Содржина 2.13 и 2.

14

Повторување на модуларна
единица 2 - СИЛИ

Нумерички задачи
Прашања:
1. Што е сила, каква величина е и дали постои само една изолирана сила?

2. Наведи барем три сили кои се создаваат со директен контакт на телата кои взаемно дејсвуваат
и две сили чие взаемно дејство е на оддалеченост?

3. Кога за тело потопено во течност важи условот , во каква состојба е телото, спореди ги
густините на телото и на течноста?

4. Која силе е резултанта /како се добива/ а кои сили се компоненти?

5. Опиши ги ефектите што резултантната сила ги предизвикува кај телата?

6. Кои тела се елатични а кои пластични тела? Која сила ја предизвикува деформацијата кај телата, а
која сила ја враќа формата и димензиите на телото во првобитната положба?

7. Опиши ја границата на еластичност? Што ќе се случи доколку се надмине границата на

еластичност?

8. Кога врз тело дејствува резултантна сила, од што зависи забрзувањето што ќе се јави кај телото?

9. Сила која овозможува движење на телата е триењето. Опиши ја кога се јавува, како е насочена,
од што зависи?

10.Од што не зависи силата на триење?

Решавање на проблем 1– вежба
На сликата се прикажани четири еднакви динамометри. На нив се закачени тегови со
различни маси.
А) Колку е издолжен Динамометарот под А) В) и С)
Б) Определи ја масата на тегот под D)
В) Определи го коефициентот на еластичност на пружината?
 Решение на проблем 1
Анализа на пробемот:
Решението на проблемот се добива со помош на Хуковиот закон за еластични сили.
. Користејќи го третиот Њутнов закон прво ја определуваме надворешната сила
(тежината на тегот) која ја предизвикала деформацијата. Еластичната сила е еднаква по
големина со надворешната сила (тежината), само е спротивно насочена. За земјиното
забрзување земи .
A. =10cm=0,1m ; m=20g= 0,02kg

B. =? m=38g= 0,038kg
== =

C. =12cm=0,12m ; m=24g= 0,024kg;

Бидејќи пружините се исти k=2

D. =13cm=0,13m ; m=?
Прво ќе ја определиме силата а потоа масата на тегот.

=2
Решавање на проблем 2
На подлога се наоѓа вреќа со маса
m=10kg.
На неа дејствува сила на десно и сила на
лево .Коефициентот на триење меѓу вреќата и
подлогата е
• Определи ја силата на триење?
• Определи ја резултантната сила и забрзува-
њето што ќе го добие телото?
• Оредели ја насоката на движење?
Решавање на проблем 3
На подлога се наоѓа куфрр со маса
m=15kg. На неа дејствува сила на десно и сила на
лево .Коефициентот на триење меѓу вреќата и
подлогата е
• Определи ја силата на триење?
• Определи ја резултантната сила и
забрзувањето што ќе го добие телото?
• Оредели ја насоката на движење?
• Ако тргнува од мирување определи колкав
пат ќе помине за време t=10s.
Анализа на проблемот 2 - вежба
Придвижување на телата е под дејство на резултантната сила во
хоризонтален правец. Од векторскиот збир се определува насоката на поместување.
Преку Вториот Њутноз закон се пресметува забрзувањето.
; m=10kg; ;
Силите кои имат ист правец со х-оската се земат за позитивни а силите кои имат,
спротивна насока со
х-оска се земат за негативни.

Решение на проблемот 2:

Векторски збир на сили: ;

– насоката на движење е на десно;
26 – 15 - 5 = 6 N

== 0,6
Анализа на проблемот 3 - вежба
Придвижување на телата е под дејство на резултантната сила во хоризонтален
правец. Од векторскиот збир се определува насоката на поместување. Преку Вториот
Њутноз закон се пресметува забрзувањето.
m=15kg ;

Решение на проблемот 3:

Векторски збир на сили: ;

– 35+3 = - 15 – насоката на движење е на лево, покажува знакот минус; ;

= =1
= = 50m
Решавање на проблем 4
На сликата е прикажан график на сите сили кои дејствуват на
телото. Податоците читај ги од сликата.
Анализа на проблемот 4
Придвижување на телото е под дејство на резултантната
сила во хоризонтален правец.
Од векторскиот збир се определува големината и насоката на резултантаната сила и насоката на
поместување.
Масата се определува од силата тежина. Преку Вториот Њутноз закон се пресметува забрзувањето.
сила со која подлогата дејствува врз телото, е реакција на тежината; Триењето да се занемари.

Решение на проблем 4
Резултантната сила во хоризонтален правец е
- Насоката е позитивна (на десно)
Масата: g

Забрзување: =

= - = 100N
Решавање на проблем 5
На сликата е прикажан график на сите сили кои дејствуваат
На едно тело. Податоците читај ги од сликата.

Анализа на проблемот 5
Придвижување на телото е под дејство на резултантната сила во хоризонтален правец.
Од векторскиот збир се определува големината и насоката на резултантаната сила и насоката на
поместување. Масата се определува од силата тежина. Преку Вториот Њутноз закон се пресметува
забрзувањето. Патот што ќе го помине за време од 1 минута, од закон за забрзано движење.
Триењето да се занемари.

Определи ги :
• Масата на телото;
(одговор m=8kg )
• Забрзувањето по хоризонтален правец;
(одговор )
насока позитивна (на десно)
• Патот што ќе го помине за време од 1min, тргнува од сосотојба на мирување;

= 7200m )
Решавање на проблем 6
Хомогено тело мерено во воздух има тежина 3520N, а во вода 2820N. Колкава е густината
на телото.

Анализа на проблемот
Потребно е да се определи Архимедовата сила, а потоа да се употреби Архимедовиот
закон
Решение на проблем 6:

=
-
-
3520 - 10
700 = 10000

=
=
=
Решавање на проблем 7
Тело потопено во вода потонува , додека истото тело потопено во глицерин испливува
целосно потопено. Определи ја густината на телото.

Анализа на проблемот
Употреби го условот за тонење и за пливање на тело.

Решение на проблем 7
1. Услов за тонење , резултантата
= ;
G=
/ се дели со се добива

2. Услов за пливање кај тело целосно потопено , резултантата

= ;
G=
/ се дели со се добива
= = 1240
 Проблем 8 (ВЕЖБА):
Мартин бил на излет во блиската планина. Сретнал интересна карпа и зел парче од неа. Решил да
истражува што е во составот на минералот. Кога се вратил дома пристапиl кон неговата задача. Ја
измерил масата на минералот на вага и запишал m=1,84kg. Наполнил сад со вода се до отворот,
поставил мала чаша за да ја собере истиснатата вода од минералот, и го потопил. Очекувано,
парчето потонало, а од садот се истиснува 200вода.

Со измерените величини, и со употреба на закони кои ги познавал, Мартин дошол до сознание

дека, минералот содржи голем процент на бакар.
Заклучокот го темели на вредноста на густината на парчето карпа што ја определил а изнесувала =
8200
Во пресметките ги користел следниве вредности:
Заклучоци: Споредувајќи ја густината на минералот со густините на чистите елементи од таблицата,
заклучил дека е блиску до густината на бакарот.
Пресметаната вредност на густината на минералот е = 8200 ,
Отстапувањето на вредноста го објаснува што во минеталот има примеси на дручи супстанции со
помал густина
= 8900
РЕШЕТЕ го проблемот 8 за дома :

Пробајте да ги објасните постапките на Матрин. Што му помогнало на Мартин да

донесе вакви заклучоци.

Набљудувајќи ја сликата размисли и

објасни ги следните барања:
• Кои сили дејствуваат врз телото?
• Какови правци и насоки имаат?
• Зошто парчето потонало?
• Колкава е густината на пронајдената
карпа?

• Споредувајќи ја со табела за густина, пробај да процениш кој елемент во неа е

застапен?
• Со колава сила на тежина минералот притиска на днот на садот?
Проблем 8 (ВЕЖБА):

Петар е љубител на стрелачки спорт. Се зачленал во стрелачки

клуб. Инструкторот му објаснил како се ракува со пушка. Петар си
помислил дека е лесно и веднаш пробал. Но пушката се вратила назад и го
удрила Петар по рамото. Каде погрешил Петар?

Анализа на физички проблем.

• Размисли каде погрешил Петар?
• Каков совет би му дал за да не му се повтори истата грешка?
• Кои закони го објаснуват проблемот.
ЗАДАЧА (вежба):
Куршум со маса 10g е исфрлен од пушка со брзина 800m/s. Да се определи
со која брзина пушката ќе се придвижи назад.Масата на пушката е 5 kg.
=10g=0,01kg
Решение:
Дејството на резето од пушката врз куршумот го движи куршумот напред.
Силите секогаш одат во пар, значи и куршумот дејствува врз пушката со
сила која ја движи пушката назад. Движењата се забрзани без почетна
брзина

/ рвенкта се множи со t , се добива

= = = 1,6 m/s