผัน คือ เทคนิคการกระจาย
เศษส่ วนย่อย

• โดยเทคนิคการกระจายเศษส่ วนย่อยมีข้นั ตอนดังนี้

 การแปลงซีผกผัน
• การแปลงซีที่จดั ในรู ปฟังก์ชนั ตรรกยะที่มีลกั ษณะเป็ นเศษส่ วนของพหุนามที่เป็ นฟังก์ชนั
ตัวแปร z แสดงได้ดงั นี้
N ( z ) bm z m  bm1 z m1  bm2 z m2  ...  b1 z  b0
X ( z)  
D( z ) z n  an1 z n1  an2 z n2  ...  a1 z  a0

• เทคนิคการกระจายเศษส่ วนย่อยมี 3 ขั้นตอน คือ

• ขั้นตอนที่ 1 คือ คำนวณหารากของสมการคุณลักษณะเฉพาะตามสมการ
D( z )  z n  an1 z n1  an2 z n2  ...  a1 z  a0  0

X ( z) N ( z)

z z ( z  p1 )( z  p2 )...( z  pn1 )( z  pn )
 การแปลงซีผกผัน
• ขั้นตอนที่ 2 คือ ดำเนินการแยกเศษส่ วน X(z) ในรู ปเศษส่ วนลำดับที่ 1 และลำดับที่ 2
X ( z) k0 k1 k2 k n1 kn
    ...  
z z ( z  p1 ) ( z  p2 ) ( z  pn1 ) ( z  pn )
zk1 zk 2 zk n1 zk n
X ( z)  k0    ...  
( z  p1 ) ( z  p2 ) ( z  pn1 ) ( z  pn )
k1 k2 k n1 kn
 k0    ...  
(1  p1 z 1 ) (1  p2 z 1 ) (1  pn1 z 1 ) (1  pn z 1 )

• โดยที่สมั ประสิ ทธิ์ k หาได้จาก

 N ( z) 
k r  ( z  p r )
 zD( z )  z  pr
 การแปลงซีผกผัน
• ขั้นตอนที่ 3
´ › r‡¼n„µ¦ ž¨ ŠŽ¸
‹µ„‡ª µ¤­ ¤́¡ œ

1 z
Z
a k u[k ]   ¥¤¸¦·Áª –„µ¦ ¨ nÁ¼ µoÁžÈœ | z || pr |
×
1  az 1 z  a

„µ¦ ž ¨ ŠŸ„ŸœŽ´ ¸ ° Š X ( z ) ‹Š¹ ®µÅ—

Áož Ȝ

x[k ]  k 0 [k ]  k1a p1k u[k ]  k 2 a p2k u[k ]  ...  k n1a pn 1k u[k ]  k n a pn k u[k ]
n
 k a
r 1
r
pr k
u[k ]
 การแปลงซีผกผัน
ตัวอย่ างที่ 3 จงคำนวณหาการแปลงซีผกผันของฟังก์ชนั ถ่ายโอน
z
X ( z) 
z 2  3z  2

­ ¤ „µ¦ ‡–
» ¨ ´„¬ –³ ÁŒ
¡ µ³ ° Š X ( z ) ™
¼„„ε®œ— × ¥ z 2  3z  2  0 × ¥¤¸¦ µ„ ° Š­ ¤ „µ¦ ÁÈ
ž œ
z  1 ¨ ³ z  2 × ¥ÄÁoš‡œ·‡„µ¦ „¦ ³ ‹µ¥Á«¬­ nª œ¥n° ¥ X ( z ) ­ µ¤µ¦ ™
­ —ŠÅ— Áož Ȝ

X ( z) 1 k1 k
   2
z ( z  2)( z  1) ( z  2) ( z  1)

­ ¤́ž¦ ³ ­ ·š ›Í· ° ŠÁ«¬­ nª œ¥n° ¥ k1 ¨ ³ k 2 ®µÅ —

‹oµ„

 1   1 
k 1   ( z  2)     1
 ( z  2)( z  1)  z  2  ( z  1)  z  2
 การแปลงซีผกผัน
 1   1 
k 2  ( z  1)      1
 ( z  2)( z  1)  z 1  ( z  2)  z 1

„µ¦ „¦ ³ ‹µ¥Á«¬­ nª œ¥n° ¥ X ( z ) ‹Šž

¹ ÁȜ

X ( z) 1 1
 
z ( z  2) ( z  1)
Ÿ„
¨ µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸Ÿ„Ÿœ‡
´ º°
x[k ]  (2 k  1)u[k ]

19
 การแปลงซีผกผัน
• โปรแกรม MATLAB มีฟังก์ชนั iztrans ที่สามารถใช้ค ำนวณหาคำตอบการ
แปลงซีผกผันได้โดยตรงไม่ตอ้ งผ่านการแยกเศษส่ วนย่อย ซึ่งช่วยเพิ่มความสะดวก
เป็ นอย่างมาก แสดงดังตัวอย่างต่อไปนี้
>> syms z k
>> xz = z/(z^2-3*z+2);
>> xn=iztrans(xz,k);
>> pretty(simplify(xn))
k
2 - 1

• จากผลของโปรแกรมจะเห็นได้วา่ จะได้ค ำตอบของการแปลงซีผกผันโดยตรง คือ

(2 k  1)u[k ]

20
 คุณสมบัติของการแปลงซี
• หัวข้อนี้เป็ นการนำเสนอถึงคุณสมบัติของการแปลงซีได้แก่

 คุณสมบัติเชิงเส้น
 คุณสมบัติการเลื่อนเวลาสำหรับการแปลงซีสองทาง
 คุณสมบัติการเลื่อนเวลาสำหรับการแปลงซีทางเดียว
 คุณสมบัติการหาผลต่างทางเวลา
 คุณสมบัติการหาอนุพนั ธ์ในโดเมนความถี่
 คุณสมบัติการทำคอนโวลูชนั

21
 คุณสมบัติของการแปลงซี
คุณสมบัตเิ ชิงเส้ น
Z a1 x1[k ]  a2 x2 [k ]  a1 X 1 ( z )  a2 X 2 ( z )

คุณสมบัตกิ ารเลือ่ นเวลาสำหรับการแปลงซีสองทาง

z
x[k  m]   z m X ( z)

คุณสมบัตกิ ารเลือ่ นเวลาสำหรับการแปลงซีทางเดียว

z
x[k  m]u[k  m]   z m X ( z)
m 1
x[k  m]u[k ]  z m
 z X ( z)  z m
 x[ k
k 0 m
] z k

z
x[k  m]u[k ]   z m X ( z)  z m
 x[  k
k 1
] z k

22
 คุณสมบัติของการแปลงซี
คุณสมบัตกิ ารหาผลต่ างทางเวลา
z
x[k ]  x[k  1]  (1  z 1 ) X ( z )

คุณสมบัตกิ ารหาอนุพนั ธ์ ในโดเมนความถี่

z dX ( z )
kx[k ]   z
dz

คุณสมบัตกิ ารทำคอนโวลูชัน
z
x1[k ]* x2 [k ]   X 1 ( z) X 2 ( z)

23
 4 การหาคำตอบของสมการเชิงผลต่าง
ตัวอย่ างที่ 4 กำหนดลำดับเชิงเวลาเต็มหน่วย x[k] = u[k] ให้เป็ นอินพุตของสมการผลต่าง
y[k+1]-0.4y[k] = x[k+1] และสภาวะเริ่ มต้น y[-1] = 4 จงหาลำดับเอาต์พตุ y[k]
ª ·›¸šµÎ
‹µ„ y[k+1]-0.4y[k] = x[k+1] šœ‡nµ k—ªo¥ k-1 ¨ ªo‹´—
Áš° ¤­ ¤„µ¦ Ä®¤n‹³ ŗ
o

y[k] = 0.4y[k-1] + x[k]

‹µ„œẾœÄ®ošœ‡nµ x[k] —
ªo¥ u[k] ‹³ ŗ
o

y[k] = 0.4y[k-1] + u[k]

č ‡–
o» ­ ¤  ˜„
´ · µ¦ Á̈ºÉ°œÁª ¨ µ­ µÎ ®¦ ´ „µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸š µŠ—
Á¥̧ª ‹³ ŗ
o
24
 การหาคำตอบของสมการเชิงผลต่าง
Y ( z )  0.4 z 1Y ( z )  y[ 1]  U ( z )
z
Y ( z )  0.4 z 1Y ( z )  1.6 
z 1
z
Y ( z )  0.4 z 1Y ( z )  1.6 
z 1
 z  0.4  z
Y ( z)    1.6 
 z  z 1
Y ( z) 1.6 z
 
z z  0.4 ( z  1)( z  0.4)
Y ( z) 1.6 5 1 2 1
    
z z  0.4 3 z  1 3 z  0.4
1.6 z 5 z 2 z
Y ( z)     
z  0.4 3 z  1 3 z  0.4

เมื่อทำการหาการแปลงซีผกผันจะได้ล ำดับเอาต์พตุ y[k] ดังสมการ

5 2
y[k ]  1.6(0.4) k u[k ]  u[k ]  (0.4)k u[ k ]
3 3
25
 5 ฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีของระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่
แปรเปลี่ยนตามเวลา
• การแสดงระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลาเชิงเส้นสามารถหาได้จากการ
แปลงซีของผลตอบสนองอิมพัลส์ นัน่ คือ
z
h[k ]   H ( z)

• ค่าการแปลงซีของผลตอบสนองอิมพัลส์ มีชื่อว่าฟังก์ ชันถ่ ายโอนซี (z-transfer

transform) ของระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลาเชิงเส้น ซึ่งจะเป็ น
ฟังก์ชนั ที่ก ำหนดพฤติกรรมของระบบ

26
ฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีของระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปร
เปลี่ยนตามเวลา
• ผลตอบสนองอิมพัลส์สมั พันธ์กบั ผลตอบสนองเอาต์พตุ และสัญญาณอินพุตโดย
สมการ
y[k ]  h[k ]* x[k ]

• เมื่อทำการแปลงซีท้ งั สองด้านจะได้
Y ( z)  H ( z) X ( z)

• นิยามของฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีซ่ ึงเป็ นอัตราส่ วนของค่าการแปลงซีของสัญญาณ

เอาต์พตุ ต่อค่าการแปลงซีของสัญญาณอินพุต สามารถอธิบายเชิงคณิ ตศาสตร์ได้เป็ น
Y ( z)
H ( z) 
X ( z)
27
 ฟังก์ชนั ถ่ายโอนของระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยน
ตามเวลาเชิงเส้น
y[k  n]  an 1 y[k  n  1]  ...  a0 y[k ]
 bm x[ k  m]  bm 1 x[k  m  1]  ...  b0 x[k ]

เมื่อนำคุณสมบัติของการแปลงซีมาประยุกต์ใช้ในสมการเชิงผลต่างที่มีสมั ประสิ ทธิ์ คงที่

จะได้
z n
 a n 1 z n 1    a0 Y ( z )  bm z m  bm 1 z m 1    b0 X ( z )

m m 1
Numerator
Y ( z ) bm z  bm 1 z    b0 N ( z )
H ( z)   n n 1

X ( z) z  an 1 z    a0 D( z )
Denumerator
28
 ฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีของระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปร
เปลี่ยนตามเวลา
• สมการคุณลักษณะเฉพาะ
สำหรับฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีจะมีสมการแสดงคุณลักษณะนิยามดังต่อไปนี้
D( z )  z n  an 1 z n 1    a0  0

• ซีโร
ซีโรของระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลาเชิงเส้นเป็ นตำแหน่งใน
ระนาบซีที่ H ( z )  0 ตำแหน่งของซีโรคำนวณได้จากการหาคำตอบของ
สมการต่อไปนี้
N ( z )  bm z m  bm 1 z m 1    b0  0
 ฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีของระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปร
เปลี่ยนตามเวลา
• โพล
โพลของระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลาเชิงเส้นเป็ นตำแหน่งในระนาบ
ซีที่ H ( z)   ตำแหน่งของซีโรคำนวณได้จากการหาคำตอบของสมการต่อไปนี้
D( z )  z n  an 1 z n 1    a0  0

ตัวอย่ างที่ 5 จากระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลาเชิงเส้นที่ก ำหนดให้ คือ

z 2 (2 z  1.5)
H ( z) 
( z  0.4)( z  0.5) 2

จงหาโพลและซีโร จากนั้นให้วาดโพลและซีโรที่ได้ในระนาบซี
 ฟังก์ชนั ถ่ายโอนซีของระบบเชิงเส้นเต็มหน่วยที่ไม่แปร
เปลี่ยนตามเวลา
วิธีทำ
จากโจทย์พบว่ามีซีโรอยูท่ ี่ต ำแหน่ง z = 0, 0, 0.75 มีโพลอยูท่ ี่ต ำแหน่ง z = -0.4, 0.5, 0.5
ตำแหน่งของโพลและซีโรแสดงในระนาบซีได้ดงั ภาพข้างล่างนี้
 การหาผลตอบสนองอิมพัลส์
• การหาผลตอบสนองอิมพัลส์ของระบบเต็มหน่วยที่ไม่แปรเปลี่ยนตามเวลาเชิงเส้น
ทำได้โดยการหาการแปลงซีผกผันของฟังก์ชนั ถ่ายโอนซี ดังแสดงในตัวอย่างต่อไปนี้
˜ª́ ° ¥nµŠ
šȨ́6 ¡ ·‹µ¦ –µ¦ ³   ÁÈ
˜ ¤ ®œnª¥š Ȩ́Ťnž ¦ Áž ¨ Ȩ́¥œ˜ µ¤Áª ¨ µÁ·
 ŠÁ­ œš
o Ȩ́¤¸‡ª µ¤­ ¤́¡ œ›
´ r¦ ³ ®ª nµŠ
­ ´  µ–Á° µ˜ r¡ »˜ y[k ] ¨ ³ ­ ´  µ–° ·œ¡ »˜ x[k ] ­ µ¤µ¦ ™› ° · µ¥Å—oo
— ª ¥­ ¤ „µ¦ Á·
 ŠŸ˜¨ nµŠ
3 1
y[k  2]  y[k  1]  y[k ]  2 x[k  2] ‹Š‡ 圪 –®µ¢ {Š„r œ™ ´ nµ¥Ã° œŽ ¸ H (z ) ¨ ³
4 8
Ÿ˜
¨ ° ­ œ° Š° ·¤ ¡ ´¨ ­ r h[k ] ° Š¦ ³   ÁÈ
˜ ¤ ®œnª¥š Ȩ́Ťnž ¦ Áž ¨ Ȩ́¥œ˜ µ¤Áª ¨ µÁ·
 ŠÁ­ œ
o

วิธีทำ
โดยคุณสมบัติของการแปลงซีจะได้
 การหาผลตอบสนองอิมพัลส์
 2 3 1
 z  z  Y ( z )  2z 2 X ( z )
 4 8
2z 2
H ( z) 
3 1
z2  z 
4 8
2

3 1
1  z 1  z  2
4 8
2

 1 1  1 1 
1  z 1  z 
 2  4 
เมื่อทำการกระจายเศษส่ วนย่อยจะได้
4 2
H ( z)  
1 1
1  z 1 1  z 1
2 4
เมื่อหาการแปลงผกผันซีจะได้ k k
1 1
h[k ]  4   u[k ]  2   u[k ]
2 4
 แบบฝึ กหัด
(1) ‹Š‡ 圪 –Ÿ„ ¨ µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸ ° Š­ ´  µ–Áª ¨ µÁÈ ˜ ¤ ®œnª¥— Š˜
´ n° Ş œȨ̂
a) x1[k ]  2 [k ]  3 [k  1]   [k  2]   [k  3]
b) x2 [k ]   [k  k0 ]
(2)¡ ·‹µ¦ –µ¦ ³   ÁÈ ˜ ¤ ®œnª¥š Ȩ́Ťnž ¦ Áž ¨ Ȩ́¥œ˜ µ¤Áª ¨ µÁ·
 ŠÁ­ œš
o Ȩ́¤¸‡ª µ¤­ ¤́¡ œ›
´ r¦ ³ ®ª nµŠ­ ´  µ–
Á° µ˜ r¡ »˜ y[k ] ¨ ³ ­ ´  µ–° ·œ¡ »˜ x[k ] ­ µ¤µ¦ ™› ° · µ¥Å— oo
— ª ¥­ ¤ „µ¦ Á·
 ŠŸ˜¨ nµŠ

y[k]-0.5y[k-1] = x[k]
‹Š®µ
a) Ÿ˜
¨ °  ­ œ° Š y[k ] Á¤ºÉ° x[k] = (1/3)ku[k] ¨ ³ ­ £µª ³ Á¦ ·É¤˜œ o y[-1] = 1
b) Ÿ˜
¨ °  ­ œ° ŠÁ¤ºÉ°Å¤n¤ ¸­ ´  µ–° œ
· ¡ ˜» y zi [k ] ¨ ³ Ÿ˜
¨ °  ­ œ° ŠÁ¤ºÉ°­ ™
µœ³ Áž œ
} «¼¥r
œ
y zs [k ]
c) ¢ Š„
{ r ´œ™nµ¥Ã° œŽ ¸ H (z ) ° Š¦ ³   ÁÈ ˜ ¤ ®œnª¥š Ȩ́Ťnž ¦ Áž ¨ Ȩ́¥œ˜ µ¤Áª ¨ µÁ·
 ŠÁ­ œ
o
d) Ÿ˜
¨ °  ­ œ° Š° ·¤ ¡ ´¨ ­ r h[k ] ° Š¦ ³   ÁÈ
˜ ¤ ®œnª¥š Ȩ́Ťnž ¦ Áž ¨ Ȩ́¥œ˜ µ¤Áª ¨ µÁ·
 ŠÁ­ œ
o

34
 แบบฝึ กหัด
(3) „ε®œ—
Ä®o¨
Ÿ„µ¦ ž ¨ ŠŽ ¸ ° Š x[k ] ‡º°

z  2 z 2  z 3
X ( z) 
1  3 z  4  z 5

™ oµ ¦ ·Áª –„µ¦ ¨ ¼nÁ oµ¦ ª ¤ª Š„¨ ¤®œŠ¹É®œnª¥— oª¥Â¨ oª‹Š‡Îµœª –®µ„µ¦ ž ¨ Š¢ ¼Á¦¥̧¦ rÁª ¨ µÁÈ ˜ ¤ ®œnª¥
° Šx[k ] š Ȩ́  
(4) „ε®œ— Ä®o¢ {Š„r ´œ™ nµ¥Ã° œŽ ¸ ° Š¦ ³   ‡º° H ( z )  2  2 z 4 ‹Š®µ
a) ­ ¤ „µ¦ Á·  ŠŸ˜ ¨ nµŠ
b) ‹Šª µ— „¦ µ¢ ­ Áž „˜ ¦ ¤́ œµ— ¨ ³ „¦ µ¢ ­ Áž „˜ ¦ ¤́ª ´’ £µ‡Ã— ¥„ε®œ— Ä®o  [4 , 4 ]
(5) „ε®œ— Ä®o¢ Š„
{ r œ™´ nµ¥Ã° œŽ ¸ ° Š˜ ª́ „¦ ° Šš Ȩ́ŗ o¦´ „µ¦ ° ° „  ¤µš Ȩ́°´˜ ¦ µ„µ¦  ´„˜ ª́ ° ¥nµŠ600
˜ ª́ ° ¥nµŠ˜ n° ª ·œµš ¸‡º° H ( z )  1  2 z 1 ™ oµ­ ´  µ–° ·œ¡ »Á ˜ž œ} ­ ´  µ–ÅŽ œœŽr ¼° ¥— šr Ȩ́¤¸­ ¤ „µ¦
Áž œ } 10sin(200t)‹Š®µ‡nµ­ ¼­Š — » ° Š­ ´  µ–Á° µ˜ r¡ ˜»

35
 บรรณานุกรม
• คณดิถ เจษฎ์พฒั นานนท์ และพรชัย พฤษภัทรานนต์ สั ญญาณและระบบ 2553
• M. Mandal and A. Asif, Continuous and discrete time signals and systems, Cambridge
University Press, 2007.
• W. J. Tompkins, Biomedical Digital Signal Processing, New Jersey: Prentice Hall, 2000.
• S. K. Mitra, Digital signal processing: A computer-based approach, McGraw-Hill, New York,
NY, 2006.
• A.V. Oppenheim and R.W. Schafer, Discrete-Time Signal Processing, Prentice-Hall,
Englewood Cliffs, NJ, 2010.

36