BRAKİTERAPİYE GİRİŞ

Dr. Gönül Kemikler

BRAKİTERAPİ NEDİR? (Küriterapi)

 Brakiterapi kelimesi eski Yunan kelimelerinden çıkarılmıştır;

 kısa, yakın
 tedavi anlamına gelir.
 Brakiterapi, radyoaktif kaynakların ışınlanacak olan
dokunun yakınına veya içine yerleştirilmesiyle yapılan
radyoterapinin bir şeklidir.
 Bu şekildeki bir tedavide, ters kare kanununa bağlı olarak
çevre dokularda hızlı bir doz düşüşüyle yüksek doz lokal
olarak tümöre verilebilir;
 Brakiterapinin tarihi
1901
• Brakiterapi ilk defa lupus tedavisinde kullanıldı ve sonra maliğn tümörlerde
kullanıldı.

İlk brakiterapi uygulaması, 1898 de Marie ve Pierre Curie’nin radyumu keşfetmesinden sonra
yapılmıştır. Resim, cilt kanserinin tedavisinde Ra- 226 yüzey aplikatörlerinin nasıl kullanıldığını
göstermektedir.
Brakiterapinin tarihi

1903
• Brakiterapinin jinelolojik malinitelerde kullanımı ilk kez rapor edildi.

1917
• Prostat kanseri tedavisi için teknikler geliştirildi.

1950 ler ve1960 lar

• Yeni radyoaktif kaynaklar, radyoproteksiyonu öne çıkaran ekipmanlar geliştirildi

1970 ler
• Brakiterapi jinekolojik kanserlerde etkili ve emniyetli standart tedavi olarak kabul edildi.
Brakiterapinin tarihi

Günümüzde
• Brakiterapi çeşitli kanser tiplerinde kanıtların ışığında değerli bir tedavi
seçeneği olarak kabul edildi.
Brakiterapi
 Uygulama tiplerine göre

 Geçici (çıkarılabilir)
 Kalıcı oluşuna göre

 Doz hızına göre adlandırılır.

Uygulama tiplerine göre brakiterapi
4 çeşit brakiterapi uygulama tipi vardır;

 İntrakaviter uygulamalar

 İnterstisyel uygulamalar

 İntravasküler uygulamalar

 Yüzey uygulamaları
 İntrakaviter Brakiterapi
Radyoaktif kaynakların

• vücut boşluklarına
yerleştirilmesiyle
yapılan tedavi şeklidir.

Uygulama tipine göre BT

 İnterstisyel Brakiterapi

Endoküriterapi
endon- içinde

Radyoaktif kaynakların
tümör içine kalıcı veya
geçici olarak (implante)
yerleştirilmesiyle yapılır.
 İntralüminal Brakiterapi

• İntrakaviter BT’nin alt

grubudur.
Radyoaktif kaynakların
bronkus, özofagus veya
safra kanalının lümenine
yerleştirilmesiyle yapılan
tedavidir.

Uygulama tipine göre BT

 İntravasküler Brakiterapi

• Koroner ve perifer
arterlerin balon
anjiyoplastisini
takiben
neointimal
hiperplaziyi azaltmak
için yapılan
intraluminal tedavidir.

Uygulama tipine göre BT

 Mold veya Plak Brakiterapisi
Radyoaktif kaynakların

mold veya plak

şeklinde tümörün yüzeyine yerleştirilmesiyle

yapılan tedavidir.

Uygulama tipine göre BT

Yükleme tipine göre brakiterapi

 Elle sıcak yükleme

– Radyoaktif kaynaklar doğrudan hastaya uygulanır; çalışanlar
yüksek doza maruz kalır
 Elle sonradan yükleme (Afterloading)
– İğneler, kateterler, veya aplikatörler tümör içine yerleştirilir
– Pozisyon kontrol edilir, daha sonra radyoaktif kaynaklar elle
aplikatörlere yüklenir.
 Uzaktan sonradan yükleme (Remote Afterloading)
– Yukarıdaki gibi, ancak kaynaklar bilgisayar kontroluyla
uzaktan yüklenir; çalışanlar herhangi bir doza maruz kalmaz.
 Sonradan yükleme,
Elle yükleme remote afterloading

Elle sonradan yükleme

 Afterloading uygulama
HDR kaynağı,  10Ci

Manuel/Afterloading BT
Tedavi süresine göre
Çıkarılabilir implantlar; temporary implantlar
– Radyoaktif kaynaklar belli bir süre hastada bırakıldıktan ve belli
bir doz verildikten sonra (birkaç saat ile birkaç gün) hastadan
çıkarılır. Örn; Ir -192 LDR, HDR uygulamaları

Kalıcı implantlar; permanent implantlar

– Radyoaktif kaynaklar hastaya implante edilir ve hastada bırakılır.
– Kaynakların dağılımı implanttan sonra değiştirilemez.
– Düşük enerjili kaynaklar (keV) ve kısa yarı hayatlı kaynaklar
kullanılır (~günler) Örn: I-125 prostat seed implantı
– 125
I, 103Pd, 131Cs
Doz hızına göre (DOSE RATE)
LDR : 0.4 –2 Gy/saat veya < 4 cGy/dak.
Kalıcı , elle afterloading tekniklerinde kullanılır.
Hastanede kalmayı gerektiren çıkarılabilir uygulamalardır.
En iyi bilinen tarihi bir yöntemdir. Düşük aktiviteli kaynaklar
MDR : 2< D < 12 Gy/saat veya 4 <D<20 cGy/dak.

HDR : >12 Gy/saat veya >20 cGy/dak.

Remote afterloading tekniklerinde kullanılır.
Ayaktan tedavi, tedavi dakikalar mertebesinde sürer.
Zırhlama gerektirir. Yüksek aktiviteli (10 Ci 192Ir) kaynaklar
PDR : 0.4 – 1 Gy/puls (günde max. 10 Gy )

Doz hızına göre BT

 BT’DE KULLANILAN KAYNAKLARIN
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
İzotop Ort.foton enerjisi Yarı ömrü HVL Exposure rate sabiti
MeV mmPb ( Rcm2 mCi-1 hr -1)

*Co-60 1,25 5,26 yıl 11,0 13,07 Geçici

*Cs-137 0,662 30,0 yıl 5,57 3,28 Geçici

*Ir-192 0,380 73,8 gün 2,5 4,69 Geçici

Au-198 0,412 2,7 gün 2,68 2,35 Kalıcı

I-125 0,028 59,6 gün 0,025 1,45 Kalıcı
Pd-103 0,021 17 gün 0,004 1,48 Kalıcı
BRAKİTERAPİDE KULLANILAN
KAYNAKLAR
 Emniyetli (çift kapsüllü) olmalıdır.

KAYNAK
S
Bu kaynaklar: E
E
Tüp D
Seed
Tel
Kaynak treni SEED

şeklinde
olabilir.
40mm Radyasyon Kaynağı (RST)
Brakiterapide En Çok Kullanılan
Kaynaklar

Ir 192
, I 125
, Pd 103
, Ru 106

Co 60
 İridyum-192
Ir-192 tel, firkete ve iğnesi
• Eldesi: Ir 191(n-) Ir192
• Ort. enerji: 370 keV
• Yarı hayat: 73.85 gün
• HVL: Dokuda 6 cm,
kurşunda 2.5 mm
• U/mCi: 4.030
• Kullanım şekli: Tel,
firkete, sid

Seed
 Palladyum-103
Palladyum-103 M200 ve MED
3633

• Eldesi ve bozunumu:
• Pd 102 (n-) Pd 103 ( EC)
• Ortalama enerji: 20-22
keV (karakteristik ışın)
• Yarı hayat: 17 gün
• HVL: Kurşunda 0.004
mm
• U/mCi: 1.293
• Kullanım şekli: Sid
 İyot-125
6711# ve 6702 # İyot-125
• Eldesi ve bozunumu:
Xe124(n-) I125(EC) - Te125
• Ortalama enerji: 27-35
keV
• Yarı hayat: 59.6 gün
• HVL: Dokuda 2 mm,
kurşunda 0.025mm
• U/mCi: 1.27
• Kullanım şekli: Sid
 Cs-131

Ortalama enerji: 29-34 keV

Yarı hayat: 9.7 gün

 HVL: Kurşunda 0.08 mm

 U/mCi: 0.643
 Kullanım şekli: Kalıcı implant
Seed tipleri
 Ru-106/Rh-106
 Göz tm’ lerinin tedavisinde
kullanılır.
 Ru-106, fisyon ürünüdür.
 Yarı ömür = 368 gün
 Rh-106 ya bozunur.
 Rh-106, 2.2 h yarı ömürle
stabil Pd-109 a dönüşür.
 Ru-106 ve Rd-106 denge
halindedir.
 Ortalama enerji= 1.428
 İntravasküler BTde Kullanılan
Kaynaklar
Kaynak Tip Ort.E Yarı ömür Aktivite
(MeV) 15 Gy,3 min

P32  0,57 14,3 gün 1,8 GBq

Y90  0,76 2,7 gün 1,7 GBq
V48 ,  0,70-1,32 16 gün
Sr90/Y90  0,76 28,5 gün 1,7 GBq
W188/Re188  0,71 69,4 gün 1,2 GBq
Re188  0,71 0,7 gün 1,2 GBq
Ir192  0,38 73,8 41 GBq
Beta ve gamma kaynaklarının doz
dağılımları
 LDR Transperineal Prostat Seed
Uygulaması

Geçici (çıkarılabilir)/Kalıcı BT
 Transperineal Prostat Aplikasyonu

• Radyoaktif kaynaklar prostatın

içine yerleştirilir.
• Prostatta yüksek doz
• Çevre dokularda düşük doz
• Kaynaklar tümörün içinde
bırakılır.
• Üretra korunur.

Geçici (çıkarılabilir)/Kalıcı BT
 KAYNAKLAR, I-125, Pd-103, Cs-131

I-125; Toplam dozun

%90’ı 197 günde
verilir.

Pd-103; Toplam dozun

%90’ı 56 günde
verilir.

Cs-131; Toplam dozun

%90’ı 33 günde
verilir.

Geçici (çıkarılabilir)/Kalıcı BT
Yarı ömür

I-125 59.4 gün

Pd-103 17 gün
Cs-131 9.7 gün

I-125’in günde %1’i bozunur.

Pd-103’ün günde %4’ü bozunur.

Cs-131’in günde %7’si bozunur.

 Seedlerin Uygulama Sonrası
Görünümleri

RX CT MR
 HDR Prostat Brakiterapisi

192Ir source
Ir source
192

Geçici (çıkarılabilir)/Kalıcı BT
BT uygulamaları

Vaginal brakiterapi
Uterine Cervix brakiterapisi

PA imaj LAT imaj

Seed #7
servikal
os
Rektal retraktör
Uterine Cervix brakiterapisi

Foley
kateter
Bronş tm brakiterapisi
Prostat ca brakiterapisi
Parsiyel meme brakiterapisi
Parsiyel meme brakiterapisi