ÖĞRENME ORTAMLARININ

FİZİKSEL DÜZENİ
4. HAFTA
 OKULUN FİZİKSEL DÜZENİ
• Okul, öğretim ve öğrenmeye uygun olmalıdır.
Gelişmiş ülkelerde okul binalarının
planlanması özel uzmanlık alanıdır. Türkiye de
ise henüz bir uzmanlık alanı olarak
gelişmemiştir. Okul binaları standart projelere
göre yapılmaktadır.
 OKULUN YERİ
• Öğretim programına uygun bir yer olmalıdır.
• Öğrencilerin rahatça ulaşabilecekleri bir yerde
olmalıdır.
• Bulunduğu yer yönünden güvenli olmalıdır.
• Trafik ve sanayi merkezlerinden uzak olmalıdır.
• Mahallenin merkezi yerinde olmalıdır.
• Öğrencilerin yürüyebileceği mesafede
olmalıdır.
 KÜÇÜK OKULUN YARARLARI
• Öğrencilerin başarısı daha yüksektir.
• Eğitimsel faaliyetlere daha fazla
katılmaktadırlar.
• Okulda şiddet sorunları daha düşük
seviyededir.
 KÜÇÜK OKULLARIN SINIRLILIKLARI
• Sınıflarda olumlu sınıf iklimi oluşturmak
güçleşir.
• Araç-gereç ve diğer imkanlardan yoksun
olabilirler.
• Daha az deneyimli öğretmenler görevlendirilir.
 BÜYÜK OKULUN YARARLARI
• Öğretmenler kendilerini geliştirebilirler.
• Farklı dersler ve eğitsel etkinlikler
gerçekleştirilebilir.
BÜYÜK OKULLARIN SINIRLILIKLARI
• Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı
yüksektir.
• Disiplin problemleri daha çok olabilir.
• Okul binaları eski olabilir.
 SINIF DÜZENİ
• Öğrenme-öğretme etkinliklerini yapmak için düzenlenmiştir.
• Sınıf düzeninin kurulması, sürdürülmesi öğretmenin görevidir.
• Sınıf düzeninde öğretmenler öğrencilerden beklenilenleri
belirlemelidir.
• Öğretmen beklentileri davranış kuralları şeklinde aktarmalıdır.
• Öğrenciler de kendilerinden beklenildiği gibi davranırlar.
• Öğretmen sınıf düzeni için yazılı kurallar
belirler.
• Yazılı kuralları sınıfın göze çarpan yerine koyar.
Böylece öğrenciler o kurallara göre hareket
ederler.
• Ayrıca sınıf mutlaka düzenli, temiz olmalıdır.
 SINIF İÇİ FİZİKSEL DÜZEN
• Fiziksel düzen sınıf yönetiminin boyutlarından
biridir.
• Fiziksel ortam, sınıf ve sınıfın donatımını kapsar.
• Fiziksel ortamın doğası, düzeni davranış üzerinde
doğrudan etkilidir.
• Sınıfın, öğrencilerin fizyolojik ihtiyaçlarına uygun
olması gerekir.
• Sınıfın genişliği, öğrencilerin gruplandırılması
öğelerini içerir.
 SINIF İÇİ FİZİKSEL DÜZEN
• Öğretmen öğrencinin başarısını fiziksel düzenle
arttırabilir.
• Sınıf, öğretme-öğrenme sürecinde güdüleyici
olmalıdır.
• Sınıf, güzel ve ilgi çekici biçimde düzenlenmelidir.
• Öğrencilerin yaşam biçimleri, hazır bulunuşlukları
farklıdır.
• Yani fiziksel ortam öğrencilerin özelliklerine göre
değişir.
 FİZİKSEL ORTAMIN ÖNEMİ
• Eğitim etkinlikleri için ayrılan
mekanın özelliklerini belirtir.
• Sınıf içindeki eşyalar ortamın
fiziksel değişkenlerini oluşturur.
• Öğretmen-öğrenci ilişkileri
fiziksel değişkenler tarafından
etkilenir.
• Fiziksel çevre öğrenmenin
iskeletini oluşturur. Öğrenmeye
katkıda bulunabileceği gibi
öğrenmeyi engelleyebilir.
FİZİKSEL ORTAMIN ÖNEMİ
• Fiziksel ortamın
düzenlenmesi öğretmenin
becerisine bağlıdır.
• Sınıfın fiziki özelliklerini
çevreden soyutlamak
mümkün değildir.
• Sınıfın fiziki özelliklerinin
şekillenmesi okul
öğelerinden etkilenmektedir.
• Genelde sınıfın düzeni dört
duvar, bir tahtadır.
 FİZİKSEL ORTAMIN ÖNEMİ
• Sınıfın fiziki özelliği öğrencilerin yaratıcı düşüncelerini
geliştirir.
• Sınıf ortamı çocukların grup faaliyetlerini sürdüreceği yer
olmalıdır.
• Sınıftaki eşyalar yapılan etkinliklere göre düzenlenmelidir.
• Fiziksel çevre, öğrenme çerçevesidir.
• Öğrenmeyi etkilediği için öğretmenin kontrolünde olmalıdır.
SINIFIN FİZİKSEL DÜZEN DEĞİŞKENLERİ
• Öğrencinin içinde yaşadığı çevre davranışlarını
etkilemektedir.
• Öğrenme-öğretme süreci uygun bir ortamda
gerçekleşmektedir.
• İyi bir sınıf düzeni öğrenciyi güdüler.
 SINIF İÇİ FİZİKSEL DÜZEN DEĞİŞKENLERİ

Öğrencilerin kendilerini güvende hissedecekleri

ortam önemlidir. Bunun için sınıfta;
• Sınıf sıcaklığının uygun olması
• Aşırı ses ve gürültünün olmaması
• Aydınlatmanın gerekli seviyede olması gerekir.
 1. SINIFIN BÜYÜKLÜĞÜ
• Sınıf içi etkinliklerde sınıf büyüklükleri
değişmektedir.
• Büyük sınıflarda öğrenci başarısının azaldığı
gözlemlenmiştir.
• Sınıfta öğrenci sayısının az olması önemlidir.
 2. ISI
• Oda ısısı öğrencinin performansını,
davranışlarını etkilemektedir.
• Sınıf aşırı sıcak ve soğuk olmamalıdır.
• İdeal sınıf ısısının 20 ºC olduğu belirlenmiştir.
 3. IŞIK
• İyi bir ışık gözün yorulmasını önler. Genellikle
gün ışığına yakın aydınlatmalar olmalıdır.
• Sınıf pencereleri de ışık alma açısından
önemlidir.
 4. GÜRÜLTÜ
• Rahatsız edici ve işitmeyi engelleyici
değişkendir. Gürültü zamanın iyi kullanılmasına
engel olur.

• Okulun bulunduğu
çevre gürültünün
oluşmasında
etkindir.
 5. TEMİZLİK
• Sınıf temizliği
öğretmen ve öğrenci
kontrolündedir.
• Temizlikle ilgili kurallar
koyulmalı ve bunlara
uyulmalıdır. Bu konuda
yalnız öğrenciler değil
aileleri de
bilinçlendirilmelidir.
 6. SES VE AKUSTİK
• Tavan yüksekliği ses dalgalarının yayılmasını etkiler.
• Ses düzeyin 40dB aşmaması gerekir.
• Duvarlardaki malzemeler sesin yankılanmasını
engellemelidir.
• Tavan yüksekliği 3m olmalıdır.
• Öğretmenle öğrenci arasında ki mesafe
düşürülmelidir.
 7. SINIFTA RENK

• Renk belirlemede öğrencilerin özelliklerine dikkat

edilmelidir.
• Uygun renk kullanımı amaca ulaşmaya yakındır.
• Renk seçimi kişinin zihnini de hazırlayacaktır.
• Renk insan psikolojisi üzerinde etkilidir.
• Öğretmen mekana göre uygun renk seçilmelidir.
• Renkler, öğrencinin fizyolojik, psikolojik
durumunu etkiler.
• İlköğretim sınıflarında açık pembe tonlarını
kullanmalıdır.
• Orta öğretim sınıflarında açık mavi tonları
kullanılmalıdır.
• Sınıf tavanlarının beyaz olması gerekir.
• Yazı tahtasının yeşil olması okumayı kolaylaştırır.
 8. ESTETİK
• Estetik öğrencilerin tutum ve davranışlarını
etkiler.
• Estetik olan, ortama güzellik katan şeydir.
• Sınıf rahat, ev ortamı gibi olmalıdır.
• Güzellik ve uyum öğrencinin enerjisini arttırır.
• Verimli eğitim için sınıflar estetik olmalıdır.
 9. İKLİMLENDİRME
• Sınıfın ısısı mevsime, öğrenciye göre değişir.
• Öğrenim gören ortamlar normal sıcaklıkta
olmalıdır.
• Yüksek sıcaklık zihinsel etkinlikleri olumsuz
etkiler.
 10. SINIF İÇİ YERLEŞİM DEĞİŞİKLİĞİNE
MÜSAİT OLMA
• Farklı dersler farklı sınıflara ihtiyaç duyarlar.
• Bu yöntemin kalabalık okullarda uygulanması
zorlaşır.
 SINIF YERLEŞİM DÜZENİ
• Eğitimin etkin, akıcı bir işleyişe
kavuşturulmasıdır.
• Sınıf içi etkileşimi olumlu yönde etkiler.
• Sınıf içi trafiğin düzenlenmesini sağlar.
• Öğretmenler sınıfı güzelleştirmekle
sorumludurlar.
• Öğretmenler daha fazla kontrolcü olur.
• Öğrenciler ise derslere daha az katılırlar.
• Öğrencilerin iletişim alışkanlıkların oturma yerini
belirler.
• İletişim güçlüğü çekenler ön sıralara oturtulmalıdır.
• İletişimde hoşlanmayanlar arka sıraları tercih ederler.
• Arkadaşların beraber oturması istenmeyen
davranışlara itebilir.
• Öğrenciler numara, alfabe sırasına göre oturtulabilir.
• Okullarımızın çoğunda geleneksel oturma şekli
hakimdir.
• Yani ülkemizde öğretmen merkezli eğitim
yoğunluktadır.
• Becerikli öğretmen sınıfı öğrenciye göre
düzenleyebilmelidir.
 GELENEKSEL (SIRALI) YERLEŞİM DÜZENİ

• En çok kullanılan yöntemdir.

• Öğrencilerin arka arkaya oturduğu yerleşim
düzenidir.
• Öğretmen merkezli bir yerleşim düzenidir.
• Öğrenciler pasif durumda ve dinleyici
konumundadırlar.
• Kalabalık sınıflar için uygundur.
GELENEKSEL (SIRALI) YERLEŞİM DÜZENİ
 BİREYSEL YERLEŞİM DÜZENİ
• Tek kişilik sıra ve masalarla oluşturur.
• Öğretmenin ön planda tutulduğu bir düzendir.
• Öğrencilerin yüzleri duvara gelecek şekilde
düzenlenir.
• Bireysel öğrenmeyi ön plana çıkarır.
BİREYSEL YERLEŞİM DÜZENİ
ÇOK GRUPLU ( KÜME ) YERLEŞİM DÜZENİ

• Öğrencilerin bir masa etrafında grup oluşturmasıdır.

• Öğrencilerin liderlik özelliklerini geliştirmelerine
olanak sağlar.
• İş birliğine dayalı öğretim ve tartışmaya uygundur.
• Öğrenci- öğrenci etkileşimin en yüksek olduğu
yerleşimdir.
• Sınıflar kalabalık olmadığında başarı ile uygulanır.
ÇOK GRUPLU ( KÜME ) YERLEŞİM DÜZENİ
TEK GRUP ( U, ÇEMBER, YUVARLAK MASA )
YERLEŞİM DÜZENİ
• Sınıftaki öğrenciler bir grup olarak düşünülür.
• Öğrenciler birbirleriyle iletişim kurabilir.
• Tartışma ve görüş alışverişi için uygundur.
• Küçük sınıflarda başarıyla uygulanabilir.
TEK GRUP ( U, ÇEMBER, YUVARLAK MASA )
YERLEŞİM DÜZENİ
SINIF DÜZENLEMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ
GEREKEN ÖZELLİKLER
• Öğrenci için etkili öğrenme ortamının
oluşması,
• Nitelikli eğitim hizmetinden yararlanmasını
sağlayacak özellikler,
• Öğrencilerin gelişim özellikleri dikkate alınarak
yapılması,
• Sınıfta ki eğitim hizmeti tüm öğrencilere fayda
sağlamalı,
• Sınıfta ki araçlar kimseyi rahatsız etmemeli,
• Sınıfta kullanıma uygun oturma düzeni
sağlanmalı,
• Oturma düzeni öğrencinin öğretmeni görüş
açısıyla uyumlu olmalı,
• Öğrenciler birbirlerini rahatsız etmeden
oturabilmeli,
• Öğretmende başka bir öğrenciyi rahatsız
etmeden diğerine yardımda bulunabilmeli,
• Sıraların düzenlenmesi, dersin özelliğine,
yöntemine uygun olmalı.