CHUYÊN ĐỀ 3

CÁC HỆ THỐNG PHÁP LUẬT

CHỦ YẾU TRÊN THẾ GIỚI
 NỘI DUNG CHÍNH

1. Hoạt động phân nhóm các hệ thống pháp luật chủ

yếu trên thế giới

2. Các tiêu chí để phân nhóm các hệ thống

pháp luật chủ yếu trên thế giới

3. Các hệ thống pháp luật thế giới chủ yếu

 HỆ THỐNG PHÁP LUẬT QUỐC GIA

1. Khái niệm:
Là tổng thể quy phạm có mối liên hệ nội tại thống nhất được thể hiện
dưới dạng văn bản, do cơ quan nhà nước ban hành hoặc thừa nhận và
đảm bảo thực hiện theo những trình tự luật định.

2. Ý nghĩa:
- Xác định phương pháp pháp lý
- Nguồn nghiên cứu của Luật so sánh
- Hoàn thiện kiến thức về hệ thống pháp luật quốc gia
 1. Hoạt động phân nhóm các hệ thống
pháp luật chủ yếu trên thế giới

Hệ thống
pháp luật
Hệ thống thế giới
pháp luật
quốc gia

Ý chính 4 Ý chính 3
 Thêm chữ  Thêm chữ
 Thêm chữ Mục đích
 Thêm chữ
 Thêm chữ  Thêm chữ
hoạt động
phân nhóm
4
 HỆ THỐNG PHÁP LUẬT THẾ GIỚI
1. Khái niệm:
Tập hợp hai hay nhiều hệ thống pháp luật ở quốc gia khác nhau
có điểm tương đồng nhất định và điểm khác so với hệ thống
pháp luật nước còn lại.
2. Phân nhóm:
• QĐ1: Theo Dezus có 42 hệ thống pháp luật trên thế giới
• QĐ 2: Theo Rene David có 4 hệ thống pháp luật trên thế
giới
Châu Âu lục địa Anh Mỹ
 LƯU Ý
 Hệ thống pháp luật quốc gia mang tính ước lệ, vì hệ
thống pháp luật thông thường phải thỏa mãn hai điều
kiện:
• Hệ thống về mặt hình thức
• Hệ thống về mặt nội dung
 Hệ thống pháp luật – dòng họ pháp luật: nhấn mạnh
nguồn gốc pháp luật. Tuy nhiên:
• Hệ thống pháp luật mang tính so sánh cao hơn.
• Dòng họ pháp luật mang tính phân loại cao hơn.
 MỤC ĐÍCH HOẠT ĐỘNG PHÂN LOẠI
CÁC HỆ THỐNG PHÁP LUẬT THẾ GIỚI
 Giảng dạy:
 Phục vụ môn học Tư pháp quốc tế, thương mại quốc tế, nghiên
cứu pháp luật nước ngoài.
 Có thể dạy một môn pháp luật đại cương chung cho tất cả hệ
thống pháp luật quốc gia có chung truyền thống pháp luật
Ví dụ: Anh – Úc – New Zealand.
 Nghiên cứu:
Giúp nhà nghiên cứu nước ngoài nhanh chóng tiếp cận hệ
thống pháp luật các quốc gia trên thế giới, tiết kiệm thời gian,
công sức nghiên cứu.
 2. Các tiêu chí phân nhóm hệ thống
pháp luật chủ yếu trên thế giới
QUAN ĐIỂM 1: QUAN ĐIỂM 2:
Căn cứ vào 1 Căn cứ vào
tiêu chí nhiều tiêu chí

- Theo hình thái KT-XH và lập

- Theo hình thái KT-XH,
pháp:
phân thành: Hệ thống pháp luật Châu Âu lục địa
Hệ thống pháp luật TBCN Hệ thống pháp luật Anh Mỹ
Hệ thống pháp luật XHCN Hệ thống pháp luật XHCN
Hệ thống pháp luật Tôn giáo
 TIÊU CHÍ PHÂN NHÓM CỤ THỂ

1 2 3 4 5 6
Tương Vai trò Phân
Nguồn Hình quan
gốc làm luật chia Pháp
thức luật tố
pháp tụng và của cơ luật điển
pháp
luật luật luật nội quan tư công & hóa
dung pháp tư
• Tập quán • Luật thực • Thẩm Phân chia • Đề cao
• Luật La pháp định quan phán xét xử luật công & pháp điển
Mã • Tiền lệ trọng (Châu (Châu Âu, tư (Châu hóa (Châu
pháp (Anh- Âu, XHCN) XHCN) Âu) Âu, XHCN)
• Tập quán Mỹ - Úc) • Luật tố • Thẩm Không
Anh • Pháp luật tụng quan phán xét xử phân chia • Đề cao án
thành văn trọng (Anh & làm luật công tư lệ( Anh Mỹ)
(Châu Âu, Mỹ) (Anh Mỹ) (Anh Mỹ,
XHCN) XHCN)
 XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CÁC HỆ
THỐNG PHÁP LUẬT
Tiêu chí Châu Âu lục Anh Mỹ XHCN Hồi giáo
địa

Nguồn gốc La Mã Tập quán cổ La Mã Kinh thánh

Anh
Hình thức Luật thành Tiền lệ pháp Luật thành Luật thành
văn văn văn
Luật tố tụng Thực định Tố tụng Thực định Thực định
– Luật nội
dung
Luật Công - Có Không Không Kinh thánh
tư cao nhất
Vai trò của Xét xử Xét xử & Xét xử Xét xử
thẩm phán Làm luật
Mức độ pháp Phát triển Không phát Phát triển Phát triển
điển hóa mạnh triển
HỆ THỐNG PHÁP LUẬT CHỦ YẾU
TRÊN THẾ GIỚI
 HỆ THỐNG PHÁP LUẬT HỒI GIÁO

Lịch sử hình thành: Nguồn luật:

Thế kỷ VII, quan điểm: Kinh thánh Koran: Lời dạy đấng
Không có chúa trời nào ngoài Ala.
đấng Ala
Sunna: cách Mohamed xử sự
Mohamed là tiên tri
Idjma: học giả giải thích
Đặc điểm pháp luật: Qiyas: suy xét theo sự việc tương
Quy phạm pháp luật: giả định tự.
– quy định
Mang tính bền vững cao Phạm vi điều chỉnh: rất rộng

Nhà nước phục tùng theo Điều chỉnh về pháp luật

thánh kinh Koran Điều chỉnh đất đai tôn giáo
 HỆ THỐNG PHÁP LUẬT CHÂU ÂU LỤC ĐỊA
Gồm 4 nhóm hệ thống:
Nhóm Pháp: Pháp, Ý, Braxin…
Nhóm Đức: Đức, Thụy Sỹ, Thổ Nhĩ
Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản
Nhóm Slavo: Nga, Ba Lan, Ucraina
Nhóm Scadinavi: Na Uy, Thụy
Điển, Phần Lan
Mức độ pháp điển hóa
- Khái quát, ổn định (Certainly
of law)
- All law resides in institutions
- Sự phân chia luật công
(public law) & tư (private
law).
Lịch sử hình thành:
Bắt nguồn từ Luật La Mã
Theo hệ thống pháp luật
thành văn.
Đặc điểm:
- Luật thực định quan trọng
và chi phối luật tố tụng.
- Hình thức tố tụng viết
(written argument,
inquisitorial system)
 HỆ THỐNG PHÁP LUẬT ANH MỸ
Lịch sử hình thành:
Năm 1066 khi người
Normans xâm chiếm Anh
quốc
Hoàng Đế William bắt đầu
tập trung quyền lực vào tay
triều đình mới
Mức độ pháp điển hóa
- chủ yếu là tiền lệ pháp
(Stare decisis)
- All law is custom
Nguồn gốc Pháp luật
Kế thừa sự giàu có và
tính chuẩn mực của
thuật ngữ pháp lý La Mã
Nhưng không ảnh hưởng
sâu sắc như Civil Law
Đặc điểm:
- Luật tố tụng chi phối luật
thực định.
- Hình thức tố tụng tranh
tụng (Case system/ oral
argument
HỆ THỐNG PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Lịch sử hình thành:
- Bắt đầu từ cách mạng tháng
Mười Nga năm 1917
- Sau chiến tranh thế giới thứ II,
dòng họ pháp luật xã hội chủ
nghĩa xuất hiện ở Đông Á.
Mức độ pháp điển hóa
- Tính pháp điển hóa rất cao
- Không có sự phân chia
pháp luật thành luật công và
luật tư
Nguồn gốc pháp luật
Xây dựng theo truyền
thống pháp luật châu Âu
lục địa.
Đặc điểm
- Ghi nhận các lợi ích của
giai cấp công nhân và của
toàn thể nhân dân lao động
- Tư tưởng theo Chủ nghĩa
Mac – Lênin
- Luật thực định ưu thế hơn
nhiều so với luật tố tụng
 THẢO LUẬN

1. Kinh Koran là nguồn luật chi phối hệ thống pháp luật các quốc
gia theo đạo Hồi
2. Án lệ chỉ được tồn tại và sử dụng ở các nước theo hệ thống
common law
3. Tất cả các tiêu chí để phân nhóm các Hệ thống pháp luật chủ
yếu trên thế giới đều rất quan trọng, trong đó tiêu chí nguồn
gốc pháp luật là tiêu chí quan trọng nhất