Ład świata i przyczyny

jego destrukcji

Wiktor Pawlikowski
Wiktoria Waś
Ład to stan porządku, harmonii lub równowagi w społeczeństwie,
organizacji lub sytuacji. Jest to sytuacja, w której istnieje spójność, zrozumienie
i akceptacja pewnych zasad lub norm, co przyczynia się do sprawnego
funkcjonowania danego systemu.

Ład można zniszczyć poprzez naruszenie tych zasad, norm lub porządku.
Może to obejmować działania sprzeczne z obowiązującymi regułami,
ignorowanie wspólnych wartości, łamanie prawa lub zakłócanie równowagi
społecznej. Zniszczenie ładu może prowadzić do chaosu, konfliktów i trudności
w utrzymaniu stabilności społecznej czy organizacyjnej. W przypadku
społeczeństwa może to oznaczać naruszenia prawa, brak szacunku dla praw
jednostki lub konflikty między grupami społecznymi.
 Filozofia o ładzie

Immanuel Kant Konfucjusz

“Ład to stan, w którym każda rzecz zajmuje “Ład zaczyna się od jednostki. Gdy jednostki
miejsce, które jej przysługuje.” osiągną harmonię, całe społeczeństwo znajdzie
ład.”
Ludzkie życie z pewnością stałoby się
łatwiejsze, gdyby na świecie panował ład.
Niestety nie jest to zadanie łatwe, ponieważ
człowiek, będąc istotą niedoskonałą, często
poddaje się chwilowym emocjom, takim jak
namiętność, egoizm czy chęć wzbogacenia
się, nawet kosztem bliskich. Przykłady tego
zjawiska można odnaleźć w literaturze
społeczno-obyczajowej, takiej jak "Chłopi"
Władysława Stanisława Reymonta,
reprezentującej epokę Młodej Polski.
W pozornie uporządkowanym życiu wiejskich
mieszkańców Lipiec istniała harmonia
wynikająca z zgodności ze rytmem natury,
związanej z pracą na roli. Reymont w swojej
powieści podkreśla tę zależność, tytułując
poszczególne tomy nazwami pór roku. Jednakże
nawet w tej idyllicznej wspólnocie, stworzonej
przez wieśniaków, ukryta destrukcja harmonii
staje się widoczna. Konflikty i skandale w
Lipcach, osiągające apogeum w wygnaniu Jagny
ze wsi, ilustrują upadek pierwotnego porządku
społecznego.
Wyznawanie wiary katolickiej, będące
fundamentem życia społecznego, powinno
łączyć się z przestrzeganiem dekalogu.
Niemniej jednak, ludzka słabość często
prowadzi do schodzenia z tej właściwej
ścieżki i ulegania pokusom. Społeczność
Lipiec, mimo swojej głębokiej wiary i
regularnych udziałów w nabożeństwach, nie
była wolna od moralnych odstępstw.
Oceniano zachowanie wszystkich członków
społeczności, a nietolerancja wobec naruszeń
powszechnie uznawanej moralności
wywoływała oburzenie i wykluczenie.
Jednym z najbardziej drastycznych przykładów
tego podejścia był los Jagny, uznawanej za
najpiękniejszą dziewczynę we wsi. Jej
niemoralne postępowanie, związane z
cudzołóstwem i uwiedzeniem różnych mężczyzn,
wywołało powszechną nienawiść. Wykluczenie
Jagny, poprzez pobicie i wywiezienie jej ze wsi
wozem pełnym gnoju, symbolizowało ostateczne
upokorzenie. Mimo to, społeczność uznała to za
konieczne dla oczyszczenia atmosfery we wsi.
Niekorzystne zjawiska społeczne, takie jak
materializm, również przyczyniały się do
dezintegracji ładu w Lipcach. Ziemia,
uznawana za najcenniejszą wartość, stawała
się przedmiotem sporów rodzinnych, w
których chęć posiadania często prowadziła do
konfliktów. Reymont ukazał, że materializm
prowadził do rozpadu więzi rodzinnych i
dramatycznych sytuacji osób starszych,
pozbawionych wsparcia ze strony dorosłych
dzieci.
W "Antygonie" Sofoklesa destrukcja ładu ukazana
jest poprzez konflikt między prawem ludzkim a
boskim. Antygona, ignorując nakaz Kreona
dotyczący niepochowania ciała brata, kieruje się
zasadami moralnymi. Jej bunt prowadzi do
tragicznych wydarzeń, w tym śmierci samej
Antygony, jej narzeczonego Haemona i samego
Kreona. Ten konflikt między obowiązującym
porządkiem społecznym reprezentowanym przez
Kreona a moralnymi imperatywami Antygony
prowadzi do dezintegracji ładu społecznego i
rodzinnej równowagi, podkreślając tragiczne
skutki bezwzględnego trzymania się prawa
kosztem wartości moralnych.
Charakterystyczny dla Młodej Polski był również
dekadentyzm, czyli przekonanie o zbliżającym
się upadku cywilizacji. Reymont ukazał, że
materializm prowadził do zaniku moralności, a
chłopi, poddając się namiętnościom czy chęci
zysku, zapominali o zasadach etycznych.
Działania bohaterów powieści, podobnie jak
postawy dekadentów, często skierowane były ku
ucieczce od pustki życia, co przejawiało się w
romansach, bijatykach i pijaństwie.
W ten sposób, Reymont w swojej powieści
"Chłopi" nie tylko ukazał pozorny ład życia
wiejskiego, ale także pokazał, że jego
destrukcję wywołuje ludzka słabość,
skłonność do materializmu i brak
przestrzegania moralności.