z

Алкани
Изработиле:
z
- Атанас Јованов

- Виктор Костадинов

- Костадин Мишев
z

Поим за алкани

Алкани се јаглеводородни соединенија кои во молекулата имаат

само единечни ковалентни врски меѓу јаглеродните атоми и меѓу
јаглeродните и водородните атоми.Тие се ациклични .Се викаат
заситени соединенија поради единечната врска.
 z

Номенклатура на алкани
Алкани како и сите органски соединенија се именуваат според правилата од Меѓународно
здружение за чиста и применета хемија (JUPAC).

Имињата на алкани завршуваат на наставка – ан- , се додава кон основата на бројот

на C атоми на грчки јазик( освен првите четри алкани, кои имаат тривијални имиња).

Имиња на алканите со разгранети низи се образуваат на следен начин:

 С атомите од низата се нумерираат од онаа страна С атомите со разгранување да

добијат помали броеви.

 радикалите (или халогени елементи) се читаат по азбучен ред и се пишува бројот на С

атомот на кој се наоѓаат.

 Ако има повеќепати ист радикал се пишува ди,три,тетра, и бројот на С атомите каде се
наоѓаат.

 Се пишува името на алканот според бројот на С атоми во долгата низа.

z

Пример:
 z

Изомерија кај алкани

Алканите не содржат функционални групи, па
затоа единствен вид структурна изомерија е
изомеријата на низата.

Изомерот со права низа се вика нормален, со

едно разгранување изо, а со две на ист С
атом се вика нео изомер.

Друг тип изомерија кој што постои кај алканите

е кофнормациона стереоизомерија. Овој
вид на изомерија се јавува поради можноста
на ротација на атомите или атомските
групи околу единечна група.
 z
Хомологија и хомолошка низа
Хомологија е појава кога
соединенијата од иста
класа се разликуваат во
својот состав за една или
повеќе метиленски групи
CH2. Низата во која се
наредени соединенијата
според растење на бројот
на С атоми се вика
хомолошка низа.
z

Хомологија
Молекулска
Име Рационална формула
формула
z

R - алкил радикал
Еден Н атом помалку во составот од алканот, се чита -ан се менува во -ил.

CH3 - Метил
CH3CH2 - Етил
CH3CH2CH2 - Пропил
 z

Физички својства
 Алканите немаат боја.

 Алканите се полесни од водата и имаат помала густина.

 Алканите полесно се раствораат во неполарни од поларните растворувачи бидејќи

тие се неполарни молекули.

 Алканите не се раствораат во вода.

 Температурите на топење и вриење на алканите со пократок ланец се ниски, но како

што се зголемува бројот на јаглеродни атоми во јаглеродниот ланец, вредностите на
топење и вриење на алканите се зголемуваат.

 Првите четири алкани се гасови, од 5 до 17 С атоми се течности а над 17 се цвсти

супстанции.
 z

Хемиски својства
 Алканите имаат ниска реактивност

 Силните киселини, базите, оксидирачките агенси и редуцирачките агенси не

реагираат со алканите

 Алканите се вредни како горива бидејќи согоруваат и ослободуваат енергија

 Во присуство на ултравиолетова светлина, алканите ќе реагираат со халогени

како што се гасот хлор и бромната вода.

 Алканите имаат само сигма врски, затоа за нив се каректеристични реакциите:

субституција, елиминација и горење.