IAS 2 (SNK 2) BC

Standardi Ndrkombtar i Kontabilitetit 2 Inventart

Objektiv
1
Objektivi i ktij Standardi sht t prcaktoj trajtimin kontabl pr inventart. Nj shtje kryesore n kontabilitetin pr inventart sht shuma e kostos q duhet t njihet si nj aktiv dhe t mbartet deri n njohjen e t ardhurave prkatse. Ky Standard jep udhzime mbi prcaktimin e kostos dhe njohjen e mpasshme t saj si nj shpenzim, prfshir ndonj zhvlersim deri n vlern neto t realizueshme. Ai gjithashtu, jep udhzime mbi formulat e kostos q prdoren pr t caktuar koston e inventarve.

Objekti
2
Ky standard zbatohet pr t gjith inventart, me prjashtim t:

(a) (b) (c) 3

prodhimit n proces q krijohet nga kontratat e ndrtimit, prfshir kontratat e shrbimit q lidhen drejtprdrejt me to (shih SNK 11 Kontratat e ndrtimit); instrumentet financiare (shih SNK 32 Instrumentet financiare: Paraqitja dhe SNK 39 Instrumentet financiare Njohja dhe matja dhe aktivet biologjike q lidhen me veprimtarin bujqsore dhe prodhimin bujqsor n pikn e t korrave (shih SNK 41 Bujqsia)

Ky Standard nuk zbatohet pr matjen e inventarve q mbahen nga:

(a)

prodhuesit e produkteve bujqsore dhe pyjore, t prodhimit bujqsor pas t korrave dhe t mineraleve e produkteve minerare, pr s koh ato maten me vlern neto t realizueshme n pajtim me praktikat e miratuara n kto sektor. Kur kta inventar maten me vlern neto t realizueshme, ndryshimet n kt vler njihen n fitim ose humbje n periudhn e ndryshimit. komisionart apo tregtart e mallrave t cilt i matin inventart e tyre me vlern e drejt minus kostot e shitjes. Kur kta inventar maten me vlern e drejt minus kostot e shitjes, ndryshimet n vlern e drejt minus kostot e shitjes, njihen n fitim ose humbje n periudhn e ndryshimit.

(b)

Inventart e prmendur n paragrafin 3(a) maten me vlern neto t realizueshme n disa faza t caktuara t prodhimit. Pr shembull, kjo ndodh kur korren dhe vilen bimt dhe pemt bujqsore ose kur nxirren mineralet dhe shitja sht e siguruar prmes nj kontrate t ardhshme ose nj garancie qeveritare, ose kur ekziston nj treg aktiv dhe rreziku i mosshitjes s mallit sht i pa pandjeshm. Kta inventar prjashtohen vetm nga krkesat pr matjen, q jepen n kt Standard. Komisionart-tregtar jan personat t cilt blejn ose shesin mallra pr t tjert ose pr llogarin e tyre. Inventart e prmendur n paragrafin 3(b) kryesisht blihen me qllim shitjen n t ardhmen e afrt dhe pr t krijuar fitim nga luhatjet e mimit ose nga marzhi komisionar. Kur kta inventar maten me vlern e drejt minus kostot e shitjes, ato prjashtohen vetm nga krkesat pr matjen, q jepen n kt Standard.

Prkufizime
6
M posht jepen prkufizimet e disa termave kryesore q prdoren n kt standard: Inventart jan aktive:

(a) (b) (c)

q mbahen pr shitje n rrjedhn normale t biznesit; n procesin e prodhimit pr shitje; ose formn e materialeve ose furnizimeve q konsumohen n procesin e prodhimit ose n dhnien e shrbimeve.

Vlera neto e realizueshme sht mimi i shitjes i vlersuar me muarje n rrjedhn normale t biznesit minus kostot e muara t prfundimit dhe kostot e muara q duhen pr realizimin e shitjes.

IASCF

IAS 2 (SNK 2) BC

Vlera e drejt sht shuma me t ciln mund t shkmbehej nj aktiv, ose mund t shlyhej nj pasiv, midis palve t vullnetshme t mirinformuara dhe t palidhura me njra-tjetrn.

Vlera neto e realizueshme i referohet shums neto q nj njsi ekonomike parashikon t realizoj nga shitja e inventarit gjat rrjedhs normale t biznesit. Vlera e drejt reflekton shumn pr t ciln i njjti inventar mund t shkmbehej n treg midis blersve dhe shitsve t mirinformuar. E para sht nj vler specifike pr njsin ekonomike; e dyta nuk sht e till. Vlera neto e realizueshme pr inventart mund t mos jet e barabart me vlern e drejt midis kostot pr shitjen. Inventart prfshijn mallrat e blera dhe t mbajtura pr rishitje, prfshir pr shembull, mallrat e bler nga nj shits me pakic dhe t mbajtura pr rishitje, ose tokn, truallin apo aktive t tjera afatgjata materiale q mbahen pr rishitje. Inventart prfshijn gjithashtu produktet e gatshme t prodhuara ose prodhimin n proces t realizuar nga nj njsi ekonomike dhe materialet e furniturat q presin t prdoren n procesin e prodhimit. N rastin e nj dhnsi shrbimesh, inventart prfshijn kostot e shrbimit, si prshkruhen n paragrafin 19, pr t cilat njsia ekonomike nuk ka njohur ende t ardhurat prkatse (shih SNK 18 T ardhurat.

Matja e inventarve
9
Inventart maten me shumn m t ult t kostos dhe vlers neto t realizueshme.

Kosto e inventarve
10
Kosto e inventarve prfshin t gjitha kostot e blerjes, kostot e transformimit dhe kosto t tjera t ndodhura pr sjelljen e inventarve n vendndodhjen dhe gjendjen aktuale.

Kosto e blerjes
11
Kosto e blerjes s inventarve prfshin mimin e blerjes, taksat e importit dhe tatime t tjera (prve atyre q njsia ekonomike i rikuperon nga autoritetet tatimore) dhe transportin, trajtimin dhe kosto t tjera q i ngarkohen drejtprdrejt blerjes s produkteve t gatshme, materialeve dhe shrbimeve. Zbritjet tregtare, rabatet dhe zra t tjer t ngjashm, zbriten gjat prcaktimit t kostove t blerjes.

Kosto e shndrrimit
12
Kostot e shndrrimit t inventarve prfshijn kostot e lidhura drejtprdrejt me njsit e prodhimit, si sht puna e drejtprdrejt. Ato prfshijn edhe nj shprndarje sistematike t shpenzimeve t prgjithshme t prodhimit fikse dhe variabl t cilat kryhen gjat shndrrimit t materialeve n produkte t gatshme. Shpenzimet e prgjithshme t prodhimit fikse jan ato kosto jo t drejtprdrejta t prodhimit t cilat mbeten relativisht t pandryshueshme pavarsisht vllimit t prodhimit, si pr shembull, amortizimi dhe mirmbajtja e ndrtesave dhe pajisjeve t fabriks dhe kostot e drejtimit e t administrimit t fabriks. Shpenzimet e prgjithshme t prodhimit variabl jan ato kosto jo t drejtprdrejta t prodhimit cilat ndryshojn n mnyr t direkte, ose thuajse t direkte, me ndryshimin e vllimit t prodhimit, si pr shembull, materialet indirekte dhe puna indirekte. Shprndarja e shpenzimeve t prgjithshme t prodhimit fikse n kostot e shndrrimit bazohet n kapacitetin normal t paisjeve t prodhimit. Kapaciteti normal sht prodhimi q pritet t arrihet mesatarisht gjat nj numri periudhash apo sezonesh n kushte normale, duke marr n konsiderat humbjen e kapacitetit q rrjedh nga mirmbajtja e planifikuar. Mund t prdoret niveli faktik i prodhimit nse ai i prafrohet kapacitetit normal. Shuma e shpenzimeve t prgjithshme fikse e shprndar pr do njsi prodhimi nuk rritet si pasoj e prodhimit t ult ose kur linja e prodhimit nuk punon. Shpenzimet e prgjithshme t pashprndara njihen si shpenzim n periudhn n t ciln ato jan kryer. N periudhat kur prodhimi sht m i lart se normali, shuma e shpenzimeve t prgjithshme fikse q i shprndahet do njsie t prodhimit paksohet, n mnyr q inventart t mos maten mbi kosto. Shpenzimet e prgjithshme t prodhimit variabl shprndahen pr do njsi prodhimi bazuar n prdorimin faktik t paisjeve t prodhimit. Nj proces prodhimi mund t rezultoj n prodhimin njkohsisht t m shum se nj produkti. Pr shembull, nj gj e till mund t ndodh kur prodhohen produkte t prbashkta ose kur prodhohet nj produkt kryesor dhe nj nnprodukt. Kur kostot e shndrrimit t secilit produkt nuk jan t identifikueshme ve e vec, ato shprndahen midis produkteve mbi baza racionale dhe t qendrueshme. Pr shembull, shprndarja mund t mbshtetet n vlern relative t shitjeve t do produkti ose n fazn e procesit t prodhimit kur produkti bhet i identifikueshm veas, apo n prfundim t prodhimit. Shumica e

13

14

IASCF

IAS 2 (SNK 2) BC

nnprodukteve nga natyra jan jo-materiale. N kt rast ato shpesh maten me vlern neto t realizueshme dhe kjo vler zbritet nga kosto e produktit kryesor. Pr rrjedhoj, vlera kontabl e produktit kryesor nuk ndryshon ndjeshm nga kosto e tij.

Kosto t tjera
15
Kostot e tjera prfshihen n koston e inventarve vetm deri n shkalln q ato kryhen pr t'i sjell inventart n vendndodhjen dhe kushtet aktuale. Pr shembull, mund t jet e prshtatshme q n koston e inventarve t prfshihen shpenzimet e prgjithshme jo-prodhuese ose kostot e projektimit t produkteve pr klient t vecant. Shembuj t kostove t prjashtuara nga kosto e inventarve dhe t njohura si shpenzime n periudhn n t ciln ato jan kryer jan:

16

(a) (b) (c) (d)

17

shumat jo-normale t materialeve hedhurin, kostove t puns ose kosto t tjera t prodhimit; Kostot e magazinimit, prvec rasteve kur kto kosto jan t nevojshme gjat procesit t prodhimit prpara fillimit t nj faze t mtejshme t prodhimit;

Shpenzimet e pergjithshme administrative q nuk kontribuojn n sjelljen e inventarve n koshtet dhe vendndodhjen e tyre aktuale; dhe
Kostot e shitjes

SNK 23 Kostot e Huamarrjes identifikon disa rrethana kur kostot e huamarrjes prfshihen n koston e inventarve. Nj njsi ekonomike mund ti blej inventart me kushte shlyerjeje t shtyra n koh. Kur marrveshja prmban n fakt nj element financimi, ky element, pr shembull, diferenca midis mimit t blerjes pr kushtet normale t kreditimit dhe shums s paguar, njihet si nj shpenzim pr interesa gjat periudhs s financimit.

18

Kosto e inventarve t nj dhnsi shrbimesh

19
Nse kan inventar, dhnsit e shrbimeve i matin ato me kostot e prodhimit t tyre. Kto kosto konsistojn kryesisht n kostot e puns dhe kostot e tjera t personelit t angazhuar drejtprdrejt n dhnien e shrbimit, ku prfshihet personeli mbikqyrs dhe shpenzimet e prgjithshme t lidhura me to. Kostot e puns dhe kostot e tjera t lidhura me shitjet dhe personelin e prgjithshm administrativ nuk prfshihen, por njihen si shpenzime n periudhn n t ciln ato kryhen. Kostot e inventarve t nj dhnsi shrbimi nuk prshijn marzhet e fitimit apo shpenzimet e prgjithshme t palidhura, t cilat shpesh prshihen n mimet e vendosura nga dhnsit e shrbimeve.

Kosto e prodhimit bujqsor t vjel nga aktivet biologjike

20
Sipas SNK 41, inventart bujqsor, t cilt prbhen nga prodhimi bujqsor q nj njsi ekonomik ka vjel nga aktivet e saj biologjike, maten n njohjen fillestare me vlern e tyre t drejt minus kostot e muara t piks s shitjes n pikn e vjeljes. Kjo sht kosto e inventarve me kt dat, pr zbatimin e ktij standardi.

Teknikat pr matjen e kostos

21
N qoft se rezultatet prafrohen me kostot, si teknika t matjes s kostos s inventarve, pr lehtsi mund t prdoren metoda e kostos standarde ose metoda e shitjes me pakic. Kostot standarde marrin n konsiderat nivelet normale t materialeve, t furniturave, punn, eficencn dhe shfrytzimin e kapacitetit. Ato shqyrtohen rregullisht dhe, po qe se sht e nevojshme, ndryshohen duke marr parasysh kushtet aktuale. Metoda e shitjes me pakic prdoret shpesh n sektorin e shitjes me pakic pr t matur inventart t cilt prbhen nga nj numr i madh artikujsh q ndryshojn shpejt dhe kan marzh fitimi t ngjashm dhe pr t cilt prdorimi i metodave t tjera t kostos sht i pazbatueshm. Kosto e inventarit prcaktohet duke zbritur nga vlera e shitjeve t inventarit marzhin bruto n nj prqindje t prshtatshme. Prqindja e prdorur merr n konsiderat inventarin, mimi i t cilit sht ulur posht mimit fillestar t shitjes. Shpesh pr secilin departament t shitjes me pakic prdoret nj prqindje mesatare.

22

IASCF

IAS 2 (SNK 2) BC

Formulat e kostos
23
Kosto e inventarve t artikujve q nuk jan t ndrshkmbyeshm rregullisht dhe t produkteve apo shrbimeve t prodhuara dhe t ndara ve pr projekte t vecanta duhet t shprndahet duke prdorur identifikimin specifik t kostove t tyre individuale. Identifikimi specifik i kostos do t thot q kosto t vecanta ju ngarkohen elementeve t identifikuar t inventarit. Ky sht trajtimi i prshtatshm pr artikujt t cilt jan vecuar pr nj projekt t vecant, pavarsisht faktit nse jan bler apo prodhuar. Megjithat, identifikimi specifik i kostove sht i paprshtatshm kur ka nj numr t madh artikujsh t inventarit t cilt jan t ndrshkmbyeshm rregullisht. N kto rrethana mund t prdoret metoda e zgjedhjes s atyre artikujve q mbeten n inventar, duke kaluar efektet e paracaktuara n fitim ose humbje. Kosto e inventarve, prvec atyre t t trajtuara n paragrafin 23, do t prcaktohet duke prdorur formuln hyrje e par, dalje e par ose formuln e kostos mesatare t ponderuar. Nj njsi ekonomike duhet t prdor t njjtn formul kostoje pr t gjith inventart me natyr dhe prdorim t ngjashm. Pr inventart me natyr ose prdorim t ndryshm, mund t justifikohet prdorimi i formulave t ndryshme t kostos. Pr shembull, inventart q prdoren n nj segment shfrytzimi mund t ken pr njsin ekonomike nj prdorim q ndryshon nga prdorimi i t njjtit lloj inventari n nj segment shfrytzimi tjetr. Megjithat, nj diferenc n vendndodhjen gjeografike t inventarve (ose n rregullat respektive tatimore) n vetvete nuk mjafton pr t justifikuar prdorimin e formulave t ndryshme t kostos. Formula HPDP supozon se artikujt e inventarit t cilt kan qn bler ose prodhuar m par shiten t part, dhe pr rrjedhoj, n fund t periudhs n inventar mbeten ata artikuj t cilt jan bler ose prodhuar m von. Ndrsa, sipas formuls s kostos mesatare t ponderuar, kosto e do artikulli prcaktohet nga mesatarja e ponderuar e kostos t artikujve t ngjashm n fillim t periudhs dhe kostos s artikujve t ngjashm t bler ose t prodhuar gjat periudhs. Mesatarja mund t llogaritet periodikisht, ose sa her q bhet hyrje artikujsh, n varsi t rrethanave t njsis ekonomike.

24

25

26

27

Vlera neto e realizueshme

28
Kosto e inventarve mund t mos jet e rikuperueshme kur inventart dmtohen, jan br trsisht ose pjesrisht t vjetruar ose nse mimet e shitjes s tyre kan rn. Kosto e inventarve mund t mos jet e rikuperueshme nse jan rritur kostot e muara t prfundimit ose kostot e muara q duhet t kryhen pr realizimin e shitjes. Praktika e zhvlersimit t inventarve posht kostos deri n vlern neto t realizueshme sht n koherenc me pikpamjen q aktivet nuk duhet t mbahen me shuma mbi ato q pritet t realizohen nga shitja apo prdorimi i tyre. Zakonisht, inventart zhvlersohen deri n vlern neto t realizueshme artikull pr artikull. Megjithat, n disa raste mund t jet m e prshtatshme q artikujt e lidhur ose t ngjashm grupohen. I till mund t jet rasti i artikujve t inventarit t cilt i prkasin t njjts linje produkti, kan qllime apo prdorime prfundimtare t ngjashme, jan prodhuar e tregtuar n t njjtn zon gjeografike dhe praktikisht nuk mund t vlersohen veas elementve t tjer n at linj produkti. Nuk sht e prshtatshme q inventart t zhvlersohen mbi bazn e nj klasifikimi t inventarit, pr shembull, produktet e gatshme, apo t gjith inventart n nj segment shfrytzimi t veant. N prgjithsi, dhnsit e shrbimeve i akumulojn kostot q lidhen me secilin shrbim pr t cilin ngarkohet nj mim shitje i veant. Pr rrjedhoj, do shrbim trajtohet si nj z i veant. muarjet e vlers neto t realizueshme bazohen n evidencn m t besueshme q ekziston, n kohn kur bhen kto vlersime, pr shumn e inventarve q pritet t realizohet. Kto muarje marrin n konsiderat luhatjet e mimit apo t kostos q lidhet drejtprdrejt me ngjarjet q ndodhin pas mbylljes s bilancit pr sa koh kto ngjarje konfirmojn kushtet t cilat ekzistonin n fund t periudhs. muarjet e vlers neto t realizueshme marrin n konsiderat edhe qllimin pr t cilin mbahet inventari. Pr shembull, vlera neto e realizueshme e sasis s inventarit q mbahet pr t prmbushur kontratat e shitjes apo t shrbimit t firms bazohet n mimin e kontrats. Nse kontratat e shitjes jan pr m pak se sasit e inventarit t mbajtur, vlera neto e realizueshme e diferencs bazohet n mimet e prgjithshme t shitjes. Pr kontratat e shitjes t firms q tejkalojn sasit e inventarve t mbajtur ose pr kontratat e blerjes t firms mund t krijohen provizione. Kto provizione trajtohen sipas SNK 37 Provizionet, Pasivet dhe Aktivet e Kushtzuara Materialet dhe furniturat e tjera t cilat mbahen pr tu prdorur n prodhimin e inventarve nuk zhvlersohen posht kostos n qoft se produktet e gatshme n t cilat do t trupzohen, pritet t shiten me nj mim q sht n ose mbi kosto. Megjithat, kur nj rnie n mimin e materialeve tregon se kosto e

29

30

31

32

IASCF

IAS 2 (SNK 2) BC

produkteve t gatshme e tejkalon vlern neto t realizueshme, materialet zhvlersohen deri n vlern neto t realizueshme. N kto rrethana, kosto e zvendsimit t materialeve mund t jet matja m e mir e mundshme e vlers neto t realizueshme.

33

N do periudh t mpasshme bhet nj vlersim i ri i vlers neto t realizueshme. Kur rrethanat t cilat uan n zhvlersimin e inventarve posht kostos nuk ekzistojn m, ose kur ka evidenc t qart t rritjes s vlers neto t realizueshme pr shkak t rrethanave ekonomike t ndryshuara, shuma e zhvlersimit rimerret (q do t thot se kjo rimarrje kufizohet deri n shumn e zhvlersimit fillestar), kshtu q vlera kontabl sht m ulta midis kostos dhe vlers neto t realizueshme t rishikuar. Kjo ndodh pr shembull, kur nj element i inventarit, q sht mbajtur me vlern neto t realizueshme pr shkak se mimi i tij i shitjes ka rn, sht ende gjendje n nj periudh t mpasshme dhe mimi i tij shitjes sht rritur.

Njohja si shpenzim
34
Kur inventart shiten, vlera kontabl e tyre do t njihet si shpenzim n periudhn n t ciln njihen t ardhurat prkatse. Shuma e do zhvlersimi t inventarve deri n vlern neto t realizueshme dhe t gjitha humbjet e inventarve do t njihen si shpenzim n periudhn kur ndodh zhvlersimi ose humbja. Shuma e ndonj rimarrje t zhvlersimit t inventarve, q vjen nga rritja e vlers neto t realizueshme, do t njihet si nj zbritje e shums s inventarve t njohur si shpenzim n periudhn n t ciln ndodh rimarrja. Disa inventar mund t shprndahen n llogari t tjera t aktivit, pr shembull, inventari q prdoret si pjes prbrse e aktiveve afatgjata materiale t ndrtuara vet. N kt mnyr, inventart t cilt i caktohen nj aktivi tjetr, njihen si shpenzim gjat jets s dobishme t atij aktivi.

35

Dhnie informacionesh shpjeguese

36
N pasqyrat financiare duhet t jepet informacion shpjegues pr:

(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) 37

politikat kontabl t adoptuara pr matjen e inventarve, prfshir formuln e kostos t prdorur; vlern kontabl totale t inventarve dhe vlern kontabl sipas klasifikimeve q jan t prshtatshme pr njsin ekonomike; vlern kontabl t inventarve t cilt mbahen me vlern e drejt minus kostot pr shitjen; shumn e inventarve t njohura si shpenzim gjat periudhs; shumn e zhvlersimit t inventarve t njohur si shpenzim pr periudhn, n pajtim me paragrafin 34; shumn e do rimarrje t zhvlersimit, t njohur si zbritje n shumn e inventarve t njohur si shpenzim pr periudhn, n pajtim me paragrafin 34; rrethanat ose ngjarjet q kan uar n rimarrjen e nj zhvlersimi t inventarve, n pajtim me paragrafin 34; dhe vlern kontabl t inventarve t vendosur si peng pr pasivet.

Informacioni pr vlerat kontabl t mbajtura n klasifikime t ndryshme t inventarve dhe shkalla e ndryshimeve n kto aktive sht i vlefshm pr prdoruesit e pasqyrave financiare Klasifikimet e zakonshme t inventarve jan mallrat, furniturat e prodhimit, mallrat, prodhimi n proces dhe produktet e gatshme. Inventart e nj dhnsi shrbimesh mund t prshkruhen si prodhim n proces. Shuma e inventarve t njohura si shpenzim gjat periudhs, e cila shpesh i referohet kostos s shitjes, konsiston n ato kosto t cilat jan prfshir m par n matjen e inventarit t shitur, dhe n shpenzimet e prgjithshme t prodhimit t pashprndara dhe shumat tej normales t kostove t prodhimit t inventarve. Rrethanat e njsis ekonomike mund t justifikojn edhe prfshirjen e vlerave t tjera, si jan pr shembull kostot e shprndarjes. Disa njsi ekonomike prdorin nj format pr fitimin ose humbjen, q rezulton n dhnien e shpjegimeve pr shuma q ndryshojn nga kosto e inventarve e njohur si shpenzim i periudhs. Sipas ktij formati, njsia ekonomike paraqet nj analiz t shpenzimeve duke prdorur nj klasifikim t bazuar n natyrn e shpenzimeve. N kt rast, njsia ekonomike jep shpjegime pr kostot e njohura si shpenzim, pr lndt e para dhe materialet e konsumit, kostot e puns dhe kosto t tjera, si edhe pr shumn e ndryshimit neto t inventarve pr periudhn.

38

39

IASCF

IAS 2 (SNK 2) BC

Data e hyrjes n fuqi

40
Nj njsi ekonomike duhet t zbatoj kt Standard pr periudhat vjetore q fillojn m datn 1 janar 2005 e n vijim. Inkurajohet zbatimi para kesaj date. Nse nj njsi ekonomike e zbaton kt Standard pr nj periudh q fillon prpara dats 1 janar 2005, ajo duhet t jap informacione shpjeguese pr kt fakt.

Trheqja e prononcimeve t tjera

41 42
Ky Standard zvendson SNK 2 Inventart(rishikuar m 1993). Ky standard zvendson edhe KIS-1 Qndrueshmria: Prdorimi i formulave t ndryshme t kostos pr inventart

IASCF