PAMBANSANG

KITA
ARALIN
G
PANLIP
UNAN 9
 MELC: Nasusuri ang pamamaraan at
kahalagahan ng pagsukat ng
pambansang kita.

LAYU Naipaliliwanag ang Gross National Income

NIN (GNI) at Gross Domestic Product (GDP).
Nasusuri ang datos ng GDP ng bansa.
Nakokompyut ang GDP ng isang bansa.
Nasusuri ang GNI at GDP bilang panukat
ng kaunlaran ng isang bansa.
PAGGA
NYAK
Japan
United States of America
Kumpletuhin ang pangungusap

Ang ekonomiya ng Pilipinas ay _________________________

____________________________________________________
____________________________________________________
Germany

United Kingdom
PAGGA
NYAK
Japan
United States of America

1. Ano kaya ang ipinahihiwatig ng larawan?

2. Ano ang nagging batayan mo sa pagkompleto ng
pangungusap?
3. Sa iyong palagay, ano ang mga ginamit na panukat upang
matukoy ang kalagayan ng ekonomiya? Germany

United Kingdom
 Pagbabago sa antas ng pamumuhay
KAUNLARAN
ng tao

datos ng mga gawaing pang-

ECONOMIC ekonomiya na ginagamit sa
INDICATORS pagsusuri ng kalagayan ng
ekonomiya
TALASA
LITAAN

Mga negosyo na ilegal o hindi

UNDERGROUND
rehistrado sa pamahalaan at hindi
ECONOMY
nagbabayad ng buwis
PAGTALAKAY
PAGTAT
ALAKAY
 Ano ang Gross
Domestic Product at
Gross National
Income?
 Gross Domestic Product at Gross National Income

KAHUL
UGAN
Mga economic indicators na ginagamit na
panukat ng kita o yaman ng isang bansa.
Maaari rin itong gamitin bilang batayan ng
kaunlaran ng isang bansa.
 Gross Domestic Product

KAHUL
UGAN Ang kabuuang halaga ng lahat ng
produkto at serbisyo na gawa sa
isang bansa sa loob ng isang taon.
Ang mga sumusunod ay ang mga dapat tandaan sa pagkokompyut ng
GDP:

A. Ang presyo ng mga produkto at serbisyo sa pamilihan ay ang

halaga na kinokompyut sa GDP.
B. Ang kasama sa pagkakalkula ng GDP ay ang lahat ng final
goods o mga produktong tapos na ang produksyon. Hindi
sinasama sa kalkulasyon ng GDP ang mga intermediate
goods o mga produkto na ginagamit sa paggawa ng isa pang
produkto upang maiwasan ang double counting. Halimbawa,
ang strawberry na ginagamit para sa paggawa
ng strawberry jam ay hindi na kabilang sa GDP. Ang halaga
ng strawberry jam ang isasama sa GDP.
C. Hindi kasama sa GDP ang mga produktong second-hand o
nagamit na at naibenta uli.
Ang mga sumusunod ay ang mga dapat tandaan sa pagkokompyut ng
GDP:

D. Kasama sa GDP ang mga produktong nagawa na

kahit hindi pa naibenta.
Halimbawa: ang kotse na nagawa sa taong 2018.
Kasama sa GDP ng 2018 ang kotseng ito kahit na sa
taong 2019 ito nabili.
E. Hindi kasama sa pagkokompyut ng GDP
ang transfer payments ng pamahalaan dahil wala
itong kapalit na produkto o serbisyo.
F. Hindi kasama sa GDP ang mga produkto o
serbisyo na ilegal at hindi rehistrado sa pamahalaan
o kabilang sa underground economy.
 Ano-ano ang mga
negosyo na kabilang sa
underground economy
Bakit hindi isinasama
sa kita ng bansa ang
mga kinikita sa ilalim
ng underground
economy?
 Gaano kahalaga ang
economic indicators sa
pagkompyut ng
pambansang kita?
 Bilang isang mag-
aaral, paano ka
makikiisa sa
kaunlaran ng bansa?
 Value-Added Approach

Ang value-added approach ay ang

pagkokompyut ng nadadagdag na
halaga sa isang produkto sa bawat
bahagi o hakbang ng produksyon
hanggang sa matukoy ang magiging
halaga nito sa pamilihan.
 HALIMBAWA

Yugto ng Produksiyon Halaga ng Benta Halaga ng Value-Added

Intermediate Product (Naidagdag na halaga)

Cassava 20.00 0 20.00

Arina (Flour) 50.00 20.00 30.00
Cassava Cake (Presyong 85.00 50.00 35.00
Wholesale)

Cassava Cake (Presyong 95.00 10.00 10.00

Retail)

Kabuoang Halaga ng 250.00 Kabuoang Naidagdag 95.00

benta na Halaga (Gross Value-
Added)
 Halimbawa:

Presyo
ng
Halaga ng
produkto
Value
Added
• Ang produksyon ng ice cream ay magsisimula sa isang
materya (Php)
les (Php) magsasaka na nagsu-supply ng mga prutas para sa paggawa nito.
Magsasaka
0 100 100 Ipalagay natin na pagmamay-ari na ng magsasaka ang lupa at
ibinigay lamang sa kanya ang mga binhi nito kung kaya 0 piso
Pabrika na
gumagawa
ng ice 100 250 150 ang presyo ng materyales para sa pagtatanim.
cream at
apa • Ipagbibili ng magsasaka ang mga prutas sa halagang 100 piso.
Manininda 250 300 50
Ang may-ari ng pabrika ang bumili sa mga prutas at ginawa
TOTAL 300
itong ice cream. Ibinenta niya ang nagawang ice cream sa
halagang 250 pesos sa mga manininda na nais ilako ang ice
cream.
• Tinubuan ng manininda ang ice cream ng 50 piso para siya ay
kumita at ibinenta ito sa halagang 300 piso.
1. Final Expenditure Approach
- Ang paggamit ng final expenditure approach ay ang pagkokompyut ng
GDP batay sa gastusin ng lahat ng sektor ng ekonomiya. Ang mga gastusin na
ito ay pera na inilabas ng lahat ng sektor kapalit ng produkto at serbisyo.

GDP = C + G + I + (X-M)
kung saan ang:

• Consumption (C) ay gastusin ng sambahayan;

• Government (G) ay gastusin ng gobyerno;
• Investment (I) ay gastusin ng bahay-kalakal para sa kapital; at
• Net Export (X-M) ay gastusin ng panlabas na sektor.
Binabawas ang import(m) sa export(x) dahil ang kailangan lamang kompyutin ay ang gastusin ng
panlabas na sektor. Hindi binabayaran ng panlabas na sektor ang mga imported na produkto at serbisyo.
HALIMBAWA:
 HALIMBAWA:

PARTIKULAR AMOUNT
C 172M
G 165M
I 121M
X 22M
M 24M
GDP
 INCOME APPROACH

Ang income approach naman ay ang

pagkokompyut ng GDP batay sa kita ng lahat ng
sektor ng ekonomiya.

Mga kabilang sa GDP sa income approach:

 Kita o sahod ng manggagawa
 Kita ng bahay kalakal
 Kita sa renta sa lupa
 Net interest o interest mula sa utang para sa kapital
 Buwis na ibinabayad sa pamahalaan
 Nominal Vs. Real GDP

Ang real GDP

Ang nominal GDP
naman ay gumagamit ng
ay ang nakompyut na GDP
presyo ng produkto at
gamit ang current prices o
serbisyo ng base year sa
presyo ng mga produkto at
pagkokompyut dahil
serbisyo sa kasalukuyang
kadalasan na ginagamit
taon. Kadalasang ginagamit
ang real GDP sa
ang nominal GDP kapag
pagkukumpara ng yaman
nagkukumpara ng yaman sa
ng isang bansa kada taon.
pagitan ng mga bansa.
 Halimbawa:

Ang bansang Genovia ay gumagawa ng dalawang produkto:

gatas at manok. Ang halaga at dami na napo-prodyus ng
Genovia sa isang taon ay nakasulat sa ibaba.

Presyo ng Gatas Dami ng Gatas Presyo ng Manok Dami ng Manok

2014
(Base year) 60 piso 500, 000 200 piso 200, 000

2015 75 piso 800, 000 300 piso 250, 000

2016 78 piso 900, 000 400 piso 240, 000
Kalkulasyon ng nominal GDP sa taong
2015:

Presyo ng Gatas Dami ng Gatas Presyo ng Manok Dami ng Manok

2014
(Base year) 60 piso 500, 000 200 piso 200, 000

2015 75 piso 800, 000 300 piso 250, 000

2016 78 piso 900, 000 400 piso 240, 000

GDP = (75 piso x 800,000) + (300 piso x 250, 000)

GDP= 135 milyong piso
 Kalkulasyon ng real GDP sa taong
2015:

Presyo ng Gatas Dami ng Gatas Presyo ng Manok Dami ng Manok

2014
(Base year) 60 piso 500, 000 200 piso 200, 000

2015 75 piso 800, 000 300 piso 250, 000

2016 78 piso 900, 000 400 piso 240, 000

Tandaan na ang pagkakalkula ng real GDP ay gumagamit ng

presyo ng base year.
GDP = (60 piso x 800,000) + (200 piso x 250, 000)
GDP= 98 milyong piso
 Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang inyong napuna sa mga larawan at

alin ang higit na nakapukaw ng iyong
pansin? Bakit?
2. Alin sa malikhaing pamagat na ibinigay mo
sa mga larawan ang ninais mong maging
kalagayan ng iyong lipunan at ng ating
bansa?
Mahalagang Konsepto:

Gross National Income

 Gross National Income

Ang Gross National Income ay ang kabuuang

halaga ng produkto at serbisyo na gawa ng
mga Pilipino sa loob at labas ng bansa sa loob
ng isang taon. Para makalkula ang GNI,
idadagdag sa GDP ang NFIA o Net Factor
Income from Abroad na kita ng mga Pilipino sa
labas ng bansa.

GNI = GDP + NFIA

HALIMBAWA
HALIMBAWA:
HALIMBAWA:
 Growth Rate

Ang GDP growth rate ay ang porsyento ng

pagbabago sa GDP sa pagitan ng dalawang
taon.
 HALIMBAWA:

Growth Rate from 2015-2018

Taon GDP Growth Rate

Growth Rate
Growth Rate
 TANDAAN:

Ang Gross Domestic Product o GDP ay kabuoang

halaga ng produkto at serbisyo na ginawa sa bansa sa
loob ng isang taon. Isa ito sa mga batayan ng
kaunlaran ng isang bansa.
Ang Gross National Income o GNI ay kabuoang halaga
ng produkto at serbisyo na ginawa ng mga
mamamayan ng isang bansa nasa loob man sila o
labas ng bansa sa loob ng isang taon.
Ang Growth rate ay ang porsyento ng pagbabago sa
GDP sa pagitan ng dalawang taon.