PELAJARAN 1 SIFAT TERMOMETRI

(a) Haba Dan Suhu Suhu Darjah kepanasan suatu jasad Bergantung kepada tenaga kinetik molekul Haba Suatu bentuk tenaga

haba mengalir daripada air panas ke termometer. Apabila berlaku keseimbangan terma kadar pemindahan haba bersih adalah sifar. Suhu termometer adalah sama dengan suhu air panas. Oleh iu bacaan termometer ketika itu adalah merupakan suhu air panas.

Unitnya 0C Alat menyukatnya termometer

Bergantung kepada jisim,muatan haba tentu dan perubahan suhu ( Q = mc ) Unitnya Joule(J) Alat menyukatnya Joulemeter atau Kalorimeter

(d) Prinsip Asas Dalam Pembinaan Termometer Apabila kita merebentuk sebuah termometer dua prinsip asas perlu diberi pertimbangan. (a) Sifat termometri - Sifat fizik(kuantiti fizik) yang berubah dengan suhu. Jenis Termometer Termometer merkuri Termometer rintangan elektrik Termometer termogandingan Termometer gas isipadu malar Sifat Termometri Perubahan isipadu merkuri dengan suhu Perubahan rintangan elektrik dengan suhu Perubahan d.g.e dengan suhu Perubahan tekanan gas dengan suhu

(b) Prinsip Keseimbangan Terma Dua jasad dikatakan berada dalam keadaan keseimbangan terma apabila kadar pemindahan haba bersih diantara kedua- dua jasad adalah sifar dan suhu kedua-dua jasad adalah sama. (c) Pinsip bekerja sebuah termometer berdasarkan Prinsip keseimbangan terma

(b) Kaedah penentukuran Untuk menentukurkan sebuah termometer dua takat dipilih iaitu takat bawah (takat lebur ais 0oC) dan takat atas (takat stim 100oC) dan kedua-dua takat ini adalah pada tekanan atmosfera. Cara penentuan skala adalah seperti berikut:-

Apabila termometer dimasukkan dalam air panas,

(i)Termometer Merkuri

Contoh 1 Sebuah termometer merkuri yang belum ditentukurkan mempunyai panjang merkuri 12 cm dan 20 cm apabila dimasukkan ke dalam ais lebur dan stim masing-masing. Apabila dimasukkan dalam air hangat panjangnya menjadi 15 cm.Berapakah suhu air hangat itu. Penyelesaian Contoh 2 Sebuah termometer rintangan elektrik mencatatkan bacaan arus elektrik 100 mA dan 40 mA apabila dimasukkan dalam ais lebur dan stim masing-masing. Jika dimasukkan dalam campuran dingin beku didapati arus yang dicatatkan adalah 150 mA. Berapakah suhu campuran dingin beku itu? Penyelesaian

Sifat termometri yang dipilih dalam termometer ini ialah perubahan isipadu merkuri dengan suhu.Apabila suhu bertambah merkuri akan mengembang(isipadu @ panjang) turus merkuri akan bertambah. Julat pengukuran termometer ini ialah antara - 30oC hingga 300oC Kepekaan termometer boleh dipertingkatkan dengan: (i) Mengecilkan saiz bebuli (ii) Mengurangkan diameter tiub kapilari (iii) Menggunakan bebuli kaca yang nipis Merkuri dipilih kerana: (i) Konduktor haba yang baik (ii) Mengembang dengan seragam apabila dipanaskan (iii) Takat didih yang tinggi (iv) Legap dan senang dilihat

(ii)Termometer Rintangan

(e) Jenis-Jenis Termometer

Sifat termometeri yang dipilih dalam termometer ini ialah perubahan suhu dengan rintangan elektrik.

Apabila suhu bertambah,rintangannya menjadi tinggi dan arus yang akan mengalir menjadi lebih kecil. Kejituan termometer ini adalah tinggi dan mempunyai julat pengukuran -200oC hingga 250oC (iii)Termometer Termogandingan

(iv)Termometer gas isipadu malar Sifat termometri yang dipilih dalam termometer ini ialah perubahan suhu dengan tekanan gas di mana apabila suhu bertambah tekanan gas bertambah. Ia digunakan sebagai termometer piawai. Julat pengukurannya ialah daripada 2700C hingga 1 500oC. Ia digunakan dalam penyelidikan bukan sebagai kegunaan harian. (f) Eksperimen untuk menentukurkan skala sebuah termometer merkuri

Sifat termometri yang dipilih dalam termometer ini ialah perubahan suhu dengan d.g.e. D.g.e akan terhasil apabila (i) Kedua-dua simpang berada pada suhu yang berbeza (ii) Cantuman kedua-dua dawai mestilah daripada bahan berlainan Kebaikan termometer ini: (i) Sangat peka,sesuai diguna untuk mengukur suhu yang sentiasa berubah. (ii) Mudah alih dan boleh digunakan pada tempat sempit dan terpencil (iii) Julat pengukurannya ialah dari -200oC hingga 1370oC

Rajah (a) Rajah (b) Masukkan termometer dalas ais lebur supaya bebuli termometer dikelilingi oleh ais lebur seperti rajah(a) Apabila keadaan telah mantap tandakan dengan penanda aras merkuri , Lo Masukkan pula termometer dalam hipsometer seperti pada rajah(b) Apabila keadaan merkuri mantap dan paras merkuri dalam manometer sama,tandakan paras merkuri dalam salur kaca, L100 Tandakan sebanyak 100 bahagian di antara , Lo dan L100 1 senggatan bagi setiap tanda mewakili 1oC.

TUTORIAL
1 Pernyataan yang manakah berikut adalah benar mengenai haba? A Haba disukat dalam unit o C B Haba adalah suatu bentuk tenaga C Jasad yang mempunyai suhu yang tinggi mempunyai haba yang banyak. D Haba mengalir daripada jasad bersuhu yang lebih rendah kepada jasad bersuhu yang lebih tinggi 2 Semasa sebuah kapal angkasa menuju ke bumi semula ia jatuh ke laut ,suhunya adalah beratus- ratus o C tetapi akhirnya suhunya sama dengan suhu air laut.Ini disebabkan Suhu kapal angkasa bercampur dengan suhu air laut B Air laut menyejukkan kapal angkasa C Kapal angkasa membebaskan haba D Keseimbangan terma berlaku 3 Prinsip kerja sebuah termometer merkuri adalah berdasarkan A B C D Prinsip Prinsip Prinsip Prinsip keabadian suhu pengaliran haba keabadian tenaga keseimbangan terma 7 A Kuantiti fizik yang dapat menahan perubahan suhu B Kuantiti fizik yang tidak mempengaruhi suhu C Kuantiti fizik yang berubah dengan suhu D Kuantiti fizik yang malar dengan suhu 6 Yang manakah adalah benar mengenai jadual di bawah Termometer A Termometer merkuri B Termometer rintangan Sifat termometri Perubahan jisim merkuri dengan suhu Perubahan ketegaran dawai rintangan dengan suhu Perubahan daya gerak elektrik dengan suhu Perubahan rintangan gas dengan suhu A

C Termometer termogandin gan D Termometer tekanan gas

Merkuri biasanya dipilih untuk termometer kerana mempunyai sifat-sifat berikut kecuali A mengembang dengan seragam B mempunyai takat didih rendah C legap dan senang dilihat D tidak melekat pada kaca

4 Kesamaan antara haba dan suhu adalah kedua- duanya adalah A B C D kuantiti skalar adalah tenaga disukat dalam unit S.I. diukur dengan alat yang sama

Dawai perintang yang digunakan dalam sebuah termometer rintangan elektrik adalah A C konstantan kuprum B D platinum eureka

5 Sifat termometri bermaksud sebagai

Pernyataan yang manakah berikut adalah tidak benar mengenai termometer rintangan elektrik? A B C D Sifat termometri yang dipilih adalah perubahan rintangan elektrik dengan suhu Dawai yang digunakan adalah dawai platinum Julat pengukurannya ialah antara - 200 o C hingga 1100 o C Ia sesuai digunakan untuk mengukur suhu yang berubah dengan cepat.

masing.Apabila dimasukkan dalam suatu cecair didapati panjangnya menjadi 12 cm.Berapakah suhu cecair tersebut? A C E 30 o C 55 o C 85o C B D 35 o C 70 o C

10 Termometer yang paling sesuai untuk mengukur suhu yang berubah-ubah adalah A B C D termometer termometer termometer termometer merkuri rintangan tekanan gas termogandingan

13 Panjang turus merkuri sebuah termometer adalah 20 cm dan 8 cm masing-masing apabila dimasukkan dalam stim dan ais lebur. Berapakah panjang turus merkuri apabila dimasukkan dalam suatu bahan besuhu -25 o C? A C E 4 cm 10 cm 16 cm B D 5 cm 12 cm

11 Semasa menentukurkan takat atas skala sebuah termometer merkuri,termometer itu dimasukkan dalam sebuah hipsometer yang disambung kepada sebuah termometer supaya A semua air berubah menjadi stim B air mendidih pada tekanan atmosfera C merkuri mengembang dengan dengan seragam D stim yang terhasil terkondensasi semula menjadi air 12 Sebuah termometer merkuri yang belum ditentukurkan mempunyai panjang merkuri 5 cm dan 25 cm apabila dimasukkan dalam ais lebur dan stim masing-

14 Sebuah termometer yang belum ditentukurkan dibahagikan 200 bahagian yang sama antara takat ais dan takat stim.Apabila dimasukkan dalam satu kukusan air ,aras merkuri berada pada tanda 120.Suhu kukusan air itu adalah A C E 253 K 333 K 373 K B D 313 K 353 K

15 Apabila gegelung dawai platinum sebuah termometer rintangan elektrik dalam ais lebur dan air mendidih bacaan miliammeter didapati 100 mA dan 75 mA masing-masing.Apabila gegelung tersebut dimasukkan dalam suatu jasad bacaan miliammeter didapati 40 mA.Suhu jasad itu adalah

A C E

-240 o C 80 0 C 300o C

B -80 o C o 240 C

C Bahan digunakan mestilah berbentuk cecair

16 Apabila simpang sejuk dan simpang panas sebuah termometer termogandingan masing-masing dimasukkan dalam ais lebur dan stim bacaan galvanometer didapati 40 mA.Hujung panasnya kemudiannya dimasukkan dalam suatu cecair dan didapati bacaan galvanometer adalah 64 mA.Suhu cecair itu adalah A C E 30 C 1200 o C 180 oC
o

20 Rajah di atas menunjukkan sebuah termometer merkuri. (a) Nyatakan bahagian yang bertanda P...................................................... ............

100 C D 160

17 Pernyataan yang manakah berikut adalah benar mengenai haba kecuali ? A disukat dalam unit Joule B merupakan satu bentuk tenaga C dipindah dari jasad bersuhu rendah ke kawasan bersuhu tinggi 18 Prinsip keseimbangan terma di antara dua jasad berlaku apabila A sama B sama C suhu kedua-dua jasad adalah jisim kedua-dua jasad adalah muatan haba tentu kedua-dua jasad adalah sama

Q..................................................... ............. (b) Apakah prinsip yang digunakan dalam termometer ini. ....................................................... ...................... (c) Nyatakan sifat termometri yang dipilih dalam termometer ini. ....................................................... ...................... (d) Tiub kapilari yang digunakan dalam termometer ini mestilah tinggi.Berikan sebabnya. ....................................................... ...................... (e) Semasa menentukurkan termometer ini didapati panjang turus merkuri apabila dimasukkan dalam ais lebur dan stim adalah 12 cm dan 20 cm masingmasing.Tentukan

19 Asas penting dalam pembinaan sebuah termometer, perkaraperkara yang perlu diambil kira adalah A B bilik Sifat termometri suatu bahan Ketahanannya terhadap suhu

(i) Panjang turus merkuri jika termometer ini dimasukkan ke dalam bahan yang bersuhu 20o C.

(b) Apakah yang terjadi jika (i) bikar M dan bikar N bertukar tempat? ................................................. .................. (ii) bahan X dibuang dari bikar N dan diisi dengan air lebur.

(ii) Suhu suatu bahan jika panjang turus merkuri menjadi 7 cm apabila termometer dimasukkan dalam bahan itu.

................................................. .................. (iii) Dawai kuprum diganti dengan dawai konstantan. ................................................. ................... (c) Nyatakan dua kelebihan termometer ini. ................................................. ................... ....................................................... ......................

22 Rajah menunjukkan sebuah termometer termogandingan.Simpang sejuknya dimasukkan dalam bikar M yang mengandungi ais lebur dan hujung panasnya dimasukkan dalam bikar N yang mengandungi bahan X. (a) Mengapakah penunjuk galvanometer terpesong apabila termometer ini dipasang? ................................................. ................... ................................................. ...................

(d) Apabila bikar M diisi ais lebur dan bikar N diisi air mendidih bacaan galvanometer didapati 4 mA. Apabila bikar N diisi pula dengan minyak panas manakala bikar M masih mengandungi ais lebur bacaan galvanometer adalah 10 mA.Berapakah suhu minyak panas tersebut.

23 (a) Apakah yang dimaksudkan dengan prinsip keseimbangan terma.Terangkan bagaimana prinsip ini digunanakan dalam sebuah termometer merkuri. (b) Apakah yang dimaksudkan sifat termometri.Apakah sifat termometri yang dipilih dalam sebuah termometer rintangan. 24 (a) Huraikan struktur (i) termometer rintangan (ii) termometer termogandingan (b) Huraikan satu eksperimen bagaimana anda menentukurkan sebuah termometer merkuri. (c) Nyatakan dua kelebihan termometer termogandingan berbanding dengan termometer merkuri.