УНИВЕРЗИТЕТ „ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ“ ШТИП

ВОЕНА АКАДЕМИЈА
„Генерал Михаило Апостолски “ – Скопје

-придружна членка-

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ПО ПРЕДМЕТОТ ФИЗИКА 1

ТЕМА:

„Просто хармониско осцилаторно движење “

Ментор: Изработил:
д-р Невен Трајчевски пит.Емилија
Богдановска

Скопје, ноември, 2021 година

1
СОДРЖИНА

СОДРЖИНА...............................................................................2
ВОВЕД.......................................................................................3
Хармониско осцилирање.........................................................4
Основни величини на осцилаторните движења......................5
Енергија на просто хармониско осцилаторно движење.......6
Задача........................................................................................7
ЗАКЛУЧОК.................................................................................8
Користена литература..............................................................9

2
ВОВЕД
Осцилација претставува рамномерно движење на тело околу
рамнотежната положба. Наизменично движење во спротивна
насока горе-долу и десно-лево. Телата кои го изведуваат ова
движење се осцилатори.

Меѓу различните видови осцилаци, во најпроста форма се

хармониските осцилаци при кои осцилаторната величина во тек
на време се менува по синусен или косинусен закон. Осцилаторно
движење(сл.1) при кое материјалното тело се движи по права
линија, а силата која ја враќа во рамнотежна положба е
пропорционална на елонгацијата, се вика просто хармониско
осцилаторнно движење. Тоа се врши под дејство на постојана
реституциона сила без надворешни влијанија. Според ова, простото
хармониско движење пртставува непридушено осцилаторно
движење за кое важи:

f =−k ∙ y

f-сила

k-константа

y-кое било растојание од рамнотежната положба

Сл.1

3
Хармониско осцилирање
Осцилирањето кое што се извршува под дејство на сила, F=-k∙y која
што е право пропорционална на оддалеченоста од рамнотежната
положба и секогаш е насочена кон рамнотежната положба, се вика
хармониско осцилирање. Односно, осцилаторно движење при кое
материјалната точка (телото) се движи по права линија, а силата
која ја враќа во рамнотежна положба е пропорционална на
елонгацијата, се вика просто хармониско осцилаторно движење.
Простото хармониско осцилаторно движење се врши под дејство на
постојана реституциона сила во отсуство на надворешни влијанија.

Ако силата што го враќа телото во рамнотежна положба ја

означиме со F, а со y која било оддалеченост од рамнотежната
положба, тогаш: F=−k ∙ y

Каде што k е константата што зависи од еластичните особини на

спиралата и за секоја спирала има одредена вредност. Од оваа
равенка се гледа, колку е поголема елонгацијата, толку е поголема
и силата.

4
Основни величини на осцилаторните движења

 Времето за кое телото прави една осцилација се вика период

на осцилирањето (Т) и се изразува со формулата:
t
T=
n
T-Период на осцилирање
n- број на осцилации
t – време за кое се извршени n-осцилации

 Бројот на осцилации во единица време се вика фреквенција (f)

и се изразува со формулата:
n
f=
t
 ако n = 1, тогаш t = T, фреквенцијата на осцилирање е
еднаква на реципрочната вредност од периодот, односно

1
f=
T

 Секој осцилатор има сопствена фреквенција. За да настане

осцилаторно движење на телото треба да му дејствува
одредена периодична повратна сила која постојано тежнее
телото да го врати во рамнотежната положба. Оддалеченоста
на телото од рамнотежната положба се вика елонгација и се
означува со буквата y.
Најголемата oддалеченост од рамнотежната положба се вика
амплитуда и се означува со буквата А.

5
Енергија на просто хармониско осцилаторно
движење

При осцилацилирањето на телото неговата енергија поминува

наизменично од кинетичка во потенцијална. Максимална вредност
потенцијалната енергија има во една од најоддалечените положби
од рамнотежната положба.

k ∙ A2
E pmax =
2

А кинетичката енергија добива максимална вредност кога телото

поминува низ рамнотежната положба.

m ∙ϑ2max m∙ A 2 ∙ ω 2
Ekmax = =
2 2

Вкуната енергија при осцилирањето е еднаква на збирот од

потенцијалната и кинетичката енергија, т.е.

E=Ep+ Ek

Сл.2

6
Задача
Земете цигла од 0,500 кг и закачете ја на пружина. Би сакале
циглата да подлежи на осцилации со период (времето за едно цело
осцилирање) од 4,00 секунди.
(а) Која треба да биде константата на пружината?
(б) Од мирување,циглата ќе ја пуштиме да се движи на растојание
А ,од точката на рамнотежа така што циглата ќе има брзина од 4,00
m/s кога поминува низ рамнотежната положба.Сп две комплетни
осцилации, нацртај ја еластичната потенцијална енергија на
системот, кинетичката енергија и вкупната механичка енергија.
a) Решение:
2π
ω=
T

2 π rad k
ω=
4.00 s
ω=
√ m

π 2 (0.500)
k =ω 2 m rad 2 kg/ s2=1.23 N /m б) Решение:
4.00
1 1
K max = m v 2 ( 0.500 kg ) ( 4.00 m/s )2=4.00 J
2 max 2
v=−v max sin(ωt )

1 1 2 π
K= mv 2= mv sin2 ( ωt)=(4.00 J ) sin2
2 2 max (
2.00 s
t )
Бидејќи на циглата и треба 4,00 секунди за да заврши една
осцилација, при t = 0 и t = 4,00 s, таа е во мирување на почетната
точка. За t = 2,00 s (на половина од циклусот) циглата е во
мирување на другата страна на рамнотежната положба. Во секое од
овие времиња кинетичката енергија е 0 а еластичната потенцијална
енергија е 4,00 J. Спротивно на тоа, при t = 1,00 s и 3,00 s минува
низ рамнотежна положба, каде што еластичната потенцијална
енергија е нула, а кинетичката енергија е нејзината максимална
вредност од 4,00 Ј.

ЗАКЛУЧОК

Сите движења кои се одвиваат по кружна патека се кружни

движења и имаат заедничко својство, а тоа е што за временски се
повторуваат, односно имаат периодичност. Ова е важно да го

7
знаеме бидејќи ова движење се среќава и кај живите суштества:
откуцаите на срцето, циркулацијата на крвта во организмот,
треперењето на гласните жици при зборување итн. А исто така
може да го сретнеме и во други области: кај машината за перење
алишта, вртелешката и др.

Користена литература

1. Михаил Толев, Физика – I , Скопје, 1996

8
 2. Vibrations and Waves – George C. King,2009
3. Essential Physics – Andrew Duffy,2006
4. Academic Kids, 2005
5. Ogata, System dynamics (4то издание), Upper Saddle River, New
Jersey, 2004