შავი ზღვა

black sea
პრეზენტატორები:;; ასმათ ცივაძე და მარიამ მჟავანაძე
 შავი ზღვის
მახასიათებლები
შავი ზღვა მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ჩაკეტილი წყლის
მასივია.
შავი ზღვა ერთ-ერთი ყველაზე საოცარი ზღვაა დედამიწაზე. მაგალითად
მასზე შეიძლება ითქვას, რომ ყველაზე ახალგაზრდა ზღვაა მსოფლიოში.
იგი წარსულში უახლოვდებოდა და შორდებოდა კასპის ზღვა-ტბას
თანამედროვე სახე კი დაახლოებით 10000 წლის წინ მიიღო.

შავი ზღვის ფართობი 422 000 კმ2ია. შავი ზღვის სანაპირო ზოლი 3400
კმ-ია, ხოლო საქართველოზე 310-315 კმ მოდის. იგი ატლანტიოს ოკეანის
ნაწილია და ერთ-ერთი ყველაზე შიდაა ზღვაა მსოფლიოში, იგი
მოქცეულია ევროპასა და აზიას შორის. ესაზღვრება თურქეთი,
ბულგარეთი, რუმინეთი, უკრაინა, რუსეთი და საქართველო.

.
 შავი ზღვა - საქართველოს
"მარგალიტი" -
ქართველების მსოფლიო
ოკეანის კარიბჭე!!!
შავი წარმოადგენს ერთ-ერთ უნმიშვნელოვანეს ბუნებრივ წარმონაქმნს ქვეყნის
ზოგადგეოგრაფიული მდებარეობისათვის, რესურსულ პოტენციალს, რეკრეაციულ ზონას, საგარეო
ურთიერთობების ძირითად არტერიას.
მისი საშუალებით შესაძლებელია დავუკავშირდეთ მსოფლიოს საზღვაო ქვეყნებს, ცენტრალურ
ევროპას. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შავი ზღვის სანაპირო წყლების რეკრეაციული
გამოყენება. ზღვის სანაპირო ზოლში არაერთი მსოფლიოში ცნობილი კურორტია. ასევე შავი ზღვა
მნიშვნელოვან როლს ასრულებს საქართველოს ჰავის ჩამოყალიბებაზე. შავი ზღვის გავლენის და
კავკასიონის მთიანეთის არსებობით დასავლეთ საქართველოში უფრო კოლხეთის დაბლობზე
ზამთარი თბილია. საქართველოში 3 სანაოსნო ქალაქია:ფოთის, ბათუმის და სოხუმის სანაოსნო
ქალაქები.
“ლურჯი ეკონომიკა” საზღვაო რესურსების მდგრადი გამოყენებაა ეკონომიკური
განვითარებისათვის, რაც გულისხმობს როგორც გაუმჯობესებული სამუშაო და საცხოვრებელ
პირობებს, ასევე ოკეანის ეკოსისტემის სიჯანსაღეს. ლურჯი ეკონომიკა საზღვაო რესურსებს,
ბიომრავალფეროვნებას და ეკოსისტემას აღადგენს, იცავს და ინარჩუნებს. ეს კი თავის მხრივ,
მოითხოვს სუფთა ტექნოლოგიების და განახლებადი ენერგიის გამოყენებას. ასევე, ლურჯი
ეკონომიკა მოიცავს სხვადასხვა ტიპის აქტივობებს: მაგალითად, მეთევზეობას, საზღვაო
ტრანსპორტს, საზღვაო განახლებად ენერგიას, ნარჩენების მართვას, ტურიზმს და კლიმატურ
 საინტერესო ფაქტები შავ ზღვაზე რაპანა
1.შავ ზღვაში 2 500 სახეობის ცოცხალი ორგანიზმი ბინადრობს. თუ
შევადარებთ ხმელთაშუა ზღვას, სადაც 9 000-მდე სახეობა
გვხვდება, მივხვდებით, რომ ეს რაოდენობა ამ ზომის
წყალსატევისთვის არც თუ ისე დიდი მაჩვენებელია. ზღვის ფსკერზე
გვხვდება მოლუსკები, ხამანწკები და მიდიები. ისეთი მტაცებლები
კი, როგორიცაა რაპანა . შავ ზღვაში აღმოსავლეთიდან მოსული
გემების მეშვეობით შემოვიდნენ.

2.შავი ზღვის ბინადართ შორის ყველაზე საშიშად ითვლება ზღვის

დრაკონი. ამ სახეობის თევზები შხამიანია. მათ ზურგის პირველ
ფარფლზე აქვთ წვეტიანი ქიცვები. თითო ქიცვი აქვთ აგრეთვე
სალაყუჩე კოლოფის სახურავებზე. ქიცვების ფუძესთან შხამიანი
ჯირკვლებია. არანაკლებ საშიშებად ითვლბიან სკაროსები და
სკორპენები.
მიდია
 3.შავი ზღვა ასევე გამორჩეულია იმით, რომ ზღვის ფსკერიდან 150-200 მეტრის მანძილზე
საერთოდ არ არის სიცოცხლის ნიშან-წყალი. გამონაკლისს წარმოადგენს რამდენიმე სახის
ბაქტერია. ამ ყველაფრის მიზეზი კი ის არის, რომ შავი ზღვის ქვედა ფენა მოწამლულია
გოგირდწყალბადით.

4.შავი ზღვის ერთადერთი დიდი ნახევარკუნძული არის ყირიმის ნახევარკუნძული.

5.შავ ზღვაში ბინადრობენ ძუძუმწოვრებიც: ზღვის გოჭი, თეთრმუცელა სელაპი და

დელფინის ორი სახეობა.

6. მთები, რომლებიც გარს ერტყმის შავ ზღვას მუდმივად “იზრდება”. შავი ზღვაც, თავის
მხრივ ფართოვდება. განსხვავება კი ისაა, რომ ასწლეულში მთები რამდენიმე სანტიმეტრს
იმატებს, ამავე დროში კი ზღვა 20-25 სმ-ით მეტ ტერიტორია იკავებს.

7.შავ ზღვაში გვხვდება პლაქტონური წყალმცენარეეების უჩვეულო სახეობები ,რომელებიც

შეიცავს ფოსფორს. სწორედ მათ გამო, აგვისტოში შეიძლება დავინახოთ, როგორ ანათებს
შავი ზღვა.
8. ქიცვიანი ზგვიგენი – კატრანი, ერთადერთი ზვიგენის სახეობაა შავ ზღვაში. თუმცა ის ნაპირთან არასდროსაა
ახლოს, რადგან ძალიან ეშინია ადამიანების.

9.შავ ზღვაში 350-400კმ. სიგრძის წყლის ორი წრიული დინება არის და ამ წრებრუნვებს მისი აღმომჩენის
ნ.კრინპოვიჩის საპატივცემოულოდ <<კნიპოვიჩის სათვალე>> უწოდეს.

1 0. შავი ზღვა არც მიწისძვრებისგანაა დაცული, მრავალი დაფიქსირებული მიწისძვრებიდან გამოარჩევენ

1901წლის ბალჩიკის მიწისძვრას, რომლის სიმძლავრე 7,2 მაგნიტუდა იყო.
მიწისძვრამ გამოიწვია 16ფუტიანი ცუნამი, რომელმაც გაანადგურა რუმინეთისა და ბულგარეთის სანაპიროები.
ბიძგები კი კიდევ ოთხი წელი გაგრძელდა.

პრობლემები
რატომ არის ეს მონაცემები
მნიშვნელოვანი?
ნარჩენები, რომლებიც ზედაპირზე
ტივტივებენ, ტალღებს ნაპირისგან შორს
მიაქვთ, საბოლოოდ კი ზღვის შუა გულში
ნარჩენების დიდ მოტივტივე კუნძულებს
ქმნიან. პლასტმასის ნარჩენი მცირე
ნაწილებად იშლება, რომლებსაც ზღვის
ცხოველები ჭამენ. ზღვის პროდუქტების
მოხმარების შედეგად ეს ნარჩენები
ადამიანის ორგანიზმში ხვდება და
ჯანმრთელობაზე საზიანოდ აისახება.
შავი ზღვის
ზაფხული, ზღვა, მზე, მშვიდი, ოდნავ ქაფიანი ტალღები და
მათში ცურვა. ყველასთვის საყვარელი სანახაობაა არა?
ახლა ორი წამით მოწყდით ამ ლამაზ სურათს და
წარმოიდგინეთ რომ ეს თქვენთვის საზიანო შეიძლება იყოს,
ზუსტად იმის გამო რომ ორი დღის წინ პლასტმასას ბოთლის
ნაგვამდე მიტანა დაგეზარათ და იქვე ზღვის სანაპიროზე
დატოვეთ, ან სიგარეტის ნამწვავი სანაპიროზევე ჩააქრეთ,
მერე რა იქ ხომ მაინც ბევრი ეყარა... სინამდვილეში ეს
ყველაფერი ისევ ჩვენს ორგანიზმზე ახდენს ცუდ გავლენას,
ზღვის დაბინძურებამ შეიძლება მრავალი ტიპის დაავადება
და ზოგიერთ შემთხვევაში ფატალური შედეგიც კი
გამოიწვიოს, თუმცა ამაზე ოდნავ მოგვიანებით...
მანამდე კი გეტყვით, რომ შავი ზღვა დღესდღეობით ევროპის
ყველაზე დაბინძურებულ ზღვად მიიჩნევა. მასში ჩამდინარე
მდინარეებს ყოველ საათში 6-დან 50-მდე ნარჩენი ჩააქვთ,
რომელთა უდიდესი ნაწილი პლასტმასაა. აღსანიშნავია, რომ
შავ ზღვაში ჩაედინება ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე
დაბინძურებული მდინარე დუნაიც.
 თევზჭერა.
არასწორი თევზჭერა,
არასწორი
ხელსაწყოებით თევზის ჩამდინარე
დაჭერა(რადგან თევზის ფაბრიკა
მდინარეები
გარდა სხვა ქარხნები,
ცხოველებიც კვდებიან)
და არასწორად გემები,
შერჩეულ დროს
თევზჭერა(რადგან
საკურორტო
შეიძლება ზონები.)
გამრავლების პერიოდი
იყოს)
 შავი ზღვა დედამიწის სხვა ზღვებისგან თავისი
ნახევრადჩაკეტილობით, ნაკლები სიმლაშითა და მის
სიღრმეში არსებული გოგირდწყალბადის შრით გამოირჩევა.
ამ უნიკალური ზღვის დაცვა შავიზღვისპირა ქვეყნების
პასუხისმგებლობაა. მეთვალყურეობა, სანაპირო მართვა,
საზღვაო ტრანსპორტის გავლენა გარემოზე და მისი
უსაფრთხოება. შავიზ ღვისპირა ქვეყნები შავი ზღვის დაცვის
აუცილებლობაზე შეთანხმდნენ და 1992 წელს ბუქარესტში
შექმნეს წიგნი სახელად ,,შავი ზღვის სკივრი“ სადაც შავი
ზღვის შესახებ ყველაფერი წერია. ეს სახელმძღვანელო
გამოადგება შავზღვისპირა მცხოვრებ ბავშვებს და ბუნების
ქომაგებს. 1999 წელს ჩამოყალიბდა შავი ზღვის სამოქალაქო
ორგანიზაციათა ქსელი, ჩატარდა უამრავი ღონისძიება, მათ
შორის სანაპირო ზოლის დასასუფთავებლად და დელფინების
გადასარჩენად, მოეწყო მოძრავი გამოფენები. შავი ზღვის
საერთაშორისო დღე 31 ოქტომბერია.
 შავი ზღვის რა უნდა ვიღონოთ შავი ზღვის
ბიომრავალფეროცნების დაცვის დასაცავად?
გზები შავი ზღვის დელფინების დაცვის
გეგმა • არ დავანაგვიანოთ ხმელეთი, რადგან
•შავიზღვისპირა ქვეყნებში ადრე თუ გვიან წვიმის თუ ქარის
თევზჭერის პოლიტიკა უნდა მეშვეობით ნაგავი ზღვაში აღმოჩნდება.
დელფინების დაცვა მხოლოდ ყველა
შემუშავდეს. კერძოდ უნდა • სასოფლო-სამეურნეო ნარჩენებით
შავიზღვისპირა ქვეყნის ერთობლივი
დაწესდეს კონკრეტული დრო დაბინძურების თავიდან ასაცილებლად
ძალისხმევითაა შესაძლებელი
როდესაც შესაძლებელი იქნება შავი ზღვის რეგიონში მოწეული
დელფინები ისედაც მრავალი
თევზჭერაა, უნდა აიკრძალოს ეკოლოგიურად სუფთა, ორგანული
იღუპებიან მათ დასაცავად კი სურსათით ვიკვებოთ.
არასწორი ხელსაწყოებით
. • სახელმწიფომ კანონები უნდა • მხარი დავუჭიროთ ზღვის
თევზჭერა.
დახვეწოს; დაბინძურების შემცირებისკენ მიმართულ
• უნდა შემუშავდეს
• დელფინების საარსებო გარემო პოლიტიკურ ინიციატივებს.
სახელმწიფო გეგმები შავი
უნდა დავიცვათ; • არ შევიძინოთ საფრთხის ქვეშ მყოფი
ზღვის დაბინძურების
• გამოვიკვლიოთ და თვალყური სახეობები (როგორიცაა, მაგ., თინუსი).
შესამცირებლად .სანაპირო
ვადევნოთ • საყიდლებისთვის ბუნებრივი მასალის
ზოლის განვითარებისას ჩანთები გამოვიყენოთ და ზღვაც
• მონაცემთა მოვიპოვოთ და
აუცილებლად უნდა იყოს ნაკლებად დაბინძურდება ცელოფნის
გავავრცელოთ
გათვალისწინებული პარკებით.
•დელფინებთან მომუშავე ადამიანები
ეკოლოგიური ღირებულებები. • გავწევრიანდეთ ან მოხალისეებად
კი წინასწარ უნდა მოემწადონ
• უნდა შემუშავდეს ვიმუშავოთ შავი ზღვის დაცვის საკითხებზე
ისწავლონ დელფინებთან
სპეციალური პროგრამები მომუშავე არასამთავრობო
ურთერთობა და შეუქმნან
საზოგადოების ცნობიერების ორგანიზაციებში.
კომფორტული გარემო • უკეთ გავიცნოთ შავი ზღვის ბინადრები
ასამაღლებლად შავი ზღვის
საცხოვრებლად. და ხელი შევუწყოთ მათ დაცვას
რესურსების დაცვის მიზნით.
• საგანგებო ვითარებაში მოქმედების
გეგმის შემუშავება.