1) რა არის მყინვარი,სად და როგორ წარმოიქმნება იგი?

მყინვარი — დედამიწის ზედაპირზე არსებული ბუნებრივი

ყინულის მასა, რომელიც სიმძიმის ძალის ზეგავლენით
მოძრაობს. მყინვარი მიიღება იქ, სადაც თოვლი ბევრად მეტი
მოდის, ვიდრე დნება. მაღალ განედებში მყინვარი ვაკეებზეც
გვხვდება, დაბალ განედებში – მთებში.

2) როგორი მყინვარები არსებობს?

მყინვარის შემდეგი სახეობები არსებეობს : ხმელეთის
(ანტარქტიდა, გრენლანდია), შელფური და მთის.
 ანტარქტიდა — დედამიწის
ყველაზე მაღალი კონტინენტია,
რომლის ზედაპირის საშუალო
სიმაღლე ზღვის დონიდან
შეადგენს 2000 მეტრზე მეტს,
ხოლო კონტინენტის ცენტრში
აღწევს 4000 მეტრს.მეცნიერებმა
დაამტკიცერ,რომანტარქტიდის
საფუძველს ანტარქტიკული
ბაქანი წარმოადგენს.
კონტინენტის ყინულის საფარი
გრელანდიას 10-ჯერ
აღემატება,მას თუ მთელ
დედამიწაზე
გავანაწილებთ,ჩვენი პლანეტა
40 მ სისქის ყინულით
დაიფარება,ხოლო თუ
გავადნობთ ,მსოფლიო ოკეანის
 ტრანსანტარქტიკული მთები კონტინენტს დასავლეთ (დაბალი რელიეფი )
და აღმოსავლეთ(მაღალი რელიეფი) ნაწილად ყოფს.
ნუნატაკები(ყინულოვანი კუნძულები)- ყინულის ზედაპირიდან სოკოებივით
ამოშვერილი კლდოვანი მწვერვალები.
ვინსონის მასივი(ელსუორტის მთებში)— ანტარქტიდის უმაღლესი
მთები,ზ.დ.4892 მეტრზე მდებარეობს
ბენტლი ღრმული -კონტინენტის ყველაზე დაბალი ადგილია.მისი სიღრმეა
2555მ და დასავლეთ ნაწილში მდებარეობს.
შელფური მყინვარი — მოტივტივე ან ფსკერთან ნაწილობრივ
მიყრდნობილი მყინვარი, რომელიც მოემართება კიდისკენ შესქელებული
ფილაქნის სახით ნაპირიდან ზღვაში. უდიდესია როსის შელფური
 2000 წელს როსის შელფურ მყინვარს ყველაზე დიდი აისბერგი, ბ-15,-
მოსწყდა,რომლის ფართობია-10 ათასი კმ/2.
ერებუსი(„გზის დარაჯი“)— ვულკანი ანტარქტიდაში. ყველაზე სამხრეთით
მდებარე მოქმედი ვულკანი დედამიწაზე,სიმაღლე 3800 მ . მდებარეობს
ვულკანი ტერორია-3230მ
 ონიქსი ანტარქტიდის ყველაზე გრძელი მდინარეა (30 კმ.),
მიედინებაანტარქტიდული ზაფხულის პერიოდში(თებერვალი ,მარტი ) და
ჩაედინება ვანდას ტბაში. მის ხეობაში მდებარე სადგურ “ვანდაზე“ 1974წ 5
ანტარქტიდის ოაზისებში
ბევრი ტბაა,რომელთა
დიდი ნაწილი
გაუდინარია.აღმოჩენილ
ია 77 ტბა,რომელთა
შორის უდიდესი
ყინულქვეშა ტბაა
ვოსტოკი,რომელიც
მდებარეობს სიცივის
პოლუსის სამხრეთით,
ვოსტოკის სადგურის
რაიონში.
 ანტარქტიდის სასარგებლო წიარისეული ნაკლებადაა
შესწავლილი,თუმცა გეოლოგებმა დაადგინეს, რომ ანტარქტიდის წიაღი
შეიცავს მნიშვნელოვანი რაოდენობით სასარგებლო წიაღისეულს —
რკინის მადანს, ქვანახშირს; ნაპოვნია სპილენძის , ნიკელის , ტყვიის ,
თუთიის, მოლიბდენის, მთის ბროლის, გრაფიტის მადნის კვალი . გარდა
ამისა, ანტარქტიდაში მდებარეობს მტკნარი წყლის მსოფლიო მარაგის
დაახლოებით 80 %, რომლის უკმარისობასაც უკვე გრძნობენ ბევრ
ქვეყნებში.
ნახშირის აუზის ფართობი ტრანსანტარქტიკულ მთებში 1 მლნ კმ /2
შეადგენს,ხოლო როსისა და უდელის ზღვებს შორის მდებარე უზარმაზარი
ქვაბული ნავთობისა და ბუნებრივი აირის დიდ მარაგს ინახავს .
1959 წელს დადებული საერთაშორისო ხელშეკრულების თანახმად
ანტარქტიდაში სამეცნიერო კვლევების გარდა,სხვა სახის ყოველგვარი
სამუშაო აკრძალულია.
 საკლასო სამუშაო

დიდი ვაკეები მთები შელფური მყინვარები

სურ.52.1-ის და სურ.52.3-ის მიხედვით ჩამოთვალე დიდი ვაკეები ,

მთები და შელფური მყინვარები,განსაზღვრე კონტინენტის
რომელი ნაწილია მაღალი ,რომელ ნაწილშია მეტი შელფური
მყინვარი და ახსენი,როგორ მიხვედი პასუხამდე .
 საშინაო დავალება
პარ.52 დასასწავლად ლექსიკონი დასაწერად /დასასწავლად
გვ.146 „ეს საინტერესოა“ წასაკითხად
წერილობით უპასუხეთ კითხვებს:
გვ.144 დავ.2,4,5
მე-2 დონის დავალება:
შენი აზრით,როგორ წარმოიქმნება აისბერგები და როგორ
შიძლება მათი გამოყენება სამეურნეო მიზნებისთვის .