PHƯƠNG PHÁP AHP

ANALYTIC HIERARCHY APPROACH

QUYẾT ĐỊNH ĐA TIÊU CHUẨN
MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH ĐA TIÊU CHUẨN

Các mô hình MCDM

MADM/MCDM
Fuzzy
W SM

MCDM TOPSIS AHP QFD W PM

ANP ELECTRE Grey
model
Keeney and Hwang & Satty, Yoji Akao và Satty, Benayoun
Howard Yoon, 1971, Shigeru Mizuno, 1996 et al., Deng,
Raiffa, 1976 1981 1977 1960 1966, Roy, 1989
1968
10
QUYẾT ĐỊNH ĐA TIÊU CHUẨN
•Đặc điểm
chung của
Nhiều lựa
mô hình
chọn
MCDM

Nhiều Nhiều tiêu

người ra chuẩn
quyết định đánh giá
 PHƯƠNG PHÁP AHP
 AHP là một phương pháp định lượng, dùng để sắp xếp các phương án quyết định và
chọn một phương án thỏa mãn các tiêu chí cho trước.
 AHP là một quá trình phát triển tỷ số sắp hạng cho mỗi phương án quyết định dựa theo
các tiêu chí của nhà ra quyết định.
 AHP trả lời các câu hỏi như “Chúng ta nên chọn phương án nào?” hay “Phương án nào
tốt nhất?” bằng cách chọn một phương án tốt nhất thỏa mãn các tiêu chí của nhà ra quyết
định.
 AHP sử dụng:
 Các phép toán đơn giản
 Các tiêu chí (do nhà ra quyết định thiết lập)
 Độ ưu tiên cho các tiêu chí (do nhà ra quyết định thiết lập)
 Bảng độ ưu tiên chuẩn:
 PHƯƠNG PHÁP AHP
Mức độ ưu tiên Giá trị số
Ưu tiên bằng nhau (Equally preferred) 1
Ưu tiên bằng nhau cho đến vừa phải (Equally to moderately 2
preferred)
Ưu tiên vừa phải (Moderately preferred) 3
Ưu tiên vừa phải cho đến hơi ưu tiên (Moderately to strongly 4
preferred)
Hơi ưu tiên hơn (Strongly preferred) 5
Hơi ưu tiên cho đến rất ưu tiên (Strongly to very strongly 6
preferred)
Rất ưu tiên (Very strongly preferred) 7
Rất ưu tiên cho đến vô cùng ưu tiên (Very strongly to extremely 8
preferred)
Vô cùng ưu tiên (Extremely preferred) 9
 ỨNG DỤNG AHP
• Ứng dụng AHP trong lựa chọn địa điểm

• Nếu chọn được địa điểm tốt xây dựng doanh nghiệp có thể giảm được chi phí giá thành sản phẩm,
nâng cao khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp khác.

• Nếu chọn địa điểm không tốt sẽ gây ra rất nhiều bất lợi và ảnh hưởng không tốt lâu dài cho doanh
nghiệp.

• Vì thế, khi chọn một địa điểm cần tiến hành cẩn thận, có tầm nhìn xa, xem xét một cách toàn diện
có kể đến khả năng phát triển, mở rộng doanh nghiệp trong tương lai.
 CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH AHP
• Gồm 4 bước (trên lý thuyết)

• Bước 1: Thiết lập thứ bậc – Phân tích khả năng con người trong nhận thức thực tế, phân biệt trao
đổi thông tin.

• Bước 2: So sánh các thành phần thông qua so sánh cặp là so sánh cặp dùng để xác định tầm quan
trọng tương đối của mỗi nhân tố.

• Bước 3: Tổng hợp số liệu về độ ưu tiên để có trị số chung của mức độ ưu tiên, cần tổng hợp các số
liệu duy nhất về độ ưu tiên.
Bước 4: Kiểm tra tính nhất quán của các so sánh cặp (quan trọng)

• (Để xem xét giữa các cặp ma trận có hợp lý không, thông qua tỉ số nhất quán).
 CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH AHP
• Tỷ số nhất quán CR = CI / RI

• Chỉ số nhất quán CI=

• Giá trị riêng của từng ma trận so sánh: )

• (Trong đó: n: số tiêu chuẩn ; RI: chỉ số ngẫu nhiên)

• Chỉ số ngẫu nhiên RI được cho như sau:

 Ví Dụ Minh Họa
Công ty TNHH LƯƠNG THỰC NAM SÔNG HẬU muốn chọn một vị trí mới để

mở rộng hoạt động của công ty. Công ty sử dụng AHP nhằm giúp xác định vị trí

nào thích hợp để xây nhà máy mới. Công ty dựa vào 3 tiêu chí: nguồn nguyên liệu

(NL), lao động (LĐ), thị trường (TT), . Công ty có 3 vị trí cần xem xét: An Giang

(AG), Đồng Tháp (ĐT), Kiên Giang(KG) dựa vào 3 tiêu chí trên. Độ ưu tiên

phương án đối với mỗi tiêu chí được thể hiện bên dưới:
Ví Dụ Minh Họa (tt)
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Ma trận tiêu chí theo độ quan trọng được thể hiện như sau:
• Chú ý: Ma trận này đề bài cho
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• BÀI LÀM
• Bước 1: Tính tổng giá trị mỗi cột của mỗi tiêu chí ta được
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 2: Chia mỗi giá trị trong mỗi cột cho tổng các cột tương ứng:
• Chú ý: Lúc này tổng các cột đều bằng 1
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 3: Tính giá trị trung bình cho mỗi hàng
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 4: Lặp lại các bước từ bước 1 đến bước 3 cho tiêu chí còn lại:
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 5: Ma trận tiêu chí (đề bài cho):
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 6: Lặp lại các bước từ 1 đến 3 cho ma trận tiêu chí (bước 5)

• Vector độ ưu tiên các tiêu chí

 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 7: Nhân ma trận tiêu chí với vector độ ưu tiên các tiêu chí

• AG = (0.24 x 0.65) + ( 0.62 x 0.12) + (0.24 x 0.23) = 0.2856

• ĐT = (0.14 x 0.65) + ( 0.24 x 0.12) + ( 0.14 x 0.23) = 0.152
• KG = (0.62 x 0.65) + ( 0.14 x 0.12) + (0.62 x 0.23) = 0.5624
• Kết luận: Chọn Kiên Giang để xây nhà máy mới (KG > AG > ĐT)
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Bước 8: Tính chỉ số nhất quán CI, tỷ số nhất quán CR, giá trị riêng của ma trận cho từng tiêu chí
• Vector trọng số C = [(1x0.65 + 5x0.12 + 3x0.23); (1/5x0.65 + 1x0.12 1/2x0.23); (1/3x0.65 +
2x0.12 + 1x0.23)]
• C=(1.94 , 0.37, 0.68)
•
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Vector nhất quán D = [(1.94 / 0.65) , (0.37/ 0.12), ( 0.68 / 0.23)
• D =[3.0 , 3.1 , 3.0)
 Ví Dụ Minh Họa (tt)
• Kết luận
• Giá trị riêng của ma trận tb= (3.0 + 3.1 + 3.0) /3 = 3.033
• Chỉ số nhất quán CI = (-n)/(n-1) = (3.033 – 3) / (3 -1 ) = 0.02
• Tỷ số nhất quán CR = CI / RI = 0.02 / 0.58 = 0.03 < 0.1 (thỏa)
• Vậy sự đánh giá là nhất quán.