Uzroci asocijalnih i antisocijalnih ponaanjafragmenti etiologije: Egzogena etiologija

Teorije o kriminalitetu

SOCIOLOKE

BIOLOKE PSIHOLOKE

Neposredni sociogeni faktori kriminaliteta (Milutinovi, M.)

Drutveno-ekonomski faktori Politiko-idejni faktori

Mikrogrupni faktori
Uticaj drugih socijalpatolokih pojava
3

SOCIOLOKE TEORIJE O KRIMINALITETU

Nastaju u SAD Same drutvene okolnosti generiraju i tendencije traenja uzroka kriminaliteta u tzv DRUTVENIM OKOLNOSTIMA
4

Drutvene promjene mogu se opisati pojmovima:

DRUTVENA DEZORGANIZACIJA
urbani problemi, neadekvatan stan, zdravstveni problemi...

MIGRACIJE
kulturni konflikt, razliita uvjerenja, vrijednosti, nasilje itd...

EKOLOKI PROBLEMI
prenaseljenost
5

Kategorizacija sociolokih teorija:

TEORIJE PRITISKA TEORIJE DRUTVENOG NADZORA TEORIJE KONFLIKTA RADIKALNE TEORIJE TEORIJE KULTURNOG KONFLIKTA TEORIJE SIMBOLIKOG INTERAKCIONIZMA
6

Socioloki pojmovi i uzronost kriminaliteta

Socioloki stav:
Asocijalna i antisocijalna ponaanja su NAUENA NAVIKA

ovjek = sposobnost stvaranja drutvenih odnosa Kriminalitet = odsustvo drutvenih odnosa (drutva)
7

Socioloki pojmovi i uzronost kriminaliteta

Drutvo obiluje pravnim i moralnim normama Moralne norme (oblik drutvene svijesti):
navike obiaji tradicija rituali
8

Socioloki pojmovi i uzronost kriminaliteta

Subkultura
dio modernih heterogenih drutava

Kontrakultura
subkultura devijantna i konfliktna u odnosu na norme preovladavajue kulture
9

Kriminioloko-releventni socioloki pojmovi (glosarij)

DRUTVO I DRUTVENE GRUPE DRUTVENE NORME PRIMARNE I SEKUNDARNE SKUPINE

SOCIJALIZACIJA
KULTURA, SUBKULTURA I KONTRAKULTURA
10

DRUTVENE NORME

Pravila, prema kojima se ovjek mora ponaati u odreenim situacijama i u odreeno vrijeme Norma socioloko znaenje pravilo ponaanja Norma vaan faktor dutvenog nadzora Nepoznavanje norme kodi pojedincu u modernom drutvu
11

Norme:

proskriptivne zabranjuju odreeno ponaanje preskriptivne ta smijemo i ta trebamo raditi formalne neformalne

12

PRIMARNE I SEKUNDARNE SKUPINE

Primarne drutvene grupe (ue pojedinca kako odigrati razliite drutvene uloge)
osjeaj blizina simpatija

porodica vrnjaci kriminalna drutva

13

PRIMARNE I SEKUNDARNE SKUPINE

Sekundarne skupine (bezline i bezosjeajne poslovne interakcije)

Preduzea fakulteti fabrike ...

14

SOCIJALIZACIJA

Proces uenja u kome ovjek saznaje kako postati djelotvoran lan drutva? Odvija se u interakciji s drugim ljudima Zapoinje inom roenja i nastavlja se tokom cijeloga ivota
15

SOCIJALIZACIJA

Novoroee prazan list papira Najvaniji ciljevi socijalizacije ogledaju se u namjeri da pojedinac naui:
samosavlaivanju vrijednostima drutva korisnim vjetinama za ivot ponaati se u razliitim ivotnim ulogama

16

Kategorizacija sociolokih teorija:

TEORIJE PRITISKA TEORIJE DRUTVENOG NADZORA TEORIJE KONFLIKTA RADIKALNE TEORIJE

TEORIJE KULTURNOG KONFLIKTA

TEORIJE SIMBOLIKOG INTERAKCIONIZMA
17

TEORIJE PRITISKA

Emile Dukheim, Robert Merton, Richard Cloward, Lloyd Ohlin

Veliki pritisci na pojedinca generiraju prestupniko ponaanje ANOMIJA norme gube svoj smisao i znaaj Stepen drutvene integracije = 1 / stopa samoubistava Kritino pitanje teorije pritiska:

Kakva je priroda pritiska koja prouzrokuje da prekritelj izvri KD-lo?

18

Emile Dukheim

francuski sociolog funkcionalist Teorija o drutvenoj solidarnosti Uvodi u kriminologiju pojam ANOMIJA (1893) Zanima se za tranziciju jednostvanih u moderna drutva
19

ANOMIJA
(gr. Anomos bezzakonje) stanje bez normi fragmentacija disocijacija

atomizacija
20

Drutvo u tranziciji anomija na vrhuncu

Kriminalitet je funkcionalan u smislu mjerenja drutvene prelaznosti ANOMIJA = 1 / stepen solidarnosti

21

SAMOUBISTVA:

Altruistiko rtvovanje za vie ciljeve Egoistiko gubitak statusa Fatalistiko gubljenje nade u nastavak ivota Anomiko osoba je u potpunosti otuena od drutva
22

Emile Durkheim

KRIMINALITET normalna pojava u drutvu KANJAVANJE drutvena reakcija na zatiti drutava koja se razlikuje u HOMOGENIM (mehanistikim drutvima) u odnosu na HETEROGENA drutva.
23

Robert Merton

Kako je djelomina integracija u drutvu povezana sa kriminalitetom!? Ameriki san nesklad izmeu postavljenih ciljeva i moguih sredstava za njihovo postizanje:
KONFORMIZAM INOVACIJA RITUALIZAM POVLAENJE OTPOR (POBUNA)
24

Teorije nadzora

Pretpostavljaju da je kriminalno ponaanje posljedica slabljenja veze izmeu pojedinca i drutva. Efikasna socijalizacija odvraa od prestupnikog ponaanja Prestupnitvo = poputanje socijalnih veza
25

Teorije nadzora

Teorija se bavi drutvenim radom i prihvatanjem usvojenih pravila Hipoteza LJUDI SU NEMORALNI I SKLONI SU INJENJU KRIVINIH DJELA Formalne skupine Neformalne skupine Zato svi ljudi ne postaju prestupnici?
26

Emile Durkheim

ovjek ima jednostavno poriv za injenje krivinog djela u svim ljudskim zjednicama Obim kriminaliteta zavisi od obima drutvene prisile. Mehanistika drutva ovjek policajac Heterogena drutva alijenacija anomija teorija haosa
27

Albert Reiss

Prestupnitvo rezultat slabog EGA i SUPEREGA

28

Sykes i Matza

Delinkvencija = NEUTRALIZACIJA morala Tehnike neutralizacije:

Odbijanje odgovornosti nema namjere sve je bilo sluajno Negiranje nastanka tete ali ja nikome nisam nanio tetu Osuda optuenih mene ganjate a u vladi svi kradu Pozivanje na lojalnost - morao sam zbog jarana Negiranje rtve krivinog djela ma kakva rtva on je mene napao
29

Reckless
Teorija savladavanja neko uspije a neko ne Unutranje savladavanje karakter i zbir motiva unutar osobe Vanjsko savladavanje mone drutvene veze
30

Hirschi

Oponaanje pokazuje koliko je bitno da neko ima zdravo okruenje i uzore ovjek vaga TETU I KORIST i donosi ivotne odluke Prestupniko ponaanje je posljedica greaka u konvencionalnim drutvenim skupinama (porodica, kola i vrnjaci).
31

Hirschi

Drutvene veze igraju kljunu ulogu:

Povezanost Obaveza Upletenost Uvjerenje

Ova teorija se veinom fokusira na period adolescencije!!!

32

TEORIJE KONFLIKTA I RADIKALNE TEORIJE

Ove teorije usmjeravaju panju ka POLITIKOJ PRIRODI KRIMINALITETA Drutvene norme se prouavaju sa dva stajalita:
SAGLASNOST - opa saglasnost oko zajednikih vrijednosti KONFLIKT - neslaganje sa veinom
33

Turk
Savremeni teoretiar koji smatra da su devijacije u drutvu rezultat politikih organizacija i njihovog provoenja nadzora. Norme dominacije i norme tolerancije

34

Turk

Provoenje nadzora je maniftacija moi, a snage vlasti se dijele na :

Policijsku mo Ekonomsku mo Politiku mo Ideoloku mo Mo odvraanja
35

Radikalna kriminologija

Proizilazi iz ekonomsko deterministikih teza Karla Marxa i Friedericha Engelsa i sadre tzv NOVI KONFLIKTNI PRISTUP ILI NOVU KRIMINOLOGIJU Marxovi i Engelsovi postulati o ekonomskom determinizmu saeti su u slijedeim takama:
36

Radikalna kriminologija

Privatna imovina:
prouzrokuje siromatvo pravi razlike meu drutvenim slojevima iskoritavane gura u kriminal prouzrokuje kriminalni privredni sistem drutvene revolucija je jedini nain promjne sistema
37

Bonger
Holandski kriminolog koji je prouavao primitivna drutva Altruizam (primitivna drutva ) _ Egoizam (heterogena ) etiri grupe motiva za KD-lo:

38

Bonger

EKONOMSKI MOTIVI SPOLNI MOTIVI POLITIKI MOTIVI OSVETA Drutvo razara mnoto pojedinanih elja za uspjehom Kapitalizam stimulie na pohlepu i egoizam
39

Quinney

Vodei kriminolog radikalac drava je politika organizacija Apostrofira tezu ta bi moglo biti naspram tradicionalne ta je Mediji osnovni generator stvaranja drutveno iskonstruirane slike o kriminalitetu.
40

Quinney

Osnovni medijski pamfleti:

Zle sile je potrebno ukloniti Borci protiv kriminaliteta su besmrtni Nasilje je sr problema Kriminalitet je vlasnitvo neposlunih i devijantnih Policijska ovlatenja je poptrebno prekriti ako su pitanju teki kriminalci
41

KRITIKA KRIMINOLOGIJA

60-70 te godine XX stoljea kao mjeavina radikalnih teorija i teorije etiketiranja Sykes navodi 3 glavne teme kritike kriminologije:
Kriminalitet rezultat bioloke i socioloke neprilagoenosti ne nepravilne socijalizacije (vrnjaci) Krivino pravosue je jako pristrasno i odraava staleku podjelu Krivino pravosue ne uva opi moral drutva ve malih interesnih skupina
42

Chamblis

Njegova teorija sadri slijedee tvrdnje koje izraava upitnim reenicama:

Zato se neke radnje smatraju kanjivim, a druge ne? Zato je obraen, inkriminiran, procesuiran i osuen samo odreeni dio ljudi a drugi ne? Zato je kriminalitet tipino podijeljen obzirom na drutvene slojeve, rasu i spol?
43