By Amelia Dębicka,

Julia Stankiewicz,
Wojny z Moskwą Marta Janczyk,
Maja Lipowicz,
Fabian Fornalczyk

Wprowadzenie
W XVII wieku Europa Wschodnia była areną
intensywnych konfliktów między potęgami takimi
jak Rzeczpospolita Obojga Narodów i Carstwo
Rosyjskie. Obszar ten był także podzielony pod
względem religijnym między prawosławie a
katolicyzm, co dodatkowo komplikowało sytuację.
Rywalizacja z innymi mocarstwami, takimi jak
Szwecja i Turcja, prowadziła do licznych wojen i
zmian terytorialnych.
1. Początek konfliktów: Od roku 1619 relacje między Rzecząpospolitą a Rosją
stawały się coraz bardziej napięte. W tym okresie oba państwa rywalizowały o
wpływy na terenach dzisiejszej Ukrainy i Białorusi oraz o kontrolę nad obszarami
na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej.
2. Wojna polsko-rosyjska (1632-1634): W latach 1632-1634 doszło do otwartego
konfliktu zbrojnego między Rzecząpospolitą a Rosją. Wojna ta była częścią
większego konfliktu znanego jako wojna smoleńska, który toczył się o kontrolę
nad Smoleńszczyzną.
3. Bitwa pod Smoleńskiem (1632): Jedną z kluczowych bitew tej wojny był
oblężenie i bitwa pod Smoleńskiem, gdzie wojska Rzeczypospolitej próbowały
zdobyć ten strategiczny punkt na terenie Rosji. Bitwa zakończyła się zwycięstwem
Rosjan.
4. Traktat pokojowy w Polanowie (1634): Konflikt zakończył się podpisaniem
traktatu pokojowego w Polanowie w 1634 roku. Traktat ten nie przyniósł jednak
trwałego rozwiązania konfliktu między oboma państwami.
5. Kontynuacja napięć: Po wojnie smoleńskiej napięcia między Rzecząpospolitą a
Rosją nie ustąpiły. Obie strony kontynuowały rywalizację o wpływy na terenach
wschodnich, co prowadziło do kolejnych konfliktów i wojen w kolejnych latach.
6. Inwazje moskiewskie: W kolejnych latach XVII wieku miały miejsce liczne inwazje
moskiewskie na ziemie Rzeczypospolitej, szczególnie na Ukrainę i Białoruś, co
prowadziło do dalszych starć i napięć między oboma państwami.
7. Dalsze konflikty: Konflikty między Rzecząpospolitą a Rosją trwały również w
późniejszych latach XVII wieku, aż do późnych lat 80. tego wieku, kiedy to doszło
do kolejnych traktatów pokojowych, które ustaliły granice i relacje między oboma
państwami na pewien czas.
Rozejm w Dywilnie.
• Data podpisania: 11 grudnia 1618 roku
• Miejsce: Dywilino (obecnie Dźwińsk, Białoruś)
• Cele: Zakończenie wojny polsko-rosyjskiej (1609-1618) i zawieszenie
broni na okres sześciu lat.
• Warunki:
• Utrzymanie status quo terytorialnego i zawieszenie działań
wojennych.
• Rozpoczęcie rokowań pokojowych w celu ustalenia ostatecznych
warunków traktatu pokojowego.
• Znaczenie: Choć rozejm przyniósł tymczasowe zawieszenie broni,
ostateczne porozumienie pokojowe nie zostało osiągnięte, a wojna
została zakończona dopiero traktatem w Deuluino w 1634 roku.
Pokój w Polanowie
• Data podpisania: Lipiec 1634 roku
• Miejsce: Polanów (obecnie część miasta Białystok, Polska)
• Uczestnicy: Rzeczpospolita Obojga Narodów i Carstwo Rosyjskie
• Cele: Zakończenie wojny polsko-rosyjskiej (1632-1634) i ustalenie warunków
pokojowych.
• Warunki:
• Potwierdzenie traktatu pokojowego z Dywilina z 1619 roku.
• Ustalenie granic między Rzecząpospolitą a Rosją na kolejne dziesięciolecia.
• Zobowiązanie do wzajemnej pomocy w przypadku ataków ze strony
Tatarów krymskich.
• Znaczenie: Pokój w Polanowie przyniósł ustabilizowanie stosunków między
Rzecząpospolitą a Rosją oraz ustalenie granic, które pozostały w dużej mierze
niezmienione do końca XVIII wieku.
Powstanie Chmielnickiego.
• Data: 1648-1654
• Lokalizacja: Obszar Ukrainy, częściowo Białorusi
• Przywódca: Bohdan Chmielnicki
• Przyczyny:
• Ciężary podatkowe nałożone na Kozaków i mieszkańców Ukrainy przez
polskich magnatów.
• Represje ze strony polskiej szlachty i niesprawiedliwe traktowanie Kozaków.
• Konflikty religijne między prawosławiem a katolicyzmem.
• Wydarzenia:
• Powstanie rozpoczęło się w 1648 roku, gdy Bohdan Chmielnicki
poprowadził Kozaków i chłopów ukraińskich w bunt przeciwko
Rzeczypospolitej.
• Chmielnicki zdobył kilka zwycięstw, w tym bitwę pod Zhovti Vody i bitwę
pod Korsuniem.
• Powstanie wywołało trwający konflikt między Rzecząpospolitą a Kozakami,
wspieranymi przez Rosję.
 Ugoda
perejasławska.
•Data: 1654 rok
•Miejsce: Perejasław, Ukraina
•Uczestnicy: Carstwo Rosyjskie, Hetmanat
Kozacki
•Przywódcy: Car Aleksei I Romanow,
hetman Bohdan Chmielnicki
•Cele:
- Zakończenie konfliktu między Rosją a
Kozakami pod przywództwem
Chmielnickiego.
- Ustalenie warunków współpracy i sojuszu
między Rosją a Kozakami.
Unia w
Hadziaczu.
•Data: 1658 rok
•Miejsce: Hadziacz, Ukraina
•Uczestnicy: Hetmanat Kozacki, Carstwo
Rosyjskie, Rzeczpospolita Obojga
Narodów
•Przywódcy: Hetman Ivan Vyhovsky, car
Aleksei I Romanow
•Cele:
- Zakończenie konfliktów między
Kozakami a Rzecząpospolitą.
- Ustanowienie nowego porządku
politycznego na Ukrainie, który
uwzględniałby interesy Kozaków.
Rozejm w
Andruszowie
•Data: 13 stycznia 1667 roku
•Miejsce: Andruszów, obecnie
miasto Andruszów na Białorusi
•Uczestnicy: Rzeczpospolita Obojga
Narodów, Carstwo Rosyjskie
•Cele:
- Zakończenie wojny polsko-rosyjskiej
(1654-1667) między Rzecząpospolitą
a Rosją.
- Ustalenie granic między oboma
państwami.
Pokój
Grzymułtowskiego
.
•Data: 16 lipca 1686 roku
•Miejsce: Grzymułtów, obecnie część
miasta Grzymułtów na Ukrainie
•Uczestnicy: Rzeczpospolita Obojga
Narodów, Carstwo Rosyjskie
•Cele:
- Zakończenie konfliktu między
Rzecząpospolitą a Rosją o kontrolę
nad Ukrainą.
- Ustalenie warunków pokojowych i
granic między oboma państwami.
Michał Wiśniowiecki Jan III Sobieski Piotr I WIelki Władysław IV Waza

Kluczowe postacie
 Dziedzictwo
historyczne.
• Dziedzictwo wojen z Moskwą i ich wpływ na Europę
Wschodnią
• Granice i podziały terytorialne: Wojny z Moskwą
ustaliły granice i podziały terytorialne na obszarach
dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i Rosji.
• Wpływ na geopolitykę regionu: Kształtowały
geopolitykę Europy Wschodniej, ustalając wpływy i
obszary wpływów dla Rzeczypospolitej, Rosji i innych
sąsiednich państw.
• Relacje międzynarodowe: Miały wpływ na relacje
międzynarodowe, zarówno w kontekście sojuszy, jak i
konfliktów, kształtując politykę europejską.
• Kultura i tożsamość narodowa: Wzmacniały tożsamość
narodową Polski, Ukrainy i innych narodów oraz
kształtowały narrację historyczną i kulturową regionu.
• Konsekwencje społeczne: Miały dalekosiężne
konsekwencje społeczne, takie jak zubożenie ludności,
zniszczenia infrastruktury oraz migracje i przesiedlenia
ludności.
 NOTATKA
PODSUMOWUJĄCA
Konflikty między Rzecząpospolitą a Rosją w XVII wieku towarzyszyły burzliwym czasom w
historii Europy Wschodniej.
-Kontekst polityczny i terytorialny tego okresu był geograficznie złożony i politycznie napięty.
-Rzeczpospolita Obojga Narodów i Carstwo Rosyjskie rywalizowały o wpływy na wschodnich
rubieżach, co doprowadziło do licznych konfliktów i wojen.
-Konflikty między Rzecząpospolitą a Rosją w XVII wieku miały głęboki wpływ na historię Europy
Wschodniej, kształtując jej granice, geopolitykę i tożsamość narodową.
Zrozumienie tych wydarzeń pomaga lepiej zrozumieć dalszy rozwój regionu oraz współczesne
wydarzenia polityczne, społeczne i kulturowe.
-Kontekst polityczny i terytorialny XVII wieku zapewnił podstawy dla konfliktów i układów
pokojowych, które miały długotrwałe konsekwencje dla regionu.
Podsumowując, poznając historię konfliktów między Rzecząpospolitą a Rosją oraz kontekst
polityczny i terytorialny Europy Wschodniej w XVII wieku, możemy lepiej zrozumieć
dziedzictwo tych wydarzeń i ich wpływ na późniejsze wydarzenia w historii regionu.
Dziękujemy za uwagę!