მმართველობა

ძველ ეგვიპტეში

ავტორი: ნატა
 ეგვიპტე
ეგვიპტის სამეფო – ეგვიპტე მსოფლიოს
ერთ-ერთი უძველესი და
დიდებული სახელმწიფო იყო.
 ჩრდილოეთიდან - ნილოსის დელტა და
ხმელთაშუა ზღვა ესაზღვრებოდა.
 ეგვიპტის მასაზრდოებელი ძალა,
უზარმაზარი მდინარე, ნილოსი
გახლდათ, რომლის სანაპიროებზეც
ეგვიპტელებს დიდძალი მოსავალი
მოჰყავდათ. ნილოსი იყო მათთვის
სასიცოცხლო ძალა, ამიტომ ეგვიპტეს
„ნილოსის საჩუქარი“ ეწოდა.
 ძველი ეგვიპტის ისტორია იყოფა
დინასტიამდელ (ძვ.წ. 3000) და მომდევნო
პერიოდებად (სულ 30 დინასტია). ეს
პერიოდები ძვ.წ. III ათასწლეულიდან –
ძვ.წ. I ათასწლეულამდე გრძელდება.
ძველი ეგვიპტის მმართველობის
სისტემა

 ძველ ეგვიპტეში არსებობდა

თეოკრატიული მონარქია.
 თავიდან ფარაონებს განიხილავდნენ,
როგორც შუამავალს მოკვდავებსა და
ღმერთებს შორის.
 ცენტრალური ხელისუფლება
გამოჩნდა ეგვიპტეში ჩვენს
წელთაღრიცხვამდე 3150 წელს.
მანამდე არსებობდა მმართველობის
სხვა ფორმა. ფარაონ
 ფარაონები მონარქიულ
ი
მმართველობას ახორციელებდნენ
6000-დან 3150 წლამდე, მაგრამ
როგორ გააკეთეს ეს, უცნობია.
 ძვ.წ. IV ათასწლეულის ბოლოდან ეგვიპტეში ორი სამეფო , ზემო და
ქვემო ეგვიპტე წარმოიქმნა.

 ეგვიპტელ მეფეებსაც ფარაონები მაშინ ეწოდათ .

ისინი ძალაუფლებას მემკვიდრეობით გადასცემდნენ .

 ძვ.წ. 3100 წელს ეგვიპტე ფარაონმა მენესმა გააერთიანა , რომელმაც

ნილოსის დელტაში ეგვიპტის ახალი დედაქალაქი , მემფისი ააგო.

 შუა სამეფოს ეპოქის ეგვიპტეს ჰიქსოსები დაესხნენ. განთავისუფლება

ეგვიპტელებმა ომების შედეგად მოახერხეს და ახალი სამეფოს
პერიოდის პირველი დინასტია შექმნეს.

 ახალი სამეფოს პერიოდში ეგვიპტე გაძლიერდა . ამ ომებიდან ეგვიპტე

გამარჯვებული გამოდიოდა, რადგან ჰყავდა ძალიან ნიჭიერი და
ამბიციური მმართველები, რომლებმაც იმდროინდელი მსოფლიოს
ერთ-ერთი საუკეთესო არმია შექმნეს.
 შუა სამეფოს ეგვიპტის ფარაონთაგან
განსაკუთრებით გამოირჩევიან თუტმოს III,
რამზეს II და რამზეს III.

 თუტმოს III-მ და რამზეს II-მ დაიპყრეს დიდი

ტერიტორიები ახლო აღმოსავლეთში.
ფარაონმა რამზეს III-მ დაამარცხა და განდევნა
ზღვის ხალხთა ტომები, რომლებმაც
გაანადგურეს ხეთების იმპერია და შეუტიეს
ეგვიპტეს.

 ეგვიპტემ მრავალი ომები გადაიტანა და ძვ.წ. I

ათასწლეულის დასაწყისისთვის დასუსტება
იწყო. მიუხედავად ამისა ეგვიპტემ რამდენჯერმე
სცადა ძველი დიდების დაბრუნება, თუმცა
ყველა ეს ცდა უშედეგოდ დასრულდა
საბოლოოდ ძვ.წ. 525 წელს არსებობა შეწყვიტა.

 ეგვიპტის დაცემა ერთი მხრივ შინა და გარე

ომებმა, შინაგანმა აშლილობამ და ჯარის
დასუსტებამ გამოიწვია, მეორე მხრივ კი ისეთი
მძლავრი იმპერიების წარმოქმნამ, როგორებიც
იყო ასურეთი, ბაბილონი და სპარსეთი.
 ალექსანდრე დიდი,
 ძვ.წ. IV საუკუნეში ეგვიპტე მაკედონელი
მაკედონელებმა ალექსანდრე
დიდის მეთაურობით წაართვეს
სპარსელებს.

 როდესაც მაკედონიის იმპერია

დაიშალა, ეგვიპტე ალექსანდრე
მაკედონელის სარდალმა,
პტოლემაიოსმა სახელმწიფო ჩაიგდო
ხელში, რომელმაც საკუთარი
დინასტია დაარსა და სელევკიდების
იმპერიასა და მაკედონიის
სამეფოსთან ერთად პირველობა
შეინარჩუნა ელინისტურ სამყაროში.

 საბოლოოდ ეგვიპტის სამეფო რომის

იმპერიამ შეიერთა ძვ.წ. 30 წელს და
პტოლემაიოსების დინასტიის
უკანასკნელმა წარმომადგენელმა ,
დედოფალმა კლეოპატრა VII-მ თავი
მოიკლა.
 ეგვიპტელებთან კარგი ურთიერთობის დამყარება
ებრაელებმა სოლომონ ბრძენის მმართველობისას
მოახერხეს, როდესაც ისრაელის ძლიერმა მეფემ
ცოლად ეგვიპტის ფარაონის ასული მოიყვანა.

 სოლომონის სიძლიერემ და ეგვიპტის

იმდროინდელმა სუსტმა პოზიციამ აიძულა ფარაონს
გავლენიანი სიძე შეეძინა. ფარაონმა დაიპყრო
მიწები პალესტინის სამხრეთით და სოლომონს
აჩუქა.

 ფარაონმა შეიფარა მომავალი ისრაელის

მეფე, იერობოამ I. ეს უკანასკნელი
მაშინ დაბრუნდა ისრაელში, როდესაც სოლომონი
გარდაიცვალა.

 მან სწრაფად მიიმხრო ხალხი, რაც გარკვეულწილად

რობოამის, სოლომონის ვაჟის უნიათო საქციელის
გამო მოხდა და ისრაელის ათ ტომზე გაბატონდა.
ფარაონმა ნეხო II-მ (ბიბლიაში ნეხაო) ილაშქრა
რობოამის სამფლობელოებში (იუდეის სამეფო),
გაძარცვა და გადაწვა მთელი იუდეა და
წაიღო იერუსალიმის ტაძრის, სიმდიდრე.
 ამის შემდეგ ბიბლიის მეფეთა წიგნებში მოიხსენიება
ფარაონის მიერ მეფე იოშიას მოკვლა და დასუსტებული
ეგვიპტისა და ებრაული სახელმწიფოების კავშირი,
რომელიც ბაბილონელებმა და ასურელებმა
გაანადგურეს.

 ებრაელებს კარგი ურთიერთობა ჰქონდათ

პტოლემაიოსების დინასტიის ზოგიერთ მეფესთან.
 პტოლემაიოსები მოწყალედ უყურებდნენ
სამშობლოდაკარგულ ისრაელიანებს და
ეხმარებოდნენ.
 და შეგემართოთ
ეგვიპტის ძალა!

მადლობა ყურადღებისათვის !

წყარო: ინტერნეტი
ლინკიები: #1 საიტი
#2 საიტი