Przedsiębiorstwo

- rodzaje, funkcje
 definicje

Przedsiębiorstwo – samodzielna,
samorządna i samofinansująca się
jednostka gospodarcza posiadająca
osobowość prawną.
 SSS
Zasada samodzielności – samodzielnie
podejmowanie decyzji dotyczących
działalności oraz organizacji tej działalności
Zasada samorządności – udział załogi
(rady pracowniczej) w zarządzaniu
przedsiębiorstwem
Zasada samofinansowania – przychody ze
sprzedaży muszą pokrywać wszystkie
poniesione przez przedsiębiorstwo koszty
 definicje
Przedsiębiorstwo (przedsiębiorca) – należy rozumieć
osobę fizyczną, osobę prawną, a także nie posiadającą
osobowości prawnej spółkę prawa handlowego, która
zawodowo, we własnym imieniu i na własne ryzyko
podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Status
przedsiębiorcy mogą również posiadać wspólnicy
spółki cywilnej w zakresie wykonanej przez nich
działalności gospodarczej.
 definicje
Przedsiębiorstwo
-podmiot prawa posiadający zdolności do
działań prawnych,
-problematyka regulacji stosunków miedzy
przedsiębiorstwem a innymi osobami
prawnymi i fizycznymi, a także wewnątrz
przedsiębiorstwa
 definicje

Przedsiębiorstwo – jednostka gospodarcza z

przedsiębiorcą na czele, prowadzącym
interes na swoje ryzyko celem osiągnięcia
możliwie największego zysku, przy czym
gospodarstwo domowe przedsiębiorcy jest
oddzielone od majątku przedsiębiorstwa

J. Lisak 1939
 definicje
Przedsiębiorstwo – jednostka
techniczna, społeczna i gospodarcza,
mająca za zadanie zaspokoić potrzeby
innych przy samodzielności decyzji i
własnym ryzyku

M. Schweitzer 1988
 definicje

Przedsiębiorstwo – jednostka (podmiot) prowadzący,

motywowaną chęcią uzyskania korzyści majątkowych,
działalność gospodarczą, mającą na celu zaspokajanie
potrzeb innych podmiotów życia społecznego przez
wytwarzanie produktów i/lub świadczenie usług, przy
czym działalność ta prowadzona jest samodzielnie na
ryzyko właściciela (i)

S. Sudoł 2002
 definicje
Przedsiębiorstwo
układ wzajemnie złożony, podobny do organizmu
żywego, który kieruje się kryterium najdłuższego
zachowania organizmu przy życiu,
system względnie odosobniony w otoczeniu, natomiast
w samym systemie wyróżnia się szereg podsystemów
oddziałują na siebie

Ujęcie cybernetyczne
 definicje

Przedsiębiorstwo - kategoria społeczna, w

której istotne znaczenie mają grupy
społeczne, stosunki pomiędzy
zatrudnionymi, zachowania ludzi,
motywacje, stopień integracji i
identyfikowania się z przedsiębiorstwem

ujęcie socjologiczne
 definicje

Przedsiębiorstwo – takie współdziałanie

części, które przyczynia się do
powodzenia całości.

ujęcie z organizacji i zarządzania

Kotarbiński
 definicje

Przedsiębiorstwo (organizacja) – celowa

grupa społeczna, która funkcjonuje według
pewnych reguł i zasad, współpracująca ze
sobą – by osiągnąć określony cel.

ujęcie z organizacji i zarządzania

A. Nalepa: Struktura organizacyjna, 2001
 Istota przedsiębiorstwa
- podsumowanie
Przedsiębiorstwo (organizacja) możemy rozpatrywać na
dwa sposoby, jako czynność i jako podmiot
1. Przedsiębiorstwo jako czynność to organizacja jakiegoś
procesu, zadania, to uporządkowanie kolejności
sekwencji, czynności potrzebnych do realizacji
założonego celu.
2. Przedsiębiorstwo jako podmiot jest rozumiana jako
uporządkowana, sztucznie stworzona całość społeczna,
która poprzez koordynację działalności członków i
zasobów rzeczowych przeprowadza planowe transakcje
z otoczeniem, realizując cele twórcy
 Definicje przedsiębiorstwa
Przyczyny braku jednolitej definicji:
Odmienne podejście ze strony różnych dyscyplin
naukowych
Inne usytuowanie w gospodarce narodowej oraz
inny zakres samodzielności decyzyjnej
w zależności od ustroju gospodarczego
Bardzo duże zróżnicowanie przedsiębiorstw
Zanikanie jednych form przedsiębiorstw,
powstawanie innych
 Uwarunkowania przedsiębiorstwa

Usytuowanie makroekonomiczne
(ogólne – otoczenia dalszego)
Uwarunkowania konkurencyjne
(otoczenia bliższego)
Uwarunkowania wewnętrzne
 Usytuowanie makroekonomiczne

ustrój prawno - polityczny

system gospodarczy
wymiar ekonomiczny
czynniki społeczno-kulturowe
wymiar techniczno - technologiczny
czynniki globalne, wymiar międzynarodowy
położenie geograficzne
 Uwarunkowania konkurencyjne

konkurencja w branży
klienci (nabywcy)
dostawcy
sojusznicy strategiczni
regulatorzy (agencje regulacyjne, grupy interesu
np. związki zawodowe, liga wyborcza kobiet)
właściciele
 Uwarunkowania wewnętrzne

zasoby rzeczowe
zasoby finansowe
zasoby ludzkie (pracownicy, zarząd)
 Atrybuty - cechy
przedsiębiorstwa

• WYODRĘBNIENIE EKONOMICZNE –
ALIENACJA

• WYODRĘBNIENIE PRAWNE

• WYODRĘBNIENIE TECHNICZNO-
ORGANIZACYJNE
 Wyodrębnienie
ekonomiczne
alienacja, samofinansowanie, samodzielność
oznacza że:
przedsiębiorstwo ma odrębność majątkową,
reprodukuje zużywane zasoby poprzez sprzedaż
wyrobów lub usług i osiąganie odpowiedniej
rentowności,
dochody pracowników zależą od wyników
produkcyjnych i ekonomicznych firmy –
wspólny interes,
 Wyodrębnienie
ekonomiczne
 działalność gospodarcza związana jest z ryzykiem
nie uzyskania oczekiwanych dochodów lub poniesienia
nieoczekiwanych strat
 rozwój firmy poprzez powiększanie majątku trwałego
zależy od możliwości wygospodarowania środków na
inwestycje
 samodzielność - samodecydowanie przedsiębiorstwa
przejawia się autonomią wewnętrzną i zewnętrzną,
która zwykle jest ograniczona w przedsiębiorstwach
państwowych lub działających w ramach koncernu
 Wyodrębnienie prawne
Oznacza zdolność firmy do podejmowania
działań prawnych, takich jak zawieranie
umów, zaciąganie kredytów bankowych, i
np. Występowanie jako odrębny podmiot w
obrocie towarowym

Osobowość prawną uzyskuje się przez wpis

do krajowego rejestru sądowego
 Rola rejestrów - KRS

ZAPEWNIENIE DOSTĘPU DO JAWNEJ,

WIARYGODNEJ INFORMACJI

O PODMIOTACH GOSPODARCZYCH,
CO WINNO SŁUŻYĆ ZWIĘKSZENIU
BEZPIECZEŃSTWA OBROTU
GOSPODARCZEGO
Wyodrębnienie techniczno -
organizacyjne
Oznacza, że dana firma posiada sobie
tylko właściwą strukturę organizacyjną,
pozwalającą jej w zorganizowany sposób
wykonywać określone zadania

Wyodrębnienie techniczne i organizacyjne

tworzy podstawy formułowania
wyodrębnienia ekonomicznego
 Zasady działalności firm

ZASADA GOSPODARNOŚCI

ZASADA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ZASADA RENTOWNOŚCI

ZASADA RACHUNKU EKONOMICZNEGO

 Zasada gospodarności
Ogólna zasada racjonalnego postępowania
mówiąca o tym, że maksymalny stopień
realizacji celu osiąga się poprzez

uzyskanie większego efektu przy danym

nakładzie środków lub
uzyskanie oczekiwanego efektu przy użyciu
minimalnego nakładu środków
 Zasada gospodarności
Może przyjmować 2 postaci
1) zasada największej wydajności
2) zasada oszczędności środków
Sposób użycia środków zgodny z zasadą
racjonalnego gospodarowania nazywa się
optymalnym użyciem środków
w przeciwieństwie do ich marnotrawstwa
które jest przejawem nieracjonalności działania
 Zasada przedsiębiorczości
Sensu largo:
gotowość do podejmowania oraz twórczego
rozwiązywania problemów
Sensu stricte:
zespół cech warunkujących bycie dobrym
przedsiębiorcą
 Zasada przedsiębiorczości
ekspansywność, rozwój, poprawa sytuacji
wyszukiwanie i wykorzystywanie pojawiających się okazji
aby sprostać zwiększającej się konkurencji
zrywanie z tradycyjnymi sposobami produkowania
i dystrybucji dóbr i usług
to coś więcej niż przestrzeganie zasady ekonomiczności,
imperatyw maksymalnie twórczego podejścia do zasobów
kadrowych i materialnych firmy w celu wykorzystania
pojawiających się nowych możliwości i elastycznego
przystosowania się do zmieniających się warunków
 Zasada rentowności
Samowystarczalność
oznacza osiąganie zysku ze sprzedaży dóbr
i/lub usług w pewnym okresie
Pozwala na pokrywanie z nadwyżką kosztów
zbywanej produkcji dochodami z jej sprzedaży
Przestrzeganie tej zasady wiąże się
z koniecznością prowadzenia ewidencji
księgowej oraz kalkulacji kosztów za usługi
i/lub wyroby
 Zasada rentowności
Stosowanie zasady rentowności pozwala
dokonać kwantyfikacji celu

A to umożliwia
określenie stopnia realizacji
zasady gospodarności
w przedsiębiorstwie
 Zasada rachunku
ekonomicznego
Rachunek ekonomiczny jest narzędziem realizacji
zasady gospodarności, pozwala lepiej
wykorzystywać zasadę rentowności oraz ma silny
związek z zasadą przedsiębiorczości

Oznacza on sposób mierzenia nakładów i efektów

działalności gospodarczej sprzyjający
podejmowaniu optymalnych decyzji
dla maksymalizacji efektów użytkowych
 Zasada rachunku
ekonomicznego
Zmusza do myślenia kategoriami alternatywy
oraz stosowania narzędzi matematycznych
i wymiernych elementów rachunku
Tam gdzie nie ma konieczności lub możliwości
wyboru
nie WYSTĘPUJE problem optymalizacji
a więc nie ma także rachunku ekonomicznego
 Klasyfikacja przedsiębiorstw
Kryteria podziału:
własność
rodzaj działalności gospodarczej
wielkość
struktura organizacyjna
forma prawna
typ
 Podział przedsiębiorstw
ze względu na formę własności

określa, do kogo należy majątek

przedsiębiorstwa.
przedsiębiorstwo państwowe, spółdzielcze,
komunalne, mieszane, prywatne.
 Podział przedsiębiorstw
ze względu na formę własności

Prywatne Publiczne
państwa
oraz
Samorządu
terytorialnego
 Forma własności prywatna
Przedsiębiorstwa jednoosobowe
Spółki prawa handlowego
Spółdzielnie
Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń
Fundacje
Przedsiębiorstwa mieszane (spółki z przewagą
kapitału prywatnego)
Przedsiębiorstwa zagraniczne
 Forma własności państwowa i
samorządowa
Przedsiębiorstwa publiczne
Przedsiębiorstwa państwowe
Spółki państwowe osób prawnych
Przedsiębiorstwa stanowiące własność
komunalną
-Przedsiębiorstwa komunalne
-Spółki komunalne
 przedsiębiorstwo państwowe

Prowadzą działalność w oparciu o:

-ustawę o przedsiębiorstwach państwowych (z 22
września 1981) z późniejszymi zmianami (Dz. U.
Nr 18 z 1991 r.)
-ustawę o gospodarce finansowej przedsiębiorstw
państwowych (z 13 stycznia 1989 r.) z późniejszymi
zmianami (Dz. U. Nr 6 z 1992 r.)
- przepisy kodeksu handlowego w przypadku
jednoosobowych spółek skarbu państwa
 przedsiębiorstwo państwowe

Organa założycielskie:
-naczelne lub centralne organy administracji
państwowej
-terenowe organa administracji państwowej

Działalność prowadzą w oparciu o zasady

SSS
 przedsiębiorstwo państwowe

Ze względu na charakter działalności

gospodarczej mogą to być przedsiębiorstwa
działające na:
-zasadach ogólnych
-zasadach użyteczności publicznej
 przedsiębiorstwa samorządu
terytorialnego

przedsiębiorstwa użyteczności publicznej,

w szczególności są to przedsiębiorstwa
komunalne (zaopatrzenie w wodę, utrzymanie
czystości) czyli
zaspokajające bieżące potrzeby ludności,
zysk nie jest ich celem, co nie zwalnia ich do
jego uzyskania
 spółdzielnia
Regulacje wg:
-Prawa Spółdzielczego (ustawa z 16 września 1982r.)
z późniejszymi zmianami (dz. U. Nr.54 z 1995r.)
-Statutu uchwalonego przez założycieli (Spółdzielnie
mogą założyć 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne.)
Organy spółdzielni to: walne zgromadzenie, rada
nadzorcza, zarząd.
 przedsiębiorstwa prywatne
-przedsiębiorstwa powstałe jako prywatne do
roku 1989 (w gospodarce nakazowo-
rozdzielczej)
-przedsiębiorstwa powstałe jako prywatne od
roku 1990
-przedsiębiorstwa powstałe w wyniku
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych od
roku 1990
 podział przedsiębiorstw ze
względu na formę prawną
-forma prawna przedsiębiorstwa jest
ustanawiana przy jego założeniu, może być
jednak zmieniona w toku działalności
-w odniesieniu do niektórych rodzajów
działalności przepisy prawa narzucają formę
prawną, np. dla banków, zakładów ubezpieczeń,
wymagana formą w nazwie jest spółka akcyjna
SA
 podział przedsiębiorstw ze
względu na formę prawną

przedsiębiorstwa regulowane przepisami

prawa cywilnego (przedsiębiorstwa
jednoosobowe i spółki cywilne)
przedsiębiorstwa regulowane przepisami
prawa handlowego (spółki handlowe)
 przedsiębiorstwa jednoosobowe

Przedsiębiorstwo jednoosobowe należy

(niezależnie od liczby pracowników) do jednego
właściciela, będącego osobą fizyczną.
Prowadzone jest i reprezentowane przez
właściciela, który jest przedsiębiorcą.
Odpowiada on w sposób wyłączny i bez
ograniczeń za wszelkie zobowiązania swojego
przedsiębiorstwa tj. majątkiem firmy i
majątkiem osobistym.
 Spółka prawa cywilnego
Spółka cywilna - Uregulowania prawne znajdują się w
przepisach Kodeksu Cywilnego.
Spółka nie posiada osobowości prawnej.
Spółkę zawiązują co najmniej dwie osoby podpisując umowę
spółki i rejestrując w Ewidencji Działalności Gospodarczej
właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
Wkłady wspólników mogą być różne w wartości.
Za zobowiązania zaciągnięte w związku z działalnością spółki
wspólnicy odpowiadają solidarnie zarówno majątkiem spółki,
jak i majątkiem indywidualnym.
Rozwiązanie spółki:
- wystąpienie wspólnika (wypowiedzenie udziału) na trzy
miesiące przed końcem roku obrachunkowego.
- przez sąd,
- odejście jednego wspólnika ze spółki dwuosobowej,
- upływ czasu na jaki spółka została zawiązana
 Spółka cywilna
Zalety spółki cywilnej
duża swoboda kształtowania postanowień umowy spółki
(wkłady wspólników mogą być różne wartościowo)
łatwe zawiązanie spółki, ponieważ umowa może być
podpisana bez notariusza
równy udział wspólników w zyskach i stratach; nie można
wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach
Wady spółki cywilnej:
odpowiedzialność całym majątkiem osobistym za
zobowiązania firmy
konieczność rejestrowania się każdego wspólnika osobno i
ujawniania w nazwie firmy nazwisk wszystkich
wspólników
Kodeks spółek handlowych -
wprowadzenie

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks

spółek handlowych (w skrócie KSH) reguluje
tworzenie, organizację, funkcjonowanie,
rozwiązywanie, łączenie, podział i
przekształcanie spółek handlowych. Podpisując
umowę spółki handlowej, wspólnicy lub
akcjonariusze zobowiązują się dążyć do
osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie
wkładów finansowych oraz jeśli umowa lub
status spółki tak stanowi, przez współdziałanie
w inny określony sposób.
 Spółki prawa handlowego
Spółka prawa handlowego to prawna forma współdziałania w celu
zarobkowym co najmniej dwóch podmiotów w rozumieniu prawa
cywilnego powstająca na skutek zawarcia właściwej umowy
uregulowanej przepisami prawa handlowego (w Polsce ustawy Kodeks
spółek handlowych).
SPÓŁKI PRAWA
HANDLOWEGO

SPÓŁKI SPÓŁKI
SPÓŁKI OSOBOWE
KAPITAŁOWE PANAEUROPEJSKIE

EUROPEJSKIE
SPÓŁKA Z
SPÓŁKA SPÓŁKA SPÓŁKA ZGRUPOWANIE
SPÓŁKA JAWNA OGRANICZONĄ
KOMANDYTOWA AKCYJNA EUROPEJSKA INTERESÓW
ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
GOSPODARCZYCH

SPÓŁKA
SPÓŁKA
KOMANDYTOWO
PARTNERSKA
-AKCYJNA
 spółki handlowe
działalność spółek opiera się o ustawę z dnia 15
września 2000r (Dz. U. nr 94, poz. 1037)
obecnie kodeks handlowy dopuszcza przekształcanie
się spółek we wszelkie możliwe konfiguracje
obecnie dopuszcza się łączenie się spółek osobowych
ze spółkami kapitałowymi, oraz osobowych między
sobą pod warunkiem, iż nastąpi zawiązanie nowej
spółki osobowej
Spółki powstają z chwilą wpisania do Krajowego
Rejestru Sądowego (wyłączając spółkę jawną)
Spółki osobowe są ułomnymi osobami prawnymi,
biorącymi mimo to udział w obrocie prawnym, ze
względu na przyznanie im przepisem szczególnym
zdolności prawnej, czyli niektórych atrybutów osoby
prawnej. W przypadku spółki osobowej tym przepisem
jest powołany art. 8 Kodeksu spółek handlowych.
Wynika z niego, że spółka osobowa może:
-nabywać we własnym imieniu własność
nieruchomości i inne prawa, także prawa rzeczowe
-zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną (tzw.
zdolność
 SPÓŁKI OSOBOWE
Spółki osobowe opierają swą
działalność na osobistej pracy
wspólników w
przedsiębiorstwie spółki. SPÓŁKA
OSOBOWA

Spółki osobowe posiadają następujące cechy:

• brak osobowości prawnej
SPÓŁKA
SPÓŁKA SPÓŁKA
• wspólnicy reprezentują spółkę SPÓŁKA JAWNA
PARTNERSKA KOMANDYTOWA
KOMANDYTOWO
-AKCYJNA

• istnieje stała więź między wspólnikami

• wspólnicy muszą być ujawnieni
• wspólnicy wnoszą wkłady
• nieograniczona i solidarna odpowiedzialność
osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania
spółki
• uproszczona księgowość
 Spółki prawa handlowego -
osobowe
Spółka jawna - prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną
spółką handlową (praktycznie stanowi odpowiednik spółki cywilnej).
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym
swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką,
Umowa spółki jawnej powinna być sporządzona na piśmie pod rygorem
nieważności.
Dla powstania spółki jawnej wymagane jest wpisanie spółki do Krajowego
Rejestru Sądowego/rejestru handlowego
Rozwiązanie spółki jawnej następuje w przypadkach:
- zaistnienia okoliczności wskazane w umowie spółki,
- jednomyślnej uchwały wspólników,
- ogłoszenia upadłości spółki,
- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
- wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
- prawomocnego orzeczenia sądu.
 Spółka jawna
Zalety:
Każdy ze wspólników ma prawo do reprezentowania
spółki, jednak w umowie można pozbawić
wspólnika tego prawa.
Duża dowolność w formułowaniu treści umowy spółki.
Nie ma wymagań co do minimalnej wysokości
kapitału.
Wady:
Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki
solidarnie całym swoim majątkiem .
Spółka nie posiada osobowości prawnej
 spółka jawna
Umowa spółki powinna zawierać:
Firmę (nazwę) i siedzibę spółki
Określenie wkładów wnoszonych przez każdego
wspólnika i ich wartość
Przedmiot działalności spółki
Czas trwania spółki (jeśli jest oznaczony)
 Spółki prawa handlowego -
osobowe
Spółka komandytowa - to spółka osobowa mająca na
celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną
firmą,
wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej
jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia
(komplementariusz), a odpowiedzialność co
najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest
ograniczona.
Umowa spółki komandytowej musi być zawarta w
formie aktu notarialnego.
Jest to znakomita forma współpracy przewidziana dla
osób z których jedna ma pomysł na działalność, a
druga posiada wolny kapitał na jej sfinansowanie.
 Spółka komandytowa
Zalety:
Komandytariusze ponoszą odpowiedzialność za
zobowiązania spółki tylko do wysokości sumy
komandytowej.
Komandytariusze mogą działać w imieniu spółki wyłącznie
jako jej pełnomocnicy.
Nie ma wymagań co do minimalnej wysokości sumy
komandytowej.
Wady:
Umowa spółki musi być sporządzona w formie aktu
notarialnego.
Konieczne jest prowadzenie pełnej księgowości, przez co
generowane są wysokie koszty.
Spółka nie posiada osobowości prawnej.
 spółka komandytowa
Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Umowa powinna zawierać:
firmę i siedzibę firmy
Przedmiot działalności spółki
Czas trwania spółki (jeśli jest oznaczony)
Oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego
wspólnika i ich wartość
Oznaczoną sumę komandytową – oznaczony zakres
odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec
wierzycieli
 Spółki prawa handlowego -
osobowe
Spółka komandytowo-akcyjna - mająca na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą,
Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej musi
wynosić co najmniej 50.000 złotych.
wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden
wspólnik odpowiada bez ograniczenia
(komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest
akcjonariuszem.
Statut spółki komandytowo-akcyjnej musi być sporządzony
w formie aktu notarialnego.
Do spółki stosuje się przepisy dotyczące sp. komandytowej
oraz sp. Akcyjnej.
Główną różnicą między spółką komandytową a
komandytowo-akcyjną jest fakt nabywania kapitału przez
emitowanie akcji.
 Spółka komandytowo-
akcyjna
Zalety:
Akcjonariusz jest wyłączony z odpowiedzialności za
zobowiązania spółki.
Możliwość dokapitalizowania spółki poprzez emisję akcji.
Komplementariusze mają decydujący wpływ na
funkcjonowanie spółki bez konieczności pokrycia ze
środków własnych kapitału zakładowego.
Wady:
Wymagany wysoki minimalny kapitał zakładowy.
Konieczne jest prowadzenie pełnej księgowości, przez co
generowane są wysokie koszty.
Statut spółki musi być sporządzony w postaci aktu
notarialnego.
 Spółki prawa handlowego -
osobowe
Spółka partnerska - Podstawą prawną działalności jest Kodeks Spółek
Handlowych (art. 86-101)
Status spółki nie posiada osobowości prawnej, jest to spółka osobowa.
Powstanie spółki: może być założona wyłącznie przez osoby fizyczne,
które są uprawnione do wykonywania wolnego zawodu.
Spółka nie jest spółką kapitałową.
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe
w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego
zawodu, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem
działań i zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie
umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały
kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych
z przedmiotem działalności spółki.
Rozwiązanie spółki partnerskiej:
przyczyny przewidziane w umowie
uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki,
ogłoszenie upadłości
 Spółka partnerska
Zalety:
możliwość ograniczenia odpowiedzialności
każdego wspólnika jedynie do jego własnych
działań,
możliwość złączenia pomysłów i kapitału wielu
osób,
Wady:
koszty aktu notarialnego, wpisu do rejestru
handlowego i jego ogłoszenia
możliwość działalności spółki wyłącznie w
zakresie wykonywania wolnego zawodu
partnerów,
spółkę mogą założyć tylko osoby fizyczne
 Spółki kapitałowe
Spółka kapitałowa - podmiot prawa handlowego zdefiniowany w
ustawie Kodeksu spółek handlowych. Grupuje spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne, a więc posiadające
kapitał zakładowy jako najważniejszy element będący
podstawą ich utworzenia oraz zwalniające z pewnymi
wyjątkami udziałowców/akcjonariuszy z odpowiedzialności
osobistej za zobowiązania tych spółek.
Stanowi wyższą formę organizacji gospodarczej w stosunku do spółki
osobowej. Związane jest to z cechami określonymi ustawowo:
• posiadanie kapitału zakładowego
• posiadanie osobowości prawnej
• posiadanie zgromadzonego majątku odrębnego od majątków osobistych
wspólników
• ponoszenie przez spółkę odpowiedzialności za zobowiązania całym
swym majątkiem
• umowne ustalenie dla wspólników lub akcjonariuszy ich praw i
obowiązków wobec spółki
 Kapitał zakładowy

Spółka z o.o. Spółka akcyjna

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. Kapitał zakładowy spółki powinien

powinien wynosić co najmniej 5000 zł. wynosić co najmniej 500 000 zł.

Wartość nominalna udziału nie może Wartość nominalna akcji nie może być
być niższa niż 50 zł. (art. 154 KSH). niższa niż 1 zł

Kapitał zakładowy sp. z o.o. dzieli się na

UDZIAŁY O RÓWNEJ ALBO NIERÓWNEJ Kapitał zakładowy sp. akcyjnej dzieli
WARTOŚCI NOMINALNEJ. się na AKCJE O RÓWNEJ wartości
nominalnej
 spółki kapitałowe

posiadają osobowość prawną

przedmiotem wkładu nie może być prawo
niezbywalne, świadczenie pracy lub usług
Są to:
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
Spółki akcyjne
Przesłanki powstania spółki z o.o. / spółki akcyjnej

1.Zawarcie umowy spółki ( bądź aktu założycielskiego spółki

jednoosobowej)/ zawarcie umowy założycielskiej (aktu
założycielskiego) w tym podpisania statutu przez założycieli;
2.Wniesienie przez wspólników przewidzianych w umowie
wkładów pokrywających w całości kapitał zakładowy spółki/objęcie
wszystkich akcji (względnie minimalnej ich liczby w przypadku
określenia w statucie minimalnej wysokości kapitału zakładowego);
3.Ustanowienie wymaganych przez KSH organów, tj. w każdym
przypadku zarządu, a w sytuacjach wskazanych w ustawie lub w
umowie także rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej/ustanowienie
zarządu i rady nadzorczej;
4.Zgłoszenie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego;
5.Wpisanie spółki do KRSu, co jest jednoznaczne z uzyskaniem
przez nią osobowości prawnej.
 Spółki prawa handlowego -
kapitałowe
Spółka z o.o. – Podstawą prawną działalności jest Kodeks
Spółek Handlowych (art.151-300).
Spółka posiada osobowość prawną, którą nabywa z chwilą wpisu
do rejestru handlowego.
Powstanie spółki wymaga formy aktu notarialnego.
Spółka jest spółką kapitałową.
Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają tylko do wysokości
wkładów.
Organami spółki są: Zgromadzenie Wspólników, Zarząd i Rada
Nadzorcza.
Rozwiązanie spółki:
z przyczyn zawartych w umowie,
uchwałą wspólników,
ogłoszenie upadłości spółki
 Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością:
Zalety:
ograniczona odpowiedzialność
forma spółki umożliwia pozyskiwanie nowego kapitału i
nowych wspólników
posiadanie przez spółkę osobowości prawnej
Wady :
wysokie koszty związane z jej utworzeniem i
funkcjonowaniem,
prowadzenia skomplikowanej księgowości
wysoki kapitał zakładowy i określona minimalna wartość
udziału
 Spółki prawa handlowego -
kapitałowe
Spółka Akcyjna - to kapitałowa spółka prawa handlowego,
której kapitał jest podzielony na akcje będące papierami
wartościowymi.
Spółka posiada osobowość prawną. Wyłączona jest osobista
odpowiedzialność akcjonariuszy za zobowiązania spółki.
Spółkę charakteryzuje fakt nabywania kapitału przez
emitowanie i sprzedaż akcji, czyli kumulację kapitałów
wielu osób lub firm.
Spółka nabywa osobowość prawną z chwilą zarejestrowania
w Krajowym Rejestrze Sądowym, wpis ten ma więc
charakter konstytutywny.
Kapitał zakładowy spółki musi wynosić co najmniej 500.000
złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż
1 złoty.
 Spółka Akcyjna
Zalety:
Możliwość dokapitalizowania spółki na rynku kapitałowym
poprzez emisję akcji lub obligacji.
Wyłączenie odpowiedzialności akcjonariusza za
zobowiązania spółki.
Łatwość kumulacji kapitału.
Wady:
Wymagany wysoki minimalny kapitał zakładowy.
Procedura rejestracyjna jest skomplikowana, czasochłonna i
kosztowna.
Mniejsi udziałowcy nie mają praktycznie wpływu na
zarządzanie spółką.
SCHEMAT ZARZĄDZANIA
SPÓŁKĄ AKCYJNĄ

WALNE ZGROMADZENIE
AKCJONARIUSZY

ZARZĄD RADA NADZORCZA

nadzór
 WALNE ZGROMADZENIE
AKCJONARIUSZY
Jego kompetencje to m.in.:
Rozpatrywanie i zatwierdzanie
sprawozdań zarządu i bilansu
spółki,
Podział zysków,
Wybór i odwoływanie członków
Zarządu i Rady Nadzorczej.
 ZARZĄD
Składa się z trzech członków (w tym prezes
zatrudniony na stanowisku dyrektora
generalnego).
Działa na podstawie statutu uchwalonego
przez Walne Zgromadzenie.
Kompetencje Zarządu to:
- zarządzanie majątkiem i sprawami
spółki,
- reprezentowanie spółki.
 RADA NADZORCZA
Składa się z pięciu członków (w tym prezes i
wiceprezes).
Kompetencje:
Sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością
spółki,
Badanie bilansu spółki,
Zawieszanie z ważnych powodów Zarządu,
Stawianie wniosków na Walnym Zgromadzeniu o
udzielenie Zarządowi skwitowania z wykonania
obowiązków (wotum zaufania).
 podział przedsiębiorstw
ze względu na rodzaj działalności

grupuje przedsiębiorstwa w określonych

działach i branżach gospodarki narodowej.
 podział przedsiębiorstw
ze względu na rodzaj działalności

Przemysłowe Budowlane Rolnicze

Bankowe
Usługowe
Ubezpieczeniowe Transportowe
 podział przedsiębiorstw
ze względu na rodzaj działalności

Produkcyjne Usługowe
 podział przedsiębiorstw
ze względu na wielkość

małe średnie duże

 przedsiębiorstwo małe
zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 50
pracowników
suma aktywów bilansu przedsiębiorstwa
sporządzonego na koniec roku obrotowego nie
przekroczyła równowartości w złotych 10 milionów
euro
 przedsiębiorstwo średnie
zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 250
pracowników
osiągnięcie przychodów netto ze sprzedaży dóbr i
usług oraz z operacji finansowych nie
przekraczających równowartości w złotych 43
milionów euro
lub
suma aktywów bilansu przedsiębiorstwa
sporządzonego na koniec roku obrotowego nie
przekroczyła równowartości w złotych 50 milionów
euro
 podział przedsiębiorstw
ze względu na rozczłonkowanie
terytorialne

jednozakładowe wielozakładowe

sieciowe
 podział przedsiębiorstw
ze względu na rozczłonkowanie
terytorialne
Przedsiębiorstwo jednozakładowe – zwykle o
jednolitej zwartości terytorialnej, składającego się
np. z jednego zakładu produkcyjnego
Przedsiębiorstwo wielozakładowe – składa się z
dwóch lub więcej zakładów w różnych miejscach
 podział przedsiębiorstw
ze względu na zakres
internacjonalizacji

Krajowe Międzynarodowe

Wielonarodowe Globalne
 Cele przedsiębiorstw

Sposoby wyjaśnienia motywów działalności

przedsiębiorstwa:
-osiągnięcie maksymalnego zysku
-Opanowanie rynku
-Maksymalizacja wartości rynkowej aktywów firmy
-Przetrwanie dzięki zapewnieniu sobie
zadowalających wyników
-Zaspokajanie potrzeb klientów
 Majątek przedsiębiorstwa-
-aktywa trwałe
1. Wartości niematerialne i prawne
2. Rzeczowe aktywa trwałe ( maszyny, urządzenia
produkcyjne, budynki, środki transportu)
3. Należności długoterminowe
4. Inwestycje długoterminowe
5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
 aktywa obrotowe

Materiały, zapasy, paliwo i energia, produkcja w

toku, wyroby gotowe, przedmioty nietrwałe,
środki pieniężne (gotówka w kasie i na koncie
w banku, czeki obce) oraz środki pieniężne w
rozrachunkach (należności pieniężne u
kontrahentów przedsiębiorstwa), inwestycje
krótkoterminowe
 kapitały obce
-kredy bankowy
-pozabankowe kredyty (kredyt dostawcy, kredyt
odbiorcy)
-obligacje
-leasing
-franchising
-venture capital